1. Na cava eda vulica ena Dauvunau 3:1, 7?

ESO vei keda era dau vosa. Eso tale era galugalu. Me vaka eda raica ena tikinivolatabu e yavutaki kina na vuli qo, e tiko na gauna meda vosa kina kei na gauna meda tikolo kina. (Wilika Dauvunau 3:1, 7.) Ia eso na gauna, eda vinakata sara ga mera dau vosa vakalevu eso na tacida. Eso tale eda vinakata mera kua tu mada ni vosa vakalevu.

2. Na ivakatagedegede i cei me muri meda kila kina na gauna meda vosa kina kei na ivakarau ni noda vosa?

² Noda rawa ni vosa e isolisoli i Jiova. (Lako 4:10, 11; Vkta. 4:11) E vukei keda ena nona Vosa meda kila na sala meda vakayagataka vinaka kina na isolisoli qori. Eda na dikeva ena ulutaga qo eso na ivakaraitaki vakaivolatabu meda kila na gauna meda vosa kina kei na gauna meda tikolo kina. Eda na vulica tale ga na rai nei Jiova me baleta na ka eda tukuna vei ira eso tale. Meda dikeva mada e liu na gauna meda vosa kina.

3. Me vaka e tukuni ena Roma 10:14, gauna cava meda vosa kina?

³ E dodonu meda tu vakarau e veigauna meda tukuni Jiova kei na nona Matanitu. (Maciu 24:14; wilika Roma 10:14.) Nida cakava qori, eda sa vakatotomuri Jisu tiko. Dua na vuna e gole mai kina i vuravura oya me wasea na ka dina me baleti Tamana. (Joni 18:37) Ia meda nanuma tiko ni bibi tale ga na ivakarau ni noda vosa. Meda tukuni Jiova gona vei ira eso tale ena “yalomalua kei na veidokai dina,” meda kauaitaka tale ga na nodra rai kei na ka era vakabauta. (1 Pita 3:15) Nida cakava qori, eda na sega kina ni vosa wale ga, ia eda na vakavulici  ira. De dua ena uqeta na lomadra na ka eda tukuna.

4. Me vaka e tukuni ena Vosa Vakaibalebale 9:9, ena yaga vakacava na ka eda tukuna?

⁴ E bibi mera kua ni tu suka na qase ni ivavakoso mera vosa vakadodonu ke vinakati me vakasalataki e dua na tacida. E macala ga nira na digia na gauna veiganiti mera vosa kina vua me kua ni madua. De dua era na qai vosa vua ni sa tiko taudua. Era saga na qase mera vakaraitaka tiko ga na veidokai ena itautau ni nodra vosa. Era na sega ni tu suka ni wasea na ivakavuvuli vakaivolatabu meda vakatulewa kina vakavuku. (Wilika Vosa Vakaibalebale 9:9.) Na cava e bibi kina meda yaloqaqa ni vosa vakadodonu ke vinakati? Dikeva mada qo e rua na ivakaraitaki rau duidui toka. Na kena imatai e vinakati vua e dua na turaga me vakadodonutaki rau na luvena tagane. Na kena ikarua, e vinakati vua e dua na marama me vosa vakadodonu vua e dua na turaga ena qai tui.

5. Na gauna cava e sega ni vosa kina vakadodonu o Ilai na Bete Levu?

⁵ E rua na luvena tagane na Bete Levu o Ilai, e lomani rau vakalevu. Ia erau sega ni dokai Jiova. Erau veiqaravi vakabete ena valeniveitavaki, ia erau vakayagataka vakatani nodrau lewa, rau sega sara ga ni doka na isoro e cabori vei Jiova, rau doudou tale ga ni veiyacovi tawadodonu. (1 Sam. 2:12-17, 22) E tukuni ena Lawa e vola o Mosese ni dodonu me rau vakamatei na luvei Ilai, ia e vunauci rau ga vakamalua o Ilai qai vakadonuya me rau veiqaravi tiko ga ena valeniveitavaki. (Vkru. 21:18-21) Na cava na rai nei Jiova ena ka e cakava o Ilai? E kaya vua o Jiova: “Na cava o dokai rau tiko ga kina vakalevu na luvemu qai vakalailai o yau?” E qai vakatulewataka o Jiova me vakamatei rau na tagane ca qori.—1 Sam. 2:29, 34.

6. Na cava eda vulica vei Ilai?

⁶ E bibi dina na ka eda vulica vei Ilai. Ke da kila ni beca na lawa ni Kalou e dua na wekada se itokani, e dodonu meda vosa vua, meda tukuna vua na ivakatagedegede i Jiova. Oti meda vakadeitaka mera vukei koya na tacida e lesia o Jiova. (Jeme. 5:14) Meda kua mada ga ni vakataki Ilai, oya nida dokai ira vakasivia na tacida se wekada, sega ni o Jiova. E bibi na yaloqaqa meda vosa vua e vinakati me vakadodonutaki, ia ena yaga vakalevu. Dikeva na duidui ni ka e cakava o Ilai ni vakatauvatani kei na  dua na yalewa ni Isireli na yacana o Apikali.

7. Na cava e lai vosa kina vei Tevita o Apikali?

⁷ Na wati Apikali o Nepali, e dua na itaukeiniqele vutuniyau. Ni drovaki Tui Saula tiko o Tevita kei ira nona ilala, era lai veimaliwai kei ira na ivakatawanisipi nei Nepali, era qai taqomaka nona sipi vei ira na daubutako. Vakacava e bau vakavinavinakataka qori o Nepali? Sega. Ni kerea vua o Tevita me solia vei ratou nona tamata eso na kakana kei na wai, e cudru o Nepali qai vosataki ratou vakalialia. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) E kaya sara ga o Tevita me vakamatei ira kece na tagane ena vuvale i Nepali. (1 Sam. 25:13, 22) Ena tarovi vakacava na ivakarau vakadomobula qori? E kila o Apikali ni bibi me vosa vei Tevita. E yaloqaqa gona me lai sotavi ira na le 400 na tagane era vakaiyaragi tu, era viakana ra qai cudru, me vosa tale ga vei Tevita.

8. Na cava eda vulica ena ivakaraitaki nei Apikali?

⁸ Ni sotavi Tevita o Apikali, e vosa ena yaloqaqa, e veidokai, e veirawai tale ga. E sega ni bale vei Apikali na leqa qori, ia e kere veivosoti vei Tevita. E kaya ni turaga vinaka, ena cakava na ka dodonu. E nuitaka na veivuke i Jiova o Apikali. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) E bibi meda yaloqaqa tale ga vakataki Apikali ni vosa vakadodonu vua e dua ke da raica ni cakava tiko e dua na ka ena rawa ni lai ivalavala ca bibi kina. (Same 141:5) E bibi meda veidokai, meda doudou tale ga. Nida veivakasalataki ena yalololoma ena gauna e vinakati kina, eda vakaraitaka nida itokani dina.—Vkai. 27:17.

9-10. Na cava mera nanuma tiko na qase nira veivakasalataki?

⁹ E bibi sara vei ira na qase ni ivavakoso mera yaloqaqa ni vosa vei ira na lewe ni ivavakoso era butucala. (Kala. 6:1) Era yalomalumalumu na qase nira kila nira sega ni uasivi, ena rairai vinakati tale ga mera dau  vakasalataki ena so na gauna. Ia qori ena sega ni tarova nodra vakadodonutaka e dua ke vinakati. (2 Tim. 4:2; Taito 1:9) Nira veivakasalataki, era saga mera vakayagataka vinaka na isolisoli ni vosa mera maqosataka kina nodra veivakavulici, mera vosovoso tale ga. Era lomani koya e cala, qori e uqeti ira mera veivuke. (Vkai. 13:24) Ia e bibi duadua mera dokai Jiova, oya nira tutaka nona ivakatagedegede, mera taqomaka tale ga na ivavakoso.—Caka. 20:28.

¹⁰ Eda sa vulica mai na gauna meda vosa kina. Ia ena so na gauna, e vinaka meda kua ni tukuna e dua na ka. Na cava ena rairai dredre kina qori?

11. Na vosa vakatautauvata cava e vakayagataka o Jemesa? Cava e veiganiti kina?

¹¹ E dau dredre meda lewa vinaka noda vosa. E vakayagataka na dauvola iVolatabu o Jemesa e dua na vosa vakatautauvata veiganiti me vakamacalataka na sasaga e vinakati kina. E kaya: “Ke dua e sega ni tarabe ena vosa, e uasivi o koya, ni rawa tale ga ni varaeletaka na yagona taucoko.” (Jeme. 3:2, 3) E dau biu na varaele ena ulu kei na gusu ni ose. Ena dre na kena dali o koya e vodo ose ke vinakata me vagolea se me tu vakadua. Ke sega ni taura vinaka na dali qori, ena cici vakalialia na ose, ena rawa ni lai mavoa, vaka kina o koya e vodo tiko. Ke da sega tale ga ni lewa vinaka noda vosa, ena rawa ni vakavuna e levu na leqa. Meda dikeva mada e vica na ituvaki meda ‘dreta kina noda dali’ meda tarova noda vosa.

12. Gauna cava meda ‘dreta kina noda dali’ meda tarova noda vosa?

¹² Na cava mo cakava ke kila tiko e dua na tacida eso na itukutuku e sega ni dodonu me vakatakilai? Kena ivakaraitaki, ke  o sotava e dua na tacida e gole mai na vanua e vakatabui kina noda cakacaka, o na via taroga se qaravi tiko vakacava noda cakacaka ena vanua ya? E macala ga ni vinaka nomu inaki. Eda lomani ira na tacida, eda kauaitaka na kedra ituvaki. Eda via masulaki ira tale ga. Ia ena ituvaki qo, e vinaka meda ‘dreta noda dali’ meda tarova noda vosa. Ke da saga me vakacila e dua na tacida eso na itukutuku vuni, e dusia ga nida sega ni lomani koya kei ira na tacida era vakanuinui tu vua me taqomaka na itukutuku qori. Eda sega ni via kuria na veika dredre era sotava tiko na tacida ena veivanua e vakatabui kina noda cakacaka. Ena sega tale ga ni vinakata e dua na tacida ena vanua qori me vakacila na sala era qarava tiko kina na nodra cakacaka vakaitalatala se so tale na itavi vakayalo.

13. Me vaka e tukuni ena Vosa Vakaibalebale 11:13, na cava mera cakava na qase? Na vuna?

¹³ E bibi dina mera muria na qase ni ivavakoso na ivakavuvuli ena Vosa Vakaibalebale 11:13 oya mera kua ni vakacila na itukutuku vuni. (Wilika.) E sega ni rawarawa qori, vakabibi vei ira na qase era vakawati. Ena dei nodrau vakawati na veiwatini ni rau dau veivosaki, rau tukuna na nodrau rai, na lomadrau, kei na ka erau nuiqawaqawataka. Ia e kila tiko na qase ni sega ni dodonu me vakacila na kedra itukutuku “vuni” na lewe ni ivavakoso. Ke vakacila, ena sega ni nuitaki, vakaleqa tale ga na kena irogorogo. E sega ni dodonu mera dau “vosavosarua,” se veidabui na tacida era lesi ena itavi ena ivavakoso (1 Tim. 3:8, vmr.) Kena ibalebale era na sega ni veivakacalai se taleitaka na kakase. Ke lomani watina na qase ni ivavakoso, ena sega ni kuria nona icolacola ni tukuna vua na itukutuku e sega ni dodonu me kila.

14. E rawa ni vukea vakacava na qase ni ivavakoso o watina me vinaka tiko ga na kena irogorogo?

¹⁴ E rawa ni vukea na qase ni ivavakoso o watina me vinaka tiko ga na kena irogorogo. Ena sala cava? Me kua ni vakasaurarataki koya me talanoataka na itukutuku e dodonu me maroroya. Ni cakava qori o yalewa, e vakaraitaka nona veitokoni, e dokai ira tale ga era talaucaka na lomadra vei watina. O koya e bibi sara ni vakamarautaki Jiova ni uqeta tiko na veiyaloni kei na duavata ena ivavakoso.—Roma 14:19.

15. E vakacava na rai nei Jiova vei ratou na tolu na itokani i Jope? Na vuna?

¹⁵ Levu na ka eda vulica ena ivola i Jope me baleta na ivakarau ni noda vosa, kei na gauna meda vosa kina. E sotava o Jope e levu na ituvaki mosimosi, oti qori ratou gole mai e va na tagane me ratou vakacegui koya, me ratou vakasalataki koya tale ga. Dua na gauna balavu nodratou mai galu tu ga. E qai macala ena ka eratou tukuna e muri na tolu na tagane o Elifasi, Pilitati, kei Sofa ni ratou sega ni bau vakasamataka ena gauna qori na sala me ratou vukei Jope kina. Eratou vakasamataka ga na sala me ratou vakalewai koya kina. Eratou tukuna eso na itukutuku dina, ia e levu na ka eratou tukuna me baleti Jope kei Jiova e veibeci, e sega tale ga ni dina. Eratou vakalewai Jope vakaca. (Jope 32:1-3) E vakacava na rai nei Jiova ena ka ratou cakava na tolu na tagane qori? E waqa sara ga na nona cudru. E kaya ni ratou lialia, e qai tukuna me ratou kerei Jope me masulaki ratou.—Jope 42:7-9.

16. Na cava eda vulica ena nodratou ivakaraitaki ca o Elifasi, Pilitati, kei Sofa?

¹⁶ E vica na ka eda vulica ena nodratou ivakaraitaki ca o Elifasi, Pilitati kei Sofa. Kena imatai, meda kua ni vakalewai ira na  tacida. (Maciu 7:1-5) Ia e dodonu meda dau rogoci ira vinaka ni bera nida vosa. Qori ga na sala eda na kila vinaka kina na kedra ituvaki. (1 Pita 3:8) Kena ikarua, meda vosa vakayalovinaka, me dina tale ga na ka eda tukuna. (Efeso 4:25) Kena ikatolu, e kauaitaka vakalevu o Jiova na ka eda dau tukuna vei ira eso tale.

17. Na cava eda vulica vei Ilaiu?

¹⁷ O Ilaiu e ikava ni tagane me mai sikovi Jope, e wekai Eparama. E vakarorogo vinaka o Ilaiu ni vosa tiko o Jope kei ratou na tolu na tagane. Nona vakarorogo vinaka, e rawa ni vakasalataki Jope kina vakayalololoma, vakadodonu tale ga. E veisautaka kina o Jope na nona ivakarau ni rai. (Jope 33:1, 6, 17) E bibi duadua vei Ilaiu me vakarokorokotaki Jiova, sega ni o koya se dua tale. (Jope 32:21, 22; 37:23, 24) Na cava eda vulica vei Ilaiu? Kena imatai, ni tiko na gauna meda galu kina qai vakarorogo. (Jeme. 1:19) Kena ikarua, nida vakasalataka e dua, me noda inaki levu duadua me vakarokorokotaki o Jiova, sega ni o keda.

18. Eda na vakaraitaka vakacava nida doka na isolisoli ni vosa?

¹⁸ Eda vakaraitaka nida doka na isolisoli ni vosa nida muria na ivakavuvuli vakaivolatabu me baleta na ivakarau ni noda vosa, kei na gauna meda vosa kina. E uqeti vakalou na Tui vuku o Solomoni me vola: “E vaka na yapolo koula ena iyaya ceuti ena siliva na vosa e tau ena gauna donu.” (Vkai. 25:11) Ena rawa vakacava ni vaka na yapolo koula na noda vosa? Oya nida rogoca vinaka na ka era tukuna eso tale qai vakasama rawa ni bera nida vosa. Ena yaga na ka eda tukuna, ena rogo vinaka tale ga. Qori na sala ena veiuqeti kina na ka eda tukuna, ena vakamarautaki Jiova tale ga, ke da mani vosa vakalevu se sega. (Vkai. 23:15; Efeso 4:29) Qori e sala vinaka duadua meda vakaraitaka kina nida vakavinavinakataka na isolisoli ni Kalou qo!