1. Me vaka e tukuni ena Filipai 2:3, ena vinaka vakacava noda veiwekani kei ira eso tale nida yalomalumalumu?

EDA yalomalumalumu ni muria na ivakatagedegede i Jiova, ni kila na ka e vinaka vei keda. (Efeso 4:22-24) Nida yalomalumalumu, ena bibi sara vei keda na ka e vinakata o Jiova, sega ni ka eda taleitaka. Eda na raica tale ga mera uasivi keda eso tale. Nida cakava qori, ena vinaka noda veiwekani kei Jiova kei ira na tacida.—Wilika Filipai 2:3.

2. Na cava e kila na yapositolo o Paula? Cava eda na veivosakitaka ena ulutaga qo?

² Ke da sega ni qarauna, ena rawa nida muria na nodra ivakarau e levu ena vuravura i Setani, era dokadoka qai nanumi ira ga. * Qori tale ga na ka e rairai yacovi ira eso na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri G.V. E vola kina na yapositolo o Paula vei ira e Roma: “Au tukuna . . . vei kemuni me kua ni dua e sivia na ka e nanuma me baleti koya, me yalomatua ga.” (Roma 12:3) E kila o Paula ni sega ni dodonu meda beci keda. Ia nida yalomalumalumu, ena donu noda rai me baleti keda. Eda na veivosakitaka ena ulutaga qo e tolu na ituvaki ena yaga kina na yalomalumalumu me kua ni sivia na ka eda nanuma me baleti keda. Qori ena (1) bula vakawati, (2) nida lesi ena itavi, kei na (3) nida vakayagataka na sala ni veikilai ena Internet.

3. Na cava erau na sega ni duavata kina na veiwatini ena so na gauna? Cava era cakava eso ni yaco qori?

³ E vinakata o Jiova mera marau na veiwatini. Ni rau sega ni uasivi, rau na rairai sega ni duavata ena so na ka. E vola kina o Paula nira na rarawa ena so na gauna na veiwatini. (1 Kor. 7:28) Eso era dau veiba tu ga kei watidra, de dua era nanuma mera kua ga ni veiwatini. Ke tiko vei ira na rai vakavuravura, ena totolo ga nodra nanuma mera veisere. Era nanuma ni bibi duadua mera cakava ga na ka e vinaka vei ira.

4. Na cava meda kua ni nanuma?

⁴ Meda kua ni nanuma ni na sega ni vinaka rawa noda bula vakawati. Eda kila ni yavu ga ni veisere na veiyacovi tawadodonu. (Maciu 5:32) Ni vakilai gona ena bula vakawati na rarawa e tukuna o Paula, meda kua ni dokadoka ni nanuma: ‘Sa sega ni kauaitaki au o watiqu. Au sega tale ga ni lomani. De dua ena vinaka meu vaqara e dua tale.’ Ke va qori noda rai, eda nanumi keda tiko ga, sega ni o watida. Na vuku vakavuravura ena dusimaki iko mo muria ga na lomamu, mo marau ga kina, veitalia ke drau veisere. Ia na iVolatabu e kaya mo kua ni “kauaitaka ga” na ka e baleti iko, mo “kauaitaka tale ga na ka e baleti ira tale eso.” (Fpai 2:4) E vinakata o Jiova mo drau veiwatini tiko ga, mo drau kua ni veisere. (Maciu 19:6) E vinakata mo vakaliuca na lomana, sega ni ka ga o vinakata.

5. Me vakacava nodrau ivakarau na veiwatini me vaka e tukuni ena Efeso 5:33?

⁵ E dodonu me rau veilomani na veiwatini, me rau veidokai tale ga. (Wilika Efeso 5:33.) E vakabibitaka na iVolatabu na soli ka, sega ni noda taura na ka. (Caka. 20:35)  Na itovo cava ena vukei rau na veiwatini me rau veilomani, rau veidokai tale ga? Na yalomalumalumu. Na isa ni vakawati yalomalumalumu ena sega ni qara ga na ka e yaga vua, ia ena qara tale ga na ka e yaga vua na kena isa.—1 Kor. 10:24.

6. Na cava o vulica ena ka e tukuna o Steven kei Stephanie?

⁶ Na yalomalumalumu e sa vukea e levu na veiwatini lotu vaKarisito mera marautaka vakalevu nodra bula vakawati. Kena ivakaraitaki, e dua na tagane vakawati o Steven. E kaya: “E dodonu mo drau cakacaka vata kei watimu, vakabibi na gauna e yaco kina na leqa. O na sega gona ni taroga ‘na cava e vinaka vei au?’ o na vakasamataka ga ‘na cava ena vinaka vei keirau?’” E va tale ga qori na rai nei watina o Stephanie. E kaya: “Eda sega ni via tiko kei ira na dau veiba. Ni keirau sega ni duavata ena dua na ka, keirau saga me keirau kila na vuna. Oti keirau na masulaka, vakekeli qai veivosakitaka. Keirau sega ni veivala, ia keirau saga me wali na leqa.” Erau na marau vakalevu na veiwatini ke sega ni sivia na ka rau nanuma me baleti rau.

7. Me vakacava nona rai na tacida e lesi ena itavi?

⁷ E ka dokai na itavi cava ga e lesia vei keda o Jiova. (Same 27:4; 84:10) Ke tu vakarau e dua na tacida tagane me qarava na itavi dokai e lesi vua, qori e dua na ka vinaka. E kaya sara ga na iVolatabu: “Ke dua e via qarava na itavi vakaivakatawa, e sa vinakata tiko na cakacaka vinaka.” (1 Tim. 3:1) Ia ke mani lesi ena itavi, me kua ni sivia na ka e nanuma me baleti koya. (Luke 17:7-10) Me nona inaki ga me veiqaravi ena yalomalumalumu.—2 Kor. 12:15.

8. Na cava eda vulica vei Tiotirifi, Usaia, kei Apisalome?

⁸ E vakamacalataki ena iVolatabu na nodra ivakaraitaki eso e sivia na ka era nanuma me baleti ira. Kena ivakaraitaki o Tiotirifi. E sega ni yalomalumalumu, ia e “dau viaviadua” ena ivavakoso. (3 Joni 9) Kena ikarua o Usaia. E dokadoka ni siova na itavi e sega ni lesia vua o Jiova. (2 Vei. 26:16-21) Kena ikatolu o Apisalome. E vinakata me Tui, e mani qaseqasetaka nona rawa na lomadra na lewenivanua mera tokoni koya. (2 Sam. 15:2-6) Me vaka eda raica ena ivakaraitaki vakaivolatabu qori, o Jiova e sega ni taleitaki ira na viavia rogo. (Vkai. 25:27) Na dokadoka kei na viavia rogo ena tini ga ina leqa.—Vkai. 16:18.

9. E ivakaraitaki vinaka vakacava o Jisu?

⁹ E duatani sara na ivakaraitaki nei Jisu, “e dina ni vaka na Kalou, e sega ga ni via koco itutu, oya me tautauvata kei na Kalou.” (Fpai. 2:6) O Jisu e taravi Jiova ena veiliutaki, ia e sega ni sivia na ka e nanuma me baleti koya. E kaya vei ratou na nona tisaipeli: “O koya e vakamalumalumutaki koya ena kemudou maliwa, o koya qo e uasivi.” (Luke 9:48) Eda marau ni veiqaravi kei ira na painia, dauveiqaravi ni ivavakoso, qase, kei ira na ivakatawa ni tabacakacaka era yalomalumalumu me vakataki Jisu! Nida yalomalumalumu, eda na veilomani vakalevu. Qori na ka e kilai tani kina na isoqosoqo ni Kalou.—Joni 13:35.

10. Na cava mo cakava ke o nanuma ni ratou sega ni kauaitaka tiko na qase eso na leqa ena ivavakoso?

¹⁰ Vakacava ke yaco tiko eso na leqa ena ivavakoso o qai nanuma ni ratou sega ni cakava kina e dua na ka na qase? Mo kua ni vosavosa, mo yalomalumalumu ga  ni tokoni ira na liutaki keda. (Iper. 13:17) Mo rawa ni cakava qori, mo taroga: ‘Vakacava e bibi sara na leqa qo qai vinakati me vakadodonutaki? Me vakadodonutaki ena gauna sara ga qo? E noqu itavi meu vakadodonutaka? E noqu inaki dina meu uqeta na veiyaloni, seu vinakata ga meu dokai?’

11. Me vaka e tukuni ena Efeso 4:2, 3, ena yaga vakacava nida qaravi Jiova ena yalomalumalumu?

¹¹ E bibi sara vei Jiova na yalomalumalumu mai na noda taledi, vaka kina na noda duavata mai na noda gugumatua. Mo saga gona ena nomu vinaka taucoko mo yalomalumalumu ni o qaravi Jiova. O na uqeta kina na duavata ena ivavakoso. (Wilika Efeso 4:2, 3.) Mo dau vunau vakalevu. Mo raica eso na sala mo qaravi ira kina na tacida ni o caka vinaka. Mo dau veikauaitaki, mo sureti ira tale ga era sega ni lesi ena itavi. (Maciu 6:1-4; Luke 14:12-14) Ni o veiqaravi ena yalomalumalumu ena ivavakoso, era na sega ni raica ga na nomu taledi, na nomu yalomalumalumu tale ga.

12. Vakacava e uqeti keda na iVolatabu meda vakaitokani? Vakamacalataka.

¹² E vinakata o Jiova meda marautaka noda veimaliwai kei ira na itokani kei na vuvale. (Same 133:1) Era tiko na itokani vinaka nei Jisu. (Joni 15:15) E vakamacalataki ena iVolatabu na yaga ni itokani dina. (Vkai. 17:17; 18:24) E vakaraitaka tale ga ni sega ni vinaka meda tawasei keda. (Vkai. 18:1) Levu era nanuma ni na levu na nodra itokani ena sala ni veikilai ena Internet, era na sega kina ni galili.  Ia meda qaqarauni nida vakayagataka qori.

13. Na cava era galili qai lomabibi kina eso era vakayagataka na sala ni veikilai ena Internet?

¹³ E laurai ena vakadidike nida rawa ni galili se lomabibi ke levu na gauna eda vakayagataka ena saravi se wiliki ni ka e biu ena sala ni veikilai ena Internet. Dua na vuna ni levu era dau biuta ena sala ni veikilai ena Internet na itaba ni gauna marautaki ena nodra bula, na kedra itaba vinaka duadua, na nodra itokani, kei na vanua rairai vinaka era lakova. Ni dua e raica na itaba qori, ena rawa ni nanuma ni vakavucesa na nona bula qai sega ni marautaki. E kaya vakadodonu e dua na tacida yalewa yabaki 19: “Au vuvu niu raica na kedra itaba eso tale nira marautaka nodra muanimacawa, ia au galili tu ga e vale.”

14. Ena yaga vakacava na ivakasala ena 1 Pita 3:8 nida vakayagataka na sala ni veikilai ena Internet?

¹⁴ E rawa ni yaga na sala ni veikilai ena Internet. Kena ivakaraitaki, eda veitaratara kina kei ira noda vuvale kei na itokani. Vakacava o liaca e dua na ka? Eso era dau vinakata ga mera qoroi ena ka era biuta ena sala ni veikilai ena Internet. E vaka mera tukuna tiko, “Raici au mada.” Eso mada ga e dau veibeci qai velavela na nodra ivakamacala me baleta na kedra itaba, se kedra itaba eso tale. Qo e veibasai sara ga ni yalomalumalumu kei na veikauaitaki e vinakati vei keda na lotu vaKarisito.—Wilika 1 Pita 3:8.

15. E uqeti keda vakacava na iVolatabu meda kua ni tukutukuni keda?

¹⁵ Ke o vakayagataka na sala ni veikilai ena Internet, mo taroga: ‘Ena kilai ena noqu ivakamacala, kequ itaba, se vidio au biuta niu tukutukuni au? E rawa nira vuvu kina eso?’ E kaya na iVolatabu: “Na ka kece e tu e vuravura—na gagadre ni yago, na gagadre ni mata kei na nona dokadokataka e dua na ka e taukena—e sega ni vu mai vua na Tamada, e vu ga e vuravura.” (1 Joni 2:16) E dua na vakadewa ni iVolatabu e vakadewataka na matavosa “nona dokadokataka e dua na ka e taukena” me “viavia dua na ka.” Eda sega ni via tukutukuni keda na lotu vaKarisito. Eda na muria na ivakasala vakaivolatabu: “Meda kua ni dokadoka ni vakavuna na veiqati se  veivuvutaki.” (Kala. 5:26) Nida yalomalumalumu eda na sega ni dokadoka se tukutukuni keda me vakataki ira ena vuravura i Setani.

16. Na cava meda kua kina ni dokadoka?

¹⁶ E bibi meda yalomalumalumu, ni o ira na dokadoka era sega ni “yalomatua.” (Roma 12:3) O ira na dokadoka era dau veiqati, era veivuvutaki. Na nodra rai ena vakaleqai ira ga kei na so tale. Ke ra sega ni veisautaka nodra rai, ena vakamatabokotaka qai vakacala na nodra vakasama o Setani. (2 Kor. 4:4; 11:3) Ia o koya e yalomalumalumu, e yalomatua. E donu nona rai me baleti koya, e kila tale ga nira uasivi koya eso tale ena levu na sala. (Fpai. 2:3) E kila ni “cati ira na viavialevu na Kalou, ia e vakaraitaka nona loloma soli wale vei ira na yalomalumalumu.” (1 Pita 5:5) Nida yalomatua, eda na sega ni via veimecaki kei na Kalou.

17. Eda na yalomalumalumu tiko ga vakacava?

¹⁷ Me rawa nida yalomalumalumu tiko ga, e bibi meda muria na ivakasala vakaivolatabu, meda “luvata tani na tamata makawa kei na kena ivalavala” da qai “sulumaka na itovo vou.” E vinakati kina na sasaga. E bibi meda vulica na ivakaraitaki i Jisu da qai muria voleka. (Kolo. 3:9, 10; 1 Pita 2:21) Ena yaga vakalevu nida cakava qori. Nida saga meda yalomalumalumu, ena vinaka noda bula vakavuvale, eda na duavata ena ivavakoso, eda na sega tale ga ni vakayagataka cala na sala ni veikilai ena Internet. Koya e bibi sara, ena vakalougatataki keda o Jiova, ena vakadonui keda tale ga.