E KUBANROU Nei Doreen ngke e a kuneaki aorakini buuna ae Wesley ae ai tibwa 54 ana ririki, bwa ngaia e a korakora te kaentia ni kaburorona. * A tuanga teuaei taokita ae ai tii tabeua riki ana namwakaina ni maiu. E ururing rikaaki neiei ni kangai: “I aki kakoauaa te baere I ongo, ao a mate bwain rabwatau i nanoni wiki tabeua. I iangoia bwa e riki aei nakon temanna riki ao tiaki ngaira. I bon tuai n tauraoi.”

E kananokawaki bwa aron Doreen aei bon te bwai ae riiriki nakoia aomata. E kona n ituaki te aomata n te aoraki ae kakaiaki n te tai teuana ma teuana. A bati aika kamoamoaaki ake a kukurei n tararuaia raoia aika tangiraki irouia, ake a rangi ni mamaara. Ma tararuaakin te aoraki bon te mwakuri ae aki bebete. Tera ae a kona ni karaoia kaain te utu ni kabebetea ao n tararuaa te aomata ae tangiraki irouia are e a rangi ni mamaara? E na kangaa te tia tararuaa te aoraki ni kaaitarai aeka n namakin ake e bae n rinanona i nanon te tai n aoraki? Tera ae e kona ni kantaningaaki ngkana e nangi mate te aomata are tararuaaki? Ma ti na rinanona moa bwa bukin tera ngkai tararuaan te aomata ae e a rangi ni mamaara, bon te kangaanga ae okoro ni boong aikai.

E a tia te mwakuri ni kuakua ni boong aikai ni bita tein te bwai ae te mate. Teuana te tienture n nako ke e raka riki ao e uarereke riki abwakini maiuia aomata, ao e riki naba anne n aaba aika kaubwai. A waekoa ni mate aomata man aoraki aika ewewe ke kabuanibwai aika karina. A karako mwaitin onnaoraki, ao angia aomata a bon tararuaaki irouia aia utu ao a mate naba ni mwengaia.

Ni boong aikai ao rikiraken nakoraoini bwainnaoraki, a a kona iai taokita ni kakorakoraia ni buakani aoraki bwa e aonga n teimaan riki te maiu. Aoraki ake a kai toki ngkoa iai maiuia aomata e a kona riki ngkai n ananau te maiu iai i nanon ririki aika bati. Ma e aki nanonaki n abwabwakin riki te maiu bwa e a kuneaki raoi te marurung ni koaua. N angiin te tai ao iai ake a rangi ni kakaiaki aorakia, n te aro are a aikoa kona n tararuaiia i bon  irouia. Tararuaan temanna ae aoraki, e a rangi ni kangaanga riki ao ni kainnanoa te kakorakora ae bati.

Ibukin anne, e a ririkirake riki mwaitin te mate n te onnaoraki nakon te mate n te mwenga. Angia aomata ni boong aikai a tuai n taneiai ma aron tararuaan te aoraki ae e a rangi ni kakaiaki, ao iai tabeman ake a bon tuai n nora raoi te aomata ae e nangi mate. Ao ibukini maakakin te bwai ae aki ataaki aei, e a kona n tuka ke ni kamamaraa ana kakorakora te aomata n tararuaa kaain ana utu are aoraki. Tera ae e kona n ibuobuoki?

N aron are taekinaki ibukin Doreen, a bati aomata aika uruaki nanoia ngkana e a reke n te aoraki ae kamamate te aomata ae tangiraki irouia. Irarikin te raraoma ae korakora, te maaku, ao te nanokawaki, tera te bwai ae kona ni buokiko bwa ko na tauraoi ni waakinako? E tataro ni kangai ana toro te Atua ae kakaonimaki: “Reireinira aroni warekan ara bong, bwa ti aonga ni karekea te nano ae wanawana.” (Taian Areru 90:12) Eng, kakorakorako n tataro nakon Iehova ae te Atua bwa e aonga ni kaota nakoim arom ni ‘wareka am bong’ ma te wanawana, bwa ko aonga ni kamanenai raoi nikirani boong ma te aomata ae tangiraki iroum, n aron ae ko konaa.

E kainnanoaki te babaire ae nakoraoi. Ngkana e teimatoa ni kona n taetae te aomata ae tangiraki iroum ao e kani karaoa ana babaire, tao e raoiroi riki ngkana ko titirakinna bwa antai ae riai ni karaoi motinnano ibukina ngkana e a aki kona ni karaoia. Te maroro n akea te imamaakin ni kaineti ma karaoani mwakuri ni kakamaiu tabeua ngkana e a toki mwakurini buroona, karinana n te onnaoraki, ke anganakina bwainnaoraki tabeua, e kona ni kauarerekea te aki ota raoi ao namakinan te uringaaba, irouia kaain te utu ake a kairoroaki bwa a na karaoi motinnano ibukia aoraki ake a rangi ni mamaara. Te moantaai ni maroro ao akean te imamaakin, e na buoka te utu ni kaatuua iangoan te tararua n tain te aoraki. E kangai te Baibara: “A matebuaka babaire ngkana akea te mamaroro.”​—Taeka N Rabakau 15:22.

Taben te tia tararuaa te aoraki ae kakawaki boni kakabebetean nanon te aomata ae aoraki. E riai ni karauaki nanon te aomata ae e a mamaara, n tuangaki ae e tangiraki ao e aki tiku n tii ngaia. E na kangaa ni karaoaki aei? Wareware ke anene nakon te aoraki ma rinei booki ao anene aika kaunganano ao aika e na kukurei iai. A bati aomata aika kabebeteaki ngkana a tauaki baia irouni kaain aia utu temanna ao n aamarau n taetae nakoia.

E ibuobuoki n taai nako kabwarabwaraaia naake a roko ni kawara te aoraki. E kangai te ribooti teuana: “E taekinaki bwa te kakauongo bon te kabanea ni bwai ni bua mai buakon namakin ake nimaua. E kona n teimatoa n rangi n raoiroi te kakauongo, e ngae ngkana e  taraa ni matu te [aoraki], ngaia are tai taekina te bwai teuana i rarikina, ae te bwai ae ko aki kona n taekinna nakoina ngkana e uti.”

Ngkana e angaraoi ao uaia n tataro. E karakinaki n te Baibara bwa n te tai teuana, ao te abotoro Bauro ma raona a rinanon naba te rawawata ae korakora, ike a aikoa koaua bwa e na reke maiuia ke e na aki. Tera te ibuobuoki are a ukeria? E bubutiia raoraona Bauro ni kangai: “Kam kona naba ni buokira n ami kakorakora n tataro ni bubutii ibukira.” (2 I-Korinto 1:​8-11) E rangi ni kakawaki te tataro ae ringa te nano n te tai are e a korakora iai te rawawata ao ngkana iai te aoraki ae kakaiaki.

Ataakin ae e nangi mate te aomata ae tangiraki iroum e boni karawawata. Maroaka ae te mate bon te bwai ae kakubanako. Ti aki karaoaki bwa ti na butimwaea te mate bwa te bwai ae e na bon riki nakoni maiura. (I-Rom 5:12) Mangaia are e taekinaki te mate n Ana Taeka te Atua bwa bon te “tia kairiribai.” (1 I-Korinto 15:26) Ngaia are rawam n iangoa taekani maten te aomata ae tangiraki iroum, e bon ota te aba iai ao bon te bwai naba ae riiriki.

Ma kaman ataakin te bwai ae e na riki, e kona ni buokiia kaain te utu ni kabebetea maakuia ao ni kaatuui karaoani bwaai, n aki takaka ao n aron ae a konaa. Tabeua bwaai aika kona n riki, a karinanaki n te bwaoki ae, “ Kaanin Tokini Maiun te Aoraki.” Ni koauana, a aki bane n riki baikai nakoia aoraki n tatabemania nako, ao a aki naba riai n riki n aroni karinanakia aei. Ma a a tia angiina aoraki n rinanon tabeua mani bitaki aikai.

Imwini maten te aomata ae tangiraki iroum, e raoiroi riki ngkana ko reitaki ma raoraom ni kaan are e a tia ni kariaia bwa e na ibuobuoki. Tao a riai ni karauaki nanoia taan tararuaa te aoraki ao te utu, n taekan ae e a toki kataakin te aomata are tangiraki irouia ao e a aki naba maraki. E karaui nanora te tia Karikiia aomata bwa “a bon aki ataa te bwai teuana akana mate.”​—Te Minita 9:5.

E kakawaki onimakinan te Atua, tiaki tii n te tai are e a rangi ni mamaara iai kaain te utu temanna, ma n tain naba te rawawata ae riki n te mate. E kona ni buokiko rinanon taeka n ibuobuoki ao rinanon aia mwakuri tabeman riki. E taku Doreen: “I a ataia ae I aki riai ni katinanikui aia ibuobuoki aomata nako. Ti boni kabebeteaki n te ibuobuoki ae bati are ti karekea. I kakoauaa raoi ma buu bwa e boni kangai Iehova: ‘I mena i rarikim bwa N na buokiko n tokanikai n aei.’ N na bon aki kona ni mwaninga anne.”

Eng, Iehova ae te Atua bon te tia Tararua ae akea n ai arona. Ngkai ngaia te tia Karaoira, e atai marakira ao rawawatara. E konaa ao e ingainga ni katauraoa te ibuobuoki ao te kaungaunga bwa ti aonga n tokanikai. Ma te bwai ae tamaroa riki, e beritanna bwa e nang waekoa ni katoka te mate, ao e na kautiia birion ma birion aomata ake a mena n ana ururing. (Ioane 5:​28, 29; Te Kaotioti 21:​3, 4) A kona ngkanne ni manga taekina ana taeka te abotoro Bauro ae kangai: “Te mate, e nga am tokanikai? Te mate, e nga am kainnewa?”​—1 I-Korinto 15:55.