Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖò acéjí dó lee nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn Satáan tɔn lɛ nyí awovinú sɔ́ é wu, amɔ̌, Klisanwun hàtɔ́ tɔn lɛ bǐ ka ɖò acéjí d’ewu ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é cí ɖɔ Kɔlɛntinu ɖé lɛ ɖeji dó yeɖée wu zɛ xwé wu ɖɔhun, bo nɔ lin ɖɔ emi lidǒ tawun ɖò nugbǒ ɔ mɛ, bo kún sixu j’ayǐ gbeɖé ó. (1 Kɔ. 10:12) Nǔ e wu Pɔlu gb’akpá elɔ nú ye é nɛ: “Un ɖò xɛsi ɖi wɛ ɖɔ lee mi tɛ́ dó Klisu wu ɖò gbejininɔ kpodo mimɛ̌ kpan mɛ gbɔn ɔ, nùɖé ni ma flú ayixa mitɔn, bonu mi na jó Klisu dó, lee Ɛvu jó éɖée dó, bɔ dan sɔ́ bibǐ ɖó nukɔn, bo ɖó nùvú dó flú i é ɖɔhun ó.”​—2 Kɔ. 11:3.

Lee nǔ yetɔn ɖu ayi mɛ nú Pɔlu sɔ é xlɛ́ ɖɔ ye kún ɖó na ɖeji dó yeɖée wu zɛ xwé wu ó. Nú a na ɖu ɖò hun e xò dó ayi towe tamɛ wɛ a ɖè é jí ɔ, a ɖó na tuùn lee nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn lɛ nɔ hɛn nǔ gblé gbɔn é, bo cɔ́ hwiɖée d’ewu.

Etɛ ka nyí nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn? Ðò xota elɔ mɛ ɔ, nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn ɔ wɛ nyí ɖɔ è ni sɔ́ xó masɔgbe alǒ xó mɛbíblɛ́ tɔn dó lilɛ jɔ nú lee mɛ lɛ nɔ lin nǔ alǒ wà nǔ gbɔn é. Mɛɖé lɛ ɖɔ ɖɔ nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn nyí nǔ ɖokpo ɔ kpo “adingban, xó huzuhuzu, nǔ hízíhízí, linlin huzu nú mɛ, [kpo] ayimɛhwan funfun [kpo],” bo sɔ́ ɛ cá xá “nugbǒmaɖɔ, nùwadómɛwu kpo wlɛnwín masɔgbe lɛ kpo.”​—Propaganda and Persuasion.

 Nɛ̌ dò nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn ka nyla sɔ? Nùjlajla enɛ ɔ ayixa winniwinni wɛ, bo cí aɖǐ nyanya e è ma nɔ mɔ ǎ, bo ma ka lɛ́ ɖó wǎn ǎ é ɖɔhun, bɔ kpɛɖé kpɛɖé ɔ, é nɔ kpé ayi mǐtɔn mɛ. Ðó mǐ ma sixu mɔ bǎ e mɛ nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn lɛ nɔ gbà nǔ yì jɛ é ǎ wutu ɔ, Vance Packard e tuùn azɔ̌ ganji ɖò nùwalɔ gbɛtɔ́ lɛ tɔn biba dò na linu é ɖɔ: “Gègě mǐtɔn wɛ è ɖò bùbú wɛ, bo ɖò ayi huzu na wɛ, hú lee mǐ nɔ lin gbɔn é.” Akɔwé ɖé ɖɔ enyi nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn ɔ ɖò nǔ wà dó mɛ wu wɛ ɔ, é “nɔ dɔn mɛ byɔ tamɛ ma linkpɔ́n núwiwa e nyla hú bǐ lɛ é mɛ” ɖi ‘kún súsú dó nú akɔta, ahwan, akɔhwan, wǎn gbígbɛ́ nú sinsɛn kpo nùwalɔ e ma sɔgbe ǎ lɛ é gègě ɖevo lɛ kpo mɛ.’​—Easily Led​—A History of Propaganda.

Nú gbɛtɔ́ yayǎ lɛ sixu kpéwú bo zán nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn lɛ dó blɛ́ mǐ na mɔ̌ ɔ, dǒ nukún nǔ e Satáan sixu kpéwú bo wà é mɛ kpɔ́n? É ko ɖò nùwalɔ gbɛtɔ́ tɔn kplɔ́n wɛ sín hwenu e è dá gbɛtɔ́ é. Dìn ɔ, “gbɛ̀ ɔ bǐ” ɖò acɛ tɔn mɛ. É sixu zán nǔ ɖebǔ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ dó funfún adingban tɔn lɛ kpé. (1 Jaan 5:19; Jaan 8:44) ‘Nukún viva nú ayixa gbɛtɔ́ lɛ tɔn’ ko bí alɔ n’i tawun, bɔ dìn ɔ, é ɖò ‘gbɛ̀ ɔ bǐ flú wɛ.’ (2 Kɔ. 4:4; Nǔɖe. 12:9) Nɛ̌ a ka sixu ɖu ɖò nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn Satáan tɔn lɛ jí gbɔn?

Jezu ɖɔ xó klewun elɔ e na d’alɔ bɔ mǐ na ɖu ɖò nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn lɛ jí é: “Mi na tuùn nugbǒ ɔ, bɔ nugbǒ ɔ na ɖè mi sín kannumɔgbenu.” (Jaan 8:31, 32) Amɔ̌, ɖó nugbǒ ɔ wá huzu nǔ nukɔntɔn e è nɔ yawu tɔ́n ahwan é wutu ɔ, ɖi sɔja ɖebǔ e ɖò ahwan yózó nu é ɖɔhun ɔ, a ɖó hudo fí e xó ɖejid’ewu lɛ na gosin é tɔn, bo na dó sú ali dó kɛntɔ́ ɔ bonu é ma flú ayi towe ó. Jehovah ka ko na mǐ nǔ enɛ. Ðò Biblu mɛ ɔ, a sixu mɔ nǔ e sín hudo a ɖó bo na fun ahwan xá nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn Satáan tɔn lɛ é bǐ.​—2 Tim. 3:16, 17.

É ɖò gaàn ɖɔ, Satáan e nyí gǎn nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn lɛ tɔn é tuùn enɛ. Enɛ wu wɛ é nɔ zán gbɛ̀ elɔ bo nɔ túntún awakanmɛ nú mɛ bonu è ni ma xà Biblu alǒ kplɔ́n ó. Ma lɔn bo jɛ mɔ tɔn enɛ mɛ ó! (Efɛ. 6:11.) Dǒ gǎn bo “mɔ nukúnnú jɛ” nugbǒ ɔ mɛ bǐ mlɛ́mlɛ́. (Efɛ. 3:18) Enɛ na byɔ gǎndido tawun ɖò así towe. Amɔ̌, flín nǔ taji e wemawlantɔ́ Noam Chomsky ɖɔ é, é ɖɔ: “Mɛɖebǔ na bɛ́ nugbǒ dó taglo towe mɛ ǎ. Nùɖé wɛ bɔ hwiɖesunɔ na ba.” Hǔn, “hwiɖesunɔ na ba,” enɛ byɔ ɖɔ a ni nɔ ‘kije Mawuxówema ɔ ayihɔngbe ayihɔngbe.’​—Mɛ. 17:11.

 Hɛn dó ayi mɛ ɖɔ Satáan kún ba ɖɔ a ni lin tamɛ kpɔ́n dó nǔ lɛ jí alǒ da ye kpɔ́n ganji ó. Etɛwu? Wema ɖé tinmɛ nǔ e wu wɛ é bo ɖɔ: “Enyi gbɛtɔ́ lɛ ɔ . . . awakanmɛ kú ye dó tamɛ linlin kpɔ́n ganji wu ɔ, é cí ɖɔ wlɛnwín enɛ nɔ w’azɔ̌ hugǎn.” (Media and Society in the Twentieth Century) Enɛ wu ɔ, ma jó hwiɖée dó alǒ wà nǔ nukúntíntɔ́nnɔ ɖɔhun bo nɔ yí gbè nú nǔ e a sè lɛ é bǐ ó. (Nùx. 14:15) Zǎn nǔwukpikpé nǔ linlin tɔn kpo hlɔnhlɔn nǔ lɛ dídá kpɔ́n tɔn kpo e Mawu na we é, bo sɔ́ nugbǒ ɔ dó ɖó towe.​—Nùx. 2:10-15; Hlɔ. 12:1, 2.

Wlɛnwín nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn lɛ tɔn zinzan sixu vɔ́da nú ahwanfuntɔ́ lɛ kpo jlǒ e ye ɖó bo na fun ahwan é kpo. Ye sixu blɛ́ kɛntɔ́ yetɔn e ja ahwan fun xá ye gbé lɛ é, bɔ ye na fun ahwan ɖò yeɖée tɛntin alǒ bú ye, bɔ ye na ɖó wǔ zɔ nú ahwanfuntɔ́gbɛ́ yetɔn lɛ. È ɖɔ ɖɔ ahwangán Allemagne tɔn ɖé yí gbè ɖɔ hwɛjijɔ e wu ye cí ahwan ɖò Wɛkɛ Hwan Nukɔntɔn ɔ hwenu lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ “nùjlajla kɛntɔ́ lɛ tɔn lɛ lilɛ jɔ nú ayi [mɛ lɛ tɔn], lee dan ɖé nɔ wà gbɔn nú azwi ɖé é ɖɔhun.” Satáan nɔ zán ayixa gɛ́dɛ́ gɛ́dɛ́ mɔhun lɛ bo na dó tɔ́n ahwan mǐ bo ɖu ɖò mǐ jí; ɖi kpɔ́ndéwú ɔ, é nɔ tɛn kpɔ́n bo nɔ flɔ́ zo dó glɔ nú hunnyahunnya ɖò nɔví lɛ tɛntin, alǒ sísɛ́ ye bonu ye na ɖó wǔ zɔ nú tutoblonunu Jehovah tɔn, ɖó ye ɖó ayi nǔmawaɖósɛ́nxwiji ɖé wu wutu.

Ma nú è blɛ́ we ó! Nǔ Xó Mawu tɔn ni xlɛ́ ali we. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, bonu bǔninɔ na dó tíìn ɖò nɔví sunnu lɛ kpo nɔví nyɔnu lɛ kpo tɛntin ɔ, Biblu dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ ɖɔ è ni nɔ ɖò ‘jlǒ sɔ́ dó sɔ́ hwɛ kɛ mɛɖée wɛ,’ bo nɔ yawǔ ɖeɖɛ hwɛgbe lɛ. (Kolo. 3:13, 14; Mat. 5:23, 24) É gb’akpá nú mǐ syɛnsyɛn ɖɔ mǐ ni ma ɖó wǔ zɔ nú agun ɔ ó. (Nùx. 18:1) Nɔ gbéjé ahwanfunnu e a nɔ sɔ́ dó ɖí xwi xá nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn Satáan tɔn lɛ na é kpɔ́n. Kanbyɔ hwiɖée ɖɔ: ‘Etɛ ka xlɛ́ ali linlin ce hwenu e ninɔmɛ mɔhun ɖé kpannukɔn mì wá yì gbɔn gudo dìn é? Gbigbɔ gbɛ̀ ɔ tɔn wɛ à, alǒ Xó Mawu tɔn?’​—Ga. 5:16-26; Efɛ. 2:2, 3.

Nú gbeji e sɔja ɖé ɖè nú gǎn tɔn é vɔ́da ɔ, sɔja enɛ sɔ́ na fun ahwan ganji ǎ. Enɛ wu ɔ, mɛ e nɔ zán wlɛnwín nùjlajla tɔn lɛ é nɔ tɛ́n kpɔ́n bo na bló bɔ sɔja ɖé sɔ́ na ɖeji dó gǎn tɔn wu ǎ. Ye sixu ɖɔ xó lehun ɖé: “Ma ɖeji dó gǎn towe lɛ  wu ó!” alǒ “Ma lɔn nú ye dɔn we dó hɔzɔ mɛ ó!” Bo na dó bló bonu wlɛnwín yetɔn na syɛn d’eji ɔ, ye sixu zán ayixa winniwinni bo gbɔn nǔ ɖebǔ e gǎn enɛ lɛ sixu ko wà nyì dò é sín yɛkan mɛ bo kínkɛ́n xó. Nǔ ɖokpo ɔ wɛ Satáan nɔ wà. É jó gbè gbeɖé dó gǎn e dó wɛ é ɖè, bo na vɔ́da nú jiɖe e a ɖó dó mɛ e Jehovah sɔ́ ɖó mǐ nu lɛ é wu é ǎ.

Ahwanlyannu tɛ a ka na zán? Kanɖeji bo na tɛ́ dó tutoblonunu Jehovah tɔn wu, bo na lɛ́ nɔ gudo nú mɛ e é sɔ́ ɖó mǐ nu lɛ é, enyi ye na bo tlɛ wá wà nùɖé lɛ nyì dò ɔ nɛ. (1 Tɛ. 5:12, 13) Enyi gǔfɔndómawujitɔ́ lɛ alǒ mɛblɛɖutɔ́ mɔhun lɛ na bo ɖɔ xó e vlɛ́ xó nugbǒ lɛ é gbɔn ɖebǔ nú we hǔn, “ma nɔ yawu jó [hwi]ɖée dó nú ayixa [towe] ni gbado ó.” (2 Tɛ. 2:1, 2; Ti. 1:10) Xwedó wě e è ɖè xá Timɔtée é. Zunfan nugbǒ e a ko kplɔ́n é, bo flín mɛ e kplɔ́n ye we lɛ é. (2 Tim. 3:14, 15) Nǔ gègě wɛ xlɛ́ ɖɔ a sixu ɖeji dó mɛ e jí Jehovah ko gbɔn kaka nú xwè kanweko mɔ̌ dìn, bo xlɛ́ ali mǐ ɖò nugbǒ li ɔ jí é wu.​—Mat. 24:45-47; Ebl. 13:7, 17.

Hɛn dó ayi mɛ ɖɔ nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn Satáan tɔn lɛ kún nɔ nyí nǔglɔ tɔn hwebǐnu ó. Hweɖelɛnu ɔ, é nɔ zán wlɛnwín dó xɛsi lɛ, “nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn e dóxó hugǎn” bɔ é zán “lɛ é ɖokpo nɛ.” (Easily Led​—A History of Propaganda) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, mɛ̌si kplɔ́nyiji-alavɔ tɔn Grande-Bretagne tɔn Philip M. Taylor ɖɔ ɖɔ Asilíinu lɛ nɔ zán “sɛ́n dó xɛsi ɖé kpo nùjlajla ɖé kpo” dó kp’acɛ nú kɛntɔ́ yetɔn lɛ. Satáan na zán xɛsi ɖiɖi nú gbɛtɔ́, xɛsi ɖiɖi nú yadonumɛ, xɛsi ɖiɖi nú kú kpo xɛsi masɔgbe alɔkpa ɖevo lɛ kpo, bo na tɛ́n kpɔ́n bá kp’acɛ dó jǐ we, bo na bló bɔ a na jó Jehovah sinsɛn dó.​—Eza. 8:12; Jel. 42:11; Ebl. 2:15.

Ma lɔn nú Satáan zán xɛsi kpowun bo vɔ́da nú we alǒ vɔ́da nú gbejininɔ towe ó. Jezu ɖɔ: “Mi ma ɖi xɛsi ɖebǔ nú mɛ e nɔ hu agbaza, bɔ enɛ ɔ gudo ɔ, ye ma sɔ́ sixu wà nùɖé hú mɔ̌ ǎ lɛ ó.” (Luk. 12:4) Ðeji mlɛ́mlɛ́ dó akpá e Jehovah dó ɖɔ emi na cyɔn alɔ jǐ we, bo na na we “hlɔnhlɔn aditi” ɔ é wu; é na lɛ́ d’alɔ we tlɔlɔ ɖò gǎn ɖebǔ e Satáan na dó, bo na dó xɛsi we bɔ a na jó gbè é mɛ.​—2 Kɔ. 4:7-9; 1 Pi. 3:14.

É ɖò wɛn ɖɔ nǔdóxɛsi lɛ alǒ nǔ e na zɔ́n bɔ a na vɔ́da lɛ é sixu wá ba we. Amɔ̌, hɛn xó wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ tɔn elɔ lɛ e Jehovah ɖɔ nú Jozuwée é ayixa mɛ: ‘Un ɖɔ nú we ɖɔ hwi ni kpan akɔ́n bo dó gǎn, ma wɔn ó. Ma ɖi xɛsi ó, ma lɔn nú awakanmɛ ni kú we ó, ɖó nyɛ Jehovah, Mawu towe ɔ, un ɖò kpɔ́ xá we ɖò fí e a na gbɔn lɛ bǐ.’ (Joz. 1:9) Adohu adohu lɛ ba jonɔ we hǔn, xoɖɛ sɛ́dó Jehovah tlolo bo ɖɔ linkpɔ́n towe lɛ bǐ n’i. A sixu ɖeji ɖɔ ‘fífá Mawu tɔn na bló ayixa towe kpodo linlin towe lɛ kpo ɖó,’ bɔ a na ɖó hlɔnhlɔn bá ɖí xwi xá nùjlajla Satáan tɔn lɛ bǐ.​—Fili. 4:6, 7, 13.

A ka flín xó e Hlabucakée e Asilíi Xɔsu ɔ sɛ́dó é ɖɔ nú togun Mawu tɔn é à? É ɖɔ: ‘Nǔ ɖebǔ sixu hwlɛn we sín Asilíi lɔ mɛ ǎ. Mawu towe Jehovah lɔ sixu wà nǔ ɖebǔ dó hwlɛn we ǎ.’ É ɖɔ gɔ́ na kpo adɔgbigbo kpo ɖɔ: ‘Jehovah ɖesu wɛ ɖɔ nú mǐ ɖɔ mǐ ni wá tɔ́n ahwan tò elɔ bo gbà.’ Etɛ Jehovah ka ɖɔ dó xó enɛ wu? É ɖɔ: “Xó enɛ lɛ e a sè ɔ ni má dó xɛsi nú we ó. Xó enɛ lɛ e azaglɔgán axɔsu Asilíi tɔn lɛ ɖɔ dó ɖɔ slamɛ wǔ ce ɔ, ni ma dó xɛsi nú we ó.” (2 Axɔ. 18:22-25; 19:6) É sɛ́ wɛnsagun ɖokpo dó bɔ é sú kún dó nú Asilíinu 185000 ɖò zǎn ɖokpo mɛ!​—2 Axɔ. 19:35.

A ka ko kpɔ́n fímu ɖé, bɔ ɖò nukún towe mɛ ɔ, a mɔ tawun ɖɔ mɛ e fímu ɔ xlɛ́ lɛ é ɖokpo tíìn bɔ è blɛ́ ɛ ɖu bo klɔ́ tamɛ n’i à? A sixu ko ɖɔ ɖɔ: ‘Ma ɖi xó enɛ ó! Adingban ɖó nú we wɛ ye ɖè!’ Dǒ nukún mɛ kpɔ́n dìn ɖɔ wɛnsagun lɛ ɖò xó ɖokpo ɔ ɖɔ nú we wɛ ɖɔ: “Ma nú adingban e ɖó wɛ Satáan ɖè lɛ é ni blɛ́ we ó!”

Enɛ wu ɔ, sú tó towe lɛ dó nùjlajla mɛbíblɛ́ tɔn Satáan tɔn lɛ. (Nùx. 26:24, 25) Ðǒtó Jehovah bo ɖeji dó wutu tɔn ɖò nǔ e a nɔ wà lɛ é bǐ mɛ. (Nùx. 3:5-7) Yǐ gbè nú mɛylɔylɔ tɔn wanyiyinɔ elɔ: “Vǐ ce, yǐ nùnywɛ, bonu xomɛ na hun mi.” (Nùx. 27:11) Enɛ ɔ, a na ɖu ɖò hun e xò dó ayi towe tamɛ wɛ a ɖè é jí!