Skip to content

Yi xósɛxweta ɔ jí

Gbexosin-alijitɔ́ George Rollston kpo Arthur Willis kpo nɔte bo ɖò sìn kɔn dó mɔ̌to yetɔn sín hladiatɛ́ɛ mɛ wɛ.—Ayikúngban Totaligbé tɔn lɛ, 1933

DƆKUN E ÐÒ NǓ XÓXÓ SƐXWETƐN MǏTƆN LƐ É

‘Ali Ðebǔ Nɔ Gblé Dín Alǒ Lín Dín Ǎ’

‘Ali Ðebǔ Nɔ Gblé Dín Alǒ Lín Dín Ǎ’

ÐÒ 26 MARS 1937 ɔ, tomɛyitɔ́ e nǔ ko cikɔ na é wè kun mɔ̌to yetɔn e afúntúntún vunbla é dɛ̌dɛ̌ byɔ Sydney ɖò Australie. Ee ye gosin toxo ɔ mɛ ɖò xwè ɖokpo ɖíe é ɔ, ye bló kilomɛtlu 19 300 jɛji gbɔn fí ɖěɖee lín tawun lɛ é kpo xá ɖěɖee nyí kpó ɖě dò ɖě ɖò Océanie gbéjí lɛ é kpo mɛ. Nya enɛ lɛ nyí nǔdobatɔ́ e nɔ yì tomɛ lɛ é ǎ. Gbexosin-alijitɔ́ kanɖodonǔwutɔ́ ɖěɖee kanɖeji bo na jla wɛnɖagbe Axɔsuɖuto Mawu tɔn tɔn ɖò gletoxo ɖaxó Australie tɔn lɛ mɛ é wè kpowun wɛ Arthur Willis kpo Bill Newlands kpo nyí.

Kaka wá jɛ vivɔnu 1920 jɛ 1929 tɔn ɔ, Biblu Kplɔntɔ́ * klewun e ɖò Australie lɛ é jla Mawuxó ɔ hwɛhwɛ gbɔn toxo ɖěɖee ɖò xutó lɛ é kpo ɖěɖee yá dó finɛ lɛ é kpo mɛ. Mɛ nabi ɖé ɖò gletoxo e ɖò tò ɔ mɛ é mɛ ǎ, xá ɖé mɛ wɛ bo ɖò axékó jí bo d’agba hú wèvlɔɖó États-Unis tɔn. É ɖò mɔ̌ có, nɔví lɛ tuùn céɖécéɖé ɖɔ ahwanvu Jezu tɔn lɛ ɖó na ɖekúnnu dó wǔ tɔn “kaka yì jɛ fí e gbɛ̀ ɔ kponu ɖó é,” gletoxo Australie tɔn ɖěɖee jɛ gblolo lɛ é lɔ ka ɖ’emɛ. (Mɛ. 1:8) Amɔ̌, nɛ̌ ye ka sixu wà azɔ̌ kpligidi mɔhun gbɔn? Ðó ye ɖeji ɖɔ Jehovah na dó nú gǎndido yetɔn lɛ wu ɔ, ye kanɖeji bo na bló nǔ e wu ye kpé lɛ é bǐ.

GBEXOSIN-ALIJITƆ́ LƐ BƐ́ WƐNÐAGBEJIJLAZƆ́ Ɔ

Ðò 1929 ɔ, agun ɖěɖee ɖò Queensland kpo Gbadahweji Australie tɔn kpo lɛ é bló mɔ̌to ɖěɖee è sɔnǔ na ganji é ɖé lɛ bo na dó gbɔn toxo e ɖò tò ɔ tɛntin lɛ é bǐ mɛ. Gbexosin-alijitɔ́ ɖěɖee dó hlɔnhlɔn bo sixu kun mɔ̌to gbɔn fí ɖěɖee gbingbɔn tɔn nɔ vɛwǔ lɛ é lobo lɛ́ sixu bló ye ɖó hwenu e ye na gblé é wɛ nɔ kun mɔ̌to lɛ. Gbexosin-alijitɔ́ enɛ lɛ gbɔn fí ɖěɖee è ma ko ɖekúnnu ɖè kpɔ́n gbeɖé ǎ lɛ é gègě.

Gbexosin-alijitɔ́ ɖěɖee ma sixu xɔ mɔ̌to ǎ lɛ é nɔ kun kɛkɛ hɛn yì gletoxo lɛ mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò 1932 ɔ, Bennett Brickell e ɖó xwè 23 é sɛ̀ tɛn sín Rockhampton ɖò Queensland, bo yì jla wɛnɖagbe ɔ nú sun atɔ́ɔ́n ɖò fí e lín tawun ɖò totaligbé tò enɛ tɔn é. É bɛ́ wǔcyɔn, nǔzinzan, nùɖuɖu kpo wema gègě kpo dó kɛkɛ tɔn sín agbanhɛnnú jí. Enyi penɛ́ɛ ɔ gbà ɔ, é nɔ blí kɛkɛ ɔ bo nɔ ɖó jiɖe ɖɔ Jehovah na gɔ́ alɔ nú emi. É blí kɛkɛ ɔ kaka nú kilomɛtlu 320 gbɔn fí e kɔ ko xú mɛ lɛ bɔ ye ko kú ɖé kpɔ́n é. Ðò xwè 30 e bɔ d’ewu lɛ é mɛ ɔ, Nɔví Brickell zán kɛkɛ, zokɛkɛ, kpo mɔ̌to kpo dó bló kilomɛtlu afatɔ́n donu kanweko mɔkpan gbɔn Australie tò ɔ mɛ. É hun nǔ sín wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ nu ɖò Aborigène lɛ sín xá mɛ bo gɔ́ alɔ bɔ è ɖó agun yɔyɔ̌ lɛ ayǐ, lobɔ è wá tuùn i tawun bo nɔ ɖó sísí n’i ɖò gletoxo lɛ mɛ.

YE ÐU ÐÒ WUVƐ̌ LƐ JÍ

Australie nyí ɖokpo ɖò fí ɖěɖee gbɛtɔ́ ma sukpɔ́ ɖè sɔmɔ̌ ǎ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ lɛ é mɛ, bɔ ɖò taji ɔ, gbɛtɔ́ nɔ sukpɔ́ sɔmɔ̌ ɖò gletoxo lɛ mɛ ǎ. É ɖò mɔ̌ có, mɛ Jehovah tɔn lɛ kanɖeji bo na mɔ gbɛtɔ́ lɛ ɖò fí ɖěɖee lín tawun ɖò gbě ɔ jí lɛ é.

Stuart Keltie kpo William Torrington kpo e nyí gbexosin-alijitɔ́ lɛ é kanɖeji bo wà mɔ̌. Ðò 1933 ɔ, ye gbɔn Gbetótló Simpson tɔn e nyí gbetótló ɖé bɔ kɔgudu sukpɔ́ ɖ’emɛ tawun é mɛ, bo jla wɛnɖagbe ɔ ɖò toxo Alice Springs tɔn e ɖò tò ɔ tɛntin é mɛ. Hwenu e mɔ̌to kpɛví e ye hɛn é gblé bɔ ye ɖó na jó dó é ɔ, Nɔví Keltie e nyí afɔtɔ́nɔ é gbɛ̀ kàn dó wɛnɖagbejijla ɔ nu, amɔ̌ lakunmi wɛ é wá zán! Gǎndido gbexosin-alijitɔ́ enɛ lɛ tɔn na sínsɛ́n hwenu e ye xò gò gǎn otɛli ɖé tɔn ɖò William Creek e nyí pipaangáa ɖé bo jɛ gblolo é. Charles Bernhardt wɛ nyí gǎn otɛli ɔ tɔn, é wá yí nugbǒ ɔ ɖò nukɔnmɛ bo sà otɛli tɔn lobo wà gbexosin-alijitɔ́zɔ́ éɖokpo nú xwè 15 ɖò fí ɖěɖee nyí axékó jí tawun, bo lɛ́ jɛ zɔ tawun ɖò Australie é ɖé lɛ.

Arthur Willis ɖò nǔ sɔ́ wɛ bo na yì wɛnɖagbe jla gbé ɖò gletoxo ɖaxó Australie tɔn mɛ.—Perth, Gbadahweji Australie tɔn, 1936

É ɖò wɛn ɖɔ gbexosin-alijitɔ́ nukɔntɔn lɛ ɖó hudo akɔnkpinkpan kpo didɛ kpo tɔn bo na dó ɖu ɖò wuvɛ̌ tobutobu e ye ɖí xwi xá lɛ é jí. Hwenu e Arthur Willis kpo Bill Newlands kpo e sín xó mǐ ko ɖɔ ɖò bǐbɛ̌mɛ é ɖò wɛnɖagbe jla wɛ ɖò gletoxo Australie tɔn lɛ mɛ é ɔ, é wá yá ɖokpo bɔ ye xò kàn tawun nú aklunɔzán gblamɛ wè cobo bló kilomɛtlu 32, ɖó jǐ ɖaxó ɖé ja bɔ gbetótló ɔ bǐ nyí adu ɖaxó wutu. Ðò hweɖelɛnu ɔ, yǒzo nɔ hɛn ye tawun bɔ ye nɔ ɖò dɛ̌n jɛ wɛ lobo nɔ ɖò mɔ̌to yetɔn kun gbɔn kɔgudu ɖaxó lɛ mɛ wɛ; ye nɔ gbɔn tɔdo e mɛ sókan ɖè lɛ é kpo tɔzán e jí kɔgudu ɖè lɛ é kpo. Enyi mɔ̌to yetɔn gblé lee é nɔ nyí gbɔn hwɛhwɛ é ɔ, ye nɔ ɖi zɔnlin alǒ kun kɛkɛ nú azǎn mɔkpan yì toxo e sɛkpɔ finɛ é ɖé mɛ bo nɔ nɔte nú aklunɔzán gbla mɔkpan bo na dó xɔ nǔ ɖěɖee gblé lɛ é. Ye mɔ wuvɛ̌ enɛ lɛ bǐ cobo ka ɖó linlin ɖagbe. Ðò nukɔnmɛ ɔ, Arthur Willis wá ɖè xó sín xó e xójlawema L’Âge d’Or ko ɖɔ kpɔ́n é ɖé mɛ bo ɖɔ: “Ali ɖebǔ nɔ gblé dín alǒ lín dín nú kúnnuɖetɔ́ Tɔn lɛ ǎ.”

Charles Harris e nyí gbexosin-alijitɔ́ nú hwenu gègě é tinmɛ ɖɔ gblolo mɛ ninɔ kpo wuvɛ̌ e emi mɔ ɖò gletoxo lɛ mɛ lɛ é kpo zɔ́n bɔ emi sɛkpɔ Jehovah tawun. É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Nǔɖokan kpɛɖé ɖiɖó nɔ zɔ́n bɔ gbɛzán mɛtɔn nɔ kpɔ́n te tawun. Enyi Jezu sɔ́ jlǒ dó dɔ́ jɔhɔn nu hwenu e é byɔ ɖó mɔ̌ é ɔ, kpo awǎjijɛ kpo wɛ mǐ lɔ ɖó na wà nǔ ɖokpo ɔ enyi azɔ̌ mǐtɔn byɔ ɖó mɔ̌ ɔ nɛ.” Nǔ e gbexosin-alijitɔ́ gègě ka wà é nɛ. Gǎn e ye dó bɔ nǔ ma cikɔ nú ye ǎ é zɔ́n bɔ wɛnɖagbe ɔ gbakpé fí lɛ bǐ ɖò gbě ɔ jí bo d’alɔ gbɛtɔ́ wɔbuwɔbu lɛ bɔ ye yí Axɔsuɖuto Mawu tɔn.

^ akpá. 4 Biblu Kplɔntɔ́ lɛ sɔ́ nyikɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖò 1931.Eza. 43:10.