1-2. (a) E kangaa Iehova n taetae nakoia aomata? (b) Tera ae ti na rinanona n te kaongora aei?

E TANGIRIA Iehova n taetae nakoira. N taai ake rimoa, e kabonganaia burabeti, anera, ao Natina ae Kristo Iesu bwa a na kaotii ana iango nakoia aomata. (Amota 3:7; IKar. 3:19; TeKao. 1:1) N taai aikai, e taetae nakoira rinanon ana Taeka ae te Baibara. E anganira te Baibara bwa ti aonga n atai ana iango ao n ota ni kawaina nako.

² E taetae Iehova mai karawa n taai aika tenua ngke e mena Iesu i aon te aba. Ti na rinanoi ana taeka Iehova n taai akanne, tera reireiara man ana taeka, ao arora ni kakabwaiaaki iai.

3. Tera ana taeka Iehova ni Mareko 1:​9-11, ngke e bwabetitoaki Iesu, ao baikara baika kakawaki ake a kamatoaaki koauaia man taeka akanne?

³ E taekinaki ni Mareko 1:​9-11 te tai are e moan taetae iai Iehova mai karawa. (Warekia.) E taku: “Bon Natiu ngkoe ae ko tangiraki, ae I kakatonga iroum.” E rangi n rotaki Iesu ngke e ongo bwanaan Tamana ni kaota ana tangira ao onimakinana! A kamatoaaki n ana taeka Iehova koauani baika tenua aika kakawaki ibukin Iesu. Te moan, Iesu bon Natina. Te kauoua, e tangira Natina Iehova. Ao te katenua, e kakatonga iroun Natina. Ti na neneri raoi teuana imwin teuana.

4. Tera te reitaki ae boou ma te Atua are e a karekea Iesu ngke e bwabetitoaki?

⁴ “Bon Natiu ngkoe.” E kamataataa Iehova n ana taeka aikai bwa Natina ae e tangiria ae Iesu, e a reke ana reitaki ae boou ma Ngaia. Ni menan Iesu i karawa, bon te taamnei  ngaia ae natin te Atua. Ma e kabiraki n te taamnei ae raoiroi ngke e bwabetitoaki. E kaotia te Atua n te tai anne bwa Iesu ae Natina are kabiraki n te taamnei e a karekea ngkai te kantaninga are e na manga okira karawa ao n riki bwa te Uea ao te Ibonga ae Rietata ae rineaki iroun te Atua. (Ruka 1:​31-33; Ebera 1:​8, 9; 2:17) Ngaia are ngke e bwabetitoaki Iesu, e a mataata raoi bwa e aera ngke e kangai Tamana: “Bon Natiu ngkoe.”​—Ruka 3:22.

5. Ti na kangaa ni kakairi n ana katoto Iehova ni kaotiota te tangira ao te akoi?

⁵ “Ngkoe ae ko tangiraki.” Ti kauringaki n aron Iehova ni kaotiota ana tangira ao ana akoi bwa ti na kakaaei aanga ake ti kona ni kaungaia iai tabemwaang. (Ioa. 5:20) Ti kaungaaki ngkana ti tabeakina temanna ao e a manga kaotiota te tangira nakoira ao ni kamoamoaira n ara mwakuri aika raraoi. N aron naba anne, a kainnanoa ara tangira ao ara kaungaunga tarira n te ekaretia ao kaain ara utu. Ngkana ti kamoamoaia tabemwaang, ti a kakorakoraa iai aia onimaki ao ni buokiia bwa a na beku ibukin Iehova. A riai riki kaaro ni kaungaia natiia. Ngkana a kamoamoaia natiia mai nanoia ao ni kaota tangiraia, a na buokaki iai natiia bwa a na maiureirei.

6. E aera ngkai ti onimakina raoi Iesu Kristo?

⁶ “I kakatonga iroum.” A kaotaki n taeka aikai bwa e aki nanokokoraki Iehova iroun Iesu bwa e na boni kakaraoa Nanona. E rangi n onimakina Natina Iehova, ngaia are ti kona naba n onimakina raoi Iesu bwa e na boni kakoroi bukin ana berita Iehova ni kabane. (2Kor. 1:20) Ngkana ti iaiangoa ana katoto Iesu, ane ti na kan reiakina riki ae bati mairouna ao n toua mwini mwanekana. Ngkai e  rangi n onimakina Iesu Iehova, e aki nanokokoraki naba irouia ana toro bwa a na teimatoa ni karekea reireiaia mairoun Natina.​—1Bet. 2:21.

7. Ni kaineti ma Mataio 17:​1-5, n ningai are e taetae iai Iehova mai karawa, ao tera ana taeka?

⁷ Wareka Mataio 17:​1-5. Te kauoua n tai are e taetae iai Iehova mai karawa bon te tai are e “onikaki” iai Iesu. A kairaki Betero, Iakobo ma Ioane iroun Iesu bwa a na ararakea te maunga ae rietata. Ao a a nora iai te miitara ae kamimi. E raneanea ubun Iesu ao e takiakia kunnikaina. A kaoti aomata aika uoman aika katotongani Mote ao Eria, ao a maroro ma Iesu ibukin taekani matena are e nang roko ao mangautina. E ngae ngke a “nimatutu” abotoro aika teniman aikai, ma a nora te miitara ae kamimi aei ngke a a uti. (Ruka 9:​29-32) Imwina, e rabunia te nang ae raneanea, ao a ongo te bwanaa mai iai, ae bwanaan te Atua! N aron are e karaoia Iehova ngke e bwabetitoaki Iesu, e kaota akoan Natina ao tangirana ngke e kangai: “Natiu ae I tangiria teuaei, ae I kakatonga irouna.” Ma n te tai aei, e a reitia ni kangai: “Kam na ongo irouna.”

8. Tera aron rotakin Iesu ma taan rimwina n te miitara ibukin te onikaki?

⁸ E kaotaki n te onikaki anne bannani mimitongin ao mwaakan Iesu n te tai ae imwaina, ngkai bon te Uea n Ana Tautaeka n Uea te Atua. E boni kaungaaki Kristo ao ni kakorakoraaki imwain ae e rinanon te rawawata ao te mate ae kammaraki. A kateimatoaaki aia onimaki taan rimwini Kristo n te onikaki anne ao ni kakorakoraaki naba imwaini kataakin etin aroia ao te mwakuri ae bati n ririki ake imwaia. Tao 30 tabun te ririki imwina, e a taekina te miitara ibukin te onikaki anne te abotoro Betero ae e oti raoi iai bwa e teimatoa n ururingnga.​—2Bet. 1:​16-18.

9. Tera te reirei ni kairiri ae manena are e anga Iesu nakoia taan rimwina?

⁹ “Kam na ongo irouna.” E kamataata Iehova bwa e tangirira bwa ti na ongo ao n ongeaba n ana taeka Natina. Tera ana taeka Iesu ngke e mena i aon te aba? E taekini baika kakawaki aika bati aika ti riai n ongoraei! N te katoto, e reireinia taan rimwina ma te tangira aroia n tataekina te rongorongo ae raoiroi, ao e okioki ni kauringia bwa a na teimatoa n tantani. (Mat. 24:42; 28:​19, 20) E kaungaia naba bwa a na kakorakoraia, ao a na aki kabwarai nanoia. (Ruka 13:24) E katuruturua Iesu nakoia taan rimwina ae a riai n itangitangiri i marenaia, a na teimatoa ni katiteuanaaki, ao ni kakairi n ana tua nako. (Ioa. 15:​10, 12, 13) E rangi ni manena te reirei ni kairiri are e anga Iesu nakoia taan rimwina! E teimatoa naba ni manena n ara bong aikai.

10-11. Ti na kangaa ni kaotia bwa ti ongo ni bwanaan Iesu?

¹⁰ E taku Iesu: “Ane e ira nanon te koaua ao e ongo bwanaau.” (Ioa. 18:37) Ti kaotia bwa ti ongo ni bwanaan Iesu ngkana ti ‘teimatoa n taotaon nanora i marenara ao n tauraoi n ikabwarabure ngkana iai bukini ngurengurera i marenara.’ (IKoro. 3:13; Ruka 17:​3, 4) Ti kaotia naba bwa ti ongo ni bwanaana ngkana ti ingainga n tataekina te rongorongo ae raoiroi “n te tai ae nakoraoi ao n tain naba te kangaanga.”​—2Tim. 4:2.

¹¹ E taku Iesu: “A ongo bwanaau au tiibu.” (Ioa. 10:27) A kaotia taan rimwini Kristo bwa a ongo ni bwanaan Iesu n aroia ni kakauongo ao ni mwakuria te baere a ongoraeia. A aki katikakinako n “raraomaeakinani bwain te maiu aei.” (Ruka  21:34) Ma a moanibwaia te ongeaba n ana tua Iesu, e ngae naba ngke a kaaitara ma kangaanga. A bati taari aika nanomwaaka i aani kataakia aika kakaiaki, n ikotaki naba ma kaitaraakia irouia taani kairiribai, te maiu ni kainnano ae korakora, ao kabuanibwai aika karina. Ma e ngae n anne, a teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova e ngae naba ngkana a rotakibuaka iai. E angania Iesu te taeka ni karaunano aei: “Ane e butimwaei au tua ma ni kakairi iai, ao e tangirai te aomata anne. Ao ane e tangirai e na tangiraki naba iroun Tamau.”​—Ioa. 14:21.

12. Tera riki te anga ae ti kona ni kaotia iai bwa ti ongeaba iroun Iesu?

¹² Aio te anga naba ae ti kaotia iai bwa ti ongeaba iroun Iesu: bon ongeabara irouia naake e mwiokoiia bwa a na kairiri i buakora. (Ebera 13:​7, 17) A bati bitaki aika karaoaki n ana botaki te Atua n ririki aika tibwa nako, n aroni kabonganaani bwaai ni mwakuri ao aanga n uarongorongo aika boou, te kaetieti n ara botaki n te wiki, ao aroni katean, onobwaian, ao kateimatoaan raoiroin ara Tabo n Taromauri. Ai kakaitaura ngaira n te babaire ae tatangira ae karauaki ni baireaki raoi! Ti aki nanokokoraki bwa e na kakabwaiaa ara kakorakora Iehova ngkana ti ongeaba nakoni kaetieti i nanon ana botaki aika roko raoi n taia.

13. Baikara kakabwaiaara ngkana ti ongeaba iroun Iesu?

¹³ Ti kakabwaiaaki ngkana ti kakauongo nakoni bwaai nako ake e reireinira Iesu. E berita Iesu nakoia taan rimwina bwa a na kabebeteaki n ana reirei. E taku: “E na kabebeteaki nanomi iai. Bwa e kamaiu amou ao e bebete uotau.” (Mat. 11:​28-30) E kabebeteira, e kakorakorai ara onimaki, ao e kawanawanaira Ana Taeka te Atua ae kanoana naba Euangkerio ake aua ake a taekinaki iai maiun Iesu ao ana mwakuri ni minita. (TaiAre. 19:7; 23:3) E taku Iesu: “A a kukurei riki te koraki ake a ongo ana taeka te Atua ma n toua mwina!”​—Ruka 11:28.

14-15. (a) N ningai te katenua n tai are e taetae iai Iehova mai karawa, n aron ae kaotaki n Ioane 12:​27, 28? (b) E aera bwa ana taeka Iehova a kabebetea Iesu ao ni kakorakoraa?

¹⁴ Wareka Ioane 12:​27, 28. E koreaki n ana Euangkerio Ioane taekan ana katenua n tai Iehova n taetae mai karawa. E mena i  Ierutarem Iesu ni bukamarua ana kabanea n Toa ae te Riao tabeua te bong imwaini matena. E taku: “I a rawawata.” Imwina e tataro ni kangai: “Tamau, neboa aram.” E kaeka Tamana mai karawa ni kangai: “I a tia n neboia ao N na manga neboia riki.”

¹⁵ E rawawata Iesu ni mwiokoana ae kakawaki are e riai n teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova. E ataia Iesu bwa e nang rinanon te rawawata ae rangi ni kakaiaki ao te mate ae kammaraki. (Mat. 26:38) Te bwai ae kakawaki riki irouna, e kan neboa aran Tamana. E bukinaki bwa te tia kabuakaka ao e aki tangiria bwa e na kabuakakaaki te Atua ni matena. Ni koauana, e korakora onimakinan Ana taeka Iehova iroun Iesu. E taraia raoi bwa e na neboaki aran Iehova. E rangi ni kabebeteaki nanon Iesu n ana taeka Tamana ao e kakorakoraaki iai bwa e na nanomwaaka ni kaitaraa te baere e nang rinanona. E ngae ngke bon tii Iesu n te tai anne ae e ota n te baere e taekinna Tamana, ma e taraia raoi Iehova bwa a na koreaki Ana taeka ibukira ni kabane.​—Ioa. 12:​29, 30.

16. E aera bwa ti bae n raraoma n tabetai ibukini kabuakakaan aran te Atua?

¹⁶ N aron Iesu, ti kona naba n raraoma bwa mwina ti kabuakakaa aran Iehova. Tao n aron Iesu, ti kaaitara naba ma te ribuaka. Ke ti tabeaianga n rongorongora aika kewe aika a kabutiinako taani kaaitaraira. Ti kona n iangoi rongorongo ni kabuakaka akanne bwa e rotaki iai aran Iehova ma  ana botaki. Ngkana a riki baikai, ti rangi ni kabebeteaki n ana taeka Iehova n Ioane 12:​27, 28. Ti aki riai n rangi n raraoma iai. Ti kona ni kakoauaa bwa “te rau are mairoun te Atua ae riaon aia iango aomata, e na kawakin [nanora] ma [ara] iango rinanoni Kristo Iesu.” (IBir. 4:​6, 7) E na bon neboa arana Iehova n taai nako. Rinanon Ana Tautaeka n Uea, e na kaoka mwin ana urubwai Tatan ma ana waaki ae ngkai i aon te aba are a rotaki iai Ana toro aika kakaonimaki.​—TaiAre. 94:​22, 23; Ita. 65:17.

17. E kangaa Iehova n taetae nakoira ngkai, n aron ae taekinaki n Itaia 30:21?

¹⁷ E teimatoa Iehova n taetae nakoira ni boong aikai. (Wareka Itaia 30:21.) E koaua bwa ti aki kona n ongo bwanaan te Atua n taetae nakoira mai karawa. Ma e a tia ni katauraoa ana Taeka ae te Baibara, are e anganganira kaetieti rinanona. E kaira naba “te toro ae kakaonimaki” taamnein Iehova bwa e na angangania Ana toro amwarake n taamnei. (Ruka 12:42) Ai batira amwarake n taamnei aika ti karerekei ni baike a boreetiaki ao ake n te intanete, taamnei, ao bwanaa aika raweaki aika kakorakorai ara onimaki!

18. E kangaa ana taeka Iehova ni kateimatoa am onimaki ao n anganiko te ninikoria?

¹⁸ Ti bia ururingi ana taeka Iehova nakon Natina ni menana i aon te aba! Ti bia kakoauaa raoi man ana taeka te Atua aika n te Baibara bwa a bane bwaai ni mena i aani mwaakan Iehova ao e na kaoka mwin ana urubwai Tatan ao ana waaki ae buakaka i aon te aba ae ti rotaki iai. Ti bia motinnanoia naba bwa ti na kakauongo raoi ni bwanaan Iehova. Ni karaoan aei, ti na nanomwaaka ni kaaitarai ara kangaanga nako n taai aikai ao aika imwaira naba. E kauringira te Baibara ni kangai: “Kam kainnanoa te nanomwaaka bwa e aonga n reke iroumi kakoroani bukin te berita, ngkana kam a tia ni karaoa nanon te Atua.”​—Ebera 10:36.