1, 2. Era raica vakacava e levu nikua nodra cakacaka?

EDA kilaitani ena cakacaka eda qarava. Levu era nanuma ni na vakatau nodra dokai ena cakacaka se itutu e lesi vei ira. Ena so na vanua, na imatai ni ka e dau tarogi nida se qai veikilai, “O cakacaka tiko e vei?”

² Ena so na gauna na iVolatabu e vakamacalataka na cakacaka era qarava eso. Kena ivakaraitaki e cavuti “Maciu na daukumuni ivakacavacava”; “Saimoni, e daucaka leca”; kei “Luke, na vuniwai lomani.” (Maciu 10:3; Caka. 10:6; Kolo. 4:14) Era dau kilai tale ga eso nikua ena ilesilesi vakayalo se itavi dokai era qarava. Kena ivakaraitaki e cavuti o Tui Tevita, na parofita o Ilaija, kei na yapositolo o Paula. Era raica vakabibi na tagane yalodina qo nodra ilesilesi vakalou. Ke da lesi ena so na itavi dokai, meda raica tale ga vakabibi.

3. Na cava e bibi kina vei ira na itabaqase mera vakavulici ira na tacida gone? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

³ Levu era dau taleitaka na nodra cakacaka, era na via qarava tu ga. Ia ka ni rarawa me tekivu mai na gauna i Atama, e tiko na gauna mera qase kina na itabatamata yadua, ra qai  veisosomitaki eso tale. (Dauv. 1:4) E sega ni rawarawa vei keda na lotu vaKarisito dina ena veigauna sa oti na veiveisau qori. Sa rabailevu sara na tubu ni cakacaka i Jiova qai levu na ka e okati kina. Nida qarava na itavi vovou, e muri kina na iwalewale vovou me salavata kei na vakayagataki ni iyaya ni gauna qo. De dua eso na itabaqase ena dredre mera toso vata kei na veiveisau. (Luke 5:39) Se mani cava e yaco, e tu vei ira na tacida gone na kaukaua kei na igu ni vakatauvatani kei ira na itabaqase. (Vkai. 20:29) Koya gona e ka vakayalololoma qai ka vakavuku vei ira na itabaqase mera vakarautaki ira na tacida gone mera colata e levu na itavi.—Wilika Same 71:18.

4. Na cava e dredre kina vei ira eso mera lesia na itavi? (Raica na kato “ Vuna era Sega ni Via Lesia Kina na iTavi Eso.”)

⁴ De dua ena sega ni rawarawa vei ira na veiliutaki mera lesia na itavi vei ira na tacida gone. Eso era leqataka ni na kau tani na itavi era dau taleitaka. So tale era leqataka nira na sega ni veiliutaki, nira nanuma nira na sega ni qarava vinaka na itavi na tacida gone. Ia eso tale era kaya ni sega na gauna mera veituberi kina. Mera nanuma tale ga na tacida gone ni bibi mera vosovoso tiko ga ke ra sega ni lesi ena levu na itavi.

5. Na cava ena veivosakitaki ena ulutaga qo?

⁵ Meda veivosakitaka mada e rua na ka me baleta na veilesi. iMatai, nodra vukei ira na tacida gone o ira na itabaqase mera colata e levu na itavi, kei na vuna e bibi kina qori. (2 Tim. 2:2) Kena ikarua, na vuna e bibi kina me donu tiko ga nodra rai na tacida gone nira tokoni ira na tacida era matua, kei na sala mera vuli kina. Meda liu mada ena nona vakavulici luvena o Tui Tevita me qarava e dua na ilesilesi bibi.

6. Na cava e via cakava o Tui Tevita? Cava e vakarota o Jiova?

⁶ Ni oti e vica na yabaki nona veidroyaki voli o Tevita, e qai tui, vakaitikotiko tale ga ena vale vinaka. Ia dua na ka nona  rarawataka ni sega ni dua na “vale” se valenisoro e vakatatabutaki vei Jiova, e nanuma kina me tara e dua. E tukuna vei Necani na parofita: “Au sa tiko qo ena vale sitari ia na kato ni veiyalayalati i Jiova e tiko ga ena ilati ni valelaca.” E sauma o Necani: “Moni cakava ga na ka e lomamuni, ni tiko vata kei kemuni na Kalou dina.” Ia e duatani na ka e vinakata o Jiova. E vakaroti Necani me vakasavuya vei Tevita: “O na sega ni tara na vale meu tiko kina.” A vakadeitaka o Jiova ni na vakalougatataki Tevita tiko ga, ia e vakarota me tara na valenisoro na luvena o Solomoni. Cava ena cakava o Tevita?—1 Vei. 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

7. E raica vakacava o Tevita na ivakaro i Jiova?

⁷ A tokona tiko ga o Tevita na ituvatuva qori, a sega ni leqataka na kena cavuti e dua tale na yaca ena taravaki ni valenisoro. Ni oti tale ga na tarataravaki, a kilai me valenisoro e tara o Solomoni, sega ni o Tevita. De dua e rarawa o Tevita ni na sega ni vakayacora na ka e tatadrataka tu, ia e tokona na tarataravaki. E gumatua ni tuvanaki ira na tamata cakacaka, e vakarautaka na kaukamea, kopa, siliva, koula kei na kau sitari. E vakayaloqaqataki Solomoni tale ga ena nona kaya: “Ia qo luvequ, me tokoni iko mada ga o Jiova, mo rawata na ka o saga, mo tara na vale i Jiova na nomu Kalou me vaka e tukuna o koya me baleti iko.”—1 Vei. 22:11, 14-16.

8. Na cava e rairai nanuma kina o Tevita ni se sega ni ganiti Solomoni na itavi, ia na cava e qai cakava?

⁸ Wilika 1 Veigauna 22:5. De dua a nanuma o Tevita ni se sega ni ganiti Solomoni me qarava na itavi bibi qori. A vinakati me ‘duatani duadua na totoka’ ni valenisoro, ia e se “gone” o Solomoni qai “lailai na ka e kila.” E kila ga o Tevita ni na vakarautaki Solomoni o Jiova me qarava na cakacaka. E kauaitaka ga o Tevita na ka e rawa ni cakava me veivuke kina, me vakarautaka vakalevu na iyaya ni taravale.

9. Era na lomavakacegu vakacava na tacida itabaqase nira solia na itavi? Tukuna na kena ivakaraitaki.

⁹ Mera kua ni yalolailai na tacida tagane itabaqase ni sa kena gauna mera solia nodra itavi vei ira na tacida tagane gone. Ena toso kina na cakacaka ke ra vakavulici na tacida gone mera veiqaravi. Mera lomavakacegu gona na tacida itabaqase nira sa qarava rawa na itavi o ira qo. Kena ivakaraitaki, vakasamataka mada e dua na tama e vakavulici luvena tagane ena draiva. Ni se gone ena vakaraici tamana ni draiva. Ni tubu cake tiko ena vakamacala wasoma vua o tamana. Ni sa yacova na yabaki e rawa ni draiva kina, ena vakavulici koya kina o tamana. Ena  so na gauna, erau na veisau draiva, ia sa na draiva ga vakalevu o gone ni sa qase o tamana. Na tama yalomatua ena marautaka ni sa rawa ni draiva o luvena, ena sega ni qai via lewa tale tiko vua. E va tale ga qori o ira na tacida itabaqase, era sakitaka nira tuberi ira na tacida gone mera qarava nodra ilesilesi vakalou.

10. E raica vakacava o Mosese na veivakalagilagi kei na lewa?

¹⁰ Mera qarauna na tacida itabaqase mera kua ni vuvu. Vakasamataka mada na ka e cakava o Mosese nira tukuna eso ena keba e Isireli nira parofita. (Wilika Tiko Voli Mai na Lekutu 11:24-29.) A via tarovi ira o Josua na italai i Mosese. A nanuma ni na sega ni dokai kina o Mosese kei na lewa e soli vua. Ia e tukuna o Mosese: “O vuvu ena vukuqu? Kua, au diva mera parofita kece na tamata i Jiova, ena qai solia vei ira o Jiova na yalona!” E kila vinaka o Mosese na rai i Jiova me baleta na tikina qo. A sega ni vinakata me dokai, e tukuna ga ni vinakata me soli tale ga na isolisoli vakayalo qori vei ira kece na dausokalou i Jiova. Me vakataki Mosese, vakacava eda dau marautaka nira lesi tale ga eso ena itavi e rawa ni soli vei keda?

11. Na cava e tukuna e dua na tacida itabaqase ni sa lesi vua e dua tale na nona itavi?

¹¹ Levu na tacida nikua sa vicasagavulu na yabaki nodra gumatua voli mai nira qarava na itavi, era tuberi ira tale ga eso mera qarava e levu tale na itavi. Kena ivakaraitaki o Peter, e dua na tacida sa 74 vakacaca na yabaki nona veiqaravi vakatabakidua. Sa rauta ni 35 na yabaki nona veiqaravi voli ena valenivolavola ni tabana e Urope. Vica ga na yabaki sa oti, e lesi me liutaka na Tabana e Qarava na Cakacaka. Nikua sa qarava tiko na itavi qori o Paul e dua na tacida gone rau cakacaka vata kei Peter me vica na yabaki. Ni tarogi o Peter se cava e nanuma ni sa cegu mai nona ilesilesi, e kaya, “Dua na ka noqu marau nira tiko na tacida era sa vakavulici mera qarava e levu na itavi, era cakava tale ga vakavinaka.”

12. Na cava eda vulica ena italanoa kei Riopoami?

¹² Ni sa takali o Tui Solomoni, e veiliutaki tarava na luvena o Riopoami. Ni se qai tekivu, e taro ivakasala o Riopoami vei ira na itabaqase. Ia e qai sega ni rogoci ira! E rogoca ga nodra ivakasala na cauravou era susu vata, era sa nona italai tiko. E vakavu leqa sara ga. (2 Vei. 10:6-11, 19) Cava eda vulica kina? E ka vakayalomatua meda qara da qai vakasamataka vinaka nodra ivakasala na itabaqase era sa matua. Macala ga ni na sega ni vesuki ira na tacida gone na ivakarau makawa ni kena caka eso na ka, ia era na vakasamataka vinaka na nodra ivakasala na itabaqase.

13. Na cava mera cakava na tacida gone mera cakacaka vata kina kei ira na tacida itabaqase?

¹³ Eso na tacida gone era na rairai lesi mera vakatulewa vei ira eso tale, wili kina o ira na tacida itabaqase. Sa na rairai veisau nodra itavi, ia ena yaga vakalevu nira kauaitaka nodra ivakasala vuku kei na nodra kila na tacida itabaqase ni bera nira vakatulewa. E kaya o Paul a vakamacalataki mai ni sosomitaki Peter me liutaka e dua na tabana e Peceli: “Au dau kerea na ivakasala i Peter, au uqeti ira keimami veiqaravi vata mera cakava tale ga ya.”

14. Na cava eda vulica ena nodrau cakacaka vata o Timoci kei na yapositolo o Paula?

¹⁴ E vica vata na yabaki nona cakacaka vata kei na yapositolo o Paula na cauravou  o Timoci. (Wilika Filipai 2:20-22.) E vola o Paula vei ira mai Korinica: “Au talai Timoci yani kina vei kemuni, ni luvequ lomani qai gone yalodina ena Turaga. Ena vakavulica vei kemuni na ka au dau cakava me vakataki Karisito Jisu, na ka vata ga au vakavulica tiko ena ivavakoso kece e veivanua.” (1 Kor. 4:17) Macala e ke ni rau cakacaka vakavoleka o Paula kei Timoci. E vakavulici Timoci ena ka e dau “cakava me vakataki Karisito Jisu.” E vuli sara vakavinaka o Timoci qai taleitaki koya kina o Paula. E nuidei tale ga ni rawa ni qarava o Timoci na ka era gadreva vakayalo mai Korinica. Mera vakatotomuria mada ga qori na qase ni ivavakoso nikua nira tuberi ira tiko na tagane mera veiqaravi!

15. Ni yaco na veisau, ena vukei keda vakacava na ivakasala i Paula vei ira na lotu vaKarisito e Roma?

¹⁵ Eda donuya tu qo na gauna vakairogorogo. Sa tubu sara tiko na isoqosoqo i Jiova e vuravura ena levu na sala, ia ena vinakati na veisau. E dau tarai keda kece na veisau, ia meda yalomalumalumu tiko ga, da qai vakaliuca na inaki i Jiova, sega ni ka e baleti keda ga. Qori ena vakaduavatataki keda. E vola o Paula vei ira na lotu vaKarisito mai Roma: “Au tukuna kina vei kemuni me kua ni dua e sivia na ka e nanuma me baleti koya, me yalomatua ga, me qai salavata na ka e nanuma kei na ivakarau ni vakabauta e solia vua na Kalou. Me vaka ga na yagoda, e levu na tikina, ia e duidui na nodra itavi, e vaka kina o keda. Eda le levu, eda dua ga na yago nida duavata kei Karisito.”—Roma 12:3-5.

16. Me rawati na duavata kei na veiyaloni ena isoqosoqo i Jiova, na cava mera cakava na itabaqase, tacida gone, kei na yalewa vakawati?

¹⁶ Se mani vakacava na keda ituvaki, meda saga kece mada ga meda vakaitavi vakalevu ena kena tokoni na Matanitu cecere i Jiova. Ra itabaqase, ni vakavulici ira na tacida tagane gone mera qarava na itavi oni lesi kina. Kemuni na tacida gone, ni ciqoma na itavi, ni yalomalumalumu, ni dokai ira tiko ga na itabaqase. Kemuni na yalewa vakawati, ni vakatotomuri Pirisila na wati Akuila, e tokoni watina tiko ga ni veisau na kedrau ituvaki.—Caka. 18:2.

17. E nuitaki ratou vakacava nona tisaipeli o Jisu? Na cava na inaki ni nona veivakavulici?

¹⁷ Me baleta na nodra tuberi eso mera qarava e levu tale na itavi, e uasivi duadua na ivakaraitaki i Jisu. E kila ni sa vakarau cava na nona cakacaka vakaitalatala e vuravura, mera qai tomana eso tale nona cakacaka. Eratou sega ni uasivi nona tisaipeli, ia e nuitaki ratou qai tukuna ni na levu cake na ka ratou na cakava. (Joni 14:12) E vakavulici ratou vinaka, ratou qai vakatetea na itukutuku vinaka ena veiyasa i vuravura ena gauna ya.—Kolo. 1:23.

18. Na cava eda rawa ni nuitaka? Cava meda cakava nikua?

¹⁸ Ni mate oti vakaisoro o Jisu, e vakaturi e lomalagi qai soli vua e levu tale na itavi e okati kina na veiliutaki e “cecere sara vei ira na matanitu kece, na lewa kece, na kaukaua kece, na turaga kece.” (Efeso 1:19-21) Ke da mate ena yalodina ni bera na Amaketoni, eda na vakaturi ena vuravura vou ni yalododonu, ena sega ni tukuni rawa na levu ni cakacaka veivakacegui meda qarava. Ia ena gauna mada ga qo, na cakacaka bibi duadua meda vakaitavi kina na vunautaki ni tukutuku vinaka kei na veivakatisaipelitaki. Se da mani gone se qase, meda “vakaitavi vakalevu ena cakacaka ni Turaga.”—1 Kor. 15:58.