É kọọ̀ à íe tóm ea di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ea tan ni gè sì e nóò láá sìm tùlà kátogóí? Àé láá dú tóm e bà ne dõòna nèn kọ á sì. Àbèè kọ àé láá dú enè íb tóm ge sì àbèè nèà deè eo beè olòó sì. Kọ̀láá bé ea dì naa, gbáá e nen ni tóólá, zọ̀ló, nání bá, àbèè tóm ge ẹ̀b nú ea kuu pá tọ náa kọ ó gá láá si ná sìgà tóm. Àbèè kọọ̀ nyààa mm̀ bõ̀ònatõ̀ò náa kọ ó gá siná sìgà tóm eo beè olòó sì. Kọ̀láá íb nu ea dú boo, àé láá tõó ní ló belí kọọ̀ nóo náà nàè dénè nú ea ólò leemá ni ge naa nè Bàrì. Tṍó ea nááá naa vó, àé láá tọá ní ló sìgà tṍó. Bã̀àna tṍó ea meà naa vó, éé ní eo é láá naa kọbé nóo íè pọ́lọ́ bùlà, dì belí ọ́ọ́-ọọ̀ ló, bììla nyíe, àbèè súng ẽ́? Éé ní ea é láá nvèè bá nè ni kọ ó kilsĩ́ gè ié zààvà ẹ?

Nu dòòmà bá Jọ́ọ̀n Neǹ Dììlè Nen Múú é láá noòmài kọ é palàge ié zààvà. Jọ́ọ̀n beè dé kpéè ló gbò lé nèà deè, sõò nú e náa beè ẹ̀bmà dẽé mm̀ dùm beè naaáé ló. Náa beè ẹ̀bmà dẽe kọọ̀ àé tõonìè kpọ́gọ́lọ́ mm̀ gã́bug tṍó ea el tṍó ea kọ́ọ̀màe kpẹ̀a. Sõò, Jọ́ọ̀n beè kilsĩ́ gè ié zààvà mm dénè tṍó mm̀ a dùm. Éé ní ea beè nvèè bá nee ẽ́? Vaá mósĩ́ deè ní e beele é láá kilsĩ́ gè ié zààvà tṍó e kpeèsĩ́ ló tàvàlà dìtõ̀ò e née beè ẹ̀bmà dẽe ẽ́?

Nyòòmà byó gbei mm̀ gbáá 29 C.E., Jọ́ọ̀n beè dààmà togó a sìtóm dì belí nen ea gé kpóògè dee ló kẽ sẹ̀ẹ̀ Mèsáíà, vaá kọọ̀: “Ọgai ló bọọ pọ́lọ́, boo bée kọ lẹ̀ẹ̀là bel Bàrì a íná ku ló.” (Máát. 3:2; Lúùk 1:12-17) Gã́bug nen beè dã̀. Kàsĩ́, gbò nen beè kõ̀òà aa kpã́á nè kuló gé dã́ lẹ̀ẹ̀la tómí, vaá gã́bug ọ̀và beè ọgá vaá dììa múú. Jọ́ọ̀n beè ãane gbò togó bõ̀ònaló e bà ólò kọọ̀ áá baala ní e bà dúè léé kọọ̀, bèèla bel é dọ́ vá boo be bà náa ọ́gá. (Máát. 3:5-12) A beè mòn tṍó ea tóm íná kùbmà tṍó e gbáá 29 C.E é gé iná kùbmà. Tṍó ea tú Jíízọ̀s diilé múú lọ̀l, Jọ́ọ̀n beè gbóó kọọ̀ gbò nen á nyoone nvéè Jíízọ̀s, ea dú Mèsáíà e Bàrì beè zìgàa.—Jọ́ọ̀n 1:32-37.

Boo béè kele íb tóm e Jọ́ọ̀n géè sì, Jíízọ̀s beè gbóó láá kọọ̀: “M̀ palà ge ló kà kà bel nei kọ Jọ́ọ̀n, ‘Neǹ Dììlè Nen Múú [NW ]’ bọọ èl Kọ̀láá nen ea beè mèà.” (Máát. 11:11) Èé gbóó láá àgala boo kọọ̀ nyíè Jọ́ọ̀n beè ẹẹ ló gbò  tã́áná dee bá ea beè ié. Dì belí Jọ́ọ̀n, gbele tõ̀ò nen a íe gã́bug tã́áná dee bá ea aa bá Bàrì. Vígà Terry dú enè kà nu dòòmà bá. Ẹlẹ nè a va, ea kọlà Sandra, beè tú nú ea é sígá ló 50 gbáá diima boo sìtóm dénè tṍó. Terry kọ́ọ̀: “Ndaa íe gã́bug nèà deè. M beè dú neǹ gyà deèsĩ́ tóm kọ̀ kpẹ̀a, sí tóm Bẹ́tẹẹ̀l, bã boo kele íb sìtóm kọ̀ kpẹ̀a dénè tṍó, sí tóm gè kùdẽe ló sẹ́kiùt, dú nen ea gé kudẽe ló dístrìkt, vaá kátogóí m kpáá dú nen ea di boo kele íb sìtóm kọ̀ kpẹ̀a dénè tṍó.” À ólò ẹẹlẹ̀i nyíe gè ié gbò nèà deèí mm̀ bõ̀ònatõ̀ò, sõò à bĩ́íná sìà kpóó ló tṍó e bẹẹ dìtõ̀ò nyááá, dì belí bé e nu dòòmà bá Jọ́ọ̀n é nóòmài naa.

Kà lèlà nú ea beè naa kọọ̀ Jọ́ọ̀n Neǹ Dììlè Nen Múú á ié zààvà dú boo béè kọọ̀ a beè zààva ló gbò nèà deè ea beè ié. Bugi togó boo enè kà nu dòòmà bá. Tṍó e Jíízọ̀s ni diìa múú lọ̀l, sìtóm kọ̀ kpẹ̀a Jọ́ọ̀n beè gbóó dọ̀ kil nvée boo tṍó e níí Jíízọ̀s gé bọọ dọ ló. A beè tọá ló gbò nyoone nvéè Jọ́ọ̀n naa ní e bà síé ló gé kọ́ nèe kọọ̀: ‘Ẹ̀b, à dì e a gé tú gbò nen diilé múú, vaá dènè nen gé kõoà síé ló.’[NW] (Jọ́ọ̀n 3:26) Jọ́ọ̀n à aalá kọọ̀: “Dóm e a gé ílí va ní e vaá dì nè e. Tṍó e kóò dóm vaá di ela, vaá dã́ mon a kóò e a gé dú, nyíee ólò gboó palà ge ẹẹ. Níá íb nu e a lẹẹà ló vaá kọ́ nyíe á aa deè ẹẹ ẹ́.” (Jọ́ọ̀n 3:29) Jọ́ọ̀n náa beè ana ló Jíízọ̀s, àbèè ge bugi togó kọọ̀ ńlẹ́ẹ̀ tóm naa dọ nà bélè boo béè kọọ̀ níí Jíízọ̀s a síi kúm kẽ. Tãa vó, nyíè Jọ́ọ̀n beè kilsĩ́ gè ẹẹ boo béè kọọ̀ a beè nvèè ka ló a dọ̀ dì belí “kóò dòm vaá.”

Bé e Jọ́ọ̀n beè tõó dùm naa beè nvèè bá nèe kọ á kilsĩ́ gè ié dĩ̀ìnè ló náa kal ló béè íb gbò nú ea tóm beè bĩiná lọ̀líé bá. Dì belí nu dòòmà bá, Jọ́ọ̀n beè mèà dú neǹ Názaraìt, ea tõó dọ̀ kọọ̀ náa gé láá ṍ míí. (Lúùk 1:15) “Tṍó e Jọ́ọ̀n dú vaá kalí gyã́á, kalí míí,” Jíízọ̀s géè ló bel kilma ló bé e Jọ́ọ̀n tõó dùm ea válì bá naa. Boo dõòna bá, Tọ́ọ̀ kà log náa beè kpèg Jíízọ̀s nè pá a gbò lọl ló gè dé gbò nuí vaá ba beè tõó dùm belí bé e dõòna gbò nen tõo naa. (Máát. 11:18, 19) Nagé, tṍó e Jọ́ọ̀n náa beè sí tọ́ọ̀ kà tóm dũ̀ùnè, a beè nyimá kọọ̀ gbò nyòòne nvéè Jíízọ̀s, bií ló sìgà gbò e ba beè olòó diè nvéè ẹlẹ beè ié kpóó gè siimá tóm dũ̀ùnè. (Máát. 10:1; Jọ́ọ̀n 10:41) Tãa vó ea sọtọ́ deè kọọ̀ nú e dõòna gbò láá naa á tãagẽ̀èe, Jọ́ọ̀n beè kilsĩ́ gè tú bẹ̀à sã́ bùlà siimá tóm e Jìhóvà beè nèe.

Be è beele nveè nàgé ka ló tóm e gé sí nè Jìhóvà kátogóí, èé láá kilsĩ́ gè ié zààvà. Terry, e beè zẹ́ẹ́ kolí bée á, kọ́ọ̀, “M̀ ólò ká bùlà gbẹẹ́ boo buù kà tóm e bà ném.” Tṍó ea bugi togó boo a dùm tṍó ea beè di boo sìtóm dénè tṍóá, à kọ́ọ̀, “Ním íè tọ́ọ̀ kà nu gè ọgá boo, áá lé-lé nu ní em kẽèa boo é.”

Èé láá kpáá ié zààvà mm̀ bẹẹ sìtóm nè Bàrì tení dú ló gè olòó bugi togó boo bé e kọ̀láà kà tóm e gé sì nè Bàrì palàge dú bíi naa. À dú nèà deè ge ‘zọ̀ Bàrì siá tóm.’ (1 Kórìnt. 3:9) Dì belí bé e gè olòó fàng ló ìènù e nveè ka ló ólò naa kọ á kilsĩ́ gè nyágĩ́ naaá, níà bé e gè olòó bugi togó boo bẹẹ nèà deè ge fã̀ Bàrì é láá naa kọ é gá tú pọ́lọ́ bá ẹ̀bmà nu naa ní ea é tãagẽ bẹẹ zààvà mm̀ sìtóm Bàrì naa ẽ́. Èé ooà aa ló gè tú bẹẹ tóm doolé ló níí dõòna gbò. Née gé ẹb bẹẹ tóm tẹlẹ kẽ boo tṍó e doolè ló níí dõòna gbò.—Gàl. 6:4.

Àé láá dú gè kọọ̀ Jọ́ọ̀n beè nyímá kọọ̀ a sìtóm é síá mm̀ kélè dẽè tṍó, sõò beà sẹlẹ náa beè nyimá kọ àé búló iná kùbmà naa vóá. (Jọ́ọ̀n 3:30) Mm̀ gbáá 30 C.E., ọ̀ọ̀lẹ̀ ẽ́ aa ló tṍó ea ni diile Jíízọ̀s múú lọ̀l, Méné Hẹ́rọ̀d beè gbóó sii Jọ́ọ̀n nvee tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́. Sõò, Jọ́ọ̀n beè kilsĩ́ gè kọ́ kpẹ̀a gbẹá kĩé. (Máàk 6:17-20) Éé ní ea é nvèè bá nèe kọ á kilsĩ́ gè ié zààvà kèbá gbò nyààaí ẽ́? A beè ká nyíe gbẹẹ́ boo gè fã̀ Bàrì.

Tṍó e Jọ́ọ̀n beè di tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́á, a beè dã́ kpẹ̀a ea kil ló bé e sìtóm Jíízọ̀s gé bọọ́ gbàà naa. (Máát. 11:2; Lúùk 7:18) Jọ́ọ̀n beè àgala boo kọọ̀ Jíízọ̀s ní ea dú Mèsáíà ẹ, sõò à beè láá bugi nagé togó boo bé e Jíízọ̀s é ḿm̀-mè dénè nú e Kpá Káí beè kọ́ kìlmàè ló naa. Tã́gíní bé e Mèsáíà ní ea é bẹl dú méné  ẽ́, é kọọ̀ Jíízọ̀s é gbóó gé bẹ̀l? É kọ àé náa kọ bàá sọ̀bá Jọ́ọ̀n lọl tọọ̀ kpọ́gọ́lọ́? Tàn ge nyimá nú e Jíízọ̀s é gé naa, beè naa kọọ̀ Jọ́ọ̀n á lẹ̀ẹ̀là bàà kà pá a gbò nyòòne nvée kọ bàá gé bĩiná Jíízọ̀s kọọ̀: “É kọ olo ní nen e Jọ́ọ̀n beè kọ à é dú é, sẹ̀ é ẹ̀bmà dẽe dõòna nen é?” (Lúùk 7:19) Tṍó e bà oòa kẽ, Jọ́ọ̀n beè palàge pãane tṍ, tṍó e bà gé baatẽ́ bé e Jíízọ̀s gé tú tóm dũ̀ùnè boomá gi gbò nen naa vaá kọ́ nè va kọ bàá òòà àà gé kọ́ nè Jọ́ọ̀n kọọ̀: “Gbò gímá dẽe mon nu, gbò kọ̀và à kyã̀à, gbò e pọ́lọ́ kom beè dọ ló à boá, gbò káá tṍ à dã́ nu, gbò e a beè ù à kpáá di dùm vaá gbò tãa gé dã́ Lé Kpẹ̀a.”—Lúùk 7:20-22.

Nú e gbò nyòòne nvéè Jọ́ọ̀n kọ́ nèeí beè iè ge sièe kpóó ló. À zógè kọọ̀ Jíízọ̀s géè mm̀-mè kọ́ọ̀ bùlà Bàrì ea kil ló ẹẹ Mèsáíàa. Náa kal ló béè kọọ̀ níì ge tú Jọ́ọ̀n lọl kpọ́gọ́lọ́ ní e Jíízọ̀s beè di boo dọ bàlà kẽé nì, Jọ́ọ̀n beè nyimá kọọ̀ a tóm náa dúè zọ̀là pọ́ì. Kèbá kọ̀láá kà dìtõ̀ò ea beè di bá, a beè ié nu ea ẹ́ẹ̀lẹ̀ẹ nyíe.

Dì belí Jọ́ọ̀n, be è ká nyíe gbẹẹ́ boo gè fã̀ Bàrì, èé láá ĩ̀ìmà mm̀ zààvà. (Kọ́l. 1:9-11) Èé láá naa níí tení dú ló gè olòó bugi Kpá Káí vaá bugi togó boo, vaá níí é gbóó nvèè bá nèi kọ é nyimá kọọ̀ tóm e gé sí nè Bàrì náa pe. (1 Kọ́r. 15:58) Sandra kọ́ọ̀: “Ge olòó bugi enè togó ea di mm̀ Kpá Káí buù dee a nveè bá nèm kọ ḿ tõo bã ló Jìhóvà. À nveè bá nèm kọ ḿ ká nyíe gbẹẹ́ boo ẹlẹ, níì boo nà bá nì.” Gè ka nágé nyíe gbẹẹ́ boo kpẹ̀a ea kil sìtóm Boǹ Méné, é láá nvèè bá nèi kọ é zelmà dẽè kọ̀láá kà dìtõ̀ò e di bá vaá ká bùlà gbẹẹ́ boo gbò nu e Jìhóvà dì ea gé náa. Sandra kọ́ọ̀, “Gbò lòbèl ea di boo JW Broadcasting^® buù ẽ́ ólò nvèè bá nèi kọ é tõo bã kpàn bõ̀ònaló Jìhóvà, vaá nvèè nàgé bá nèi kọ é kilsĩ́ gè ié zààvà mm̀ bẹẹ sìtòm.”

Mm̀ kpulu dẽè tṍó e Jọ́ọ̀n Neǹ Dììlè Nen Múú géè kọọmá kpẹ̀aá, a beè síe “m nyómá nè kpóó e a bélí níí Ẹláíjà,” vaá dì belí Ẹláíjà, Jọ́ọ̀n “beè nen belína gé beele.” (Lúùk 1:17; Jém̀z 5:17) Be è nóòẽ mm̀ ge kilsĩ́ gè ié zààva vaá ká nyíe gbẹẹ́ boo gè fã̀ Bàrì, èé láá kilsĩ́ gè ié nágé zààvà mm̀ bẹẹ sìtóm Boǹ Méné, kèbá kọ̀láá íb dìtõ̀ò ea élaí sĩ́ mm̀ dùm.