1. Na cava eda vakaibalebaletaka ena vosa “na dina”?

“O MAI kila vakacava na ka dina?” “O susu ena dina?” “Sa vakacava na dede ni nomu tiko ena dina?” De dua sa tarogi oti vei iko na taro qori, se o taroga eso tale. Na cava eda vakaibalebaletaka ena vosa “na dina”? Eda dau cavuta qori me vakaibalebaletaka na ka eda vakabauta, noda ivakarau ni sokalou, noda ivakarau tale ga ni bula. O ira na tiko ena “dina” era kila na ka e vakavulica na iVolatabu, ra qai muria na kena ivakavuvuli. Qori e sereki ira mai na ivakavuvuli lasu vakalotu, era marautaka tale ga na nodra bula ena vuravura ca qo.—Joni 8:32.

2. Me vaka e tukuni ena Joni 13:34, 35, na cava e rawa ni vakavuna me gole mai kina e dua ina dina?

² Na cava e uqeti iko mo gole mai na dina? De dua o taleitaka na nodra itovo na tamata i Jiova. (1 Pita 2:12) Se na nodra veilomani. Levu era vakadinadinataka qori ena imatai ni soqoni era tiko kina, era na guilecava beka na ka era rogoca ia era sega ni guilecava na nodra veilomani. Sa rauta ni a tukuna o Jisu nira na kilai tani na nona imuri ena nodra veilomani. (Wilika Joni 13:34, 35.) Ia e tiko eso tale na ka meda cakava me dei kina na noda vakabauta.

3. Na cava e rawa ni yaco ke yavutaki ga na noda vakabauta ena noda veilomani vakaveitacini?

³ Na noda vakabauta me kua ni yavutaki ga ena noda veilomani na lotu vaKarisito. Na vuna? Kaya mada ke valavala ca bibi e dua na tacida, e qase ni ivavakoso se painia. Se vakacudrui iko e dua na tacida? Se lai vukitani sara, e kaya ni sega ni dina na ka eda vakabauta. Ke yaco qori, o na tarabe qai sega ni via qaravi Jiova? Qo na ka eda vulica: Ke da yavutaka noda vakabauta na Kalou ena ka era cakava  eso tale, sega ni noda veiwekani kei Jiova, ena sega ni dei na noda vakabauta. Na ivakarau ni lomada e yavu malumalumu. E vinakati meda vaqaqacotaka noda vakabauta, ni yavutaki dei ena itukutuku dina. E bibi meda vakadeitaka ni tu ena iVolatabu na ka dina me baleti Jiova.—Roma 12:2.

4. Me vaka e tukuni ena Maciu 13:3-6, 20, 21, na cava era cakava eso ni vakatovolei na nodra vakabauta?

⁴ E kaya o Jisu nira ‘marau’ eso nira mai kila na dina, ia e mate tale na nodra vakabauta ni vakatovolei. (Wilika Maciu 13:3-6, 20, 21.) De dua e sega ni matata vei ira nida na sotava na veika dredre nida imuri i Jisu. (Maciu 16:24) Se ra nanuma ni na maravu tu ga na bula nida lotu vaKarisito, da qai vakalougatataki tu ga. Ia eda na sotava na veika dredre ena vuravura ca qo. Ena rawa ni veisau na ituvaki qai vakavuna me seavu vakalailai na noda marau.—Same 6:6; Dauv. 9:11.

5. Eda kila vakacava nira vakadeitaka e levu na tacida ni dina na ka era vakabauta?

⁵ Dua na iwiliwili levu ni tacida era vakadeitaka ni dina na ka era vakabauta. Eda kila vakacava? Era dei tu ga ni dua na tacida e vakararawataki ira, se cakava e dua na ivalavala ca bibi. (Same 119:165) E sega ni vakamalumalumutaka nodra vakabauta na veivakatovolei, e vaqaqacotaka ga. (Jeme. 1:2-4) Ena rawa vakacava ni va tale ga qori na nomu vakabauta?

6. E yavutaki ena cava na nodra vakabauta na tisaipeli ena imatai ni senitiuri?

⁶ Era yavutaka na nodra vakabauta na tisaipeli ena imatai ni senitiuri ena nodra kilaka vakaivolatabu kei na ivakavuvuli i Jisu Karisito, ya “na dina ni itukutuku vinaka.” (Kala. 2:5) Oya na ka dina kece ni ivakavuvuli vaKarisito, wili kina na ka dina me baleta na isoro ni veivoli i Jisu kei na nona vakaturi. E vakadeitaka tu na yapositolo o Paula ni dina na ivakavuvuli kece qori. Ni a vakadinadinataka mai na ka e volai ena iVolatabu “ni na vakararawataki mada na Karisito, me na vakaturi tale ga mai na mate.” (Caka. 17:2, 3) Era vakabauta na tisaipeli ena imatai ni senitiuri na ivakavuvuli qori, ra qai nuitaka na veivuke ni yalo tabu mera kila na Vosa ni Kalou. Era vakekeli mera vakadeitaka ni yavutaki mai na iVolatabu na ivakavuvuli qori. (Caka. 17:11, 12; Iper. 5:14) Era sega ni yavutaka nodra vakabauta ena ivakarau ga ni lomadra, se mera qaravi Jiova nira taleitaka ga na veimaliwai vakamataveitacini. Ia era yavutaka nodra vakabauta ena “kilaka dodonu me baleta na Kalou.”—Kolo. 1:9, 10.

7. Ena yaga vakacava noda vakabauta na ka dina ena iVolatabu?

⁷ Ena sega ni veisau na ka dina ena Vosa ni Kalou. (Same 119:160) Kena ivakaraitaki, ena sega ni veisau na ka dina ke vakacudrui keda e dua na tacida, se valavala ca bibi. Ena sega tale ga ni veisau nida sotava na veika dredre. E vinakati gona meda kila vinaka na ivakavuvuli vakaivolatabu qai vakadeitaka na kena dina. Na dei ni noda vakabauta na ka dina ena iVolatabu ena vukei keda meda yalodina tiko ga nida vakatovolei. E vaka ga na waqa e dei tu na kena ikelekele ena draki ca. O na vakadeitaka vakacava ni dina na ka o vakabauta?

8. Me vaka e tukuni ena 2 Timoci 3:14, 15, e vakadeitaka vakacava o Timoci ni dina na ka e vakabauta?

⁸ E nuidei o Timoci ni dina na ka e  vakabauta. E vakadeitaka vakacava? (Wilika 2 Timoci 3:14, 15.) E vakavulici koya o tinana kei buna ena ivakavuvuli ena “iVolatabu.” Ia e macala ni tiko tale ga na gauna e sasaga kina vakataki koya me vulica na iVolatabu. E ‘vakadeitaka kina’ na kena dina. Dua na gauna e muri, ratou qai vulica na ivakavuvuli vaKarisito o Timoci, o tinana, kei buna. E macala ga ni na taleitaka o Timoci nodra veilomani na imuri i Jisu, e marautaka tale ga me veimaliwai kei ira na mataveitacini qai kauaitaki ira. (Fpai. 2:19, 20) Ia e sega ni yavutaki na nona vakabauta ena nona lomani ira eso tale, e yavutaki ga ena ka dina e vakadeitaka mai na iVolatabu me veiwekani voleka kei Jiova. E bibi tale ga mo vakadeitaka na ka o vulica me baleti Jiova ni o wilika na iVolatabu.

9. Na cava e tolu na ka dina mo vakadeitaka mada?

⁹ Saga mo vakadeitaka mada e tolu na ka dina. Kena imatai, mo vakadeitaka ni o Jiova na Dauveibuli. (Lako 3:14, 15; Iper. 3:4; Vkta. 4:11) Kena ikarua, mo vakadeitaka ni iVolatabu e Vosa ni Kalou vua na kawatamata. (2 Tim. 3:16, 17) Kena ikatolu, mo vakadeitaka ni tiko e dua na ilawalawa e tuvanaki vinaka, era sokalou vei Jiova ena veidusimaki i Karisito, ya o ira na iVakadinadina i Jiova. (Aisea 43:10-12; Joni 14:6; Caka. 15:14) Nomu vakadeitaka na ka dina, e sega ni kena ibalebale mo kila na ka kece me baleta na iVolatabu, e vinakati ga mo vakayagataka nomu “vakasama” mo vakadeitaka kina ni dina na ka o vakabauta.—Roma 12:1.

10. Nida sa kila na ka dina, na cava e vinakati meda cakava?

¹⁰ Ni o sa vakadeitaka na ka dina me baleta na Kalou, na iVolatabu, kei ira nona tamata, ena vinakati mo vakayagataka na iVolatabu mo vakadeitaka na ka dina qori vei ira eso tale. Na vuna? Ni noda itavi na lotu vaKarisito meda vakavulica na ka  dina vei ira na rogoci keda. * (1 Tim. 4:16) Nida saga tiko meda cakava qori, sa na qai dei ga noda vakabauta na ka dina.

11. E ivakaraitaki vinaka vakacava na yapositolo o Paula ena nona veivakavulici?

¹¹ Ni dau veivakavulici na yapositolo o Paula, e saga me vakadeitaka vei ira na “veika e baleti Jisu ena Lawa e vola o Mosese kei na nodra ivola na Parofita.” (Caka. 28:23) Eda na vakatotomuri Paula vakacava nida vakavulica na ka dina? Meda kua ni tukuna tu ga yani na ka dina. Meda vukei ira noda vuli iVolatabu mera vulica qai vakasamataka vinaka na ka era vulica tiko, mera toro voleka kina vei Jiova. Eda sega ni vinakata mera ciqoma ga na ka dina nira taleitaki keda, ia mera vakadeitaka sara ga vakataki ira ni dina na ka era vulica tiko me baleta noda Kalou dauloloma.

12-13. Era na vukei luvedra vakacava na itubutubu mera dei tiko ga ena dina?

¹² E macala ga ni oni vinakata na itubutubu mera dei tiko ga ena dina na luvemuni. De dua oni nanuma nira na qai toso vinaka ke ra veimaliwai vinaka ena ivavakoso. Ia ena qai dei ga nodra vakabauta na ka dina ke ra cakava e dua tale na ka. Na cava ya? Mera bucina e dua na veiwekani talei kei na Kalou, mera vakadeitaka tale ga na dina ni ka era vulica ena iVolatabu.

¹³ Nira vakavulici luvedra na itubutubu ena ka dina me baleta na Kalou, ena vinakati mera ivakaraitaki vinaka ena nodra dau vulica vakalevu na iVolatabu. Me tiko na gauna mera dau vakasamataka kina vakatitobu na ka era vulica, sa na qai rawa nira vakavulici luvedra mera cakava tale ga qori. Mera vakavulici luvedra ena kena vakayagataki na ivukevuke ni vakekeli, me vaka ga era dau cakava vei ira na nodra vuli iVolatabu. Qori ena vukei ira mera lomani Jiova qai nuitaka na “dauveiqaravi yalodina e vuku” e lesia me vakarautaka mai na kakana vakayalo. (Maciu 24:45-47) Moni kua ni vakavulici luvemuni wale ga ena yavu ni ivakavuvuli vakaivolatabu. Mo vaqaqacotaka nodra vakabauta ni o vakavulici ira ena “veika titobu” me baleta na Kalou, me salavata kei na nodra yabaki kei na ka era kila rawa.—1 Kor. 2:10.

14. Na cava mo vulica kina na parofisai ena iVolatabu? (Raica tale ga na kato “ O Rawa ni Vakamacalataka na Parofisai Qo?”)

¹⁴ E yaga sara vakalevu na parofisai ena iVolatabu meda vaqaqacotaka kina na noda vakabauta. Na parofisai cava e vaqaqacotaka na nomu vakabauta? De dua na parofisai me baleta “na iotioti ni  veisiga.” (2 Tim. 3:1-5; Maciu 24:3, 7) Na parofisai cava tale sa vakayacori tiko ena vaqaqacotaka nomu vakabauta? Kena ivakaraitaki, vakacava o rawa ni vakamacalataka na parofisai ena Taniela wase 2 se Taniela wase 11, na kena sa vakayacori oti kei na kena e vakayacori tiko? * Ke yavutaki vinaka nomu vakabauta ena iVolatabu, ena sega vakadua ni luluqa. Vakasamataka mada na nodra ivakaraitaki na tacida era vosota na veivakacacani e Jamani ena iKarua ni iValu Levu. Era sega ni kila vinaka sara na parofisai ena iVolatabu me baleta na iotioti ni veisiga, ia era vakabauta dei na Vosa ni Kalou.

15-17. E vakaukauataki ira vakacava na tacida era tusaqati vei ira na Nazi na nodra vulica na iVolatabu?

¹⁵ Donuya na veiliutaki ni Nazi e Jamani, era vesu e levu na tacida ena keba ni veivakararawataki. Erau cati keda na iVakadinadina i Jiova o Itala kei na dua na vakailesilesi kilai levu o Heinrich Himmler. E kaya e dua na tacida yalewa na ka e tukuna o Himmler vei ira eso na tacida yalewa ena keba: “Ena rairai veiliutaki mai lomalagi na nomuni Jiova, ia e vuravura qo keimami veiliutaki na Nazi! Me qai macala mada o cei ena dei tiko ga, o kemuni se o keimami!” Era yalodina tiko ga vakacava na tamata i Jiova?

¹⁶ Era kila na Gonevuli ni iVolatabu qori ni sa veiliutaki tiko na Matanitu ni Kalou mai na 1914. Era namaka gona ni na kaukaua na veitusaqati. Ia era nuidei tu na tamata i Jiova ni sega ni dua na matanitu vakatamata ena tarova rawa na kena vakayacori na inaki ni Kalou. Ena sega ni vakawabokotaka rawa o Itala na sokalou savasava se dua na matanitu me kaukaua mai na Matanitu ni Kalou. Era nuidei na tacida ni na oti yani na veiliutaki nei Itala.

¹⁷ E dina na ka era vakabauta na tacida qori. Sega ni dede, sa oti yani na veiliutaki vakaNazi. Ia vakacava o Heinrich Himmler, na turaga e kaya ni ‘veiliutaki tiko e vuravura na Nazi’? E dro me vaqara bula  qai sotavi Brother Lübke, a vesu tu ena dua na gauna, rau veikilai tale ga. Ena levu ni nona yalolailai, e tarogi Brother Lübke: “Gonevuli ni iVolatabu, sa na qai vacava qo?” E vakamacalataka o Brother Lübke nira sa kila makawa tu na iVakadinadina i Jiova ni na druka na veiliutaki vakaNazi, era na qai sereki na tacida. Qori e sogo sara ga kina na gusu i Himmler, na turaga e dau vosavakacacataki keda na iVakadinadina i Jiova. Sega ni dede e qai vakamatei koya ga o Himmler. Na cava eda vulica? Na noda dau vulica na iVolatabu, wili kina na kena parofisai, ena vaqaqacotaka na noda vakabauta, eda na tudei tale ga nida vakacacani.—2 Pita 1:19-21.

18. Me vaka eda raica ena Joni 6:67, 68, na cava e bibi kina meda ‘kila vinaka na ka dina kei na loma ni Kalou’ e vakamacalataka o Paula?

¹⁸ E bibi meda dau veilomani, ni qori na ivakatakilakila ni lotu vaKarisito dina. Ia e bibi tale ga meda ‘kila vinaka na ka dina kei na loma ni Kalou.’ (Fpai. 1:9) Ke sega, eda na rawa ni vakacalai ena “cagi kece ni ivakavuvuli,” ena “ilawaki [tale ga] ni tamata,” wili kina o ira na vukitani. (Efeso 4:14) Nira sega ni via muri Jisu e levu na tisaipeli ena imatai ni senitiuri G.V., e vakamacalataka ena nuidei na yapositolo o Pita ni tu vei Jisu na “vosa ni bula tawamudu.” (Wilika Joni 6:67, 68.) Ena gauna ya se sega ni matata sara vei Pita na ka kece e vauca na vosa ni bula tawamudu qori, ia e yalodina tiko ga ni kila na ka dina me baleti Karisito. O rawa tale ga ni vaqaqacotaka nomu vakabauta ena ka o vulica ena iVolatabu. Ke o cakava qori, ena dei tu ga na nomu vakabauta ni vakatovolei, o na vukea tale ga eso me dei na nodra vakabauta.—2 Joni 1, 2.