Kaya na isoqosoqo na World Health Organization, ni qai yacova na yabaki 2035 sa na kune na kenisa e veiyabaki vei ira na le 24 na milioni. Qori e tubu ena 70 na pasede mai na kena e se qai dikevi tiko ga qo, e sivia na 14 na milioni. Tukuni tale ga ni veimama vei ira qori e vu sara ga ena ivakarau ni nodra bula, me vaka na gunu sivia, vucesa, levulevu sivia, cilavi ira na rarama e veivakaleqai, kei na vakatavako.

A caka e dua na vakadidike, mani kune ni dina na veika e dikevi, vakarota sara na matanitu o Peritania me vaqaqai na mate ni mona e vakatauvatani kei na dua na mate e kilai levu me mad cow disease, e tukuni ni rawa ni dewa ena kena soli na dra. E kaya e dua na lewe ni Palimedi, o Andrew Miller: “E sega ni dua na iwali ni mate qo, kauaitaki tiko ga vakalevu mai na ka sa vakadinadinataki ni rawa ni vakaleqai ira na lewenivanua.” E tomana: “Tukuni vei keimami [ni rawa ni dewa na mate qo] ena kena sega ni dau vakasavasavataki vinaka e levu na dra, vaka kina ni sosomitaki eso na gacagaca ni yago e loma.”

E laurai ena dua na vakadidike a caka vei ira na le 63,000 e Norway ena loma ni 11 na yabaki, ni rawa ni tubu na iwiliwili ni mateniuto ena 40 na pasede, qai vakavuna qori na lomabibi. A tokaruataka na isoqosoqo na European Society of Cardiology, na ka e tukuna e dua vei ira na vakaitavi ena vakadidike qori, ni lomabibi e vakavuna me kune ena yago na wai e vu ni lomaocaoca, e tarova tale ga nona rawa ni muria na ivakasala e dua me vinaka kina nona bula vakayago.

Ra vaqaqa tiko na saenitisi ni rawa ni vakavu leqa na vuru ni tavako e dau kumukumuni ena dela ni iyaya ra qai vaka na kuvu ena so na rumu era dau redetaki, otela kei na motoka. Na dede ga ni kena kumukumuni tu va qori na vuru, na kena vakarerevaki ina bula.