MOAN te karaunano ao ni kabebetenano te mwakuri n akoi! Ngkana ti ataia bwa e tabeakinira temanna, ti kakaitau iai. Ti bane n tangiria bwa ti na akoaki, ma ti na kangaa ni karikirakea te aroaro ae raoiroi aei?

E irekereke te akoi ma tabeakinani mweraoia aomata ao e kaotaki anne n ara taeka ao ara mwakuri n ibuobuoki. Kioina ngkai e kaotaki te akoi n te mwakuri, e aki tau bwa a na kaotaki aroaro aika raraoi tii ibukini kan taraakira. E aanaki te akoi ni koaua n te tangira ae korakora ao te nanoanga. Ma ae kakawaki riki, te akoi anne bon uaan naba te taamnei ae raoiroi are mairoun te Atua, ae a tuangaki Kristian bwa a na karikirakea. (IKar. 5:​22, 23) Ti riai ni karikirakea te akoi, ngaia are ti bia nenera aron Iehova ao Natina ni kaota te aroaro aei ao arora ni kona ni kakairi irouia.

E akoiia ao ni mwannanoiia aomata nako Iehova, n ikotaki naba ma “akana bangaomata ma akana buakaka.” (Ruka 6:35) N te katoto, “e kaotaa taai i aoia aomata aika buakaka ma aika raoiroi, ao e kabwakaa te karau i aoia aomata aika eti aroia ma aika aki eti.” (Mat. 5:45) Ngaia are naake a aki kakoauaa ae Iehova bon te tia Karikiriki, a boni kakabwaiaaki naba mani baike E tituaraoi ni katauraoi ibukini maiuia ao a kukurei iai.

Ti nora te katoto ae rianako ni kaineti ma te akoi n te baere e karaoia Iehova nakon Atam ma Ewa. Teutana te tai imwini karaoan ae bure irouia Atam ma Ewa ao a “itui baani biiku bwa karabaaia.” Ma e ataia Iehova ae a na kainnanoi aia kunnikai aika tau ibukini maekaia i tinanikun Eten, bwa e a karekeaki ngkai kain aontano ao a a rikirake iai “aroka aika kateketeke ao kaai aika kateketeke.” Ngaia are e akoiia Iehova ni karaoa te bwai ae a kainnanoia n arona ni “karaoi kunnikai aika mwarairai . . . mani kunia maan” ibukia.​—KBwaai 3:​7, 17, 18, 21.

E akoiia Iehova “aomata aika buakaka ma aika raoiroi,” ma e kan akoiia riki ana toro aika kakaonimaki. N te katoto, n ana tai te burabeti ae Tekaria, e tabeaianga te anera temanna ngke e noria bwa e a toki manga katean te tembora i Ierutarem. E mutiakina tabeaiangan te anera aei Iehova ao e kaekaa n “taeka aika akoi ao ni karaunano.” (Tek. 1:​12, 13) E karaoa naba anne Iehova nakon te burabeti ae Eria. N te taina, e rangi n rawawata te burabeti aei ngaia are e a bubutiia Iehova bwa e na mate. E mutiakina Iehova ana namakin Eria ao e kanakoa te anera temanna bwa e na kakorakoraa. Irarikin anne, e kaungaa te burabeti aei te Atua bwa tiaki tii ngaia n tiku. Imwin taeka n akoi akanne nakon Eria ao te ibuobuoki are e kainnanoia, e a kona ni karaoa mwiokoana. (1Uea 19:​1-18) Antai i buakoia ana toro te Atua ae kaotiota aroaron Iehova ae rianako ae te akoi?

Ni karaoan ana mwakuri ni minita Iesu i aon te aba, e kinaaki n aroarona ae te akoi ao  te mwamwannano. Akea te tai ae e iowawa iai ke ni kairimatoa. Ma e taetae ma te atataiaomata ni kangai: “Nakomai nakoiu ngkami akana kam korakai ma n rawawata, ao N na motiki rawami. . . . Bwa e kamaiu amou.” (Mat. 11:​28-30) A butimwaea anne aomata ao a irira Iesu nakon taabo ake e kawari. E “korakora nanoangaaia” iroun Iesu, ngaia are e a kamarurungia aia aoraki ma aia mwauku, ao e reireinia “baika bati” ibukin Tamana.​—Mareko 6:34; Mat. 14:14; 15:​32-38.

E kaotaki ana akoi ae korakora Iesu bwa e mwamwannano ao n atataiaomata nakoia aomata. E ngae naba ngke e kani motirawa Iesu, ma e boni butimwaeiia naba ma te “akoi” naake a ukoukoria ma nanoia ni koaua. (Ruka 9:​10, 11) N te katoto, e aki boaa te aine are ringa ana kauaatao ibukini kamarurungana man aorakina ae te nraraa, e ngae ngke e kamwara neiei i aan te Tua Rinanoni Mote. (NakIbo. 15:​25-28) E nanoangaa Iesu te aine aei ae karawawataaki i nanon 12 te ririki ao e taku nakoina: “Natiu, e kamarurungko am onimaki. Naako ma te rau, ao ko na marurung man aorakim ae korakora.” (Mareko 5:​25-34) Ai tamaroara te mwakuri n akoi aei!

Ti noria ni katoto ake mai eta bwa e kaotaki te akoi ni koaua n te mwakuri. E kaotia Iesu n ana kaikonaki ae te I-Tamaria ae te rao ni koaua bwa e kainnanoaki te mwakuri. E ngae ngke a kairiribai i marenaia I-Tamaria ma I-Iutaia, ma te mwaane are te I-Tamaria are n te kaikonaki e nanoangaa teuare e anaaki ana bwai, e oreaki, ao ni kitanaki n te kawai ngke e a kaani mate. E kairaki te I-Tamaria n ana akoi bwa e na karaoa te mwakuri. E karaoi ikoakin teuanne ao e uotia nakon te auti n iruwa. E kabwakaa te mwane nakon te tia kawakina te auti n iruwa bwa e na tararuaa teuanne ao e kukurei naba ni kabwakai kabanemwane riki tabeua.​—Ruka 10:​29-37.

N angiin te tai, e kaotaki te akoi n te mwakuri ao e kona naba ni kaotaki n taeka ni mwamwannano ao ni kaungaunga. E ngae ngke “e karawawataa te nano te raraoma are i nanon te aomata,” ma e reitia n taekinna te Baibara bwa “e unga n te taeka ae raoiroi.” (TaeRab. 12:25) Ngkana ti akoiia aomata ao ni karaoa ae raoiroi nakoia, ti na bae n taekini baika kaungaunga ao ni buokiia bwa a na kukurei riki. * A na ataia ae ti tabeakinia ngkana ti taetae ma te akoi. Imwini kaungaaia, a a kona n nanomwaaka riki ni kaaitarai kangaanga.​—TaeRab. 16:24.

A karikaki aomata bwa ‘katotongan te Atua’ ao a bane ni kona ni karikirakea te aroaro ae te akoi. (KBwaai 1:27) N te katoto, Iurio ae te mataniwi n ana taanga ni buaka Rom are e ira te abotoro Bauro nako Rom, e ‘atataiaomata nakoni Bauro bwa e kariaia bwa e na kawariia raoraona ma n akoaki irouia’ n te kaawa ae Titon. (Mwa. 27:3) Tabeua te tai imwina, a kaota te “atataiaomata ae rianako” kaaini Merita nakoni Bauro ao tabeman riki ake a toka n te kaibuke are koro. A kauraa naba te ai bwa a na kaabueia kaain te kaibuke anne. (Mwa. 28:​1, 2) A tau ni kamoamoaaki nakanne n te baere a karaoia. Ngkana ti kan riki bwa aomata aika bwabwaina te akoi ni koaua, ti riai n akoiia aomata tiaki tii n tabetai.

Ngkana ti kani kakukureia te Atua, ti riai ni karikirakea te akoi bwa iriani maiura n taai nako. Anne bukina ngkai e tuangira Iehova bwa ti na “karina” i aora te akoi. (IKoro. 3:12) Ni koauana, e kangaanga n taai nako karikan  aroaron te Atua aei bwa anuara. Bukin tera? Ti kona n tabwara ni kaota te akoi ibukina bwa ti maamaa, ti iangoira bwa ti aki tau, a kaaitaraira aomata, ke e tiku i nanora tamrurun te bangaomata e ngae ngke ti kakorakoraira ni katokia. Ma ti kona n tokanikai i aoni kangaanga akanne ngkana ti onimakina te taamnei ae raoiroi ao ni kakairi n aron Iehova ni kaotiota te akoi.​—1Kor. 2:12.

Ti kona n atai itera ake ti na kanakoraoi riki iai arora ni kaota te akoi? Ti riai n titirakinira ni kangai: ‘I kakauongo ma te atataiaomata? I waekoa ni mutiakini kainnanoia tabemwaang? N ningai te kabanea n tai are I akoa iai temanna ae tiaki au koraki ke raoraou ni kaan?’ Ao imwina ti a kona ni katei tiara n aroni karikirakean riki kinaakia aomata aika i rarikira, moarara riki n te ekaretia ni Kristian. Ni karaoan aei, ti a kona ni waekoa n atai baika riki nakoia ao kainnanoia. Imwina, ti riai ni kataia n akoiia aomata n aron are ti tangiriia bwa a na akoira naba iai. (Mat. 7:12) N tokina, e na buokira Iehova ni karikirakea te akoi ngkana ti butiia.​—Ruka 11:13.

Ngke e korei te abotoro Bauro baike e kinaaki iai bwa ana minita te Atua, e karina naba “te akoi.” (2Kor. 6:​3-6) A anaaki nanoia aomata irouni Bauro ibukina bwa e tabeakinia raoi rinanon ana mwakuri ma ana taeka aika irianaki n te akoi. (Mwa. 28:​30, 31) N aron anne, ti kona naba n anai nanoia aomata nakon te koaua ni bwainan te akoi. Ngkana ti kaota te akoi nakoia aomata ao naake a kakaaitaraira naba, ti kona ni buokiia iai bwa e na kerikaaki unia ke ribaakira irouia. (IRom 12:20) Imwina riki, tao a na kan ongora n te rongorongo man te Baibara.

N te aonnaba ae te Bwaretaiti ae e na roko, a mwaitikurikuri aika a na kautaki ake a na kukurei n noran te akoi ni koaua, ae tao aia moantai n nora anne. Ibukin aia kakaitau, a na kaungaaki bwa a na kaotiota naba te akoi nakoia aomata. Ngkana iai n te tai anne ae e rawa ni kaotiota te akoi ao ni buokiia aomata, e na aki maeka n aki toki n te Bwaretaiti. Ao naake a kariaiakaki iroun te Atua bwa a na maiu n aki toki, a na tabeakinia i marenaia ma te tangira ao te akoi. (TaiAre. 37:​9-11) E na kamwengaraoi ao n rau te aonnaba n te tai anne! Ma imwain rokon te tai ane kakukurei anne, ti na kangaa ni kakabwaiaaki ngkai ni kaotiotan te akoi?

E taku te Baibara: “E kakabwaiaa i bon irouna te mwaane ae akoi.” (TaeRab. 11:17) A katikaki aomata nakon ane e kaotiota te akoi, ao a kan akoia naba. E taku Iesu: “A na manga bairea nakoimi aomata te baire are kam baireia nakoia.” (Ruka 6:38) Ngaia are te aomata ae akoi a kai reke raoraona aika raoiroi ao e teimatoa aia iraorao.

E kaumakiia kaain te ekaretia are i Ebeto te abotoro Bauro bwa a ‘na iakoakoi i marenaia, n atataiaomata ao n tauraoi n ikabwarabure i marenaia.’ (IEbe. 4:32) E bati kakabwaiaan te ekaretia ngkana a kaotiota te nanoanga kaaina, te akoi, ao n ibuobuoki i marenaia. A aki iangoia bwa a na kamanenai taeka aika kamatauninga, taeka ni kabuakaka, ke taeka aika kammaraki. N oneani mwin are a na kabutaanako te winnanti, a buokiia aomata n aia taetaenikawai. (TaeRab. 12:18) Ibukin anne, a a kakorakoraaki iai kaain te ekaretia ao a beku ibukin Iehova ma te kimwareirei.

Eng, te akoi bon te aroaro ae kaotiotaki n te taeka ao te mwakuri. Ngkana ti bwaina te akoi, ti kaotiota iai aroaron Atuara ae Iehova ae tatangira ao n tituaraoi. (IEbe. 5:1) Ao ti a kakorakoraia iai kaain ara ekaretia ao ni katikiia aomata nakon te taromauri ae itiaki. Ti bia kinaaki n taai nako bwa aomata aika kaotiota te akoi!