E yaco na veivakaduiduitaki a ena veiliutaki vakapolitiki e Sauca Aferika me tekivu mai na 1948 me yacova na itekivu ni 1990. Ena gauna kece qori, e levu era cakava na veika tawadodonu vei ira eso tale na matatamata. Kena ivakaraitaki o Kallie, e vakaduiduitaki ena roka ni yagona. E kaya: “O ira tale ga na yago loaloa era veivakaduiduitaki tiko vakai ira.”

 E duidui na matatamata era cavutu mai kina na iVakadinadina i Jiova. Na cava era cakava ena gauna ni veivakaduiduitaki qori? Na cava eda vulica kina?

 Eso era saqata na veivakaduiduitaki era tuvanaka na vakaduiduile e Sauca Aferika. E levu era vesu, eso tale ga era vakamatei nira kudruvaka na lawa e vakatura na matanitu. O ira na saqata na matanitu e voravora vakalevu na nodra itovo. Ia era muria tiko ga na tacida na lawa ni matanitu, ra qai sega ni via okati ena vakaduiduile se mera saga mera veisautaka na lawa ni matanitu. Qori na sala era sa vakatotomuri ira tiko na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri nira “talairawarawa . . . . vei ira na iliuliu cecere.”—Roma 13:1, 2.

 E levu na gauna era vakasaurarataki na tacida mera veitovaki. Ia e rawa ni vakavuna mera veivakaduiduitaki vakapolitiki, se cati ira na vo ni mataveitacini. Kena ivakaraitaki, e kaya o Thembsie “e levu na gonevuli era vakasaurarataki mera veivakaduiduitaki donuya na vakaduiduile ena 1976. O ira na gone era vakaitavi kina era na gole e veivale mera vaqarai ira eso tale mera tomani ira. Ke so era bese, ena rawa ni vakamai nodra vale se ra mokulaki mera mate.” E kaya e dua na iliuliu ni politiki vua e dua na tacida o Theophilus, “Ni keimami sa vakamatei ira na tamata yago vulavula, keimami na qai vakamatei iko ni o sega ni valataka nomu vanua.”

 Ia mai na dredre kece qori, era soqoni vata tiko ga mera sokalou na tacida e Sauca Aferika. (Iperiu 10:24, 25) Eso na ivavakoso e sega ni tara nodra Vale ni Soqoni ni levu era sa dravudravua b ena vuku ni veivakaduiduitaki. E kaya o Enver: “Vica vata na yabaki neimami redetaka tiko e dua na vale, qai sega ni vinaka na kena ituvaki. E mani vakadonuya o tamaqu me caka i neitou vale na soqoni. Vakarua e veimacawa keitou na veisautaka na irairai ni vale me vaka na Vale ni Soqoni. Eso na gauna e sivia ni le 100 era gole yani ena soqoni, oti keimami dau qai marautaka vata na veimaliwai.”

 Era qara tiko ga na tacida na sala mera vosota kina na veika dredre e vu mai na veivakaduiduitaki. Kena ivakaraitaki, a dodonu me vunau e dua na tacida tagane yago vulavula ena soqo ni tabacakacaka ena vanua era tiko kina na tacida yago loaloa, ena yasayasa o Limpopo. E sega ni mani vakadonui me gole kina. Ia e toka voleka i kea nona vale e dua na turaga yago vulavula e dauteitei, e gole sara na tacida qori me kerea vua ke rawa ni vakayagataka nona lomanibai. E mani vakadonuya na dauteitei qori. Era sa qai vakarorogo toka mai na tacida yago loaloa ena yasa ni bai ka dua ni vunau tiko yani vei ira na tacida tagane qori.

 Na veivakaduiduitaki era veibiuyaki kina na matatamata me vakatau ena roka ni yagodra. Oya na vuna era tiko vata kina na tacida era matatamata vata ena yalava ena ivavakoso. E vinakati tale ga na yalorawarawa vei ira na mataveitacini ena cakacaka vakavunau. Kena ivakaraitaki, e vakilai eso na dredre ena yalava e sega ni lesi. O Krish e okati me “kai Idia” ena vuku ni veivakaduiduitaki. E kaya: “E sega ni dua na vanua e vakatarai me keimami moce kina na yago vulavula. Keimami sa dau moce ga e loma ni motoka se ruku ni vunikau. Ena mataka, keimami na lai tavoi ena valenivakacegu ena vanua ni tawa benisini. Eso na gauna na valenivakacegu qori e volai tu kina, ‘Tamata Vulavula Ga.’ Ia keimami tokona tiko ga na cakacaka vakavunau, qai marautaka neimami vunau vei ira e levu na tataleitaki ena veikorokoro.”

 Dina ni yaco tu na ituvaki dredre, ia e tubu tiko ga na kedra iwiliwili na dauveiqaravi i Jiova. Ni vakatabui vakalawa na veivakaduiduitaki ena 1948, sa le 4,831 na iwiliwili ni dautukutuku e Sauca Aferika. Ni mai cava ena 1994, sa rauta ni le 58,729 na iwiliwili ni dautukutuku. E tubu tiko ga na kedra na iwiliwili na dautukutuku. Ena 2021, e rauta ni le 100,112 na dautukutuku e Sauca Aferika.

 Era vakila na tacida na dredre ena vuku ni veivakaduiduitaki e Sauca Aferika. Ia era saga vakaukaua mera vakaraitaka na loloma kei na duavata vei ira na matatamata kece. Ena sala cava? Nira vulica qai muria na ivakavuvuli vakaivolatabu. (Cakacaka 10:34, 35) Dina ni yaco tu na veivakaduiduitaki, ia era duavata tiko ga ena loloma.—Joni 13:34, 35.

 Ena 1993, a vakayacori e dua nodra soqo ni duikaikai na tacida e Sauca Aferika. A raica toka e dua na iliuliu rogo ni politiki nodra veikidavaki tiko e raraniwaqavuka na tacida e Sauca Aferika vei ira na vulagi mai vanuatani. E kaya: “Ke a va tu qo na yalo ni duavata vei keda kece, sa wali makawa na veivakaduiduitaki.”