1, 2. Na ituvaki dredre cava eda sotava na dauveiqaravi i Jiova?

ME TEKIVU vei Epeli na imatai ni tamata yalodina me yacovi keda nikua, e sega ni rawarawa na ituvaki eda sotava na dausokalou yalodina. E vola na yapositolo o Paula vei ira na lotu vaKarisito Iperiu mera “vosota e levu na rarawa ena ka dredre,” nira saga na veivakadonui kei na veivakalougatataki i Jiova. (Iper. 10:32-34) E vakatauvatana o Paula na ituvaki dredre eda sotava ena veisisivi ena qito e Kirisi, me vaka na veitaucici, veibo, kei na veivacu. (Iper. 12:1, 4) Eda veitaucici tiko ni bula nikua, da qai sotavi ira na meca era veivakawelei, veivakatarabetaki, era mokuti keda, qai vakavuna noda sega ni marau kei na noda rawata na icovi ni gauna e se bera mai.

² Kena imatai, ena vinakati meda vorati Setani (se “veimulomulo,” vmr.) kei na nona vuravura ca. (Efeso 6:12) E bibi gona meda cata na veika ni vuravura era “sa vakawakana tu.” E okati kina na kena ivakavuvuli kei na ivalavala e veivakaleqai, me vaka na ivalavala vakasisila, kana tavako, vakayagataki ni alakaolo kei na wainimate gaga. Vinakati  tale ga meda kua ni cegu ni vorata na noda malumalumu kei na ituvaki e dau veivakayalolailaitaki.—2 Kor. 10:3-6; Kolo. 3:5-9.

3. Na cava e vakarautaka na Kalou meda vorata kina na keda meca?

³ Vakacava e rawa nida qaqa? Io, ena vinakati ga kina na sasaga. E vakayagataka o Paula na vakatautauvata ni dua na dauveivacu ena gauna makawa ena nona vakamacalataki koya: “Niu vacu tale ga au sega ni vacu meu vacuka wale tu na cagi.” (1 Kor. 9:26) Me vaka ga na dauveivacu, ena vinakati meda vorati koya na keda meca. E vakavulici keda o Jiova qai vukei keda ena noda vala vakayalo. E vakarautaka nona Vosa na ivakasala meda vakabulai kina. E vukei keda tale ga ni vakarautaka na noda ivola vakaivolatabu, soqoni vaKarisito, soqo lalai kei na soqo lelevu. Vakacava o sa muria tiko na ka o sa vulica? Ke o se sega ni cakava qori, e vaka ga o “vacuka wale tu na cagi,” o sega ni vorati koya tiko na keda meca.

4. Na cava meda cakava me kua kina ni rawai keda na ca?

⁴ De dua ena sagai keda na meca ena gauna sara ga eda malumalumu tu kina se da sega ni namaka. Bibi gona meda yadra tiko ga. E vakasalataki keda na iVolatabu: “Me kua ni rawai iko na ca, mo rawa tiko ga na ca ena vinaka.” (Roma 12:21) Na noda uqeti me ‘kua ni rawai keda na ca’ e dusia ni rawa nida qaqa. Qori ke da sasaga tiko ga. Ena yasana adua, ke da wele qai sega ni vala tiko ga, ena rawai keda o Setani, na nona vuravura kei na yagoda ivalavala ca. Kua vakadua ni vakalaiva me rawai keda o Setani meda soro koso!—1 Pita 5:9.

5. (a) Na cava ena vukei keda nida saga tiko nona veivakadonui na Kalou? (b) Na ivakaraitaki i cei eda na veivosakitaka?

⁵ Me rawa nida qaqa, e bibi me matata tiko vei keda na vuna meda sasaga tiko ga kina. Me vakadonui keda na Kalou qai vakalougatataki keda, ena vinakati meda nanuma matua tiko na veivakadeitaki ena Iperiu 11:6: “O koya e torova na Kalou e dodonu me vakabauta ni bula dina tiko o koya, ni na vakaicovitaki ira tale ga era vakasaqarai koya ena yalogu.” Na vu vaKirisi e vakadewataki me ‘vakasaqara ena yalogu’ e tiko kina na vakasama ni gugumatua kei na sasaga. (Caka. 15:17) E volai ena iVolatabu na kedra italanoa na tagane kei na yalewa yalodina era sasaga mera rawata na veivakadonui i Jiova. Ratou sotava o Jekope, Raijeli, Josefa kei Paula na ituvaki rarawataki qai veivakayalolailaitaki, ia ratou vakalougatataki vakalevu ni ratou vosota. Eda na vakatotomuri ratou vakacava?

6. Na cava e vukei Jekope me sega ni soro, e vakaicovitaki vakacava? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

⁶ E sasaga tiko ga qai vosota na peteriaki o Jekope ni lomani Jiova, e taleitaka na veika vakayalo, qai nuitaka vakaoti na yalayala ni Kalou me vakalougatataka nona kawa. (Vkte. 28:3, 4) Oya na vuna e saga kina ena nona igu taucoko me vakalougatataki koya o Jiova; ni a veimulomulo sara mada ga kei na agilosi ni sa voleka ni yabaki duanadrau. (Wilika Vakatekivu 32:24-28.) Vakacava e tu vua na igu kei na vosota me veimulomulo kei na agilosi kaukaua? Sega! Dua na ka na sasaga  i Jekope, a sega vakadua ni vakamalumalumu! A vakalougatataki nona gugumatua. E veiganiti kina nona vakatokai me Isireli, (kena ibalebale “Gumatua [Sega ni Soro] Vua na Kalou” se “Gumatua na Kalou”). A rawata o Jekope na icovi eda qara tiko nikua—na nona veivakadonui o Jiova kei na nona veivakalougatataki.

7. (a) Na ituvaki rarawataki cava a vakila o Raijeli? (b) E vosota qai vakalougatataki vakacava?

⁷ Dua na ka nona via raica o Raijeli na wati Jekope me vakayacora o Jiova na nona yalayala vei watina. Ia e basika na ituvaki dredre e sega ni cakava rawa kina e dua na ka, oya nona sega ni vakaluveni. Ena gauna makawa, e okati qori me ituvaki rarawataki. E sega ni lewa rawa o Raijeli na kena ituvaki, ia na cava e vukei koya me vosota tiko ga qai sega ni yalolailai? E vakanuinui tiko ga. E vosota ena nona masu vagumatua. A rogoca o Jiova na nona kerekere mai vu ni lomana, mani vakaluveni kina. Sa rauta me tukuna ena qaqa o Raijeli: “Sa bau kaukaua dina na noqu veimulomulo . . . Au a qaqa kina!”—Vkte. 30:8, 20-24.

8. Na ituvaki dredre cava e sotava o Josefa? E ivakaraitaki vinaka vakacava vei keda?

⁸ Na nodrau yalodina o Jekope kei Raijeli e uqeti luvedrau o Josefa, vakabibi na ituvaki dredre ena vakatovolei kina nona vakabauta. Ni yabaki 17 o Josefa, e veisau vakadua nona bula. Ratou vuvutaki koya na tuakana, ratou mani volitaki koya e Ijipita. E bala tale ga vakatawadodonu ena valeniveivesu e Ijipita me vica vata na yabaki. (Vkte. 37:23-28; 39:7-9, 20-21) Ia e sega vakadua ni yalolailai, se me cudru se nanuma me veisausaumi. E kauaitaka tiko ga na nona vakalougatataki ena nodrau veiwekani kei Jiova. (Vunau 19:18; Roma 12:17-21) E dodonu me uqeti keda na ivakaraitaki i Josefa. Kena ivakaraitaki, ke sega ni vinaka noda isususu se noda bula nikua, ena vinakati meda vosota da qai sasaga tiko ga. Nida cakava qori, eda nuidei ni na vakalougatataki keda o Jiova.—Wilika Vakatekivu 39:21-23.

9. Na cava meda cakava me vakalougatataki keda kina o Jiova nida vakatotomuri Jekope, Raijeli kei Josefa?

⁹ Vakasamataka e dua na ituvaki o rairai vakatovolei kina. Me vaka na veika tawadodonu, veivakaduiduitaki se veivakalialiai. De dua era beitaki iko vakailasu eso nira vuvutaki iko. Mo kua ni soro, nanuma na ka ratou cakava o Jekope, Raijeli kei Josefa me ratou qaravi Jiova tiko ga ena marau. Ni ratou kauaitaka tiko ga na veika vakayalo, ratou vakila na veivakaukauataki kei na veivakalougatataki i Jiova. Eratou vosota qai bulataka na ka ratou dau masulaka. Sa voleka na icavacava ni ituvaki ca qo; meda dei tiko ga ena inuinui sa tu e matada! Vakacava o na tu vakarau mo sasaga tiko ga se veimulomulo me vakadonui iko o Jiova?

10, 11. (a) Na cava e vinakati kina meda sasagataka na veivakalougatataki ni Kalou? (b) Cava meda cakava me donu tiko ga noda vakatulewa, vorati na yalolailai kei na veika e dau veivakawelei?

¹⁰ Na cava e vinakati kina meda veimulomulo se meda sasagataka na veivakalougatataki i Jiova? Baleta nida sega ni uasivi qai tiko noda dui malumalumu. Eso era dau saga me donu nodra rai me baleta na cakacaka vakaitalatala.  Vakacava o iko, de dua o vosota tiko na tauvimate se galili. Meda nanuma tale ga ni so era saga tiko mera veivosoti ni dua e vakacudrui ira. Se mani vakacava na dede ni noda qaravi Jiova, ena vinakati meda vorata tiko ga na ituvaki ena tarova noda veiqaravi, ni dau vakaicovitaki ira na yalodina o koya.

¹¹ E sega ni rawarawa meda vakatulewa vinaka, se muria na sala vaKarisito, vakabibi ni dau vakamuai keda na lomada veivakaisini. (Jere. 17:9) Ke o siqema ni yaco qori vei iko, masuta na veivuke ni yalo tabu. Na masu kei na veidusimaki ni yalo tabu ena uqeti keda meda muria na sala dodonu ena vakalougatataka o Jiova. Mo bulataka na ka o masulaka. Tovolea mo wili iVolatabu e veisiga, me tiko na gauna mo vuli kina vakataki iko, me wasoma tale ga na nomu Sokalou Vakavuvale.—Wilika Same 119:32.

12, 13. Na cava e vukei rau na tacida me kua ni lewai rau na gagadre ca?

¹² Levu na ivakaraitaki e dusia na sala e vukei ira kina na lotu vaKarisito na Vosa ni Kalou, nona yalo tabu, kei na noda ivola vakaivolatabu mera vorata na gagadre ca. Dua na cauravou e wilika na ulutaga “Au na Vorata Vakacava na Gagadre Ca?” ena Awake! ni Tiseba 8, 2003. Cava sa qai cakava? “Au saga sara tiko ga qo meu vorata na vakanananu ca. Niu wilika ena ulutaga qo na kena tukuni ‘ni levu, e dredre  sara ga mera vorata na gagadre ca,’ au vakadeitaka kina niu lewena e dua na mataveitacini e vuravura raraba. Au kila kina niu sega ni sotava duadua tiko na tuvaki qo.” E vukei koya tale ga na ulutaga “Ni Vakatanitaki na Gagadre—e Vakadonuya Beka na Kalou?” ena itabataba ni Yadra! Okotova 8, 2003. E wilika kina nira saga tiko eso na tacida mera vorata “na votonikau” e votoki ira tiko. (2 Kor. 12:7) Nira saga me savasava nodra itovo, era nuidei tale ga ena veigauna se bera mai. E tinia kina na cauravou qo: “Au kila gona niu rawa ni yalodina e veisiga. Au vakavinavinaka vei Jiova ni vakayagataka nona isoqosoqo me vukei keda nida bula tiko ena vuravura ca qo.”

¹³ Dikeva tale ga na ka e tukuna e dua na tacida yalewa mai Merika. E vola: “Au via vakavinavinakataki kemuni ena nomuni vakani keimami ena ka sara ga keimami gadreva ena kena gauna donu. Vaka sara ga e volai me baleti au. Sa vakayabaki noqu vorata voli mai na gagadre e cata o Jiova. So na gauna, au sa dau via soro sara ga. Au kila ni dau yalololoma o Jiova, e dauveivosoti, ia ni tu vei au na gagadre ca qo sa kadre tu e lomaqu, au nanuma ni na dredre meu vukei. E tara sara ga noqu bula. . . . Niu wilika na ulutaga ‘E Tiko Vei Iko na “Uto mo Kilai” Jiova?’ ena Vale ni Vakatawa ni Maji 15, 2013, au vakadeitaka kina ni vinakata dina o Jiova me vukei au.”

14. (a) Na cava e kila tu o Paula me baleta na ituvaki e sotava? (b) Eda na vorata vakacava na noda malumalumu?

¹⁴ Wilika Roma 7:21-25. E kila vinaka o Paula ni sega ni rawarawa meda vorata na gagadre kei na noda dui malumalumu. Ia e nuidei ni na qaqa. Qori ena nona nuitaki Jiova ena masu, qai vakaraitaka ni vakabauta na isoro i Jisu. Vakacava o keda? Eda na qaqa nida saga meda vorata noda malumalumu. Ena sala cava? Nida vakatotomuri Paula, meda kua ni nuitaki keda, meda nuitaki Jiova vakatabakidua, qai vakabauta na isoro ni veivoli.

15. E vukei keda vakacava na masu meda yalodina, meda vosota na ituvaki dredre?

¹⁵ So na gauna, ena vakalaiva na Kalou na ituvaki me laurai kina se vakacava na levu ni noda kauai. Kena ivakaraitaki, eda rairai tauvimate bibi (se dua e vale) se caka vei keda eso na ka tawadodonu. Ke da nuitaki Jiova vakaoti, eda na masuti koya me vakaukauataki keda meda yalodina tiko ga, me kua ni seavu noda marau, me vinaka tiko ga noda bula vakayalo. (Fpai. 4:13) Era vakadinata qori e levu ena gauna i Paula kei na gauna qo ni rawa ni vakaukauataki keda na masu se vakayaloqaqataki keda meda vosota tiko ga.

16, 17. Na cava o nakita dei mo cakava?

¹⁶ E vinakata sara ga na Tevoro me cegu noda sasaga, meda soro koso. Nakita dei mo “taura matua na ka vinaka.” (1 Ces. 5:21) Nanuma tiko nida rawa ni qaqa nida vorati Setani, nona vuravura ca, kei na malele ni lomada. O na rawata ga qori ke o nuitaka vakaoti na kaukaua i Jiova me vukei iko.—2 Kor. 4:7-9; Kala. 6:9.

¹⁷ Mo vala tiko ga. Mo vosota qai sasaga tiko ga. Mo nuidei ni o Jiova ena ‘sova na veivakalougatataki mo kua ni leqa ena dua na ka.’—Mala. 3:10.