1-2. Sìgà nen ólò ẹ̀b ge zọ̀ nen bilá ló ílà dóm nè va naa vàẹ?

 TṌÓ eo gé zọ nen bilá ló ílà dóm nè va ólò dú tṍó ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe. Be à ié nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá, è agàla boo kọọ̀ ò gbĩ́ì kọ dénè nu á kyãa boo kúu. Vaá à ólò mèà naa vó ló gã́bug nen. Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Tsion, a ea ólò tõó Ethiopia kọ́ọ̀: “Tṍó e nyíém beè palàge ẹẹ dú tṍó e ńdáà dóm nè nda géè noo gè ilá. E beè olòó loá bel boo gbò nú ea dú bíi, vaá màngã̀. Nyíém beè palàge ẹẹ tṍó em monì nen ea vulèm vaá ndaà vùlè nàe gé.”

² Sõò, ene kà vígà págbálà ea bée kọlà Alessio, ea ólò tõó Netherland kọ́ọ̀, “Nyíém beè palàge ẹẹ tṍó em beè nyimá ló ńdáà va, sõò e beè kpeesĩ́ ló sìgà ànà-ànà tṍó e géè noo gè ilá.” Mm̀ nakà togó belí, èé ló bel boo sìgà ànà-ànà e gbò e bà gbĩ́ gè ilá é láá kpeesĩ́ ló nè gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí ea é láá nvèè bá nèva. Èé ló nágé bel boo bé e gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò é láá nvèè bá nèva naa.

NÚ EA NÁA VAÁ À DÚ BÍI KỌ Ó ZẸ́Ẹ́ NYIMÁ LÓ NEN EO GBĨ́ GÈ ILÍ ÀBÈÈ GE IÁ

3. Éé ní ea náa vaá à dú bíi kọ ó zẹ́ẹ́ nyimá ló nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá ẹ́? (Próvẹẹ̀b 20:25)

³ Náa kal ló béè kọọ̀ tṍó e bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá nyéná ló ólò dú tṍó ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe, à dú nágé bíi kọ bàá palàge bugi togó boo bila ló ea dì vá zẹ̀ẹ̀ boo béè kọọ̀ àé láá naa kọ bàá ilá. Deè ba ílà dóm nè va, bà ólò zilá zíl gbẹá kèsĩ́ Jìhóvà kọ  bàé vulèè vaá fãè dẽè ene mm̀ begè dẽè tṍó e bà diimàè dùm. Besĩ́ è kálá zilá zíl, à bọ́ló kọ é palàge tú ọ̀ẹ̀ dẽe bùgmà togó boo bẹẹ béèlàfùl. (Bugi Próvẹẹ̀b 20:25.) Níà bé ea dì naa ló zíl ílà dóm nè vaẹ́. Ge zẹ́ẹ́ palàge nyimá ló nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá é náa kọ ó nè lé béèlàfùl. Sìgà tṍó òé láá beelai fùl gè ílai àbèè kọ nóo é ílai. Be ò béélai fùl kọ nóo é ílai nóo síì pọ́lọ́. Tãa vó, gè zẹ́ẹ́ nyená ló beè nvèè bá nèi kọ ó nei béèlàfùl be òé ílai àbèè nóo é ílai.

4. Éé ní ea náa vaá à dú lé kọ é ẹ̀b ge zọ̀ nen bilá ló ílà dóm nè va boo bá ea bọ́ló é?

⁴ À dú bíi kọọ̀ gbò e bà gáà ilí àbèè ge iá á nyimá kọọ̀ à bọ́ló kọọ̀ bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá á zẹ́ẹ́ nyená ló, kọbé bà nyímá beè bàé láá ilá. Tṍó e gbò e bà gáà ilí àbèè ge iá ẹb nú boo bá ea bọ́ló, bà náa é dõgẽ zọ̀ nen e bà nyímá kọ bà náa é ílìè àbèè ge iá bilá ló bel ílà dóm nè va. Níì áá gbò e bà gáà ilí àbèè ge iá ní ea dú bíi kọ bàá ẹ̀b nú boo bá ea bọ́ló é nì. À bọ́ló kọọ̀ dénè bẹ̀ì é nyimá ló nú e gè kọọ̀ bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá zẹ́ẹ́ nyená ló tõó dọ̀. Dì belí nu dòòmà bá, sìgà gbò ólò bugi togó kọọ̀ beè bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá zẹ́ẹ́ nyená ló, bàé íè ge ilá. Mósĩ́ deè ní e gè bugi togó naa vó ni tọ́á ló gbò e bà gé nyoone nvéè Kráìst e bà gáà ilí àbèè ge iáẹ́? Ene kà vígà pábia ea gáà iá dóm ea bée kọlà Melissa, ea ólò tõó United State kọ́ọ̀: “Tṍó e págbálà nè pábia e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò gé bílá ló ílà dóm nè va, gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò ólò ẹ̀bmà dẽe kọ bàé íè ge ilá. Níí ólò naa kọọ̀ gbò e bà gé bílá ló ílà dóm nè va á kilsĩ́ gè naa vó bã̀àna tṍó e bà nyímá kọ bà náa léèàẹ̀ bá. Boo tṍó e sìgà gbò e bà gáà ilí àbèè ge iá náa ólò zọ̀ págbálà àbèè pábia naaá nu, boo béè kọọ̀ tã́gĩ̀ bá ea aa bá gbò nen é láá naa kọ bàá ié tã̀àgã̀ bùlà.”

PALÀGE NYIMÁ LÓ NEN EO GBĨ́ GÈ ILÍ ÀBÈÈ GE IÁ LEEVÈ

5-6. Éé ní ea bọ́ló kọọ̀ bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá á nyimá ea kil ló ene ẽ́? (1 Pítà 3:4)

⁵ Be à íe nen eo gé noo gè ilí àbèè ge iá, éé ní ea é nveè bá nè ni kọ ó nyimá be òé láá ilai é? Palàge nyimá ló nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá leevè. Àé láá dú kọọ̀ à íe sìgà nú eo beè zẹ́ẹ́ nyimá ea kil ló nená besĩ́ ò kálá ié bùlà ge ilíe àbèè ge iáẹ. Sõò kátogóí, o íe nèà deè ge nyimá ló íb nen ea dú e dẽè dénè “nen náa mon.” (Bugi 1 Pítà 3:4.) Níí bãaà nàgé mm̀ ge kpáá nyimá íb gbaa ló e nená íe kilma ló Jìhóvà, nè bé ea ólò bugi togó vaá labví láb naa. Tṍó e tṍó é téní, òé beè gbóó láá nyimá ààla gbò bíb ea kọ́ọ̀: ‘É kọọ̀ není é dú lé dóm àbèè lé  va?’ (Pró. 31:​26, 27, 30; Ẹ́fẹ. 5:33; 1 Tím. 5:8) ‘É kọ èé láá naa nú ea é léémá ene? É kọọ̀ èé láá ia ló pọ́lọ́ nè ene?’ b (Róm̀ 3:23) Tṍó eo gé bílai ló ílà dóm nè va, kẽeaí boo kọọ̀: Ge kọ òé láá ilai náa dẹẹa boo kọọ̀ pálaa bọ̀ì láà ẹbvii nú mm̀ tẽ̀ènè sĩ́deè, sõò à dẹẹa boo gè di kpènà ló gè láá nyaaná bá ló bé eo ẹbvìì nu naa.

⁶ Dõona kà éé ní ea dú bíi kọ ó nyimá ea kil ló nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iáẹ́? Besĩ́ ò kálá ié agẹbá lèèma kilma ló nená, à dú bíi kọ ó zẹ́ẹ́ zọ̀ẹ loá bel boo sìgà nú ea palàge dú bíi, dì belí a nu sẹ̀ẹ̀a sĩ́. Sõò níì kọ̀láá kà nu ní eo é láá zọ̀ẹ loá bel boo tṍó eo ã́àa nyenai lóé nì, dì belí nú ea kil ló kpègè, a válá ló, nè gbò nú ea beè naaáé ló tṍó ea kil nvéeá. (Doolé ló Jọ́ọ̀n 16:12.) Beè nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá bĩ́íná ni sìgà bíb ea kil ló nú e nóo gbĩ́ì kọ á nyimá kà lèlà tṍóá, naa kọ á nyímá kọọ̀ nóo gbĩ́ì ge kọ́ẹ̀ nèe kà tṍóá. Sõò bé e tṍó gé téní naa, níà bé ea dú bíi kọ á nyimá gbò nuá kọbé à láá nè kà lé béèlàfùl naa ẽ́. Vóà naa, àé dú bíi kọ ó kọ́ dénè nú ea bọ́ló kọ á nyimá nèe.

7. Mósĩ́ deè ní e bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá é láá kpáá nyimá ló ene ẽ́? (Bugi nagé ńkpó ea kọ́ọ̀ “ Tṍó E Bàà Nen E Bà Ólò Tõó Kpã́á Aa Ló Ene Gbĩ́ Gè Ilá.”) (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

⁷ Mósĩ́ deè ní eo é láá palàge nyimá ló nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá leevè e? Kà lé sĩ́deè ge naamá vó dú gè bĩináe bíb vaá ò palàge pãanée tṍ ló. À dú nágé bíi kọọ̀ pálaa bọ̀ì ó kọi bé e nú tọ́aí ló naa nèi ene. (Pró. 20:5; Jém̀z 1:19) Be à sẹlẹ, òé láá gbá naanii gbò nú ea é náa kọ ó láá loai sọ́l dì belí ge deai gyã́á, legalai gbẹá kĩée e gbò nen dì, vaá gbá kọi kpẹ̀a. Òé láá palàge nyimai ló ene tṍó eo zọ̀ì pá bọọ kóò nè pá bọọ tọ naaai nu. Gbá ló vó, noonii gè zọi dõona gbò naaai nu, kọbé ò nyímá bé e nená ólò labví láb naa gbẹá gbàà gbò nè kèbá kele-kele íb dìtõ̀ò. Nvèè kpíi ló nú e Aschwin, ea ólò tõó Netherland beè naa tṍó ea géè zọ̀ Alicia bilá ló gè ilá, à kọ́ọ̀: “E beè olòó noo gè naa sìgà nú ea é náa kọ é palàge nyimá ló ene. Gã́bug tṍó e beè olòó gbá naa nú e náa tàvàlà ge naa, dì belí gè gbá bùl nu àbèè ge gbá sí tóm tọ. Tṍó e gé náa gbò nuí, è ólò mòn lé kpãa ea di mm̀ ene vaá nyimá gbò kĩée ea dú bíi kọ é kpáá sí tóm boo.”

8. Mósĩ́ deè ní e bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá é láá íe bélè lọl ló gè gbá noá Kpá Káí é?

 ⁸ Òé láá palàge nyimai ló ene tṍó eo gbáì noai Kpá Káí. Be ò ílai, àé dú bíi kọ ó noonii tṍó nyoomai fã̀ pá tọ, kọbé ò láá tui gè fã̀ Bàrì naamai túá kà nu mm̀ bọọ ílá dóm nè va. (Ẹ̀klì. 4:12) Vóà naa, àé dú lé be ò noonii tṍó eo é gbái noai Kpá Káí tṍó eo gé bílai ló gè ilai. À dú kà-kà kọọ̀ gbò e bà gé noo gè ilá gáà du dóm nè va, vaá vígà págbálàa gáà du togó boo vígà pábiaá. Sõò ge gbá noai Kpá Káí é nveè bá nèi kọ ó nyimai bé e gbaa ló e buù bọ̀ì íèì kilma ló Jìhóvà dì naa. Ene kà dóm nè va e ba bée kọlà Max nè Laysa, e bà ólò tõó United State kọ́ dõona kà nú ea beè nvèè bá nèva. Max kọ́ọ̀: “Tṍó e ã́àa bilá ló gè ilá, e beè nó gbò kpá ea ló bel boo ge bílá ló ílà dóm nè va, pá tọ, nè bé e pá tọ é láá naaá nu naa. Ge nó gbò kpáí beè nvèè bá nèi kọ é láá ló bel boo gbò nú ea palàge dú bíi e náa gáẹ̀ beè valíí ló gè ló bel boo.”

DÕONA KÀ GBÒ NU GÈ BUGI TOGÓ BOO

9. Éé ní ea bọ́ló kọọ̀ gbò e bà gbĩ́ gè ilá á bugi togó boo besĩ́ bà kálá sà nen e bàé kọ́ nè kọọ̀ baa monìè nen e bà gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá ẹ́?

⁹ Mée ní ea bọ́ló kọ ó kọ́ nè kọọ̀ o monìè nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá ẹ́? Níà béèlàfùl e pálaa bọ̀ì é nei. Òé láá sai kọ nóo é kọ́i nei gã́bug nen tṍó eo ã́àa nyenai ló. (Pró. 17:27) Ge naa vó é náa kọ gbò nen á gá dõgẽ tãgĩ́i bá àbèè ge bĩinái gã́bug bíb. Sõò beè nóo kọ́ì nei tọ́ọ̀ nen, àé láá naa kọ ó gũai tṍó eo gbĩ́ gè monai àbèè ge kolai boo fóòn kọbé gbò nen náa nyímá. Ge naa vó palàge dú gẹẹ-gẹẹ ló. Vóà naa, à dú nú e nyìmànù di m gè kọ́ nè gbò e bàé láá nèi lé dùùlà bá deè tṍ vaá nvèè bá nèi. (Pró. 15:22) Dì belí nu dòòmà bá, òé láá kọi nei pá bọọ tọ, gbò kóò e togó va tulà nu, àbèè gbò kànen mm̀ bõ̀ònatõ̀ò.

10. Mósĩ́ deè ní eo é láá zọ̀ nen bilá ló ílà dóm nè va mm̀ sĩ́deè ea nveè ka ló Bàrì e? (Próvẹẹ̀b 22:3)

¹⁰ Mósĩ́ deè ní eo é láá zọ̀ nen bilá ló ílà dóm nè va mm̀ sĩ́deè ea é nveè ka ló Bàrì e? Bé eo gé náaai nu naa, níà bé eo é kpáá iei tọa ló kilma ló ene naa ẽ́. Éé ní ea é láá nvèè bá nèi kọ ó gá naanii nú ea é bẽ́émá Jìhóvàẹ? (1 Kọ́r. 6:18) Ó gá loi bel e náa õoà, áá pálaa bọ̀ì ó gá tõonii tẽ̀ènè ketõ̀ò, vaá ó gá õi míí tẽeaí dẽe. (Ẹ́fẹ. 5:3) Gbò nuí é láá naa kọọ̀ pọ́lọ́ tàn á bã̀í m, vaá naa kọ á tàvàlàí ló gè naa nú ea dú lé. Àé dú lé be ò ólòó loai bel boo gbò nú ea é náa kọ ó fãi dẽè ene vaá tõonii boo gbò nòòkúù Jìhóvà. (Bugi Próvẹẹ̀b 22:3.) Nvèè kpíí ló nú ea beè nvèè bá nè Dawit nè Almaz e bà ólò tõó Ethiopia. Bà kọ́ọ̀: “È ólò tõó kĩée e gã́bug nen dì àbèè kĩée pá bẹẹ kóò dì. Áá pálaa bẹ̀ì née ólò tõó mm̀ faà àbèè mm̀ tọ. È ólò kpòòlà lóó lọl ló gbò dìtõ̀ò ea é láá naa kọ é sí pọ́lọ́.”

11. Éé ní ea bọ́ló kọọ̀ gbò e bà gbĩ́ gè ilá á bugi togó boo besĩ́ bà kálá sà ge naa sìgà nú ea zógè kọ bà vulè ene ẽ́?

¹¹ É kọ à bọ́ló kọọ̀ bàà nen e bà gé bílá ló gè ilá á naa nú ea zógè kọ bà vulè ene? À íe sìgà nú e náa dú pọ́lọ́ e bàé láá naa ge zogè kọọ̀ bà vulè ene. Sõò, beè pọ́lọ́ tàn ea dì ní m palàge agabá, àé láá tàvàlà ní ló gè nè lé béèlàfùl. (Sọ́l Sól. 1:2; 2:6) Ge naa sìgà nú ea zógè kọ ò vulèi ene é láá naa kọọ̀ ó naanii nú e náa bọ́ló. (Pró. 6:27) Vóà naa, tṍó eo ã́àa bilai ló gè ilai, bugii togó boo gbò nòòkúu ea di mm̀ Kpá Káí vaá ò nei béèlàfùl kilma ló nú eo é náa nii nè nú e nóo é náa nii kilma ló ene. c  (1 Tẹ̀s. 4:​3-7) Bĩinai bọọ bá kọọ̀: ‘Gbò e bà monii tṍó e gé náa sìgà nú ea zógè kọ è vulè ene é ẹbvíi na vàẹ? É kọọ̀ gbò nú e náà é láá naa kọọ̀ tàn kúnàgã̀ á bã̀í m?’

12. Éé ní ea bọ́ló kọọ̀ gbò e bà gbĩ́ gè ilá á nyimá tṍó e tã̀àgã̀ nè dùlà bel bã́ kẽ ẽ́?

¹² Mósĩ́ deè ní eo é láá kpoogei dee ló tã̀àgã̀ nè dùlà bel é? Vaá èé kọ́ vàẹ beè dùlà bel ólòó bã̀í zẹ̀ẹ̀ ẹ? É kọọ̀ níí tõó dọ̀ kọọ̀ pálaa bọ̀ì nóo é láá ilai? Ẽ́èe; boo béè kọọ̀ dã́à lọ̀ ólò bã zẹ̀ẹ̀ kọ̀láá kà dóm nè va. Gbaa ló ea di zẹ̀ẹ̀ dóm nè va ólò agaló tṍó e bà fã dẽè ene vaá di kpènà ló gè nyaaná bá ló bé e bà ẹb nu naa. Vóà naa, bé eo láà kpoogei dee ló tã̀àgã̀ ea bã́í zẹ̀ẹ̀ kátogóí naa é tẹ́lẹ bàlà kẽ beè bọọ ílà dóm nè va é dú lé. Bĩinai bọọ bá kọọ̀: ‘É kọ è ólò tú dĩ̀ìnè ló nè fã̀ dẽe loomá bel nè ene? É kọ è ólò zìgà kọ è lọọ̀ vaá piiga boo gè sí tóm boo bẹẹ lọ̀? É kọ è ólò vàlẹ̀bá bàn ia ló àbèè ge di kpènà ló gè ia ló nè ene?’ (Ẹ́fẹ. 4:​31, 32) Kà-kà bel ea dì dú kọọ̀ be ò bọọgẹ̀ talai tṍó eo gé bílai ló gè ilá, be à sẹlẹ níà bé ea é di naa tṍó eo é ílai é. Be ò monii kọọ̀ nóo léèaì bá, àé dú lé kọ ó nveenii kùbmà ló bọọ bìla ló ílà dóm nè va. d

13. Éé ní ea é nveè bá nè gbò e bà gbĩ́ gè ilá kọ bàá nyimá begè dẽè tṍó ea bọ́ló kọ bàá bilá ló ílà dóm nè va ẹ́?

¹³ Begè dẽè tṍó ea tõò vàẹ ní ea bọ́ló kọọ̀ ó zọ̀ nen bilá ló ílà dóm nè va ẹ́? Tṍó e gbálà nè béèlàfùl, nu náa ólò bọọgẹ̀ kyãa boo kúu. (Pró. 21:5) Vóà naa, à bọ́ló kọ ó tú gã́bug tṍó zọ̀ọ̀mà nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá bilá ló kọbé ò palàge nyimáe ló. Sõò, náa dú bíi kọ ó peelii tṍó èlmà bé ea bọ́ló naa. Kpá Káí kọ́ọ̀: “Ge dàlà dee ló nu e nen géè ẹ̀bmà dẽe ólò zọẹ kpá ló nen.” (Pró. 13:12) Gbá ló vó, be ò bọọgẹ̀ peelii tṍó, àé láá naa kọọ̀ ó bãí mm̀ dùm kúnàgã̀. (1 Kọ́r. 7:9) Tãa vó eo káà bùlà gbẹẹ́ boo gã́bug tṍó eo ni zọ nen eo gbĩ́ gè ilí àbèè ge iá bilá ló, à bọ́ló kọ ó bĩiná o bá kọọ̀, ‘Éé ní ea dú bíi kọ ḿ kpáá nyimá ea kil ló nen em gbĩ́ gè ilí àbèè iá kọbé m̀ láá nè lé béèlàfùl e?’

MÓSĨ́ DEÈ NÍ E GBÒ E BÀ DI MM̀ BÕ̀ÒNATÕ̀Ò É LÁÁ NVÈÈ BÁ NÈ GBÒ E BÀ GBĨ́ GÈ ILÁ Ẹ́?

14. Mósĩ́ deè ní e gbò e bà di mm̀ bõ̀ònatõ̀ò é láá nvèè bá nè gbò e bà gbĩ́ gè ilá ẹ́? (Ẹ̀b nàgé fòtó.)

¹⁴ Be è nyímà ló gbò e bà gbĩ́ gè ilá, mósĩ́ deè ní eé láá nvèè bá nèva ẹ́? Èé láá kolí va ló gyã́á, fã̀ pá tọ, àbèè tṍó e gé ganè ló. (Róm̀ 12:13) Tṍó e náà vó, àé náa kọọ̀ bàá kpáá nyimá ló ene leevè. É kọ bà íe bíi ló  nen ea é láá dì vá ló, nen ea é dalà vá mm̀ faà siimá ketõ̀ò, àbèè kĩée e áá pálaa ọ̀và é tõo loá bel? Beè vó, é kọ èé láá nvèè bá nèva? (Gàl. 6:10) Alicia, e beè zẹ́ẹ́ kọ́ nú ea kil lóá, kọ́ nú ea beè leemá Aschwin nè ẹ̀ẹ̀. À kọ́ọ̀, “Nyíéi beè palàge ẹẹ tṍó e sìgà pá vígà beè kọọ̀ èé láá dù gé kãanìè va be è íè bíi ló kĩée e náa é dú áá bẹ̀ì.” Beè gbò e bà gbĩ́ gè ilá kọ ó diè vá ló, ẹ̀b naamá nèà deè ge nvèèmà bá nè pá o kọ́ọ̀. Palàge ọẹ̀ dẽe kọbé nóo aà ló áá pálaa ọ̀và, sõò nyimá nágé tṍó ea dú bíi kọ ó nèva deè kọbé bà láá loá sìgà bel.​—Fíl. 2:4.

15. Dõona kà éé ní e gbò kóò é láá naa mm̀ ge nvèèmà bá nè gbò e bà gbĩ́ gè ilá ẹ́? (Próvẹẹ̀b 12:18)

¹⁵ Èé láá nvèè nàgé bá nè gbò e bà gbĩ́ gè ilá tení dú ló bel e lóò. Sìgà tṍó, à dú bíi kọ é lẹ̀ẹ̀là bel ló bẹẹ bá vaá pĩi gã́. (Bugi Próvẹẹ̀b 12:18.) Dì belí nu dòòmà bá, àé láá tànii gè kọ́ nú ea kil ló bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá nè dõona gbò, sõò àé láá tàn pálaa gbò e bà gbĩ́ gè iláá kọọ̀ baala é túè baálà gã́ kọọmàè. Vóà naa, náa bọ́ló kọ é bã̀ pílì ló gbò e bà gbĩ́ gè ilá àbèè ge ló pọ́lọ́ bel kìlmà vá ló. (Pró. 20:19; Róm̀ 14:10; 1 Tẹ̀s. 4:11) Nagé, náa é dú bíi kọ é bĩiná va bíb àbèè ge ló bel belí kọọ̀ bàá gbóó ilá. Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Elise nè a dóm kọ́ọ̀, “Kẹ́ẹ beè olòó siíi tṍó e gbò nen bĩ́ínái nú ea kil ló bẹẹ nòònù ílà dóm nè va boo tṍó e gáà zẹẹ ló bel kilma ló.”

16. À bọ́ló kọ é labví láb naa vàẹ beè gbò e bà géè bilá gè ilá bééláfùl kọ bà náa é ílà nàè ẽ?

¹⁶ Vaá èé kọ́ vàẹ beè bàà nen e bà géè gbĩ́ gè ilá bééláfùl kọ bà náa é ílà nàè ẽ? Náa dú bíi kọ é bĩiná va bel àbèè ge bèl va. (1 Pít. 4:15) Ene kà vígà pábia ea bée kọlà Lea kọ́ọ̀: “Tṍó em dã́à e gbò nen gé dõgẽ kọ́ nú ea tõó vá ló kọ à náa kọọ̀ ene kà vígà págbálà nè nda é gá ilá ná, nyíém beè palàge bììlà.” Dì belí bé e beè zẹ́ẹ́ kọ́ naaá, tṍó e bàà nen e bà géè noo gè ilá bééláfùl ko bà náa é ílà nàè, náa bọ́ló kọ é tuumá kọọ̀ bà ne pọ́lọ́ béèlàfùl. Boo béè kọọ̀ à nveè bá nèva kọ bàá kpáá nyimá ló ene leevè​—vaá nè lé béèlàfùl. Sõò, nakà béèlàfùlá é láá naa kọọ̀ nyíé va á bììlà vaá tõó vá ló kọ à dúè áá ọ̀và. Vóà naa, èé láá gbĩ́ sĩ́deè ge nvèèmà bá nèva.​—Pró. 17:17.

17. Éé ní ea bọ́ló kọọ̀ bàà nen e bà gbĩ́ gè ilá á kilsĩ́ gè naa ẽ́?

¹⁷ Dì belí bé e ni nó naa, gbò e bà gé bílá ló gè ilá ólò kpeesĩ́ ló ànà-ànà, sõò à ólò du nagé tṍó ẹ́ẹ́-ẹẹ̀ nyíe. Jessica kọ́ọ̀: “À dú kà-kà kọ ge zọ̀ nen bilá ló ílà dóm nè va náa ólò bọọgẹ̀ valí, sõò nyíém beè palàge ẹẹ boo béè kọọ̀ a beè naa kọ é kpáá nyimá ló ene leevè.” Beè nen nè ọ̀ọ̀ gé bílá ló gè ilá, kilíí sĩ́ gè naanii gbò nú ea é náa kọọ̀ ó kpáá nyimai ló ene. Be ò náa nii vó, dénè nu é kyãa boo kúu​—vaá àé náa kọ ó nei béèlàfùl e nyìmànù di m.