Na Cava na iBalebale ni Noda ‘Lomani Ira na Keda Meca’?
Kena iSau Vakaivolatabu
E kaya o Jisu ena nona iVunau ena Ulunivanua: “Lomani ira . . . na kemudou meca.” (Maciu 5:44; Luke 6:27, 35) E vinakata meda lomani ira na cati keda se vakalolomataki keda.
E lomani ira na kena meca o Jisu ni vosoti ira na vakararawataki koya. (Luke 23:33, 34) E duavata na ka e vakavulica qori kei na veika e tukuni ena iVolatabu vakaIperiu, e kilai tale ga me Veiyalayalati Makawa.—Lako Yani 23:4, 5; Vosa Vakaibalebale 24:17; 25:21.
“Lomani ira tiko ga na kemudou meca, masulaki ira tale ga era vakacacani kemudou.”—Maciu 5:43, 44.
Ena ulutaga qo
Na cava meda lomani ira kina na keda meca?
Qori na ka e dau cakava na Kalou. E “yalovinaka o koya vei ira na sega ni dau vakavinavinaka kei ira na daucaka ca.” (Luke 6:35) E “vakacabea na matanisiga vei ira na daucaka ca.”—Maciu 5:45.
Na loloma e rawa ni uqeti ira na keda meca mera veisau. E uqeti keda na iVolatabu meda caka vinaka vei ira na keda meca, e kaya nida cakava qori, eda sa “binia tiko na qilaiso waqa e uluna.” (Vkai. 25:22) E dusia na vosa vakatautauvata qo na kena vakatakatataki na vatu me kau mai kina na kaukamea talei. Ena va tale ga qori na noda caka vinaka vua na keda meca, ena rawa ni vakaseavutaka na nona cudru qai laurai na nona itovo vinaka.
O na lomani ira vakacava na kemu meca?
“Caka vinaka tale ga vei ira era cati kemuni.” (Luke 6:27) E kaya na iVolatabu, “Ke viakana na kemu meca, vakania, ke viagunu, vagunuva.”(Roma 12:20) O na rawa ni kila eso tale na sala mo lomani ira kina na kemu meca ni o muria na iVunau Koula, e kaya: “Na ka tale ga oni vinakata mera cakava vei kemuni na tamata, moni cakava tale ga vei ira.”—Luke 6:31.
“Vosa vakalougatataki ira era rukaki kemuni.” (Luke 6:28) Eda vosa vakalougatataki ira na keda meca nida vosa vakayalovinaka qai kauaitaki ira, kevaka mada ga era vosa vakacacataki keda. E kaya na iVolatabu: “Kua ni sauma . . . na veivakasewasewani ena veivakasewasewani, moni sauma ena vosa ni veivakalougatataki.” (1 Pita 3:9) Ena rawa ni valuti na veicati ke da muria na ivakasala qo.
“Masulaki ira tale ga era vosabeci kemuni.” (Luke 6:28) Ke dua e vosabeci keda, meda kua ni “sauma na ca.” (Roma 12:17) Meda kerea ga vua na Kalou me vosoti koya. (Luke 23:34; Cakacaka 7:59, 60) Eda na sega ni veisausaumi, eda na laiva ga vua na Kalou me cakava qori ni uasivi na nona ivakatagedegede ni lewadodonu.—Vunau ni Soro 19:18; Roma 12:19.
“Ni lomani ira tiko ga na kemuni meca, ni caka vinaka tale ga vei ira era cati kemuni, moni vosa vakalougatataki ira era rukaki kemuni, moni masulaki ira tale ga era vosabeci kemuni.”—Luke 6:27, 28.
Meda “vosovoso qai yalovinaka.” (1 Korinica 13:4) Na nona vakamacalataka na yapositolo o Paula na loloma, e vakayagataka tale ga na vosa vaKirisi (a·gaʹpe) e volai ena Maciu 5:44 kei na Luke 6:27, 35. Eda na vakaraitaka na loloma vaKarisito vei ira na keda meca nida vosovoso qai yalovinaka. Meda kua ga ni vuvu, dokadoka se veibeci.
“Na loloma e vosovoso qai yalovinaka. Na loloma e sega ni vuvu, e sega ni tukutukuni koya, e sega ni dokadoka, e sega ni cakava na ka e sega ni rakorako, e sega ni kauaitaka ga na ka e baleti koya, e sega ni cudrucudru. E sega ni katona na ca. E sega ni marautaka na ka e sega ni dodonu, e marautaka ga na dina. E ubia na ka kece, e vakabauta na ka kece, e nuitaka na ka kece, e vosota na ka kece. E sega vakadua ni seavu na loloma. Na isolisoli ni parofisai ena oti yani, na duivosavosa ena mudu, na vuku ena oti yani.”—1 Korinica 13:4-8.
Meda gole ina ivalu meda ravuti ira na keda meca?
Sega, e vakavulici ira na nona imuri o Jisu mera kua ni veivala kei ira na kedra meca. Kena ivakaraitaki, ni tukuna vei ira ni sa vakarau vakarusai o Jerusalemi, e sega ni kaya mera vala, e kaya ga mera dro. (Luke 21:20, 21) E kaya tale ga vua na yapositolo o Pita: “Daramaka tale na nomu iseleiwau ina kena taga, nira na mate ena iseleiwau o ira era vakayagataka na iseleiwau.” (Maciu 26:52) E kaya na iVolatabu kei ira na daunitukutuku ni o ira na tisaipeli i Jisu ena imatai ni senitiuri era sega ni veivaluvaluti kei ira na kedra meca. a—2 Timoci 2:24.
Rai cala me baleta na noda lomani ira na keda meca
Rai Cala: E vakaroti ira na Isireli na lawa ni Kalou mera cati ira na kedra meca.
Ka Dina: E sega ni tukuni qori ena lawa. Ia e vakaroti ira ga mera lomani ira na kainodra. (Vunau ni Soro 19:18) Na vosa “kainoda” e kena ibalebale na tamata kece ga, ia so na Jiu era nanuma ni qori e vakaibalebaletaki ga vei ira na wekadra Jiu. Era nanuma nira meca o ira era sega ni Jiu, qai dodonu mera cati. (Maciu 5:43, 44) E vakadodonutaka o Jisu na nodra rai cala ni talanoataka na kai Samaria dauloloma.—Luke 10:29-37.
Rai Cala: Eda lomani ira na keda meca nida tokona na nodra itovo ca.
Ka Dina: E kaya na iVolatabu nida rawa ni lomani ira eso tale, ia eda na sega ni tokona na nodra itovo ca. Kena ivakaraitaki, e cata na ivalavala kaukaua o Jisu, ia e masulaki ira na vakarau vakamatei koya. (Luke 23:34) E cata na ivalavala ca, ia e solia nona bula ena vukudra na ivalavala ca.—Joni 3:16; Roma 6:23.
a E kaya na ivola The Rise of Christianity e vola o E. W. Barnes: “Ni dikevi vinaka na itukutuku kece e laurai ni yacova na gauna e veiliutaki kina o Marcus Aurelius [Empara kei Roma mai na 161 ina 180 G.V.], e sega ni dua na lotu vaKarisito e curu ina mataivalu; se ena biubiu ena mataivalu ena gauna e tavuki kina me lotu vaKarisito.”