1-2. Na cava meda cakava tiko ga ni oti noda papitaiso? Vakamacalataka.

 O DAU samaka vakavica na nomu vale? De dua o na samaka vinaka sara ga ni o toki vou kina. Ia vakacava ke oti qori o dau vakawalena na samaka? O kila vinaka ni na totolo ga na kena duka. Me savasava tu ga nomu vale, e bibi me samaki wasoma.

² E vinakati tale ga na sasaga va qori me baleta noda ivakarau ni vakasama kei na noda itovo. Macala ga ni se bera noda papitaiso eda na gumatua meda veisautaka noda bula meda “vakasavasavataki keda mai na dukadukali kece vakayago kei na dukadukali vakayalo.” (2 Kor. 7:1) Ia qo e bibi meda muria na ivakasala ni yapositolo o Paula meda “vakavoui tiko ga.” (Efeso 4:23) Cava e vinakati kina meda cakava tiko ga qori? Ni rawa ni takavi keda totolo na duka ni vuravura qo. Me kua ni yaco qori, me vakadonui keda tale ga o Jiova, e bibi meda dikeva wasoma na noda ivakarau ni vakasama, itovo kei na malele ni lomada.

3. Na cava na ibalebale me ‘vakavoui noda vakasama’? (Roma 12:2)

³ Na cava meda cakava me vakavoui tiko ga noda vakasama, ya me veisau na ivakarau ni noda vakasama? (Wilika Roma 12:2.) Na vakavoui ni noda vakasama e sega ni kena ibalebale meda cakava e vica ga na ka vinaka. Ia meda dikeva vinaka sara ga na lomada, meda qai cakava  na veiveisau me rawa ni muri kina vakavoleka na ivakatagedegede i Jiova. Me kua ni caka ga vakadua, ia me wasoma.

4. Eda na qarauna vakacava me kua ni lewa noda vakasama na veika vakavuravura?

⁴ Na gauna eda sa bula uasivi kina, eda na cakava tu ga na ka e vakamarautaki Jiova. Ia ena gauna qo e vinakati meda saga vagumatua meda rawata na isausau qori. Dikeva ni tukuna o Paula ena Roma 12:2 ni vinakati me vakavoui tiko ga na noda vakasama, meda kila kina na ka e vinakata na Kalou meda cakava. Me kua gona ni lewai keda na veika vakavuravura, e bibi meda dikevi keda meda kila ke uqeta tiko noda isausau kei na noda vakatulewa na rai ni Kalou, sega ni veika vakavuravura.

5. Eda na dikeva vakacava noda ivakarau ni rai nida vakasamataka tiko ni sa voleka na siga i Jiova? (Raica na iyaloyalo.)

⁵ Vakasamataka na ivakaraitaki qo. E vinakata o Jiova meda “namaka tiko me yaco mai na siga i Jiova.” (2 Pita 3:12) Mo taroga: ‘E laurai ena noqu bula niu kila ni sa voleka sara ni cava na veika vakavuravura? E laurai ena noqu vakatulewa me baleta na vuli kei na cakacaka ni bibi duadua na qaravi Jiova? Au vakabauta ni na vakarautaka o Jiova na ka meu bula kina kei na noqu vuvale, seu dau leqataka tu ga na ka vakayago?’ Vakasamataka mada nona marau o Jiova ni raica noda veisautaka noda ivakarau ni bula me salavata kei na nona inaki.—Maciu 6:25-27, 33; Fpai. 4:12, 13.

6. Na cava meda cakava tiko ga?

⁶ E bibi meda dikeva tiko ga vakawasoma noda vakasama, da qai cakava na veiveisau e vinakati. E kaya o Paula vei ira e Korinica: “Ni dikevi kemuni tiko ga se oni tudei tiko ena vakabauta se sega, ni dau vakadeitaka se o  cei dina o kemuni.” (2 Kor. 13:5) Noda “tudei tiko ena vakabauta” e sega ni okati ga kina noda dau tiko ena so na gauna ena soqoni vaKarisito kei na cakacaka vakaitalatala. E okati tale ga kina na ka eda vakasamataka, malele ni lomada, kei na noda inaki. Ena bibi gona me vakavoui tiko ga noda vakasama nida wilika na Vosa ni Kalou, meda vulica kina nona ivakarau ni rai, oti meda cakava na ka e vinakati me salavata kei na loma i Jiova.—1 Kor. 2:14-16.

7. Me vaka e tukuni ena Efeso 4:31, 32, na cava tale eda rawa ni cakava? Cava ena rairai dredre kina qori?

⁷ Wilika Efeso 4:31, 32. Me ikuri ni kena vakavoui tiko ga noda vakasama, e bibi meda “tokara na tamata vou.” (Efeso 4:24) E vinakati kina na sasaga. E bibi tale ga meda gumatua ni biuta tani eso na itovo me vaka na yaloca, cudrucudru, kei na yalokatakata. Cava ena rairai dredre kina qori? Eso na itovo ca qori sa matau tu ena noda bula. Me kena ivakaraitaki, e kaya na iVolatabu ni so era “dau cudru” ra “dau cudru katakata.” (Vkai. 29:22) Kena sagai me lewai vinaka na itovo ca sa matau tu vei ira eso, ena rairai vinakati kina mera sasaga tiko ga ni oti mada ga na nodra papitaiso, me vaka e laurai ena ivakaraitaki e tarava.

8-9. E laurai vakacava ena ivakaraitaki i Stephen ni vinakati tiko ga na sasaga me biu tani na itovo makawa?

⁸ E dau dredre ni lewa vinaka nona cudru e dua na tacida tagane o Stephen. E kaya: “Niu sa papitaiso oti se vinakati tiko ga meu lewa vinaka na noqu dau cudru. Dua kena ivakaraitaki, au cakacaka tiko vakavunau e veivale, au qai cicimuria e dua e se qai butakoca sara ga na retio ni noqu motoka. Niu voleka ni toboki koya, e kolotaka ga na retio qai gutuwa. Gauna au talanoataka kina, e tarogi au sara e dua na qase ni ivavakoso, ‘Stephen ke o toboki koya, na cava o na cakava vua?’ Na taro qori au vakasama tale kina, uqeti au meu saga tiko ga na bula veiyaloni.” b

⁹ Me vaka e laurai ena nona ivakaraitaki o Stephen, e rawa ni basika ga mai vakasauri na itovo ca, ke da nanuma mada ga nida sa lewa vinaka na itovo qori. Ke yaco qori vei iko, kua ni yalolailai, kua tale ga ni nanuma ni o lotu vaKarisito ca. E vakatusa mada ga na yapositolo o Paula: “Niu via cakava na ka e dodonu, e tiko ga vei au na ca.” (Roma 7:21-23) Nida sega ni uasivi na lotu vaKarisito kece, eda na vakaraitaka eso na itovo ca e vaka tiko na duka e dau laurai tale ena noda vale. E vinakati gona meda saga tiko ga meda bula savasava. Eda na cakava vakacava qori?

10. Eda na valuta vakacava na itovo ca? (1 Joni 5:14, 15)

¹⁰ Mo masulaka vei Jiova na itovo o saga tiko mo biuta, mo nuidei ni na rogoci iko o koya, ena vukei iko tale ga. (Wilika 1 Joni 5:14, 15.) Ena sega ni kauta laivi vakacakamana o Jiova na itovo qori, ia e rawa ni vakayaloqaqataki iko mo kua ni rawai kina. (1 Pita 5:10) Ena gauna mada ga qo saga mo cakava na ka o masulaka, me kua ni malele tale tiko na lomamu ena itovo makawa. Me kena ivakaraitaki, qarauna na iyaloyalo o sarava, na porokaramu ena tivi, se nomu wilika  na ivola e uqeta na itovo o saga tiko mo biuta. Kua tale ga ni vakasamataka tiko na ka ca.—Fpai. 4:8; Kolo. 3:2.

11. Na cava soti meda cakava meda vakaraitaka tiko ga kina na itovo vou?

¹¹ Ni o sa biuta na itovo makawa, e bibi mo tekivu vakaraitaka na itovo vou. O na cakava vakacava qori? Me nomu isausau mo vakatotomuri Jiova ni o vulica na nona itovo. (Efeso 5:1, 2) Me kena ivakaraitaki, ni o wilika ena iVolatabu na nona dau veivosoti o Jiova, mo taroga: ‘Au dau veivosoti?’ Ni o wilika nona yalololoma vei ira na dravudravua, taroga qo, ‘Au dau kauaitaki ira tale ga va qori na itokani vakabauta era dravudravua, au qai cakava kina e dua na ka?’ Me vakavoui tiko ga nomu vakasama ni o vakaraitaka na itovo vou, mo yalovosovoso ni o cakava tiko qori.

12. E veisautaki Stephen vakacava na iVolatabu?

¹² E raica o Stephen, e tukuni oti mai, ni rawa ni vakaraitaka tiko ga na itovo vou. E kaya: “Mai na gauna au papitaiso kina, dau yaco eso na ka e rawa sara ga ni vakavuna meu cudru katakata. Au saga meu kua ni tiko kei ira na via vakacudrui au, seu cakava eso tale na ka me ruru kina noqu cudru. Levu era vakacaucautaka noqu sasaga, wili kina o watiqu. Eso mada ga na gauna au kurabui tale! Au sega ni vinakata me nanumi niu rawata ga qori vakataki au. Ia au vakabauta ni veisautaka noqu bula na iVolatabu.”

13. Na cava ena vukei keda meda vakaraitaka na itovo vinaka? (Kalatia 5:16)

¹³ Wilika Kalatia 5:16. E vakarautaka vakayaloloma o Jiova na yalona tabu me vukei keda ena noda saga tiko meda cakava na ka e dodonu. Nida vulica na Vosa ni Kalou, sa uqeti keda sara tiko ga na yalona tabu. E vukei keda tale ga na yalo tabu nida tiko ena soqoni. Na soqoni va qori eda veimaliwai kei ira na tacida era vakataki keda nira saga tiko mera cakava na ka dodonu, e veiuqeti dina qori. (Iper. 10:24, 25; 13:7) Nida masu mai vu ni lomada vei Jiova qai kerei koya me vukei keda ena noda malumalumu, ena solia na yalona tabu me vakayaloqaqataki keda meda sasaga tiko ga. De dua ena sega ni vakaotia sara na malele ca ni lomada na veika qori, ia ena vukei keda ena noda saga meda kua ni cakava na gagadre ca ni lomada. Me vaka e tukuni ena Kalatia 5:16, o ira na lako tiko ena yalo tabu era na “sega sara ni vakayacora na gagadre vakayago.”

14. Na cava e bibi kina na sasaga meda vakaraitaka na itovo vinaka?

¹⁴ Ni sa tiko rawa e dua noda ituvatuva vinaka vakayalo, e bibi meda dei kina, meda vakaraitaka tiko ga na itovo vinaka. Na vuna? Ni sagai keda tiko ga e dua na keda meca. Qori noda temaki meda cakava na ka ca. Ni oti mada ga noda papitaiso eda dau taleitaka tale na ka sara ga e dodonu meda cata, me vaka na veimauilavo, gunu sivia, se sara iyaloyalo vakasisila. (Efeso 5:3, 4) E kaya e dua na tacida tagane: “Dua na ka au saga meu valuta ya na noqu taleitaki ira tale tiko na tagane. Au nanuma de oti ga qori ena seavu yani, ia e tu ga e lomaqu.” Na cava ena vukei iko ke sa kaukaua sara ga na gagadre ca ni lomamu?

15. Na cava e veiuqeti kina nida kila nira valuta tiko eso na gagadre ca? (Raica na iyaloyalo.)

¹⁵ Ni o saga tiko mo biuta tani e dua na gagadre ca, mo nanuma ni so tale ga era  cakava tiko qori. E kaya na iVolatabu: “E sega ni dua na veivakatovolei e yacovi kemuni me duatani mai na kena era dau sotava na kena vo.” (1 Kor. 10:13a) Dua tale na kena ivakadewa e tukuni kina va qo: “E sega ni dua na ka oni vakatovolei kina e vou vei ira na kena vo.” E cavuti tiko qori vei ira na tagane kei na yalewa lotu vaKarisito e Korinica. Eso era dau veibutakoci tu e liu, era veimoceri vakatagane se vakayalewa, ra daumateni tale ga. (1 Kor. 6:9-11) Vakacava ni sa oti na nodra papitaiso, o nanuma ni sa oti vakadua na nodra gagadre ca vakayago? Sega. Era lotu vaKarisito lumuti kece, ia era sega ni uasivi. Macala ga nira na saga tiko ena so na gauna mera valuta na gagadre ca. E veiuqeti sara ga qori. Na vuna? E vakaraitaka ga ni gauna o saga tiko kina mo valuta na gagadre ca, e dua tale sa cakava rawa qori. E rawa gona ni “dei na nomuni vakabauta, ni oni kila ni veika rarawa vata ga qori era vakila tiko na tacimuni kece.”—1 Pita 5:9.

16. Na cava meda kua ni nanuma? Na vuna?

¹⁶ Kua ni nanuma ni sega tale ni dua e kila na ka dredre o sotava tiko. Ni va qori nomu rai o na nanuma kina ni matewale nomu sasaga, e sega vei iko na kaukaua mo valuta na gagadre ca. E duatani na ka e tukuni ena iVolatabu. E kaya: “E dau dina na Kalou ena nona vosa, oya ni na sega ni vakalaiva moni sotava na ka ni veivakatovolei oni na sega ni taqea rawa. Ni oni vakatovolei, ena vakarautaka tale ga na sala moni vosota rawa kina.” (1 Kor. 10:13b) Ni kaukaua gona na gagadre ca, e rawa tiko ga nida yalodina vei Jiova. Ena nona veivuke eda na sega kina ni cakava na gagadre ca ni lomada.

17. Ni basika ena so na gauna na gagadre ca, na cava eda rawa ni cakava?

 ¹⁷ Mo nanuma tiko qo: Ni o sega ni uasivi, ena basika ena so na gauna na gagadre ca. Ia ni yaco qori, o rawa ni valuta totolo me vaka ga e cakava o Josefa ni gutuwa tani vei wati Potifa. (Vkte. 39:12) Mo kua sara ni rawai ena gagadre ca ni lomamu!

18-19. Na cava eda rawa ni taroga nida saga tiko me vakavoui noda vakasama?

¹⁸ Me vakavoui tiko ga na noda vakasama ena vinakati meda saga tiko me salavata kei na loma i Jiova na ivakarau ni noda vakasama kei na noda itovo. Mo dikevi iko wasoma qai taroga: ‘E laurai ena noqu itovo niu kila ni sa lekaleka na gauna eda bula tiko kina? Vakacava sa toso vinaka na ivakarau ni noqu vakaraitaka na itovo vou? E dusimaka tiko na noqu bula o Jiova meu valuta kina na gagadre ca vakayago?’

¹⁹ Ni o dikevi iko tiko, kauaitaka na nomu toso, ia kua ni namaka me sa uasivi na ka kece. Ke o kila ni rawa ni vakavinakataki, kua ni yalolailai. Muria na veiuqeti ena Filipai 3:16: “Se mani toso cava eda sa cakava, meda toso tiko ga i liu ena ivakarau vata ga qori.” Nomu cakava qo, mo nuidei ni na vakalougatataka nomu sasaga o Jiova me vakavoui kina na nomu vakasama.