NGKANA ko kan ataia bwa e a boo iraua, tera ae ko na karaoia? Ko na bae n taraa am tainibai ke te tai riki teuana. Ngkana e titirakiniko raoraom bwa e a boo iraua, e na tera am kaeka? E kakaokoro aron taekinan te tai. N te aro raa?

Ti na iangoia bwa ai teuana te aoa ao 30 te miniti imwin tawanou. Ko bae ni kangai, 1:30. Ni kaineti ma te tabo ae ko mena iai ao aroia kaaina ni kaota te tai, ko bae n taekinna bwa 13:30. E boto taekinan anne n tauan te tai i nanon 24 te aoa. Iai naba taabo ake a kona n taekina te tai anne bwa e a itera uoua ae nanona 30 te miniti imwain uoua.

Kioina ngkai ko wawareka te Baibara, ko bae ni mimi n aron taekinan te tai irouia aomata n taai ake e koreaki iai te Baibara. Tiaki tii teuana aron taekinan te tai irouia. Ni mwakoron te Baibara n Ebera e taekinaki iai te “karangaina,” “tawanou,” ao “kaani bong.” (KBwaai 8:11; 19:27; TuaKau. 28:29; 1Uea 18:26) Ma n tabetai, e kabonganaaki te tai ae eti raoi riki.

N taai ake a karakinaki n te Baibara, a kakamanenaaki taan tantani. A kainnanoaki riki n te tairiki. N tienture ake imwaini bungiakin Iesu ao tibun Iteraera a tibwatibwaa te tairiki nakon taai n tei n tantani aika tenua. (TaiAre. 63:6) E taekinaki n Taani Motikitaeka 7:19 “te tai n tei n tantani are n te nukanibong.” N ana tai Iesu, a kakairi I-Iutaia n aroia kaaini Kuriiti ao Rom ake a taua te tai n tei n tantani n te tairiki aika aua.

E bati mwanewean taai n tei n tantani aikai n taian Euangkerio. N te katoto, te kaaua n tei n tantani bon te “karangaina” ngke e rianna Iesu i aon te ran nakon te booti are a mena iai taan rimwina. (Mat. 14:25) E taku Iesu n te kaikonaki teuana: “Ngkana e ataia teuare ana auti te auti bwa te aoa iraua n te tairiki are e na roko iai te tia iraa, ao e na aki matu bwa e na aki kariaia niniakin ana auti.”—Mat. 24:43.

E nanoni taai n tei n tantani ni kabane ake aua Iesu ngke e kangai nakoia taan rimwina: “Mangaia are teimatoa n tantani, bwa kam aki ataa rokon teuare ana auti te auti, bwa tao n te moantairiki ke n te nukanibong ke n te karangaina ke n te moaningabong.” (Mareko 13:35; kbn.) Te moan tei n tantani i buakon taai akanne bon “te moantairiki,” ae mani bungintaai ni karokoa tao te aoa ruaiwa n te tairiki. Te kauoua bon te tei n tantani n te “nukanibong” ae tao man te aoa ruaiwa n te tairiki nakon te nukanibong. Te katenua n tei n tantani bon “te karangaina,” ke “n tangin te moa,” ae man te nukanibong ni karokoa tao te aoa tenua n te karangaina. E boni bae n ae te tai n tantani aei are e tang iai te moa n te tairiki are e katikaki iai Iesu. (Mareko 14:72) Te kaaua n tai n tei n tantani n te tairiki bon “te moaningabong,” ae tao man te aoa tenua n te karangaina ni karokoa otin taai.

E ngae ngke akea aia tai aomata n taai ake a karakinaki n te Baibara, ma bon iai aroia n ataa te tai n te ngaina ao n te tairiki.