TAUBALE tiko o Josefa ena pasese buto, buno vakalevu ena nona cakacaka ena katakata ni siga. Na todra ni siga i Ijipita e katakata kina vakasivia na loma ni valeniveivesu me vaka na lovo. Kila tu o koya na biriki yadudua ni vale ya, se na qara era tu ena lalaga. Qo sara ga na vanua sa mai tiko kina. E kilai levu, ia e dua na kaivesu.

Rairai dau nanuma lesu na nona bula tu ena veidelana vatuvatu e Epironi ni vakatawa tiko na qelenimanumanu i tamana! Voleka toka ni yabaki 17 ena gauna e talai koya kina o Jekope na tamana me lai cakava wale ga e dua na ka, ia sa yawa sara mai vale. Sa diva wale tu ga ena gauna qo o koya na mataqali galala va qori. Nodratou vuvutaki koya na tuakana kei na nodratou sevaki koya, ratou via vakamatei koya, mani volitaki kina vakabobula. A kau sobu i Ijipita, lai veiqaravi sara ena vale i Potifa, e dua na vakailesilesi ni Ijipita. Dau nuitaki Josefa me yacova ni beitaki koya vakailasu na watina ni via kucuvi koya, curu kina e valeniveivesu. *​—Vakatekivu wase 37, 39.

Sa yabaki 28 o Josefa, rauta ni 10 na yabaki nona vesu tu qo me veiqaravi vakabobula. Sega ni namaka na ka sa mai sotava tu. Ena sere rawa tale? Sa qase sara o tamana, ena raici koya tale kei na tacina lomani o Penijamini? Vakacava na dede ni nona na vesu tiko ena vanua qo?

O dau vakila tale ga na ka e sotava qori o Josefa? So na gauna ena sega ni yaco na ka eda dau namaka nida se gone. Dau vaka me sega ga ni oti rawa na noda rarawa, dredre me wali se me vosoti. Da raica mada qo na ka eda rawa ni vulica ena vakabauta i Josefa.

Kila vinaka tu o Josefa ni sega ni guilecavi koya na nona Kalou o Jiova, uqeti koya sara ga qori me vosota. Se vakalougatataki Josefa tiko ga o Jiova ena vanuatani sa mai vesu tu kina. E tukuni: “Sa tiko vata kei Josefa ko Jiova, ka vakayacora vua na loloma, ka vagolea na yalo ni vakatawa ni vale ni veivesu me lomani koya.” (Vakatekivu 39:21-23) E dau gumatua ena cakacaka o Josefa, e vakalougatataki koya tiko ga kina na Kalou. Veivakacegui dina vua nona kila ni dau tiko ga vata kei koya o Jiova!

A nona inaki o Jiova me vesu tu ga o Josefa? Sega ni kila o Josefa na ka ena yaco, e nuitaki Jiova ga ena nona masu. Me vaka ga e liu, e veivakurabuitaki na ka e yaco. Rua na kaivesu rau a dau veiqaravi tu vei Fero, ia qo rau sa curu tale ga e valeniveivesu. Dua e nodra iliuliu na dauvavavi ni tui, dua tale e nodra iliuliu na dau kauta na ka me gunuva na tui.​—Vakatekivu 40:​1-3.

Lesi Josefa sara na nodra iliuliu na matayadra me dau tiko vata kei rau na turaga qo, rau dau dokai tu e liu. * Dua na bogi rau tadra, matata na ka rau  tadra, rau sega ga ni kila na kena ibalebale. Ni raici rau ena matakalailai o Josefa e raica votu nodrau lomaleqa. Mani taroga: “A cava drau sa vakaveveku mata kina edaidai?” (Vakatekivu 40:​3-7) De dua na ivakarau ni nona vosa vakayalovinaka e uqeti rau me rau tukuna vua na nodrau tadra. Sega ni kila o Josefa ni veivosaki qori ena veisautaka na nona bula. Ke sega ni dau veikauaitaki o Josefa, ratou na rawa ni veitalanoa va qori? Na ka e cakava eda rawa ni taroga kina: ‘Au vakaraitaka noqu vakabauta na Kalou ena noqu dau veikauaitaki?’

Rau kaya na turaga qo ni rau lomaleqataka na nodrau tadra, rau sega ni kila na kena ibalebale, se me dua e kila rawa. Era dau vakabibitaka na tadra na kai Ijipita, ra qai vakararavi vakalevu vei ira na rawa ni vakadewataka na kena ibalebale. Rau sega tiko ni kila ni vakavuna nodrau tadra na Kalou i Josefa o Jiova. Ia e kila tiko qori o Josefa. E vakadeitaka vei rau: “Sa sega beka ni rawa vua na Kalou me vakaibalebaletaka na ka? drau tukuna mada mai vei au.” (Vakatekivu 40:8) Na vosa qori i Josefa e se bibi tiko ga vei ira na gonevuli yalodina ni iVolatabu. Me va mada ga qori na nodra yalomalumalumu na tamata dau lotu kece. Meda dau yalorawarawa, meda kua ni dokadoka, ia meda nuitaka na Kalou nida qara na ivakamacala donu ni nona Vosa.​—1 Cesalonaika 2:13; Jemesa 4:6.

Tukuna sara e liu na nona tadra o koya e dau liutaki ira na kauta na mena gunu na tui. E talanoataka vei Josefa ni tadra e dua na vunivaini, e tolu na tabana, ra sobe tu kina na isoso vuanivaini. E dreu vinaka, qai lobaka sara o koya ena bilo i Fero. E kila o Josefa na ibalebale ni tadra qori ni vukei koya o Jiova. E kaya ni tolu na taba ni vuanivaini qori e vakaibalebaletaka e tolu na siga, qori na gauna ena vakasukai koya kina o Fero ena nona cakacaka e liu me dau raica na mena gunu. Laurai votu e matana nona marau, qai kerea vua o Josefa: “Lomani au mada, ka tukuni au vei Fero.” Vakamacalataka o Josefa ni a kau vakavesu mai na nona vanua, qai bala e valeniveivesu, ia e sega nona cala.​—Vakatekivu 40:9-15.

Taleitaka na itukutuku rogo vinaka oya o koya na dauvavavi, mani kerea vei Josefa me tukuna na ibalebale ni nona tadra, e raica ni taqa toka e uluna e tolu na basikete madrai ra qai kana tiko kina na manumanuvuka. Vakaraitaki tale ga vei Josefa na ibalebale ni tadra qori. Ia e sega ni itukutuku vinaka. E kaya o Josefa: “Oqo na kenai balebale: A kato e tolu sa bogi tolu: sa vo ga na bogi tolu, ena qai vueta na ulumu mai delamu ko Fero, ka vakalilici iko e na kau, a ra na kania na lewemu na manumanu vuka.” (Vakatekivu 40:16-19) Me  vakataki ira ga na dauveiqaravi yalodina ni Kalou, e doudou o Josefa ni tukuna na itukutuku ni Kalou, na kena e vinaka kei na kena me tau kina na lewa.​—Aisea 61:2.

Yaco dina na ka e tukuna o Josefa ni oti e tolu na siga. Vakayacori nona siganisucu o Fero​—qo na ka era sega ni dau cakava na tamata ni Kalou ena gauna vakaivolatabu​—tau tale ga na lewa vei rau na dauveiqaravi qori. Me vaka ga e tukuna o Josefa, e vakamatei na dauvavavi, ia e vakasukai ina nona cakacaka makawa o koya e dau raica na mena gunu na tui. Ka ni rarawa ni guilecava na ka vinaka e cakava vua o Josefa na turaga qori ena levu ni nona wele.​—Vakatekivu 40:20-23.

Sivi e rua na yabaki. (Vakatekivu 41:1) Vakasamataka mada nona rarawa o Josefa! De dua a nui tale vakalevu ni raica nona solia vua na vuku o Jiova me kila na ibalebale ni nodrau tadra na turaga qori. Ni cava gona e dua na siga, ena yadra tale o Josefa ena vakanuinui ni na sereki ena siga oya, ia e se tiko ga e valeniveivesu. Dua na ka nona rairai vosota tiko o Josefa na veika dredre ena rua na yabaki qori. E sega ni soro ena nona nuitaka na Kalou o Jiova. E sega ni yalolailai, e vosota tiko ga, qai vakayaloqaqataki koya na veika e yaco qori.​—Jemesa 1:4.

Bibi na gauna qo meda dau vosota ena vuku ni bula dredre eda donumaka tu. Eda vinakata vakalevu na gugumatua, vosovoso kei na vakacegu e solia duadua ga na Kalou meda rawa ni taqea kina na veika dredre eda sotava. Me vaka ga nona vukei Josefa, ena rawa tale ga ni vukei keda meda valuta na lomabibi, meda nanuma dei noda inuinui.​—Roma 12:12; 15:13.

De dua a guilecavi Josefa o koya e dau raica na mena gunu na tui, ia o Jiova e nanumi koya vinaka tiko ga. Dua gona na bogi e vakavuna me tadra o Fero, e rua nona tadra qai vakasamataka vakalevu. E raica e vitu na bulumakau yagovinaka urouro ena nona imatai ni tadra, eratou cabe tiko mai na Uciwai na Naile, muri ratou toka mai e vitu tale na bulumakau yagoca, suivotu. Na vitu na bulumakau yagoca qori eratou qai kania na vitu na bulumakau yagovinaka. E raica o Fero ena ikarua ni tadra e dua na tolonicovuata ni tubu mai kina e vitu na sola bulabula vuavuaivinaka. E tubu tarava e vitu na sola vuavuaica, e raqosa ni liwava na cagi, ratou qai tiloma na vitu na sola vuavuaivinaka. Ni yadra mai na mataka o Fero dua na ka nona lomaleqa, mani talatala mera lako kece yani vua na tamata vuku kei ira na bete daucakaiba mera tukuna na kena ibalebale. Sega ga ni dua e kila na kena ibalebale. (Vakatekivu 41:​1-8) De dua era veilecayaki se so na ka era tukuna e veicalati. E yalolailai kina o Fero, ia e saga vagumatua me kila na ibalebale ni nona tadra.

Sa qai nanumi Josefa o koya e dau raica na mena gunu na tui! Nona lewaeloma ga sa qai cakacaka me tukuna vei Fero na cauravou vuku e tiko e valeniveivesu a vakamacalataka nodrau tadra kei na dau vavavi ena rua na yabaki sa sivi. Sega ni bera nona talatala o Fero me sere mai o Josefa.​—Vakatekivu 41:​9-​13.

Vakasamataka mada na rai i Josefa ni sa raica na italai i Fero ni mai vakasavuya na itukutuku ni tui. E veisau vakatotolo, e toro, de dua e tasi pori, ni dau ivalavala ga e Ijipita qori. Sega ni vakabekataki ni a masulaka vei Jiova nona lai veivosaki qo! Sega ni dede sa tu ena buturara ni valenitui, e duri sara tu ga ena mata ni tui. E tukuni: “A sa kaya vei Josefa ko Fero, ‘Au sa tadrataka e dua na tadra, a sa sega me vakaibalebaletaka: ia ka’u sa rogoca ni ko sa rawata mo vakaibalebaletaka na tadra ko rogoca.’” Laurai ena isaunitaro i Josefa na nona yalomalumalumu kei na nona vakabauta na Kalou: “Sa sega vei au: ia na Kalou ga ena vosa vinaka vei Fero.”​—Vakatekivu 41:​14-​16.

E dau taleitaki ira na yalomalumalumu kei ira na vakabauta o Jiova, sa rauta me vakaraitaka vei Josefa na isaunitaro era sega ni sauma rawa na vuku kei ira na bete. Vakamacalataka o Josefa ni dua ga na ibalebale ni rua na tadra i Fero. Ni talevi vakarua na itukutuku qori e “vakadeitaka” kina o Jiova ni na yaco dina. O ratou na bulumakau urouro kei na sola vinaka e vakaibalebaletaki ina vitu na yabaki ena sautu kina o Ijipita, ia o ratou na bulumakau suivotu kei na sola vuavuaica e vakaibalebaletaki ina vitu na yabaki ni lauqa ni sa oti na sautu.  Ena kania na vanua na lauqa.​—Vakatekivu 41:​25-​32.

Kila o Fero ni donu vinaka nona ivakamacala o Josefa. Na cava e rawa ni caka? Vakatututaka o Josefa na ka me caka. Vinakata o Fero e dua e “yalomatua ka vuku” me raica na kumuni ni covuata e vo me biu ina valenimaroroi iyau ena loma ni vitu na yabaki, me qai wasea ena gauna ni dausiga. (Vakatekivu 41:​33-​36) Ganiti Josefa sara ga na cakacaka qori ni tu vua na kila kei na taledi, ia e sega ni tukutukuni koya. Ni yalomalumalumu e sega ni via siova na cakacaka qori, uqeti koya tale ga nona vakabauta me kua ni cakava na ka qori. Ke da vakabauti Jiova dina eda na sega ni dau dokadoka se tukutukuni keda. Eda na rawa ni lomavakacegu da qai nuitaki koya!

E raica o Fero kei ira nona dauveiqaravi ni vinaka na vakatutu i Josefa. E kila na tui ni Kalou ga i Josefa e vakatakila vua na veika kece qori. E kaya vei ira na nona dauveiqaravi ena valenitui: “Eda na kunea li e dua vakaoqo, a tamata sa tiko vua na yalo ni Kalou?” E kaya vei Josefa: “Ni sa vakatakila vei iko na Kalou na ka kecega oqo, sa sega e dua sa yalomatua ka vuku me vakataki iko: ko na turaga e na noqu vale, ia ko ira na noqu tamata kecega era na vakarorogo ki na nomu vosa: e nai tikotiko-vakaturaga duaduaga ka’u na levu cake vei iko.”​—Vakatekivu 41:38-41.

E vakayacora o Fero na ka e tukuna, e vakaisulu lineni sara o Josefa, e solia vua o Fero e dua na itaube koula, na mama vakaturaga, qiqi vakatui, lesi koya tale ga me lewa qai lakova na vanua kece me raica me caka na ka a vakatututaka. (Vakatekivu 41:42-44) Ena loma ga ni dua na siga, e sere mai valeniveivesu o Josefa me toki ina valenitui. Nona yadra mai a se dua tu na daubasulawa, ia ni sa lai moce qo, sa ikarua ni iliuliu me taravi Fero. Sega ni matewale na nona vakabauti Jiova, na Kalou! E raica vinaka tu o Jiova na nona vakalolomataki tu na nona dauveiqaravi ena veiyabaki sa oti. E walia na ituvaki qori ena kena gauna donu, ena sala dodonu tale ga. Sega ni vakasamataka tiko ga o Jiova me vakadodonutaki na cala a caka vei Josefa, e via taqomaka tale ga na matanitu o Isireli ena veigauna se bera mai. Eda na raica vakamalua qori ena dua tale na ulutaga.

Ke dredre na ituvaki o sotava tiko, qai sega ni wali totolo, kua ni yalolailai. Nanumi Josefa tiko. Nona dau yalovinaka, vosota, vakabauta kei na yalomalumalumu e vakaicovitaki koya kina o Jiova.