E sa vakayagataki vakalevu nikua na iyaya vakalivaliva, ena rawa gona ni namaka o nomu boso, o ira o cakacaka vata kei ira o qarava mo na cakacaka tu ga e veigauna. Qori ena vakadredretaka nomu veiraurautaka nomu gauna ni cakacaka, mo kila na gauna o cegu kina, kei na nomu qarava eso tale na ka me vaka nomu gauna kei watimu.

•  Ka mo kila

•  Vakatutu mo veiraurautaka kina nomu cakacaka

•  Ka e kaya o watimu

•  iDusidusi ni veivosaki

•   Na iyaya vakalivaliva ena rawa ni vakalailaitaka na gauna o solia vei watimu. Cava e rawa ni yaco? Me vaka ga nomu via bokoca totolo na buka, ena va tale ga qori nomu via sauma vakatotolo na qiri, imeli, se text mai vanua ni cakacaka.

   “Gauna qo sa dredre meda veimaliwai vakavuvale nida suka mai na cakacaka, ni rawa ni veivakaosoosotaki tale na imeli kei na qiri mai vanua ni cakacaka, sa sega kina na gauna kei watimu.”—Jeanette.

•   Ena vinakati na sasaga mo veiraurautaka kina nomu cakacaka kei na vuvale. Ke o sega ni o wasea vinaka nomu gauna, sa na bibi tu ga nomu cakacaka, sega ni nomu vakawati.

   “E dau rawarawa mo vakawaleni watimu ni o nanuma, ‘Qori e sega ni dua na ka vei koya. Ena sega ni cudru. Levu tale tu na gauna meu na vakayagataka vua.’”—Holly.

•   Me bibi duadua nomu vakawati. E kaya na iVolatabu: “Na ka sa biuta vata na Kalou, me kua ni tawasea na tamata.” (Maciu 19:6, New American Bible, Revised New Testament) O na sega ni vakalaiva e dua na tamata me tawasea nomu bula vakawati, ia na cava ga o vakalaiva kina nomu cakacaka me cakava qori?

   “Eso era namaka mo cakava na ka ga era vinakata ena gauna era qiri yani kina baleta nira saumi iko. Niu kila ni bibi noqu bula vakawati, au na kaya ga vei ira niu na sega ni rawa ni cakava na ka era vinakata ena siga au tiko kina e vale, ia au na qai qiriti ira tale ena dua na gauna.”—Mark.

   Tarogi iko mada, ‘E laurai ena ka au cakava ni bibi noqu vakawati mai na noqu cakacaka?’

•   Vakasega ina cakacaka ke veiganiti. E kaya na iVolatabu: “Era vuku na yalomalumalumu.” (Vosa Vakaibalebale 11:2) Ni o yalomalumalumu o na kila na gauna mo vakasega kina ina nomu cakacaka se lesia vua e dua tale.

   “Au dua na palama, au dau lomaleqa ke dua e vinakata totolo na noqu veivuke. Keu na sega ni qarava rawa ena gauna e vinakati kina, au na tukuna vua me qirita e dua tale na palama.”—Christopher.

   Tarogi iko mada: ‘Ena rawa vei au meu vakasega ina dua na cakacaka, meu solia e levu na gauna vei watiqu? Vakacava ena nanuma o watiqu niu rawa ni cakava qori?’

•   Tiko na gauna mo veimaliwai kina kei watimu. E kaya na iVolatabu: “E vagauna na ka kece ga.” (Dauvunau 3:1) Ni o osooso ena cakacaka, ena bibi mo lokuca e dua na gauna mo vakayagataka kei watimu. Mo qai cakava sara.

   “Ni keirau dau osooso vakalevu, keirau na lokuca vata e dua na gauna me keirau vakayakavi vata se taubale e matasawa, me kua tale ni dua na ka e vakalatilati.”—Deborah.

   Tarogi iko mada: ‘Au sa lokuca tu e dua na gauna meu vakayagataka duadua ga vei watiqu? Cava ena kaya o watiqu ke na tarogi qori vua?’

•   Bokoca nomu talevoni. E kaya na iVolatabu: ‘Vakadeitaka na veika era bibi sara.’ (Filipai 1:10) Vakacava e tiko na gauna mo bokoca kina nomu talevoni, mo kua ni vakasosani mai vanua ni cakacaka?

   “Au dau saga meu kua tale tiko cakacaka ni sa oti noqu gauna ni suka. Oti qori au na sega tale ga ni wilika na itukutuku ni cakacaka ena noqu talevoni.”—Jeremy.

   Tarogi iko mada: ‘Vakacava au sega ni via bokoca noqu iyaya vakalivaliva ke na mani qiri mai o noqu boso se dua au qarava? Cava ena kaya o watiqu me baleta na tikina qori?’

•    Dau yalorawarawa. E kaya na iVolatabu: “Me kilai na nomuni yalorawarawa.” (Filipai 4:5) De dua eso na gauna ena vinakati vei iko se o watimu mo drau na cakacaka ena gauna e dodonu mo drau vakayagataka vata vakaveiwatini. Kena ivakaraitaki, de dua ena vinakati ena cakacaka nei watimu me yadra bogi se me qiriti ena gauna e vinakati kina. Kua ni namaka vakasivia na ka vei watimu, mo yalorawarawa ga.

   “E vakabisinisi tiko o watiqu, qai vinakati vua me cakacaka ena gauna me keitou vakayagataka vata. E dau vakacudrui au qori ena so na gauna, ia au marau ni levu tu na gauna keirau vakayagataka vata vakaveiwatini.”—Beverly.

   Tarogi iko mada: ‘Au dau kauaitaka na levu ni cakacaka e qarava o watiqu qai sega ni namaka vakasivia vua na levu ni gauna me vakayagataka vei au? Na cava ena kaya o watiqu me baleta na tikina ya?’

Drau rawa ni vakasamataka yadudua na taro qo. Drau qai veivosakitaka vata na kena isau.

• Sa bau tukuna oti vei iko o watimu ni sega ni marautaka na nomu kauta tiko mai vale na ka ni cakacaka? O duavata kei na ka e tukuna qori?

• O vakasamataka e dua na tikina mo vakavinakataka me rawa ni veiraurau na nomu cakacaka kei na so tale na ka?

• O nanuma ni dau kauta mai vale o watimu na nona cakacaka? Tukuna eso na kena ivakaraitaki?

• Na veisau cava o vinakata me cakava o watimu me veiraurautaka kina na nona gauna ni cakacaka kei na so tale na ka?