1-2. Mósĩ́ deè ní gbò zìgà nù Jìhóvà ea di mm̀ kpá Àìzáíà 65:16, 17 sièi kpóó ló kọ é kilsĩ́ gè ĩ̀ìmà ẽ?

TOGÓ bel bẹẹ pọ̀bkà bõ̀ònaló gbáá 2017 beè kọọ̀, “LÓÓ NI Á GÁ ỌỌ!” Dénè lòbèl ea beè di mm̀ bõ̀ònalóá beè baatẽ́ bé eé láá ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ e kpeèsĩ́ ló naa. Ténì gbáá a téní aaló tṍó e beè sí bõ̀ònalóá, sõò è dì e gé ĩimà gbò tã̀àgã̀ ea di mm̀ pọ́lọ́ bàlà boò Sétàní.

² Mókà gbò tã̀àgã̀ ní eo ã́àa téní bá ẹ́? É kọọ̀ nen ea dú bọọ tọ àbèè o kóò eo palàge vùlè beè ù? Sẹ̀ agẹ bá zọ̀ ló dì ní boo é? É kọọ̀ dùm dì ea gé tavàlà ní ló boo béè kọ o ána? É kọọ̀ bùló kyọ̀àsĩ́ nááá kiẽ́e eo dì, gbò nen gé tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà ni, sẹ̀ bà gé bíìgè ni ló é? Sẹ̀ ò gé mon tã̀àgã̀ kèbá pọ́lọ́ kom, dì belí COVID-19 ẽ? È dì e gé ẹbmà dẽè deé e dénè gbò tã̀àgã̀í náa é beè dì nà—e bè née é kẽèa na boo àbèè ge kọ à kpáá naaá!—Bugi Àìzáíà 65:16, 17.

3. Éé ní eé íè ge naa kátogóí é, vaá ló éé?

³ Dùm mm̀ bàlà boò Sétàní palàge tàvàlà, vaá èé láá kpeesĩ́ ló gbò dìtõ̀ò ea é palàge tàvàlà èl ní e gé téní bá kátogóí dì deèsĩ́. (Máát. 24:21) Vóà naa, à dú bíi kọ é nó gè ié ĩ̀ìmà. Ló éé? Boo béè kọ Jíízọ̀s beè kọọ̀: “Bọọ ge ĩ̀ìmà é náa kọ ó kumai bọọ dùm.” (Lúùk 21:19) Ge bugi togó boo bé e dõòna gbò gé ĩimà gbò tã̀àgã̀ ea belí nágé gbò ní e beele gé téní bá naa, é náa kọ é láá ĩ̀ìmà.

4. Éé ní ea náa è kọọ̀ Jìhóvà ní ea zógè lé nu dòòmà bá ea kil ló gè ié ĩ̀ìmà lọ̀l vaá à lee é?

⁴ Mée ní ea zógè lé nu dòòmà bá ea kil ló gè ié ĩ̀ìmà lọ̀l vaá à lee é? Níà Jìhóvà Bàrì. É kọọ̀ ààlaá bọọ́ ní ló? Àé láá bọọ́ ní ló, sõò be à gá náa vaá ò bugi togó boo leevè òó dã́ ból ló nú ea náa è kọ́ vó. Ge kọọ̀ Pọ́lọ́ Nyómá ní ea gé lẹẹlà bel ló bàlà booí é, náa kọọ̀ gã́bug tã̀àgã̀ á dì. Jìhóvà íe kpóó gè gbẹá boo kyọ̀sĩ́ bàlà boo e Sétàn gé lẹẹlà bel lóí, sõò à dì ea gé élá bànà deé ea é náa vó. (Róm̀ 9:22) Bẹẹ  Bàrì dì ea gé kilsĩ́ gè ĩ̀ìmà dọ̀ọ̀mà tṍó ea é lée kọ á kyọ̀sĩ́ bàlà booí. Naanii èé ló bel boo sĩ́ìna òb kà nú e Jìhóvà dì ea gé ĩimà.

5. Mósĩ́ deè ní e baa ni nveè fàà ló béè Bàrì e, vaá níá tọ́á ló olo naa vàẹ?

⁵ Fàà e bà nvee ló béè Bàrì. Jìhóvà vulè a bée, vaá à gbĩ́ kọọ̀ kọ̀láá nen á nvèè ka ló. (Àìz. 42:8) Sõò nú ea é dú ọ̀ọ̀lẹ̀ tõ̀ò gbáá ea kil nvéeá, Sétàn beè nvèè fàà ló béè Bàrì. (Ps. 74:10, 18, 23) Níí beè dààà togó gbẹá mm̀ gònò Ídèn, tṍó e Pọ́lọ́ Nyómá (ea tõó dọ̀ “Neǹ Kpọ̀ọ̀ Kyáá Bel”) beè kpọ́ kyáá bel kọọ̀ Bàrì tú lé nu ea gáẹ̀ beè naa kọọ̀ Ádàm nè Íìv á ié ẹ́ẹ́ nyíe lọ̀l vá ló. (Jén. 3:1-5) Lọl tṍóá ààmà, ní e Pọ́lọ́ Nyómá nè gbò nen beè kilsĩ́ gè kpọ́ kyáá bel kọọ̀ Jìhóvà gṍ gbò nú e gbò nen íe bíi ló lọ̀l vá ló é. Fàà e bà nvee ló béè Bàrìí beè biile nyíè Jíízọ̀s. Vó beè naa kọ á noòmà pá a gbò nyòòne nvée kọ bàá tã̀àgã ló Bàrì kọọ̀: “Bẹẹ Tẹ̀ e o di káála: Ka á di ló o bée e a di káí.”—Máát. 6:9.

6. Éé ní ea náa kọ Jìhóvà á sọ̀tọ́ deè kọọ̀ gã́bug gbáá á tení mm̀ ge zogè kọọ̀ ẹlẹ ní ea lela ló gè bẹ̀l káála nè kunukẽ̀e?

⁶ Nàà uú boo e bà tẹ́lẹ boo Bàrì nè a bẹbẹ̀l. Jìhóvà ní ea lela ló ge bẹ̀l káálá nè kunukẽ̀e, vaá a bẹbẹ̀l ní ea dú lé lọ̀l vaá à lee é. (Kùùà 4:11) Sõò Pọ́lọ́ Nyómá a piigà ge naa kọọ̀ gbò nyómá tóm nè gbò nen á tuumá kọọ̀ níì Bàrì ní ea lela ló gè bẹ̀lẹ nì. Àé tú gã́bug gbáá gè naa kọọ̀ gbò nen á nyimá kọọ̀ Jìhóvà ní ea lela ló gè bẹ̀lẹ, vaá a bẹbẹ̀l ní ea dú lé lọ̀l vaá à lee é. Mm̀ sĩ́deè e nyìmànù di m, Jìhóvà a sọtọ́ deè kọọ̀ gbò nen á zẹ́ẹ́ bẹ̀l ba lóó mm̀ gã́bug gbáá kọbé bà mon kọọ̀ bà náa é láá bẹ̀l ba lóó be bà náa gbantṍ ló Jìhóvà. (Jèr. 10:23) Ge kọọ̀ Bàrì íe ĩ̀ìmà, é náa kọ á kpoogè dee ló belí, naa ní e bè náa é beè du ná bíi gè kpáá kpoogè dee ló dõòna tṍó. Vaá dénè nen é beè gbóó nyimá kọọ̀ áá bẹbẹ̀l Jìhóvà ní ea dú lé lọ̀l vá à lee é, nè ge kọọ̀ áá a Boǹ Méné ní ea é dómà kàà fẹ́ẹ́-fẹẹ̀ ló nè kpènà boo kunukẽ̀í ẽ́.

7. Bà mée ní e ba beè lọ̀l togó kèbá Jìhóvà ẹ, vaá éé ní ea é náá vaẹ́?

⁷ Ge kọọ̀ sìgà pá a nvín lọlíe togó kèbá. Jìhóvà beè dèm gbò nyómá tóm nè gbò nen mm̀ sĩ́deè e ba beè gbõoma. Sõò Sétàn (ea tõó dọ̀ “Neǹ Nàà Uú Boo”) ea dú nyómá tóm ea beè lọ̀l togó kèbá Bàrìa beè kẹlẹ Ádàm nè Íìv kọ bàá lọ̀l nàgé togó kèbá Jìhóvà. Dõòna kà gbò nyómá tóm nè gbò nen beè gbóó gbaaá dẽe lọ̀l togó kèbáá. (Júùd 6) Tṍó e tṍó téní, pá Ízràẹ̀l e Bàrì beè sà naamá pá a gbòa beè kìnie vaá fã̀ gbò ńbàlì e bà náàmà bá. (Àìz. 63:8, 10) Nyíè Jìhóvà náa beè ẹẹ. Sõò a beè ĩ̀ìmà, vaá àé kilsĩ́ gè ĩ̀ìmà dọ̀ọ̀mà tṍó ea é kyọsĩ́ dénè gbò lọ̀l togó kèbá. Tṍóá, dénè gbò e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà e bà géè zọ̀ẹ ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ mm̀ bàlà boò Sétàníá é gbóó di pọ́ì!

8-9. Mókà gbò kyáá bel ní e baa ni kpọ́ kilma ló Jìhóvà ẹ, vaá éé ní e beele é láá naa kilma ló é?

⁸ Gbò kyáá bel e Pọ́lọ́ Nyómá gé kpọ́. Tṍó e Sétàn gba bel Jóòb ea dú gyóòlo Jìhóvà ea beè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé booá, à géè kọọ̀, gbò gyóòlo Jìhóvà e bà bọ́lọ́ dẹ̀lẹ̀ nyíé boo gbá ló Jóòb gé fã́e boo béè nú e bàé íe lọ̀líé bá. (Jóòb 1:8-11; 2:3-5) Pọ́lọ́ Nyómá dì ea gé kilsĩ́ gè gbà bel gbò nen tẹlẹ̀ nàgé deè nieí. (Kùùà 12:10) Vulè e íè kilma ló Bàrì é láá naa kọ é kilsĩ́ gè zogè kọọ̀ Sétàn dú neǹ kyáá bel tení dú ló gè ĩ̀ìmà vaá kilsĩ́ gè bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo nè Jìhóvà. Jìhóvà é tã́ànèi dee bá belí bé ea beè tãanè dee bá Jóòb naaá, be à gá náa è kilsĩ́ gè ié ĩ̀ìmà.—Jém̀z 5:11.

⁹ Sétàn dì ea gé nóòmà tení dú ló gbò  tùle bõ̀ònaló fã̀ kọọ̀ Jìhóvà dú neǹ bàg nè ge kọọ̀ ẹlẹ ní ea gé náa kọọ̀ gbò nen á mòn tã̀àgã̀e. Sìgà gbò nóòmà kọọ̀ tṍó e gbò pá nvín ú, Bàrì tú va kilma káála boo béè kọọ̀ à kpáá ié bíí ló gã́bug gbò nyómá tóm. Níà kà bel gbẹ́a! Sõò beele nyímà kọọ̀ Jìhóvà dú Tẹ̀ ea vulèi. Tṍó e lóói zọ àbèè tṍó e nen e beè vùlè ú, née ólò gbá ból Bàrì. Tãa vó, è nyímà kọọ̀ enè dee àé beè lọ̀l zọ̀ ló vaá kẽee gbò e ba beè ù lọl kemà ú. Èé láá noòmà gbò e bà gbaníi tṍ ló bé e Jìhóvà dú Bàrì ea vulèi naa. Tṍó e náà vó, Jìhóvà é gbóó láá aalá bel gã́ nen ea gé gbẹ́ẹá.—Pró. 27:11.

10. Éé ní e Kpá Psalm 22:23, 24 kọ́ kilma ló Jìhóvà ẹ?

¹⁰ Tã̀àgã̀ e pá a gyóòlo ea nveè ka ló gé mon. Jìhóvà dú Bàrì ea íe sàn nyíe. Nyíée ólò bììlà tṍó e tóò boo béè gbò tã̀àgã̀ e gé téní bá—àé láá dú bíígá ló, zọ̀ ló, àbèè náa gbõoma. (Bugi Psalm 22:23, 24.) Jìhóvà dã́ ból ló gbò nú ea gé tãagẽ́i; à gbĩ́ gè nvèè kùbmà ló, vaá àé nveè kùbmà ló. (Doolé ló Ẹ́xọdọ̀s 3:7, 8; Àìzáíà 63:9.) Tṍó gé dú e Bàrì é “fãanà dénè [bẹẹ] gĩ́i tó lọ̀l. Ú náa é dinà, bãàgà náa é dinà, tó náa é dinà, nyaa ló náa é dinà.”—Kùùà 21:4.

11. À ólò tọá ló Jìhóvà naa vàẹ kilma ló pá a kóò e ba beè ù e?

¹¹ Ge kọọ̀ pá a kóò ú. À ólò tọá ló Jìhóvà naa vàẹ tṍó e gbò gbálà nè gbò bia e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo úé? À palàge tànie gè kpáá mòn va! (Jóòb 14:15) É kọ òó láá dòòmà dẽe ló bé ea tan Jìhóvà ge kpáá mòn a kóò Ébràhàm naa? (Jém̀z 2:23) Àbèè Mózìs ea beè olòó zọ̀ẹ loá bel “sĩ́ nè sĩ́” ã́? (Ẹ́xọ. 33:11) À palàge tànie gè kpáá mòn Dévìd nè dõòna kà gbò ólì sọ́l e bàé kpáá ọlí sọ́l lèèmàe! (Ps. 104:33) Náa kal ló béè kọọ̀ pá a kóòí beè ù, bà náa táẹ́ nyíe. (Àìz. 49:15) À ólò kẽ̀èa boo kọ̀láá kà  nú ea kil vá ló. Kpá Káí kọ́ọ̀, “dénè gbò e a dẹlẹ́e nyíe boo di dùm.” (Lúùk 20:38) Enè dee, àé beè kẽeé va lọl kemà ú, vaá àé beè kpáá dã́ ba gbò tã̀àgã ló vaá tú ba fã̀. Beè nen eo beè vùlè beè ù, gbò moǹ belá á nvèè ni nyíé gbàà.

12. Éé ní ea ólò palàge biile nyíè Jìhóvà mm̀ gbò dee deè nvéè deeí é?

¹² Bíígá ló e gbò pọ́lọ́ gé tẹ́lẹ boo dõòna gbò. Tṍó e lọ̀l togó kèbá beè naaá gbẹá mm̀ gònò Ídèna, Jìhóvà beè nyimá kọọ̀ dìtõ̀ò é beè palàge zoogá besĩ́ì nu kálá dú lé. Jìhóvà ọ́bví pọ́lọ́ lab dògò, pọ́lọ́ bèèla, nè gbò dùm zààlì kẽ ea di mm̀ bàlà boò Sétàní. Èlmà tõ̀ò, à ólò palàge tó sàn gbò e bà náa íe nvèè bá—dì belí nu dòòmà bá, gbò e bà náa íe kói naa ní e bàé láá kpènà ba bá, gbò nvín e tẹ̀ nè kà á gé ló, nè gbò vaà tãa. (Zèk. 7:9, 10) À ólò palàge biile nyíè Jìhóvà tṍó e bà bíìgè ló pá a gbò gyóòlo e bà bọ́ló dẹ̀lẹ̀ nyíé boo vaá sií va nvee kpọ́gọ́lọ́. Agalaí boo kọọ̀ Jìhóvà vulè dénè bọ̀ì eo gé zọíe iei ĩ̀ìmà.

13. Mókà gbò dùm ea bẽ́émá Bàrì ní e gbò nen ni bã́ m ẽ́, vaá éé ní ea é beè naa kilma ló é?

¹³ Ge kọọ̀ gbò nen kpáá palàge bã mm̀ dùm kúnàgã̀. Sétàn gbĩ́ kọọ̀ gbò nen e Bàrì beè dèm mm̀ a bèla á bã mm̀ dùm kúnàgã̀. Tṍó e Bàri mon kọọ̀ “pọ́lọ́ gbò nen beè palàge bọọ́” mm̀ deè Nóàa, “Jìhóvà beè ọgá ló gè dèm gbò nen sẹlẹ́ boo kunukẽ̀í, vaá a beè palàge biilée nyíe.” (Jén. 6:5, 6, ekk., 11.) É kọọ̀ lọl tṍóá tẹlẹ̀ kátogóí dìtõ̀ò bàlà booí a dú lé? Ẽ́èe à gáà du lé! Nyíè Pọ́lọ́ Nyómá ólò palàge ẹẹ tṍó ea mon bé e gbò nen kpáá palàge bã mm̀ dùm kúnàgã̀ naa, ea bãàa mm̀ tṍó e págbálà nè pábia, págbálà nè págbálà, àbèè pábia nè pábia má ló ene! (Ẹ́fẹ. 4:18, 19) À ólò ẹẹlẹ̀ nyíè Sétàn tṍó e gbò e bà gé fã Jìhóvà sí agẹ bá pọ́lọ́. Jìhóvà é beè zogè bé ea ọ́bví dùm kúnàgã̀ naa tení dú ló gè kyọ̀sĩ́ gbò e bà bã́ mm̀ dùm kúnàgã̀ vaá bà náa ọ́gá.

14. Éé ní e gbò nen dì e bà gé náá ló gbò nú e Bàrì beè dem ea di boo kunukẽ̀í ẽ́?

¹⁴ Ge kọọ̀ gbò nen gé kyọgàlà gbò nú e Bàrì beè dèm. Níì áá gè kọọ̀ nen ‘bẹl nen nvee kèbá zọ̀’ nì, sõò gbò nen tú pọ́lọ́ bá sẹ̀ẹ̀mà gbò nú e Bàrì beè dèm, gbáló gbò nom e Jìhóvà beè nè gbò nen kọ bàá ẹ̀b nú ea kil ló. (Ẹ̀klì. 8:9; Jén. 1:28) Sìgà gbò e bà ólò nó nú ea kil ló sã́ìns kọ́ọ̀, enè gãà kele-kele nú e Bàrì beè dèm é láá ú mm̀ gbò gbáá ea gé dú sĩ́ boo béè nú e gbò nen gé náa. Èé gbóó láá dã́ ból ló nú ea náa vaá gbò nen à ié tã̀àgã̀ bùlà ea kil ló boo kunukẽ̀í! Nyíéi ẹ́ẹ kọọ̀ Jìhóvà é “kyọ sĩ́ gbò e bà gé kyọ bàlà booí!” vaá kììlà zivèkà bàlà booí naamá páladaìs.—Kùùà 11:18; Àìz. 35:1.

15-16. Éé ní ea náa èé íe ĩ̀ìmà belí Jìhóvà ẹ? Nè nu dòòle ló.

¹⁵ Zẹ́ẹ́ bugi togó boo gã́bug tã̀àgã̀ e bẹẹ Tẹ̀ ea di káála ní ĩimà mm̀ gã́bug tõ̀ò gbáá. (Ẹ̀b ńkpó ea kọ́ọ̀, “ Gbò Nú E Jìhóvà Gé Ĩimà.”) Jìhóvà é láá kyọ̀sĩ́ pọ́lọ́ bàlà boò Sétàní kọ̀láá tṍó ea léémáe. Sõò ge kọ à ĩimà palàge dọ̀ bélè nèi! Ni bugi togó boo nakà nu dòòle lóí. Dòòmà dẽe ló kọọ̀ neǹ dóm biè kọ́ nè ene kà gbálà kọọ̀ nvín ea di gbàà a va é íe kà agẹ bá zọ̀ló vaá àé ú tṍó ea gáà du kànen. Náa kal ló béè vó, nyíè tẹ̀ nè kà nvíná é ẹ́ẹ tṍó e nvíná meà bã̀àna tṍó e bà nyímá kọọ̀ ge ẹ̀b nú ea kilíe ló é tavàlà. Boo béè kọ bà vulè nvíná, bà kilsĩ́ gè ĩ̀ìmà kọ̀láá kà tàvàlà dìtõ̀ò e bà téní bá kọbé bà láá ẹ̀b nú ea kil ló nvíná.

¹⁶ Mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deèá, gbò nvín ea aa mm̀  Ádàm nè Íìv náa beè gbõoma tṍó e bà meà. Sõò, Jìhóvà vulè va vaá ẹ̀b nú ea kil vá ló. (1 Jọ́ọ̀n 4:19) Tẹ̀ nè kà e beè ló bel kilma ló mm̀ nu dòòle lóá náa é láá naa tọ́ọ̀ nu mm̀ ge kpènà ba nvín, sõò, Jìhóvà íe kpóó gè lọ̀lmà gbò tã̀àgã̀ ea di ló pá a nvín. A noo deé ea é nveemà kùbmà ló dénè tã̀àgã̀ e gbò nen gé téní bá. (Máát. 24:36) É kọ níá náa é náa kọọ̀ beele é kilsĩ́ gè zọ̀ Jìhóvà ĩ̀ìmà gbò tã̀àgã̀ e gé téní báí dòòmà tṍó ea é nveè kùbmà ló?

17. Mósĩ́ deè ní e gbò nòòtẽ́ ea kil ló Jíízọ̀s ea di mm̀ kpá Híbrù 12:2, 3 sièi kpóó ló kọ é kilsĩ́ gè ié ĩ̀ìmàe?

¹⁷ Jìhóvà zógè lé nu dòòmà bá ea gbõoma kilma ló gè ié ĩ̀ìmà. Jíízọ̀s beè gè ié ĩ̀ìmà belí a Tẹ̀. Tṍó e Jíízọ̀s beè di boo kunukẽ̀í, a beè ĩ̀ìmà nvèèmà lẹ́, kẹ́ẹ, nè tṍó e bà káẹ́ boo té tã̀àgã̀. (Bugi Híbrù 12:2, 3.) Mm̀ kà kà, nu dòòmà bá ea kil ló bé e Jìhóvà íe ĩ̀ìmà naa beè siè kpóó ló Jíízọ̀s kọ á ĩ̀ìmà. Vaá àé láá siè nàgé kpóó ló beele.

18. Mósĩ́ deè ní e 2 Pítà 3:9 nveè bá nèi kọ é dã́ ból ló gbò nú ea ni nááá boo béè kọọ̀ Jìhóvà íe ĩ̀ìmàe?

¹⁸ Bugi 2 Pítà 3:9. Jìhóvà nyímá kà lèlà tṍó ge nvèèmà kùbma ló tã̀àgã̀ ea di mm̀ pọ́lọ́ bàlà boo e Sétàn gé lẹẹlà bel lóí. Boo béè a ĩ̀ìmà, gã́bug gãà gbò nen a nyímáe ló vaá dì e bà gé fã́e deè nieí. Nyíè dénè ọ̀và ẹ́ẹ kọọ̀ Jìhóvà kilsĩ́ gè ié ĩ̀ìmà naa ní e baala meàè, nó gè vùlèe, vaá kìn lóó nèe. Tṍó e gã́bug nen ni láá ĩ̀ìmà tẹlẹ kùbmà vaá ié kpẽ́ ea aa bá Jìhóvà, gbò nen é beè mòn kọọ̀ ge kọ à íe ĩ̀ìmà dú kà lé béèlàfùl ea beè nè!

19. Éé ní eé bééláfùl ge naa ẽ́, vaá mókà kpẽ́ ní eé íe lọl ló é?

¹⁹ È nóò lọl bá Jìhóvà bé eé láá ié ẹ́ẹ́ nyíe bã̀àna tṍó e gé téní bá tã̀àgã̀ naa. Náa kal ló béè kọọ̀ Sétàn a náa gbò nú ea man bììla nyíe nè mòn tã̀àgã̀, Jìhóvà kilsĩ́ gè dú “Bàrì ẹ́ẹ́ nyíe.” (1 Tím. 1:11, NW.) Beele é láá kilsĩ́ gè ié nágé zààvà boo tṍó e gé ĩimà vaá elá bànà kọ Jìhóvà á naa kọọ̀ a bée á di káí, naa kọ gbò nen á nyimá kọọ̀ áá a bẹbẹ̀l ní ea bọọ lọ̀l vaá à lee é, vaá nvèè kùbma ló pọ́lọ́ lab dògò, nè dénè bẹẹ tã̀àgã̀. Naanii mè dénè bẹ̀ì é bééláfùl ge kilsĩ́ gè ié ĩ̀ìmà vaá nyimá nágé kọọ̀ bẹẹ Tẹ̀ ea di káála dì ea gé ĩimà. Be è náa vó, gbò belí é dú kà kà kìlmà ló buù bẹ̀ì, ea kọ́ọ̀: “Nen ea ĩimà ẹ̀bmà á ié ẹ́ẹ́ nyíe, boo béè kọọ̀, tṍó ea ni bé èlbá lọ̀l, àé gbóó ié pẹ̀gẹ̀lẹ̀ béè èlbá ea dú dùm e Bàrì beè zìgà nè gbò e bà vulèe.”—Jém̀z 1:12, NW.