TAN GBƐZÁN TƆN
Un mɔ nǔ e nyɔ́ hú dotóozɔ́wiwa é ɖé
“NǓ E ɖó nukún ná wa wɛ un ɖe sín vǔ ce ɖokpóo é sín xó ɖɔ nú mì wɛ mi ɖe!” Kpó akpakpa sɔ́ mɛ kpó wɛ un ɖɔ xó énɛ́ lɛ́ nú asú kpó asi kpó e é ma nyɔ́ ná ǎ, bɔ yě wá gɔ̌n ce ɖo 1971 é. Un bɛ́ dotóozɔ́wiwa hwe ɔ nu é ɔ, é lín ǎ. Mɛ̌ mɛ̌ e ka nyí mɛ énɛ́ lɛ́? Étɛ́ ka nyí nǔ énɛ́ e ɖó nukún ná wa wɛ un ɖe é? Mi nú má ɖɔ lěe xóɖɔɖókpɔ́ énɛ́ húzú nǔ e gbé nya wɛ un ɖe ɖo gbɛ mɛ lɛ́ é gbɔn é kpó nǔ e wú un ɖi nǔ ɖɔ nǔ e sín dlɔ̌ kú wɛ un ɖe sín vǔhwenu ce ɖokpóo é ná jɛnu malínmálín mɛ é kpó nú mi.
È ji mì ɖo 1941 ɖo Paris, ɖo France. Xwédo mǐtɔn jɛ dɔkun ǎ. Un yí wǎn nú wěma kplɔ́nkplɔ́n, énɛ́ wú ɔ, awakanmɛ kú mì tawun hwenu e un ɖo xwe wǒ mɔ̌ ɖó wɛ é, ɖó un bɛ́ kpɛ́nwé, bó ɖó ná ɖó wěmaxɔmɛ yiyi te! Ðó fíjó ce lɛ́ ma sɔ́ ɖó gǎn ɖě ǎ wútu ɔ, dotóo lɛ́ ɖɔ ɖɔ nyi ní nɔ nɔ ayǐmlɔ́mlɔ́. Énɛ́ wú ɔ, nú sun mɔ̌kpán ɔ, xókwíntínmɛwégbó ɖé xixa kɛ́ɖɛ́ wɛ un wá kpo ná, bó nɔ lɛ́ ɖótó tuto wěma kplɔ́nkplɔ́n mɛ tɔn e Kplɔ́nyijǐ-Alavɔ Paris tɔn ɖé nɔ xwlé mɛ gbɔn hladíó jí é. Gǔdo mɛ e dotóo ce ɖɔ nú mì ɖɔ azɔn ce gbɔ, bɔ nyi sixú lɛ́ bɛ́ wěmaxɔmɛ é ɔ, xo ce mɛ gba wɔ̌. Un ɖɔ nú nyiɖée ɖɔ: ‘Nǔ e dotóo lɛ́ nɔ wa é nɔ jí wǔ!’ Sín hwenɛ́nu ɔ, nǔ e un nɔ lin ná wa é wɛ nyí un ná nɔ gbɔ azɔn nú azinzɔnnɔ lɛ́. Nú tɔ́ ce kanbyɔ́ mì hweɖěbǔnu ɖɔ étɛ́ un ka ná wá wa ɖo gbɛ ce mɛ a jí ɔ, xósin ɖokpó ɔ jɛ́n un nɔ ná ɛ tɛgbɛ, é wɛ nyí: “Un ba bó ná nyí dotóo.” Lěe dotóozɔ́wiwa wá húzú nǔ tají hú gǎn ɖo gbɛ ce mɛ gbɔn é nɛ́.
NǓNYWƐ́ XWÍTÍXWÍTÍ DƆN MÌ BƆ UN SƐKPƆ́ MAWU
Sinsɛn Katolíka tɔn wɛ xwédo mǐtɔn nɔ yi. Amɔ̌, un tuun nǔ káká ɖé dó Mawu wú ǎ; un ɖó nǔkanbyɔ́ gěgé bó ka mɔ xósin ɖě tɔn ǎ. Un ko bɛ́ wěma kplɔ́nkplɔ́n ɖo dotóozɔ́wiwa linu ɖo kplɔ́nyijǐ-alavɔ gúdo cóbó wá kú d’é jí ɖɔ gbɛ ɔ dǎ wɛ è dá.
Un flín azɔn nukɔntɔn e un zán macínu e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ nǔ ɖó kloklo jí é dó kpɔ́n nǔvíkún folówa ɖé tɔn é. Lěe nǔvíkún ɔ nɔ nya xɛ ɖo éɖée jí ɖo yǒzo kpó avivɔ kpó hwenu gbɔn é nɔ jí wǔ nú mì tawun. Un lɛ́ mɔ cytoplasme, nǔɖé wɛ bó ɖo nǔvíkún ɔ lanmɛ, bó nɔ sɛ éɖée wún hwenu e è sɔ́ ɛ dó jɛsin mɛ é, lobo ka nɔ vlɔ́n hwenu e è sɔ́ ɛ dó sin yǎyá mɛ é. Nǔwúkpíkpé énɛ́ kpó nǔwúkpíkpé tootóbú ɖěvo lɛ́ kpó nɔ zɔ́n
bɔ nǔɖogbɛ kpɛví kpɛví lɛ́ sixú nɔ húzú sɔgbe xá ninɔmɛ lɛ́. Ée un mɔ lěe nǔvíkún lɛ́ ɖokpó ɖokpó gɛ́dɛ́ sɔ é ɔ, un wá kú d’é jí ɖɔ gbɛ ɔ kún jɔ nú éɖée ó.Ðo xwe wegɔ́ e un zán dó kplɔ́n dotóozɔ́wiwa é mɛ ɔ, un mɔ kúnnuɖenú gěgé ɖěvo e xlɛ́ ɖɔ Mawu tíin lɛ́ é. Hwenu e mǐ ɖo nǔ kplɔ́n dó agbaza gbɛtɔ́ tɔn wú wɛ é ɔ, mǐ kplɔ́n nǔ dó lěe awa mǐtɔn nɔ zɔ́n bɔ alɔví mǐtɔn lɛ́ nɔ dlɛ́n, bó nɔ lɛ́ wún gbɔn é wú. Lěe xú mǐtɔn lɛ́ kplé, bɔ yě bǐ nɔ lɛ́ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ gbɔn é lɛ́ jí wǔ tawun. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, un kplɔ́n ɖɔ kan ɖé cá xú e ɖo awa mǐtɔn mɛ é kpó xú wegɔ́ e ɖo alɔví mǐtɔn mɛ é kpó ɖó kpɔ́. Kan énɛ́ má ɖó we, bó bló nǔ anǎ ɖɔhun ɖé, bɔ kan ɖěvo gbɔn glɔ̌ tɔn káká yi alɔví ɔ sín nu. Kan énɛ́ lɛ́ nɔ gbɔn alɔví ɔ sín xú wú télélé. Ényí è ma bló alɔví mǐtɔn lɛ́ gbɔn mɔ̌ ǎ ɔ, kan énɛ́ lɛ́ ɖě ná tlɛ́ cí ɖě wú, bó ná jlɔ́ télélé, é ka ná vɛ́ wǔ nú alɔví mǐtɔn lɛ́ bɔ yě ná w’azɔ̌ ganjí. Énɛ́ xlɛ́ mì nyi wɛn ɖɔ mɛ e bló agbaza gbɛtɔ́ tɔn é ɖó nǔnywɛ́ tawun.
Ée un kplɔ́n nǔ dó lěe vǐ kpɛví ɖé nɔ jɛ gbigbɔ jɛ jí hwenu e è ji i gúdo é wú é ɔ, nǔ e Gbɛɖótɔ́ ɔ bló é lɛ́ dɔn mì hú gǎn. Un kplɔ́n ɖɔ ényí vǐ ɖé kpo ɖo nɔ tɔn xomɛ ɔ, hɔ̌nkan e cá ɛ dó nɔ ɔ wú é mɛ wɛ é nɔ mɔ jɔhɔn e nɔ nyí oxygène é gbɔn, b’ɛ nɔ zɔ́n bɔ é nɔ ɖo ganjí. Nǔ e wú jɔhɔn ma nɔ gɔ́ jɔhɔn sín sáki vǔvǔ e ɖo fíjó tɔn lɛ́ mɛ é mɛ ǎ é nɛ́. Amɔ̌, aklúnɔzángbla yɔywɛ ɖé jɛ nukɔn nú vǐ ɔ sín jiji ɔ, nǔ sin ɖɔhun kpɛntɛnkpɛntɛn ɖé lɛ́ nɔ tlɛ́ cí sáki lɛ́ ɖokpó ɖokpó mɛ. Énɛ́ gúdo e è ji vǐ ɔ b’ɛ jɛ gbɔjɛgbɔ́jɛ́ jí tlóló é ɔ, nǔjíwǔ ɖé lɛ́ nɔ jɛ. Do ɖé ɖo vǐ ɔ sín hǔn jí bó nɔ sú, bó nɔ sɛ́ kanjɔ dó fíjó tɔn lɛ́ mɛ. É nɔ sín nǔ sin ɖɔhun kpɛntɛnkpɛntɛn énɛ́ wú, bɔ jɔhɔn nɔ yá wǔ gɔ́ sáki e ɖo fíjó lɛ́ mɛ é mɛ. Zɛ̌ɛ́n ɔ, vǐ ɔ nɔ kpé wú bó nɔ jɛ gbɔjɛgbɔ́jɛ́ jí éɖésú.
Un jló ná tuun Mɛ e bló nǔjíwǔ mɔ̌hun lɛ́ é, énɛ́ wú ɔ, un jɛ Biblu xa jí dó nǔjɔnǔ mɛ. Sɛ́n e Mawu ná togun Izlayɛ́li tɔn ɔ, xwe 3000 jɛjí ɖíe b’ɛ kúnkplá mǐmɛ́jíninɔ é dɔn mì tawun. Mawu kplɔ́n Izlayɛ́li ví lɛ́ ɖɔ cóbónú yě ná yi afɔ jí hǔn, yě ní nɔ kun do, bónú yě fó hǔn, yě ní nɔ dɔn kɔ́ d’é jí; yě ní nɔ klɔ́ alɔ hwɛhwɛ kpó sin kpó, lobo ka nɔ sɛ mɛ e è mɔ ɖɔ é bɛ́ azɔn e è sixú sɔ́ é é ɖé dó zɔ. (Lev. 13:50; 15:11; Sɛ́n. 23:13) Biblu ko ɖɔ xó dó nǔ énɛ́ lɛ́ wú, amɔ̌, xwe 150 mɔ̌ ɖíe tófí jɛ́n nǔnywɛ́ xwítíxwítízɔ́watɔ́ lɛ́ wá mɔ nǔ jɛ lěe azɔn lɛ́ nɔ gba kpé gbɔn é wú. Un lɛ́ mɔ nǔ jɛ wú ɖɔ sɛ́n ɖěɖěe ɖɔ xó dó xóɖóxámɛ wú bó ɖo wěma Levíi ví lɛ́ tɔn mɛ é kúnkplá ganjíninɔ akɔta ɔ bǐ tɔn ɖo kpaa mɛ. (Lev. 12:1-6; 15:16-24) Un wá mɔ ɖɔ Gbɛɖótɔ́ ɔ ná sɛ́n énɛ́ lɛ́ Izlayɛ́li ví lɛ́ ɖó ganjíninɔ yětɔn wútu, lobo nɔ kɔn nyɔ̌ná dó mɛ ɖěɖěe nɔ se tónú nú sɛ́n tɔn lɛ́ é jí. Gbeta e kɔn un wá wá é wɛ nyí ɖɔ Biblu ɔ Mawu gɔ́n wɛ é gosín, Mawu e sín nyǐkɔ un ma tuun hwenɛ́nu ǎ é.
UN XO GO ASI CE, BÓ LƐ́ TUUN JEHOVAH
Hwenu e un ɖo wěma kplɔ́n wɛ ɖo kplɔ́nyijǐ-alavɔ bá húzú dotóo é ɔ, un xo go ɖyɔ̌vǐ ɖé, bɔ nyǐkɔ tɔn nɔ nyí Lydie, lobɔ un yí wǎn n’i. Ée un vlɔ́ xwe e ná kplɔ́n wěma ná wɛ un ɖe ɖo dotóozɔ́wiwa linu é ɖó we é wɛ mǐ da mǐɖée, ɖo 1965. Ðo 1971 ɔ, nyi kpó Lydie kpó ko ɖó vǐ atɔn; vǐ e mǐ ji lɛ́ é bǐ ɔ ayizɛ́n wɛ yě ka nyí. Alɔgɔ́tɔ́ ɖagbe ɖé wɛ Lydie nyí nú mì; é nɔ gúdo nú mì ɖo dotóozɔ́wiwa ce linu, bó lɛ́ nɔ gúdo nú mì ɖo xwédo ɔ mɛ.
Un ko w’azɔ̌ ɖo dotóoxwé ɖé nú xwe atɔn cóbó wá hun dotóoxwé nyiɖésúnɔ tɔn. Táan kléwún ɖé gúdo ɔ, asú kp’asi kpó e xó un Mɛ. 15:28, 29) Énɛ́ gúdo ɔ, é kpó asú tɔn kpó xlɛ́ mì nǔ e Axɔ́súɖuto Mawu tɔn ná wá wa é; é ná ɖe wǔvɛ́ mimɔ, azɔn kpó kú kpó síin. (Nǔɖé. 21:3, 4) Un ɖɔ kpó akpakpa sɔ́ mɛ kpó ɖɔ: “Nǔ e ɖó nukún ná wa wɛ un ɖe sín vǔ ce ɖokpóo é sín xó ɖɔ nú mì wɛ mi ɖe! Un húzú dotóo bá dó xɔ mɛ lɛ́ ɖo wǔvɛ́ sí.” É víví nú mì tawun ɖɔ mǐ ɖɔ xó nú ganxixo ɖokpó adaɖé. Ée asú kp’asi kpó ɔ ɖidó é ɔ, un tuun d’ayi ce mɛ ɖɔ un fó nǔ kpó Katolíka kpó, ɖó un kplɔ́n ɖɔ Gbɛɖótɔ́ e un yí wǎn ná sɔ mɔ̌ é ɖó nyǐkɔ ɖé, é wɛ nyí Jehovah!
ɖɔ ɖo bǐbɛ́mɛ b’ɛ ma nyɔ́ ná ǎ é wá gɔ̌n ce bónú má w’azɔ̌ nú yě. Nǔ e sín hudó asú ɔ ɖó bɔ è ná w’azɔ̌ n’i é ná wlán wɛ un ɖe kɛ́ɖɛ́, bɔ asi tɔn ɖɔ nú mì ɖɔ: “Kɛnklɛ́n mɛ Dotóo, mǐ nɔ dó hun ǎ.” É kpácá mì bɔ un kanbyɔ́ ɛ ɖɔ: “Nǔgbó a? Étɛ́wú?” B’ɛ yí gbe ɖɔ: “Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ́ wɛ nú mǐ.” Un ko se xó ɖě dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ́, alǒ nǔ e yě nɔ kplɔ́n mɛ dó hun wú é wú kpɔ́n ǎ. Nǎwe ɔ ɖe Biblu tɔn tɔ́n, bó xlɛ́ mì wěmafɔ Biblu tɔn e jí yě zɔn dó dó wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ émí kún ná dó hun ó é. (Azɔn atɔn wɛ nyi kpó asú kpó asi kpó énɛ́ e nyí Kúnnuɖetɔ́ lɛ́ é kpó ɖɔ xó ɖo dotóoxwé ce, bɔ xóɖɔɖókpɔ́ mǐtɔn lɛ́ ɖokpó ɖokpó ka nɔ ɖu hú ganxixo ɖokpó. Un byɔ́ yě ɖɔ yě ní wá xwé ce gbe bónú mǐ ná dó sixú mɔ hwenu gěgé bó ɖɔ xó ɖó kpɔ́ dó Biblu jí. Lydie yí gbe bó ná nɔ xo kpóɖó nú mǐ ɖo Biblu kplɔ́nkplɔ́n ɔ domɛ có, é ka yí gbe ɖɔ adingban wɛ nǔ e è kplɔ́n émí ɖo sinsɛn Katolíka tɔn mɛ é ɖé lɛ́ nyí ǎ. Énɛ́ wú ɔ, un byɔ́ yɛhwenɔ ɖokpó ɖɔ é ní wá xwé mǐtɔn gbe. Mǐ ɖɔ xó ɖó kpɔ́ dó sinsɛn-núkplɔ́nmɛ lɛ́ jí káká bɔ zǎnxwete; Biblu kɛ́ɖɛ́ jɛ́n mǐ ka zán. Xóɖɔɖókpɔ́ énɛ́ zɔ́n bɔ Lydie kú d’é jí ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ́ wɛ ɖo nǔgbó ɔ kplɔ́n mɛ wɛ. Énɛ́ gúdo ɔ, wǎn e mǐ yí nú Jehovah é jɛjí káká bɔ mǐ mɛ we lɛ́ bǐ bló batɛ́mu ɖo 1974.
NǓ ÐĚVO HÚZÚ NǓ TAJÍ HÚ GǍN Ɔ ÐO GBƐZÁN CE MƐ
Ée un kplɔ́n nǔ dó linlin e Mawu ɖó dó gbɛtɔ́ lɛ́ wú é wú gúdo é ɔ, nǔ ɖěvo húzú nǔ tají hú gǎn ɔ ɖo gbɛzán ce mɛ. Jehovah sinsɛn wá húzú nǔ tají hú gǎn ɔ nú nyi kpó Lydie kpó ɖo gbɛzán mǐtɔn mɛ. Mǐ kán ɖ’é jí bó ná sɔ́ nǔgbódodó Biblu tɔn lɛ́ dó kplɔ́n vǐ mǐtɔn lɛ́ ná. Mǐ kplɔ́n vǐ mǐtɔn lɛ́ ɖɔ yě ní yí wǎn nú Mawu kpó nɔzo yětɔn lɛ́ kpó. Énɛ́ zɔ́n bɔ xwédo mǐtɔn ɖo bǔ tawun.—Mat. 22:37-39.
Nyi kpó Lydie kpó flín nǔ e jɛ wá yi lɛ́ é, bɔ lěe nǔ nɔ cí nú vǐ mǐtɔn lɛ́ dó gbe e mǐ nɔ ɖó kpɔ́ dó gbeta e kɔn mǐ nɔ wá lɛ́ é wú hwebǐnu é nɔ hwɛ́n nú mǐ hwɛhwɛ. Yě tuun ɖɔ xó e Jezu ɖɔ bó ɖɔ: “Ényí xó mitɔn nyí ‘ɛɛn’ hǔn, ní nyí ‘ɛɛn,’ é ka nyí ‘éǒ’ hǔn, ní nyí ‘éǒ’” é ɔ, sɛ́n wɛ é nyí ɖo xwé mǐtɔn gbe. (Mat. 5:37) Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e vǐ nyɔ̌nu mǐtɔn lɛ́ ɖokpó ɖo xwe 17 ɖó wɛ é ɔ, Lydie yí gbe bónú é ná xwedó gbɛ̌ tɔn jí lɛ́ bó tɔ́n ǎ. Mɛ ɖokpó ɖo yě mɛ bó ɖɔ nú vǐ nyɔ̌nu mǐtɔn ɖɔ: “Nú mamáa towe ma yí gbe bónú a ná yi ǎ hǔn, bó ɖɔ nú papá towe!” Amɔ̌, vǐ nyɔ̌nu mǐtɔn yí gbe n’i ɖɔ: “Nǔ ɖokpó ɔ wɛ nú yě. Gbe yětɔn ɔ kpɔ́ jɛ́n é nɔ ɖe hwebǐnu.” Nǔgbó ɔ, vǐ mǐtɔn ayizɛ́n lɛ́ bǐ mɔ ɖɔ mǐ nɔ ɖó gbe kpɔ́ ɖo nǔgbódodó Biblu tɔn lɛ́ zínzán linu. É ná cɛ nú Jehovah tawun ɖɔ égbé ɔ, mɛ gěgé ɖo xwédo mǐtɔn mɛ bó ɖo sinsɛn ɛ wɛ.
Nǔgbó ɔ húzú nǔ e gbé nya wɛ un ɖe lɛ́ é có, un ba bó ná zán nǔ e un kplɔ́n ɖo dotóozɔ́wiwa linu é dó wa ɖagbe nú togun Mawu tɔn. Énɛ́ wú ɔ, un sɔ́ nyiɖée jó bó ná wa dotóozɔ́ ɖo Betɛ́li Paris tɔn; nukɔnmɛ ɔ, un wá wa azɔ̌ énɛ́ ɖo Betɛ́li yɔ̌yɔ́ e ɖo Louviers é. Un nyí mɛɖéezéjótɔ́ ɖo Betɛ́li nú xwe ɖibla yi 50. Ðo xwe énɛ́ lɛ́ vlamɛ ɔ, un zun xɔ́ntɔn vívɛ́ ɖé lɛ́ ɖo xwédo Betɛ́li tɔn ɔ mɛ; xɔ́ntɔn ce ɖé lɛ́ sín xwe ko ɖo 90 jɛ 99 vlamɛ din. Gbe ɖokpó ɔ, un xo go mɛ e wá Betɛ́li yɔ̌yɔ́ é ɖé, bɔ awǎjijɛ e sín vǐví un ma ɖó nukún tɔn ǎ é wɛ un ɖu. Un wá mɔ ɖɔ nyi wɛ nyí dotóo e d’alɔ nɔ tɔn bɔ é ji i ɖo xwe 20 ɖíe é!
UN MƆ LĚ DO JEHOVAH KPÉ NUKÚN DÓ TOGUN TƆN WÚ SƆ É
Ée xwe lɛ́ ɖo yiyi wɛ, bɔ un mɔ lěe Jehovah nɔ xlɛ́ ali togun tɔn, bó nɔ lɛ́ nya xɛ ɖo jǐ tɔn gbɔn tutoblónúnǔ tɔn gblamɛ gbɔn é ɔ, wǎn e un yí n’i é jɛjí. Ðo 1980 mɔ̌ ɔ, Hǎgbɛ́ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ sɔ́ tuto ɖé ɖ’ayǐ ɖo États-Unis, bó ná dó d’alɔ dotóo lɛ́ kpó mɛ ɖěvo e nɔ w’azɔ̌ ɖó kpɔ́ xá yě lɛ́ é kpó, bɔ yě ná mɔ nukúnnú jɛ gbeta e kɔn Kúnnuɖetɔ́ Jehovah e ɖo azɔn jɛ wɛ lɛ́ é wá, bó ma ná dó hun ǎ é mɛ ganjí.
Énɛ́ gúdo ɖo 1988 ɔ, Hǎgbɛ́ Alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ sɔ́ azɔ̌xɔsá yɔ̌yɔ́ ɖé ɖ’ayǐ ɖo Betɛ́li, bɔ è nɔ ylɔ́ ɖɔ Azɔ̌xɔsá e nɔ ɖɔ nǔ dó lanmɛ ná nɔ ganjí xó lɛ́ wú é. Ðo bǐbɛ́mɛ ɔ, azɔ̌xɔsá énɛ́ xwe aza nú Wěɖegbɛ́ e nɔ kpé nukún dó dotóoxwé xó wú lɛ́ é (CLH), éé è ɖ’ayǐ ɖo États-Unis bó ná dó d’alɔ Kúnnuɖetɔ́ ɖěɖěe ɖo azɔn jɛ wɛ lɛ́ é, bɔ yě ná mɔ dotóo e nɔ ɖó sísí nú gbeta e kɔn mǐ wá bó má ná dó hun ǎ é. Ée tutomɛ énɛ́ gbló ada gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ é ɔ, è wá ɖó ayǐ ɖo France lɔmɔ̌. Lěe tutoblónúnǔ Jehovah tɔn nɔ kpé nukún dó nɔví lɛ́ wú kpó wǎnyíyí kpó gbɔn hwenu e yě nɔ ɖo hudó mɛ é nɔ jí wǔ nú mì!
ALƆ CE JƐ NǓ E GBÉ NYA WƐ UN ÐE É WÚ
Dotóozɔ́wiwa wɛ nyí nǔ e un yí wǎn ná hú gǎn é. Amɔ̌, ée un ɖo nǔ e gbé nya wɛ un ɖe lɛ́ é gbéjé kpɔ́n wɛ é ɔ, un wá mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ nǔ e ɖo tají hú gǎn é wɛ nyí ɖɔ má d’alɔ mɛ lɛ́ bónú yě ná tuun mɛ e nyí jɔtɛn gbɛ tɔn é, Jehovah Mawu, bó wá sɛn ɛ; énɛ́ ɖo tají hú gǎn alɔdidó yě bónú yě ní nɔ ganjí kpowun. Ée un byɔ́ gbɔjɛ ce ɖaxó ɔ mɛ é ɔ, nyi kpó Lydie kpó húzú gběxosín-alijítɔ́ hwebǐnu tɔn, bó nɔ zán ganxixo gěgé sunmɛ sunmɛ dó jlá wɛn ɖagbe Axɔ́súɖuto ɔ tɔn. Mǐ kpo ɖo nǔ e wú mǐ kpé é wa wɛ ɖo azɔ̌ gbɛhwlɛ́ngán tɔn énɛ́ mɛ.
Un kpo ɖo nǔ e wú un kpé bá d’alɔ azinzɔnnɔ lɛ́ bónú yě ná mɔ kɔ dó sa fún nú táan kpɛɖé é wa wɛ. Amɔ̌, un ɖ’ayi wú ɖɔ dotóo e tlɛ kpé nǔ wú hú gǎn é kún sixú kpé wú bó gbɔ azɔn alɔkpa lɛ́ bǐ ó, mɔ̌ jɛ́n é ma sixú lɛ́ glɔ́n ali nú kú ǎ é nɛ́. Énɛ́ wú ɔ, un ɖo nukún ɖó hwenu e wǔvɛ́ kpó kú kpó ɖě ma sɔ́ ná tíin ǎ é wɛ. Ðo gbɛ yɔ̌yɔ́ énɛ́ e ɖo sisɛkpɔ́ wɛ wunnáwúnná é mɛ ɔ, un ná kpé wú bó kplɔ́n nǔ dó nǔɖíɖó Mawu tɔn lɛ́ wú, káká jɛ lěe é bló agbaza jí wǔ gbɛtɔ́ tɔn gbɔn é wú. Nǔgbó ɔ, nǔ e ɖó nukún ná wa wɛ un ɖe sín vǔ ce ɖokpóo é ko jɛnu akpá bǔ, bɔ un kú d’é jí ɖɔ nǔ ɖagbe lɛ́ lɛ́vɔ́ kpo jawě!