1. Adǎn tɛ lɛ ka gbò Klisanwun xwè kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn lɛ?

ÐÒ HWEÐENU ɖò xwè 62 H.M. tɔn kpo 64 H.M. tɔn kpo vlamɛ ɔ, mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ wlan nǔ sɛ́dó mɛ e “nyí jonɔ ɖò ayikúngban jí, bo gbakpé Pɔ́ɔn kpo Galati kpo, Kapadɔsi kpo Azíi kpo, kpodo Bitiníi kpan sín tokpɔn mɛ lɛ é.” (1 Pi. 1:1) Agun enɛ lɛ e mɛ mɛ e ɖó aca vovo lɛ é ɖè é ɖó hudo wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ kpo alixlɛ́mɛ kpo tɔn. Ye nɔ sè wuvɛ̌ ɖó gbeklanxamɛ wu, bɔ è nɔ lɛ́ bɔ zun ɖó nú ye. “Adǎn ɖaxó” wɛ nɔ gbò ye. Hwenu vɛwǔ ɖé mɛ wɛ ye nɔ gbɛ̀ ɖè. Piyɛ́ɛ wlan ɖɔ: “Hwenu [e] nǔ lɛ bǐ na vɔ dó ɔ ko yá.” É sɔ́ na kpé xwè wǒ cobɔ gbɛ̀ e mɛ Jwifu lɛ ɖè é na vɔ ǎ. Etɛ ka sixu d’alɔ Klisanwun e ɖò fí lɛ bǐ lɛ é bɔ ye na xò hwenu vɛwǔ enɛ lɛ zlɛ?​—1 Pi. 4:4, 7, 12.

2, 3. Etɛwu Piyɛ́ɛ ka dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví tɔn lɛ ɖɔ ye ni nɔ yí yeɖée? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

² Gbɔn vo nú enɛ ɔ, Piyɛ́ɛ lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví lɛ ɖɔ: “Mi ma húnhún nǔɖɔ cobo yí miɖée ó.” (1 Pi. 4:9) Xógbe “mɛ yíyí” ɔ sín tinmɛ tlɔlɔ ɖò Glɛkigbe mɛ wɛ nyí “è ni yí wǎn nú jonɔ lɛ, alǒ, nyɔ́ xomɛ dó ye wu.” Amɔ̌, ɖǒ ayi wu ɖɔ Pɔlu dó wusyɛn lanmɛ nú nɔví Klisanwun lɛ ɖɔ ye ni nɔ yí “[ye]ɖée,” enɛ wɛ nyí mɛ ɖěɖee ye  ko tuùn, bo nɔ nɔ kpɔ́ xá lɛ é. Nɛ̌ yǐ e ye na nɔ yí mɛ é ka na d’alɔ ye gbɔn?

³ É na zɔ́n bɔ ye na jɛ kpɔ́. Ðǒ ayi kpɔ́ndéwú hwiɖesunɔ tɔn wu. Mɛɖé ka ko ylɔ we bɔ a yì nɔ kpɔ́ xá ɛ ɖò xwé tɔn gbè kpɔ́n à? Hwenu enɛ nɔ flín we nǔ ɖagbe lɛ, kabǐ? Hwenu e a ɖè ayi ɖ’ayǐ kpo mɛɖé lɛ kpo ɖò agun towe mɛ é ɔ, xɔ́ntɔn e a zun xá ye é lɛ́ syɛn d’eji à cé? Nú mǐ nɔ yí nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo ɔ, mǐ nɔ tuùn ye mɛ ɖokpo ɖokpo d’eji, hú lee mǐ ko tuùn ye gbɔn ɖò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ é. Ee ninɔmɛ lɛ fɔ́n bo ɖò nylànylá d’eji wɛ ɖò Piyɛ́ɛ sín azǎn gbè é ɔ, é byɔ ɖɔ Klisanwun lɛ ni lɛ́ jɛ kpɔ́ d’eji hú ɖ’ayǐ tɔn. Nǔ ɖokpo ɔ wɛ é nyí nú Klisanwun nugbǒ ɖěɖee ɖò gbɛ̀ nɔ wɛ ɖò “azǎn gudogudo tɔn lɛ mɛ” é.​—2 Tim. 3:1.

4. Nùkanbyɔ tɛ lɛ jí mǐ ka na ɖɔ xó dó ɖò xota elɔ mɛ?

⁴ Ali tɛ lɛ ka hun nú mǐ, bɔ mǐ na vlɔ́n kàn nú yǐ e mǐ nɔ ‘yí mǐɖée’ é? Nɛ̌ mǐ ka sixu ɖu ɖò nǔ e nɔ gbò kpò nyì ali jí nú mǐ, bɔ mǐ na yí mɛ ɔ, é nɔ gló lɛ é jí gbɔn? Etɛ ka sixu d’alɔ mǐ, bɔ mǐ na nyí jonɔ ɖagbe?

5. Nɛ̌ mǐ ka sixu nɔ yí mɛ ɖò kplé Klisanwun tɔn mǐtɔn lɛ jí gbɔn?

⁵ Ðò kplé lɛ jí: Mǐ nɔ dó doo nú mɛ ɖěɖee wá kplé Klisanwun tɔn mǐtɔn nú nùɖuɖu gbigbɔ tɔn ɖé, bo nyí jonɔ gbɛ̌ mǐtɔn lɛ é bǐ. Jehovah kpo tutoblonunu tɔn kpo wɛ nyí jonɔyitɔ́ mǐtɔn lɛ. (Hlɔ. 15:7) Nú è na ɖɔ ɔ, hwenu e mɛ yɔyɔ̌ lɛ wá kplé lɛ é ɔ, mǐ nɔ huzu jonɔyitɔ́ gbɛ̌ Jehovah kpo tutoblonunu tɔn kpo tɔn. Nú mɛ yɔyɔ̌ lɛ sɔnǔ, alǒ, ba acɔ́ ganji kpo ye gbɔ kpo ɔ, etɛwu mǐ ma ka na ɖè afɔ nukɔntɔn ɔ, bo dó kuabɔ nú ye ǎ? (Ja. 2:1-4) Enyi jonɔ ɖé wá, bo ma ko mɔ mɛɖé kpá bo junjɔn ǎ ɔ, a ka sixu byɔ ɛ ɖɔ é ni wá junjɔn akpá towe à? É sixu sù nukún tɔn mɛ tawun ɖɔ è d’alɔ ɛ, bɔ é xwedó tuto ɔ, lobɔ vlafo ɔ, è tlɛ lɛ́ hun wemafɔ Biblu tɔn e xà wɛ è ɖè lɛ é n’i. Enɛ na nyí ali ɖagbe e nu mǐ “nɔ yí mɛ e wá gɔ̌n mǐtɔn lɛ ganji” ɖè é ɖé.​—Hlɔ. 12:13.

6. Mɛ̌ mɛ̌ e ka na nyí mɛ nukɔntɔn e mǐ ɖó na nɔ ylɔ wá xwé mǐtɔn gbè é?

⁶ Nɔ fá kɔ nú mɛ, bo nɔ lɛ́ na nùɖuɖu mɛ: Ðò Biblu sín táan mɛ ɔ, è ni yí mɛ nɔ byɔ ɖɔ è ni ylɔ mɛɖé wá xwé mɛtɔn gbè, bonu é na ɖu nùɖé. (Bǐb. 18:1-8; Hwɛ. 13:15; Luk. 24:28-30) Nú è ylɔ mɛɖé bonu é na wá ɖu nǔ xá mɛ ɔ, biba wɛ è ɖè, bo na zun xɔ́ntɔn xá ɛ, bo lɛ́ nɔ fífá mɛ xá ɛ. Mɛ alɔkpa tɛ lɛ ka na nyí mɛ nukɔntɔn e mǐ ɖó na nɔ ylɔ lɛ é? Mɛ ɖěɖee kpo mǐ kpo nɔ zán gbɛ̀ ɖó kpɔ́ hwɛhwɛ lɛ é, ye wɛ nyí nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu kpo e ɖò agun mǐtɔn mɛ lɛ é. Hwenu e hwenu vɛwǔ lɛ na wá é ɔ, mǐ ka na nɔ yì dó mǐɖée wu à? Mǐ ɖó hudo xɔ́ntɔn gbejinɔtɔ́ lɛ tɔn, bo na lɛ́ nɔ fífá mɛ kpo ye bǐ kpo. É jɛxa ɖɔ è ni ɖó ayi wu ɖɔ ɖò 2011 ɔ, Hagbɛ̌ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ ɖyɔ gan e mɛ è nɔ kplɔ́n Atɔxwɛ ɖò Betɛli États-Unis tɔn é, b’ɛ gosin gan 6:45 gbadanu tɔn bo wá gan 6:15 gbadanu tɔn. Aniwu? Ðò ɖɔnúesè ɔ mɛ ɔ, è ɖɔ ɖɔ nú kplé ɔ yawu fó dó mɛhwenu ɔ, é na bɔwǔ nú hagbɛ̌ xwédo Betɛli tɔn lɛ tɔn bɔ ye na nɔ yí jonɔ yeɖée tɔn. Alaxɔ ɖevo lɛ lɔ wá wà nǔ ɖokpo ɔ. Tuto enɛ zɔ́n bɔ xwédo Betɛli tɔn lɛ vɛ́ d’eji hú ɖ’ayǐ tɔn.

7, 8. Nɛ̌ mǐ ka sixu yí afɔsɔ́ɖótetɔ́ tutoblonunu Jehovah tɔn tɔn ɖěɖee nɔ wá ba mǐ kpɔ́n lɛ é gbɔn?

⁷ Enyi xóɖɔtɔ́ e gosin agun ɖevo mɛ lɛ é, nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ kpo afɔsɔ́ɖótetɔ́ alaxɔ tɔn lɛ kpo wá ba mǐ kpɔ́n ɔ, ali nɔ hun nú mǐ, bɔ mǐ nɔ yí ye. (Xà 3 Jaan 5-8.) Ali ɖagbe e nu mǐ sixu wà mɔ̌ ɖè é ɖokpo wɛ nyí gbɔn kɔ fífá nú ye, alǒ, nùɖuɖu nina ye gblamɛ. A ka sixu d’alɔ à?

⁸ Nɔví nyɔnu ɖé ɖò États-Unis, bo flín ɖɔ: “Ðò xwè lɛ vlamɛ ɔ, ali ɔ hun nú asú ce kpo nyì kpo, bɔ mǐ nɔ yí jonɔ xóɖɔtɔ́ gègě kpo asì yetɔn lɛ kpo tɔn ɖò xwé mǐtɔn gbè. Hwebǐnu wɛ é nɔ nyí awǎjijɛ sín nǔ, é nɔ víví, ɖò taji hugǎn ɔ, è nɔ mɔ hlɔnhlɔn ɖò gbigbɔ lixo. É vɛ́ nú mǐ kpɔ́n ǎ.”

9, 10. (a) Mɛ̌ mɛ̌ e é ka byɔ ɖɔ è ni d’alɔ nú hwenu línlín? (b) Mɛ ɖěɖee ɖě ma ɖò ɖě nú ye ǎ lɛ é ka sixu d’alɔ à? Nǎ kpɔ́ndéwú ɖé.

 ⁹ Jonɔ hwenu línlín tɔn lɛ: Ðò hwexónu ɔ, hwɛhwɛ wɛ mɛ yíyí nɔ byɔ ɖɔ è ni na xɔ mɛ e wá ba jonɔ mɛ bɔ è ɖeji dó wǔ tɔn é ɖé. (Jɔb. 31:32; File. 22) Ðò égbé ɖesu ɔ, hudo mɔhun nɔ tíìn. Hwɛhwɛ wɛ nukúnkpénuwutɔ́ lɛdo tɔn lɛ nɔ ɖó hudo fí e ye na nɔ é tɔn hwenu e ye yì ba agun lɛ kpɔ́n é. Wemaxɔmɛvi ɖěɖee yì wemaxɔmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ é sixu ɖó hudo fí e ye na nɔ é tɔn, mɔ̌ jɛn mɛ ɖěɖee zé yeɖée jó bo na wà xɔgbigbázɔ́ lɛ é lɔ sixu ɖó hudo tɔn. Adla j’ayǐ lɛ sixu zɔ́n bɔ xwédo gègě ba xɔ kpò ɖò ta, bo sixu ɖó hudo fí e ye na nɔ é tɔn kaka jɛ hwenu e mɛ e ɖò sɔhɛnmɛzɔ́ wà wɛ lɛ é sixu vɔ́ xwé yetɔn jlaɖó é. Mǐ ɖó na lin ɖɔ mɛ e ɖó xwé vɛnkpɛnvɛnkpɛn lɛ é kɛɖɛ wɛ na d’alɔ ǎ; ye sixu ko wà mɔ̌ azɔn gègě. Enyi ninɔmɛ towe ma tlɛ nyɔ́ kaka ɖé ǎ ɔ, a ka sixu yí gbè bɔ mɛɖé nɔ akpá towe à?

¹⁰ Nɔví sunnu ɖé ɖò Corée du Sud bo flín ɖɔ emi yí mɛ ɖěɖee wá wemaxɔmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn lɛ é dó xwégbe. É wlan ɖɔ: “Tlolo hwɛ̌ ɔ, un xò nǔ kpɔ́n, ɖó mǐ wlí alɔ é ɔ, é lín ǎ, bɔ mǐ ka lɛ́ ɖò xwé kpɛví ɖé gbè. Amɔ̌, ɖó wemaxɔmɛvi lɛ nɔ kpɔ́ xá mǐ wutu ɔ, mǐ ɖó awǎjijɛ tawun. Ðó mǐ nyí asú kpo asì kpo yɔyɔ̌ wutu ɔ, mǐ mɔ ɖɔ enyi mǐ sɛ̀n Jehovah, bo lɛ́ nya nǔ gbigbɔ tɔn lɛ gbé ɖó kpɔ́ ɔ, mǐ na ɖó awǎjijɛ.”

11. Etɛwu é ka byɔ ɖɔ a ni yí mɛ yɔyɔ̌ ɖěɖee wá agun towe mɛ lɛ é?

¹¹ Mɛ yɔyɔ̌ ɖěɖee wá agun ɔ mɛ lɛ é: Mɛɖé alǒ xwédo ɖé sixu sɛ̀ tɛn wá xá towe mɛ. Ye mɛ ɖé lɛ sixu tɔ́n sinsɛnzɔ́ wà gbé ɖò fí e hudo sukpɔ́ ɖè é. È sixu sɛ́ gbexosin-alijitɔ́ ɖé dó ɖɔ é ni wá d’alɔ agun towe. Ðò ali ɖé lɛ nu ɔ, ye mɛ bǐ wɛ jó nǔ e má ye lɛ é dó, ye wá xá yɔyɔ̌ ɖé kpo agun yɔyɔ̌ ɖé kpo mɛ, bɔ vlafo ɔ, ye tlɛ na kplɔ́n gbè yɔyɔ̌ ɖé alǒ aca yɔyɔ̌ ɖé. Enyi a ylɔ ye bonu mi fá kɔ, ɖu nùɖé, alǒ, ɖi sà ɔ, enɛ na d’alɔ ye bɔ ye na zun xɔ́ntɔn yɔyɔ̌ lɛ, lobo na lɛ́ huzu sɔgbe xá ninɔmɛ yɔyɔ̌ ɔ.

12. Ðɔ nǔ e xlɛ́ ɖɔ é kún byɔ ɖɔ è ni ɖó nǔ gègě cobo yí mɛ ó é ɖé.

¹² É byɔ nǔ gègě cobɔ è na yí mɛ ǎ. (Xà Luki 10:41, 42.) Ee nɔví sunnu ɖé ɖò xó ɖɔ dó hwenu e é bɛ́ mɛsɛ́dózɔ́ é wu wɛ é ɔ, é ɖɔ: “Mǐ kpó ɖò winnyawinnya mɛ, bo ko mɔ nùɖé kpɔ́n ǎ, lobo nɔ jɛ fí e mǐ gosin é sín dò. Gbadanu ɖokpo ɔ, nǔ cí mɔ̌ nú asì ce tawun, un dó gǎn bo na d’alɔ ɛ, é ka ɖò kpikpa mì wɛ ǎ. Enɛ ɔ gudo ɔ, ɖò gan 7:30 mɛ gbadanu mɔ̌ ɔ, mɛɖé wá xúxú hɔn mǐtɔn. Biblu kplɔntɔ́ ɖé wɛ hɛn yovozɛn atɔn wá nú mǐ. É wá ba mǐ, mɛsɛ́dó yɔyɔ̌ lɛ kpɔ́n. Mǐ kplá ɛ byɔ xɔ mɛ, lobo na ɛ sìn kɔfu ɖokpo. Enɛ ɔ gudo ɔ, mǐ dó tíi n’i bo na ɛ cokoláa zozo d’eji. Mǐ ko sè Swahili-gbè ǎ, mɔ̌ jɛn é lɔ ma ka lɛ́ sè Glɛnsigbe ǎ é nɛ. Nǔ enɛ e jɛ é zɔ́n bɔ mǐ jɛ jlǒ ɖó jí tawun bo na zun xɔ́ntɔn xá nɔví ɖěɖee ɖò xá ɔ mɛ lɛ é.”

13. Lè tɛ lɛ ka ɖò mɛ yíyí mɛ?

¹³ A ka ko xò nǔ kpɔ́n dó mɛ yíyí wu kpɔ́n à? Enyi mɔ̌ wɛ ɔ, ali ɖagbe e hun bɔ a na ɖu vivǐ gbɛ̌ ɖagbe lɛ kpo xɔ́ntɔn zunzun e na nɔ ayǐ sɔyi é ɖé kpo tɔn é sixu ko yì tɛ we. Mɛ yíyí nyí ɖokpo ɖò ali ɖagbe hugǎn e nu è sixu nyì alɔ nú mɛɖokponɔninɔ ɖè lɛ é mɛ. Amɔ̌, a sixu ko kanbyɔ hwiɖée ɖɔ, ‘Etɛwu mɛɖé lɛ ka nɔ xò nǔ kpɔ́n dó mɔ̌ wiwa wu?’ É sixu ko sín hwɛjijɔ ɖé lɛ wu.

14. Enyi hwenu kpɛɖé mimɔ alǒ hlɔnhlɔn kpɛɖé ɖiɖó, bo na dó yí mɛ, alǒ, yí gbè nú ylɔ̌ e è ylɔ we é vɛwǔ ɔ, etɛ a ka sixu wà?

¹⁴ Hwenu kpo hlɔnhlɔn kpo: Jehovah sɛntɔ́ lɛ sín alɔnu ján tawun, bɔ hwɛhwɛ wɛ ye nɔ lɛ́ ɖó nǔ gègě bo na wà. Mɛɖé lɛ sixu lin kpowun ɖɔ emi kún ɖó hwenu alǒ hlɔnhlɔn bo na yí mɛ ó. Enyi ninɔmɛ towe nɛ ɔ, é sixu byɔ ɖɔ a ni gbéjé tuto azɔ̌ towe lɛ tɔn kpɔ́n. A ka sixu bló huzuhuzu ɖé lɛ, b’ɛ na zɔ́n bɔ a na mɔ hwenu kpo hlɔnhlɔn kpo bo na nɔ yí mɛ, alǒ, yí gbè nú ylɔ̌ e è na ylɔ we vlafo ɖɔ hwi ni wá ba jonɔ emi é à? Biblu byɔ Klisanwun lɛ ɖɔ ye  ni nɔ yí mɛ. (Ebl. 13:2) Nùɖé nyla ɖ’emɛ ɖɔ è ni ba hwenu bo wà mɔ̌ ǎ; è na ɖɔ lɔ ɔ, nǔ ɖagbe e è sixu wà é nɛ. É ɖò wɛn ɖɔ, hwiɖesunɔ sixu sɔ́ jlǒ dó ɖè kàn kpò nú azɔ̌ e ma ɖò dandan ǎ é ɖé lɛ.

15. Ado tɛ ka sixu nɔ hu mɛɖé lɛ dó jonɔyiyi wu?

¹⁵ Lee nǔ nɔ cí nú we dó hwiɖesunɔ wu é: É ka ko jló we kpɔ́n ɖɔ a ni yí jonɔ, bɔ a ka lɛ́ wá mɔ ɖɔ emi kún sixu kpéwú ó à? Winnya nɔ hu mɛɖé lɛ, bɔ xɛsi nɔ lɛ́ ɖi ye ɖɔ xóɖɔɖókpɔ́ ɔ kún na yawu fó ó, alǒ, ɖɔ ayi ɖiɖe ɖ’ayǐ sixu nɔ ma jló jonɔ lɛ. Mɛ ɖevo lɛ ɖó nǔ kaka ɖé ǎ, bɔ ye nɔ lin ɖɔ emi kún sixu yí jonɔ lee hagbɛ̌ agun ɔ tɔn ɖevo lɛ nɔ wà gbɔn é kpɔ́n gbeɖé ó. Flín ɖɔ nǔ taji ɔ kún nyí xwé vɛnkpɛnvɛnkpɛn ɖé ɖiɖó ó, loɔ, é ni vɛ́ ko ɖò tuto jí, mɛ́, bo dɔn mɛ.

16, 17. Etɛ ka sixu ɖè ado e nɔ hu mɛ dó jonɔyiyi wu é kpò?

¹⁶ Nú ado nɔ hu we dó jonɔyiyi wu hǔn, tuùn ɖɔ é kún nyí emiɖokpo wɛ ó. Mɛxo agun tɔn ɖé ɖò Grande-Bretagne bo ɖɔ: “Enyi è ɖò nǔ sɔ́ wɛ bo na yí jonɔ ɔ, ado kpɛɖé nɔ hu mɛ. Amɔ̌, lee nǔ ɖebǔ e cá kàn xá sinsɛnzɔ́ e wà nú Jehovah wɛ mǐ ɖè é bǐ tɔn nɔ nyí gbɔn é ɔ, mɔ̌ jɛn awǎjijɛ kpo lè kpo e è nɔ mɔ ɖ’emɛ lɛ é nɔ zɛ adohuhu lɛ wu flàflá tɔn é nɛ. Un vɛ́ ko junjɔn ayǐ kpo jonɔ lɛ kpo, bonu mǐ nu kafée lobo ɖɔ xó ɖó kpɔ́ kpowun ɔ, é nɔ víví nú mì.” Flín ɖɔ nú è ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ jonɔ lɛ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú mɛ ɔ, é nɔ d’alɔ hwebǐnu. (Fili. 2:4) Ðibla nyí mɛ lɛ bǐ wɛ é nɔ víví na bɔ ye na má nǔ e ye ko mɔ kpɔ́n ɖò gbɛmɛ lɛ é xá mɛ. Ayiɖeɖayi lɛ wɛ ka sixu nyí ali ɖokpo e hun, bɔ è na kàn nǔ byɔ dó nǔ e mɛ ɖevo lɛ ko mɔ kpɔ́n lɛ é wu é. Mɛxo ɖevo wlan ɖɔ: “Nú un ylɔ xɔ́ntɔn mǐtɔn e ɖò agun ɔ mɛ lɛ é wá xwé ce gbè ɔ, é nɔ zɔ́n bɔ un nɔ mɔ nǔ jɛ ye wu hugǎn, bo nɔ lɛ́ tuùn ye d’eji, bɔ ɖò taji ɔ, un nɔ lɛ́ tuùn lee ye wá nugbǒ ɔ mɛ gbɔn é.” È ɖexlɛ́ ɖɔ nǔ yetɔn ɖu ayi mɛ nú mɛ ɔ, é nɔ zɔ́n bɔ ayiɖeɖayi lɛ nɔ víví.

¹⁷ Nɔví nyɔnu gbexosin-alijitɔ́ e nɔ yí wemaxɔmɛvi ee nɔ wá wemaxɔmɛ yɛhwexɔsuɖuto ɔ tɔn vovo lɛ dó xwégbe é ɖé ɖɔ: “Tlolo hwɛ̌ ɔ, ado hu mì, ɖó xwé ɔ ɖò jlɛ̌ jí tawun bɔ tavo kpo zinkpo kpo zǎnkpo ɖé lɛ ɖ’emɛ. Mɛ̌si lɛ ɖokpo sín asì ɖɔ nú mì ɖɔ ado ni ma hu mì ɖebǔ ó. É ɖɔ nú mì ɖɔ hwenu e emi kpo asú emitɔn kpo ɖò nukúnkpénuwutɔ́zɔ́ wà wɛ é ɔ, aklunɔzán gblamɛ ɖagbe hugǎn emitɔn lɛ wɛ nyí ɖěɖee emi zán kpo gbɛtɔ́ gbigbɔ tɔn e sixu nɔ ma ɖó nǔ sɔmɔ̌, bo ka ɖò nǔ gbigbɔ tɔn ɖokpo ɔ lɛ gbé nya wɛ é, enɛ wɛ nyí Jehovah sinsɛn kpo gbɛ̀ e bɔkun é ɖé zinzan kpo. Enɛ flín mì nǔ e nɔ ce nɔ ɖɔ nú mǐ mɛ vǐ tɔn lɛ hwɛhwɛ é: ‘È ɖu nǔ lan ma ɖ’emɛ ɖò fí e wanyiyi ɖè ɔ, é nyɔ́ hú.’” (Nùx. 15:17) Nǔ wanyiyi ni nɔ sísɛ́ we bonu a ni nɔ yí mɛ, é byɔ ɖɔ ado ni hu we ǎ.

18, 19. Nɛ̌ jonɔ mɛ ɖevo lɛ tɔn yíyí ka sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖu ɖò linlin masɔgbe e mǐ nɔ ɖó dó ye wu é jí gbɔn?

¹⁸ Lee nǔ nɔ cí nú we dó mɛ ɖevo lɛ wu é: Mɛɖé ka ɖò agun towe mɛ, bo dó xomɛsin nú we à? Tlolo hwɛ̌ ɔ, a sixu ɖó linlin masɔgbe lɛ dó mɛ enɛ wu, bɔ enyi a ma wà nǔ ɖebǔ bo ɖɔ gbò ǎ ɔ, nǔ sixu nɔ mɔ̌ sɔyi. Gbɛtɔ́ vovo e mǐ nyí é sixu wà nǔ dó linlin ɖagbe e a ɖó, bo na yí jonɔ mɛtɔn é wu. Alǒ, mɛɖé ko wà nǔ nyì dò dó we wá yì, bɔ a mɔ ɖɔ é vɛwǔ tawun bɔ emi na wɔn.

¹⁹ Bonu kancica e ɖò mǐ kpo mɛɖé kpo tɛntin é, alǒ ee tlɛ ɖò mǐ kpo kɛntɔ́ mǐtɔn kpo tɛntin ɔ na dó kpɔ́n te ɔ, Biblu byɔ mǐ ɖɔ mǐ ni nɔ yí jonɔ mɛ tɔn. (Xà Nùnywɛxó 25:21, 22, nwt.) Enyi a nɔ yí jonɔ mɛ tɔn ɔ, é sixu ɖè hwɛgbe kpo mɛhɛndóxomɛ kpo kpò. É sixu zɔ́n bɔ a na mɔ jijɔ ɖagbe mɛ e a ylɔ é tɔn lɛ, jijɔ enɛ lɛ wɛ Jehovah kpɔ́n, bo dó dɔn ɛ wá nugbǒ ɔ mɛ. (Jaan 6:44) Enyi wanyiyi sísɛ́ mɛ bonu è byɔ mɛɖé ɖɔ é ni wá ba jonɔ mɛ hwenu e mɛ ɔ ma ɖó nukún tɔn dó ǎ é ɔ, é sixu zɔ́n bɔ lee è vɛ́ gbɔn é na lɛ́ syɛn d’eji bǐ. Nɛ̌ a ka sixu ɖexlɛ́ ɖɔ wanyiyi wɛ sísɛ́ we bɔ a wà mɔ̌ gbɔn? Ali e nu mǐ sixu xlɛ́ ɖè é ɖokpo wɛ nyí gbɔn wusyɛn dó lanmɛ nú mɛ xó e ɖò Filipunu lɛ 2:3 mɛ é  xwixwedó gblamɛ, é ɖɔ: “Mi nɔ sɔ́ miɖée hwe ɖò mɛ ɖě lɛ nukɔn, bonu mɛ ɖokpo ɖokpo ni nɔ mɔ ɖɔ mɛ ɖě lɛ hugǎn emi.” Nɔví sunnu kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo hugǎn mǐ ɖò ali ɖé lɛ nu; vlafo ye ɖó nùɖiɖi hú mǐ, nɔ dɛ hú mǐ, ɖó akɔnkpinkpan alǒ jijɔ Klisanwun tɔn ɖevo lɛ hú mǐ. Enyi mǐ nɔ ba ali mɔhun ɖěɖee nu ye hugǎn mǐ ɖè lɛ é ɔ, enɛ na zɔ́n bɔ wǎn e mǐ yí nú ye é na syɛn d’eji, lobɔ ali na lɛ́ hun nú mǐ, bɔ mǐ na yí ye kpo ayi bǐ kpo.

20. Etɛwu mǐ ka ɖó na yì ayiɖeɖayi e tɛnmɛ è ylɔ mǐ dó, bɔ mǐ yí gbè tɔn é ɖé tɛnmɛ? Nɛ̌ mǐ ka ɖó na wà mɔ̌ gbɔn?

²⁰ Ðɛhanwlantɔ́ Davidi kanbyɔ ɖɔ: ‘Jehovah, mɛ̌ wɛ na nɔ xwé towe gbè?’ (Ðɛh. 15:1) Enɛ gudo ɔ, é ɖɔ xó dó jijɔ ɖěɖee Mawu nɔ ɖó nukún ɖò jonɔ e na nɔ xwé tɔn gbè lɛ é sí é wu. Ðokpo ɖò jijɔ enɛ lɛ mɛ wɛ nyí ɖɔ xó mǐtɔn lɛ ni nɔ nyí nugbǒ; é ɖɔ: “É dó akpá ɖé ɔ, é nɔ ɖè. Nǔ ɖebǔ na bo gbò è ɖ’emɛ ɔ, é nɔ ɖè.” (Ðɛh. 15:4) Enyi mǐ yí gbè nú ylɔ̌ e è ylɔ mǐ é ɖé ɔ, mǐ ɖó na lɛ́ wá gbɛ́ ɖó nǔ ma sín nùɖé wu ǎ. Mɛ e ylɔ mǐ é sixu ko sɔnǔ tawun, bɔ nú mǐ gɔn ɔ, gǎn e é dó lɛ é bǐ sixu nyí nǔ yayǎ. (Mat. 5:37) Hweɖelɛnu ɔ, mɛɖé lɛ nɔ gɔn mɛ e ko ylɔ ye jɛ nukɔn é sín ayiɖeɖayi tɛnmɛ yì, bo nɔ yì ɖevo e ye mɔ ɖɔ é dó lan hú enɛ é tɛnmɛ. Mɔ̌ wiwa ka na ɖè wanyiyi kpo sísí kpo xlɛ́ à? É nyɔ́ wà ɔ, mǐ ɖó na yí gbè nú ylɔ̌ e mɛɖé ylɔ mǐ é, bɔ nǔ ɖebǔ e é na mǐ ɖò tɛn ɔ mɛ é ɖó na sù nukún mǐtɔn mɛ tawun. (Luk. 10:6,7) Enyi ninɔmɛ e è ma sixu kpá kɛ́n na ǎ é ɖé zɔ́n bonu mǐ na gɔn jɛn wɛ ɔ, é na nyɔ́ ɖɔ mǐ ni ɖè wanyiyi kpo yakenúmɛ kpo xlɛ́, bo yawu ɖɔ n’i dó mɛhwenu.

21. Nɛ̌ sísí e mǐ nɔ ɖó nú aca xá e mɛ mǐ ɖè é tɔn é ka sixu zɔ́n bɔ mǐ nyí jonɔ ɖagbe gbɔn?

²¹ É lɛ́ ɖò taji ɖɔ è ni ɖó sísí nú aca xá ɔ mɛ tɔn. Ðò aca ɖé lɛ mɛ ɔ, jonɔ e è ma ɖó nukún ǎ lɛ é ba mɛ ɔ, è nɔ yí; ɖò aca ɖevo lɛ mɛ ɔ, é nɔ nyɔ́ hú ɖɔ è ni ɖɔ nú mɛ ɔ jɛ nukɔn. Ðò fí ɖé lɛ ɔ, mɛ e ylɔ mɛ lɛ é nɔ sɔ́ nǔ ɖagbe hugǎn e ye ɖó é dó wlí yɛ̌yi nú jonɔ lɛ, bɔ hagbɛ̌ xwédo ɔ tɔn lɛ wɛ nɔ wá ɖu nǔ gbɔn gudo. Ðò fí ɖevo lɛ ɔ, jonɔ kpo xwéví kpo bǐ wɛ nɔ nɔ kpɔ́. Ðò xá ɖé lɛ mɛ ɔ, jonɔ lɛ lɔ nɔ jɔ fún dó nǔwiwa ɔ mɛ, ɖò xá ɖevo lɛ mɛ ɔ, é nɔ nyɔ́ mɛ e ylɔ mɛ ɔ sín nukúnmɛ ɖɔ jonɔ ɔ ni ma jɛ tagba ɖebǔ lɔ ó. Ðò aca ɖé lɛ mɛ ɔ, è nɔ ɖó nukún ɖɔ enyi è ylɔ jonɔ lɛ azɔn nukɔntɔn ɔ alǒ wegɔ ɔ hǔn, ye ni gbɛ́ kpo sísí kpo; ɖò ɖevo lɛ mɛ ɔ, enyi è gbɛ́ hǔn, é sɔgbe ǎ. Mi nú mǐ na wà nǔ e wu mǐ kpé é bǐ, bonu xomɛ ni hun mɛ e ylɔ mǐ lɛ é ɖɔ ye ylɔ mǐ.

22. Etɛwu é ka ɖò taji sɔmɔ̌ ɖɔ mǐ ni nɔ “yí [mǐ]ɖée”?

²² “Hwenu [e] nǔ lɛ bǐ na vɔ dó ɔ ko yá” hú lee é ɖè gbɔn hwenu e Piyɛ́ɛ ɖɔ xó ɔ é. (1 Pi. 4:7) È ko mɔ wuvɛ̌ ɖaxó e mɔ wɛ mǐ ɖè ɖò égbé é ɖɔhun kpɔ́n ǎ. Ðó wuvɛ̌ lɛ fɔ́n bo ɖò jijɛji wɛ wutu ɔ, é na byɔ ɖɔ mǐ ni bló bonu wanyiyi e ɖò mǐ kpo nɔví lɛ kpo tɛntin é ni syɛn d’eji. Wě e Piyɛ́ɛ ɖè xá Klisanwun lɛ é nyɔ́ zán tawun ɖò égbé hú hwenu e é ɖè wě ɔ xá ye é, é ɖɔ: “Mi . . . yí miɖée”; wěɖexámɛ enɛ nyɔ́ bɔ è ka lɛ́ ɖó hudo tɔn kaka sɔyi.​—1 Pi. 4:9.