1, 2. ¿Kasa alatüinjatka maaʼulu naashin Ageo?

«OJUʼICHIJAAMAATÜSÜ tü oikaaleekalüirua otta tü piichikalüirua». «Mmotshaatasü tü wayuukalüirua [...]. ‹Motsoʼo sümaʼa›, eeshii eeka namüin, kamaʼapejeʼe maʼin tamüin tayakai». Tia shia nanüiki noʼutku na oʼttaakana süchikijee sukutkujaain mmaka chaa Nepal soʼu 2015. Weʼrüle sülatüin wanee kasa makat aka saaʼin tia, nnojotsü motuin shia waaʼin.

² Maaʼulu yaa, müsü sülianajeʼennakai saaʼin tü pueulokalüirua, nia Jeʼwaa aaʼinrakat tia jee kakaliairü naaʼinrüin shia. Anuu nünüiki Ageo, wanee nünüikimaajachi Maleiwa: «Anuu nünüiki Jeʼwaa chi wainmakai asurulaatse: ‹Soʼu palit kaʼi, meerü talianajeʼerakai saaʼin süchikuaʼa tü sirumatuʼukat, tü mmakat, tü palaakat otta tü mma eekat josoin›» (Ageo 2:6).

3. ¿Jamüsü nnojotka wanaawain tü kasa alatakat sutuma müin nülianajeʼerakai saaʼin Jeʼwaa tü pueulokalüirua suulia tü alatakat sutuma sukutkujaain mma?

³ Eesü kasa mojusü sutuma sukutkujaain mma. Aluʼujasaʼa tü nümakat Ageo süchiki müinjatüin sülianajeʼennakai saaʼin tü pueulokalüirua nutuma Maleiwa, eesü kasa anasü sünainjee. Anuu nünüiki Jeʼwaa: «Meerü talianajeʼerakai saaʼin süpüshuaʼa tü pueulokalüirua otta ekeroteerü tü saʼanasiakat suluʼu piichikat tüü jee anaʼleejeeria shia tatuma» (Ageo 2:7). ¿Kasa neʼraka na wayuu kepiakana nükalioʼu Ageo sünainjee tia pütchikat? ¿Kasa weʼraka maaʼulu sünainjee tia pütchikat? Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaweerü anain tia otta tü waaʼinrajatkat süpüla müinjatüin walianajeʼerakai saaʼin tü pueulokalüirua wanaa nümaa Jeʼwaa.

4. ¿Jamüshi nuluwataaka Jeʼwaa Ageo chi nünüikimaajachikai Jerusalénmüin?

⁴ Aluwataanüshi Ageo sünain wanee aʼyatawaa anaka maʼin nutuma Jeʼwaa. Waashajaa süchiki tia. Eeshijaʼa niale Ageo noʼutku na wayuu ojuʼitakana Babiloniajee soʼu juyakat 537 süpülapünaa wakalia süpüla noʼunuinjanain Jerusalénmüin. Maʼaka jeʼra kaʼi süchikijee nantapaatüin chamüin na waneepiakana nümaa Maleiwa, oʼttamaatüshii naya sünain akumajaa süikalaaya tü piichi aʼwaajüleekat Maleiwa (Esd. 3:8, 10). Nayasaʼa na kepiakana pejepünaa nanain, nooʼuleʼerüin naya suulia akumajaa tü piichi aʼwaajüleekat Maleiwa, amalajaasü naaʼin jee ooʼulaashii naya suulia aʼyatawaa sünainjee tia (Esd. 4:4; Ageo 1:1, 2). Nuluwataainjeseʼe Jeʼwaa Ageo soʼu juyakat 520 süpüla nütütüleʼerüin naaʼin na judíokana jee süpüla nojuteʼerüinjatüin tü piichi aʼwaajüleekat Maleiwa (Esd. 6:14, 15). *

5. ¿Jamüsü sütütülaaka naaʼin na judíokana sutuma tü pütchi anasü nüküjakat Ageo?

⁵ Tü pütchi nüküjainjatkat Ageo, süpülajatü sükatchinrüin nanoula na judíokana nünain Jeʼwaa. Yalayalasü naaʼin chi nünüikimaajachikai Maleiwa sünain aküjaa tia pütchikat namüin na mojukana aaʼin. Anuu nünüiki namüin: «‹Yalayala jaaʼin jiakana wayuu sainküinkana mma, anashii jiʼyataale [...]. Eeshi taya jümaa›, müsü nünüiki Jeʼwaa chi wainmakai asurulaatse» (Ageo 2:4). Atütülaasü naaʼin na judíokana süküjünapa namüin niain Jeʼwaa chi wainmakai asurulaatse. Süpüla anainjatüin tü naaʼinrakat na judíokana, neʼitaainjatü naaʼin nünain Jeʼwaa chi wattakai maʼin aalii aapiee nümaʼana.

6. ¿Kasa eeinjatka sutuma müin nülianajeʼerakai saaʼin Jeʼwaa tü pueulokalüirua maʼaka nüküjain Ageo?

⁶ Nuluwataain Jeʼwaa Ageo süpüla nüküjainjatüin namüin na judíokana müinjatüin nülianajeʼerakai saaʼin süpüshuaʼa tü pueulokalüirua. Sünainjee tia pütchikat, atütülaasü naaʼin na amalajaakana aaʼin sünain akumajaa tü piichi aʼwaajüleekat Maleiwa süka müinjatüin nülianajeʼerakai saaʼin Jeʼwaa Persia, tü aluwataakat saaʼu wainma mma soʼu tia. ¿Kasa eeinjatka sünainjee tia? Ojutaainjatü tü piichi aʼwaajüleekat sutuma nupueulose Maleiwa. Jee müsia antapaatainjatü wayuu nnojoliika judíoin süpüla naʼwaajüin Jeʼwaa suluʼu tü piichi aʼwaajüleekat (Zac. 8:9).

7. ¿Kasa waʼyataajiraaka anain nümaa Jeʼwaa maaʼulu?

⁷ ¿Jamüsü sünainpünaaka wakuwaʼipa maaʼulu tü pütchi nüküjatüjütkalia Ageo? Shia sutuma müin nülianajeʼerakai saaʼin Jeʼwaa süchikuaʼa tü pueulokalüirua otta eein süpüla waʼyataajiraain nümaa sünain tia. Jülüjataa waaʼin tüü: soʼu juyakat 1914, eʼitaanüshi Jesuu nutuma Jeʼwaa süpüla nuluwataainjachin iipünaajee (Sal. 2:6). Mojushiika tia namüin na sülaülashiikana mma. Kettaaitpa nakalia na gentiilekana suulia aluwatawaa, ayaawatünüsü sünainjee tia sajaʼlajaain sükalia nnojolin eein wanee aluwataai nünüliamaajaikai Jeʼwaa yaa mmapaʼa (Luc. 21:24). Süküjainjeseʼe tü nupueulosekat Jeʼwaa shiainjatüin tü Sukuwaʼipakat Aluwatawaa nutuma Jeʼwaa anainjatka atuma wakuwaʼipa, aküjünüsü maʼin tia soʼujee 1919. Tia pütchikat müsü sülianajeʼerakai saaʼin tü pueulokalüirua (Mat. 24:14).

8. Saashin Salmo 2:1-3, ¿jamüsü naaʼin wainma wayuu sutuma tü pütchi anasükat?

⁸ ¿Jamüsü naaʼin na wayuukana naapapa tia pütchikat? Wainma na mojushiikana amüin tia (paashajeʼera Salmo 2:1-3). Mojushiisü namüin na sülaülashiikana mma, nayoutuin chi nüneekajalakai Jeʼwaa süpüla aluwatawaa. Nnojotsü anain namüin tü pütchi waküjakat süchiki nukuwaʼipa Maleiwa sünain aluwatawaa. Müsüjeseʼe napülajüin tü aküjaakat pütchi noʼutku na sülaülashiikana mma. Mayaainjeʼe eein na aluwataalii nümaajanakana Maleiwa naashin, nnojoishii  ooʼulaweein naya suulia aluwatawaa. Eʼrüliishii wayumüin nümüin chi nüneekajalakai Jeʼwaa, müliashii natuma na waneepiakana nümaa maʼaka müliain na anoujashiikana nükalioʼu Jesuu (Aluw. 4:25-28).

9. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa sutuma neʼrüliin wayumüin na sülaülashiikana mma?

⁹ ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa sutuma neʼrüliin wayumüin na sülaülashiikana mma? Anuu sünüiki Salmo 2:10-12: «Sutuma tia, jiakana laülaashiikana saaʼu mma, jiyaawata saaʼu tü naaʼinrakat Maleiwa; jiakana laülaayuukana yaa mmapaʼa, ana jümüin jüchiaanüin nutuma. Jiʼyataa nümüin Jeʼwaa sümaa mmoluwaain jia otta talatüin jaaʼin. Kojutu jutuma chi nüchonkai suulia jashichin Maleiwa jümüin otta suulia amülouijüin jia nutuma. Süka jamüin, kaashichijaaralin nia. Talateena maʼin napüshuaʼa na aneekakana nia süpüla nounjulaayain». Süka anamiain Jeʼwaa nuuʼulaain sülatüin kaʼi süpüla jüüjüüin na aluwataaliikana sainküin mma sümüin tü Sukuwaʼipakat Aluwatawaa nutuma. Alüʼütpejeʼe nükalia Maleiwa süpüla najaʼttirüinjatüin tü kasakat süpüshuaʼa (2 Tim. 3:1; Is. 61:2). Nayaawatüinjatü saaʼu na wayuukana tü shiimainkat nüchiki Jeʼwaa jee naneeküinjatü nümaainjanain naya Jeʼwaa.

10. Saashin Ageo 2:7-9, ¿kasa anasü eeka sutuma müin nülianajeʼerakai saaʼin Jeʼwaa tü pueulokalüirua?

¹⁰ Anashiisü sümüin soʼutku wayuu tü pütchi nüküjakat Ageo süchiki müin nülianajeʼerakai saaʼin Jeʼwaa tü pueulokalüirua. Anuu nünüiki Ageo: «Ekeroteerü tü saʼanasiakat suluʼu piichikat tüü». Tia saʼanasiakat, naya na wayuu aneekakana naʼwaajüin Maleiwa (paashajeʼera Ageo 2:7-9). * Akaʼaya Isaías otta Miqueas naküjatüjülia sülatajatüin tia sülüʼütpa süpüla sajaʼttüinjatüin kasakat süpüshuaʼa (Is. 2:2-4, noota; Miq. 4:1, 2, noota).

11. ¿Kasa naaʼinraka wanee wawala naapapa süchiki nukuwaʼipa Maleiwa sünain aluwatawaa?

¹¹ Jülüjataa waaʼin tü naaʼinrakat wanee wawala soʼu naapüin tü pütchi süchikikat nukuwaʼipa Maleiwa sünain aluwatawaa, Ken nünülia jee aʼyataashi nia maaʼulu eejeere sukumajünüin tü waʼyataainkat. Eetaairü maʼaka 40 juya süchikijee naapüin tia pütchikat. Anuu nünüiki: «Wanaa  sümaa taapüin süchiki tü Nünüikikat Maleiwa, talatüsü taaʼin süka tayaawatüin saaʼu sülüʼülüin sükalia süpüla sajaʼttajatüin tü kasakat süpüshuaʼa. Tayaawata aaʼu nnojolinjachin taya sünainpünaain nakuwaʼipa na manoujainsaliikana jee nümaainjachin taya Jeʼwaa süpüla talatüinjachin nia tamaa jee katüinjatüin toʼu nutuma. Achuntushi taya kaalinwaa nümüin Jeʼwaa süpüla taaʼinrüin tia. Taneeküin nümaain taya Jeʼwaa, chi aaʼinmajakai waya sükajee sukuwaʼipa aluwatawaa nutuma, tü eeinjatkat waneepia».

12. ¿Kasa naaʼinraka Jeʼwaa süpüla shiʼrüinjatüin kasa anasü tü nupueulosekat?

¹² Eʼrüsü kasa anasü nutuma Jeʼwaa tü nupueulosekat. Maaʼutpünaa yaa, akooʼomüinraashii na wayuu aʼwaajakana nia. Jamüsüjaʼa soʼu 1914 palitchon neʼe waya, eekajasaʼa maaʼutpünaa alatüinnapa waya suulia 8 miyoone otta outkajaashii wamaa juyawai watta naalii wayuu sünain tü Outkajawaakat eere Sotuin Waaʼin Outuin Jesuu. Ekerotushii na wayuukana suluʼumüin nupueulose Jeʼwaa, na saʼanasiakana tü pueulokalüirua. Naʼwaajüin Jeʼwaa wanaapünaa sümaa tü sukuwaʼipakat nutuma süpüla nuʼwaajünüin. Kojutushia Jeʼwaa natuma wanaa sümaa neeʼiratüin nakuwaʼipa (Éf. 4:22-24).

13. ¿Jarat tü waneirua pütchi ekeraajakat maaʼutpünaa? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa sünainkat süta tü rewiisütakat).

¹³ Ekeraajüsiaʼaya waneirua pütchi anaka maʼin maaʼutpünaa yaa, maʼaka saaʼin tü aküjünakat suluʼu Isaías kapiitulo 60. Anuu tü sümakat tü wetsiikulokot 22: «Awainmalaajeena maʼin na wayuu paliʼitkana, otta chi nnojoikai eʼraajünüin maʼin, wainmeena maʼin na nuuʼuliwoʼukana. Tayakai Jeʼwaa, tayeechi kooʼomüinka atuma naya». Wainma kasa natüjaka apüleerua na wayuu ekerotokana suluʼumüin nupueulose Maleiwa jee aküjeeshii naya tü pütchi anasü süchikikat nukuwaʼipa Maleiwa sünain aluwatawaa. Naya wayuukana, naya na saʼanasiakana tü pueulokalüirua. Sünainjee tü kasa natüjakalü apüleerua, jalouishii maʼin naya sümüin nupueulose Jeʼwaa (Is. 60:5, 16). Nakajee naya wayuukana, ountunüsü süküjünüin tü pütchikat suluʼu 240 mma jee alatüsü suulia 1.000 anüikii süshajünaka aluʼu tü karaloʼutakalüirua.

14. ¿Kasa naneeküinjatka na wayuukana maaʼulu?

¹⁴ Sutuma müin nülianajeʼerakai saaʼin Jeʼwaa tü pueulokalüirua maaʼulu, naneeküinjatü na  wayuukana jaralin kamaainjanain naya. ¿Namaajeenache naya Maleiwa? ¿Namaataajeenapa na sülaülashiikana mma? Mayaainjeʼe jüüjüüin na aʼyataashiikana nümüin Jeʼwaa sümüin tü nachuntakat na sülaülashiikana mma, nnojoliishii naya sünainpünaain poliitika (Roma 13:1-7). Natüjaa aaʼu shiainjatüin anain atuma sukuwaʼipa wayuu tü Nuluwataayakat Maleiwa. Waneejatü sukuwaʼipa tia aluwataayakat suulia sukuwaʼipa suluwataaya wayuu (Juan 18:36, 37).

15. ¿Kaseerü alataka namüin na wayuu suluʼukana nupueulose Jeʼwaa saashin tü karaloʼuta Alateetkat Mapeena?

¹⁵ Sülüʼütpa sükalia süpüla sajaʼttinnüin tü kasakat süpüshuaʼa, apüleeruaaneerü naaʼin na wayuu suluʼukana nupueulose Maleiwa süpüla nnojoliinjanain waneepiain naya nümaa Jeʼwaa. Aküjünüsü tia suluʼu tü karaloʼuta Alateetkat Mapeena. Ayateena müliain waya atumawaa jee apülajünüin woulia tü waʼyataainkat nümüin Maleiwa. Napüleerueerü waaʼin na sülaülashiikana mma süpüla waneeküin namaain waya jee mülieena natuma na nnojoliikana jüüjüüin namüin (Alat. Map. 13:12, 15). Napüleerueerü saaʼin tü wayuukalüirua süpüshuaʼa süpüla neʼitaainjatüin nanain «wane jeerü sünain tü najapü nekiakat je neʼipoʼunain shiale» (Alat. Map. 13:16). Sümaiwa paala, eʼitaanapuʼusü wanee jeerü nünain wanee achepchiee süpüla sütüjaanüin aaʼu jaralin chi nülaamainkai. Müsia sukuwaʼipa tü aainjünajatkat maaʼulu, na sülaülashiikana mma müsü neʼitaakai saaʼin wanee jeerü nanain napüshuaʼa na wayuukana süpüla sütüjaanüin aaʼu namaajanain naya. Atüjaaneerü saaʼu tia sükajee tü naaʼinrakat jee tü jülüjakat naaʼin na wayuukana.

16. ¿Jamüsü wayaawatüinjatka maʼin saaʼu waneepiale waya nümaa Jeʼwaa?

¹⁶ ¿Wachekeetche müin shiʼitaanakai saaʼin wanain tia jeetkat? ¿Wachekeetche namaain waya na sülaülashiikana mma? Na ayoutakana müin shiʼitaanakai saaʼin nanain tü jeetkat, mülieena naya atumawaa. Saashin tü karaloʼuta Alateetkat Mapeena, nnojoleerü taashin napüla «oikkaa je ayalajaa wane kasa» (Alat. Map. 13:17). Natüjaapejeʼe saaʼu na aʼyataashiikana nümüin Maleiwa tü naaʼinrajatkat Maleiwa naka na wayuu kanainkana tia jeetkat (Alat. Map. 14:9, 10). Süka nnojoluin naneeküin shiʼitaanüin tia jeetkat nanain, müsü süshajünakai saaʼin sünain najapü: «Nümaajachi taya Jeʼwaa» (Is. 44:5). Wayaawatüinjatü maʼin saaʼu maaʼulu müleka shiimainre waneepiain waya nümaa Jeʼwaa. Waneepiale waya nümaa Jeʼwaa, talateechi nia wamaa süka nümaain waya.

17. ¿Kasa jülüjainjatka waaʼin süchiki nükalia Jeʼwaa?

¹⁷ Nnojotsü nüntiramaatüin nükalia Jeʼwaa süka nnojolin nücheküin eeinjachin wanee wayuu eekai amüloulin (2 Ped. 3:9). Nuuʼulaain sülatüin kaʼi süpüla nayaawajaainjanain na wayuukana suulia naainjala jee süpüla naneeküinjanain naʼyataain nümüin. Anteetpejeʼe tü nükaliakat Jeʼwaa nutuma. Na ayoutakana naʼyataain nümüin Maleiwa, alateerü namüin tü alatakat nümüin faraón soʼu nükalia Moisés. Anuu nünüiki Jeʼwaa nümüin faraón: «Nnojotsüje kamaʼakuʼu müin tatuma taluwataweere pümüin wanee ayuulii outasiroʼu otta müsia taluwataweere shia sümüin tü pupueulosekalia, outatüjüije pia tatuma otta nnojoishije yaakuʼu müin pia saaʼu tü mmakat. Tooʼulaapejeʼe katüin poʼu süpüla shiyaawatünüin aaʼu pülashin maʼin taya jee süpüla shiʼraajünüinjatüin tü tanüliakat sainküin mmaka süpüshuaʼa» (Éx. 9:15, 16). Natüjaajeerü aaʼu na sülaülashiikana mma niain Jeʼwaa chi waneeshikai sünain Maleiwain (Ezeq. 38:23). ¿Jamüinjatü sukuwaʼipa tia?

18. (1) ¿Kasa aküjüneeka achiki suluʼu Ageo 2:6, 20-22? (2) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu shikeraajeerüin mapeena tü nüküjakat Ageo?

¹⁸ Wainma juya mapa süchikijee outuin Ageo, nüküjain chi aluwataaushikai Pablo wanee pütchi ekeraajüinjatka mapeena suluʼujee Ageo 2:6,  20-22 (paashajeʼera). Anuu tü nüshajakat Pablo: «Anuupejeʼe wanee pütchi nüpansaajaka: ‹Meerü talianajeʼerakai saaʼin süchikuaʼa tü mmakat, akaʼaya tü sirumatuʼukat›. Jee tia pütchi ‹süchikuaʼa› makat, aküjünüsü wamüin süpüla watüjaain saaʼu sünain sajaʼttinneerüin tü kasa alianajeʼennakat, tü kasa nnojotkat nukumalain Maleiwa, süpüla eeinjatüin tü kasa nnojotkalü alianajeʼennüin» (Heb. 12:26, 27, TNM). Naatapejeʼe tü kasa eekat sutuma müin nülianajeʼerakai saaʼin Jeʼwaa tü pueulokalüirua aküjünaka suluʼu Ageo 2:6, 20-22 suulia tü aküjünakat suluʼu Ageo 2:7, süka jamüin, najaʼttinneenüin na wayuu ayoutakana Jeʼwaa süpüla nuluwataain naaʼu maʼaka najaʼttinnüin faraón.

19. (1) ¿Kasa nnojoluinjatka ajaʼttinnüin? (2) ¿Jamüsü watüjaaka saaʼu tia?

¹⁹ ¿Kasa nnojoluinjatka ajaʼttinnüin? Anuu sooʼomüin nünüiki Pablo: «Sutuma saapünüinjatüin wamüin wanee aluwatawaa nnojotka süpüla müin sülianajeʼennakai aaʼin, shia anaka aluʼu ayatüle waʼyataain süchiirua süpüla naapüin naʼanasia Maleiwa wamüin, jee sükajee tia eeshi süpüla waʼwaajüin Maleiwa maʼaka nücheküin shia, sümaa mmoluwaain waya neema jee kojutuin nia wamüin» (Heb. 12:28, TNM). Shiainjatü neʼe tü Sukuwaʼipakat Aluwatawaa nutuma Maleiwa eeinjatka waneepia nülianajeʼerapa saaʼin süchikuaʼa Maleiwa tü pueulokalüirua (Sal. 110:5, 6; Dan. 2:44).

20. (1) ¿Kasa naneeküinjatka na wayuukana? (2) ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla wakaalinjain naya?

²⁰ Naneeküinjatü na wayuukana jaralin kamaainjanain naya. Müleka ayatüle naaʼinrüin tü kasa mojusü naaʼinrakat na manoujainsaliikana ajaʼttinneena naya, aluʼujasaʼa nanouteʼerüle nakuwaʼipa nuʼupala Maleiwa kateena oʼu naya waneepia. Wakaalinjamaata naya süpüla naneeküin jaralin kamaainjanain naya (Heb. 12:25). Wanaa sümaa waküjain pütchi namüin, wakaalinjain naya. Müsüjeseʼe anain maʼin waʼyataale süchiirua süpüla shikerotüinjatüin saʼanasia tü pueulokalüirua suluʼumüin nupueulose Maleiwa. Jülüja maʼin waaʼin tü nümakat chi Wasenyotsekai Jesuu, tü makat: «Aküjüneerü sainküin mmakat süpüshua [tü süchikikat nukuwaʼipa Maleiwa sünain aluwatawaa] süpüla saapünüinjatüin sütüma wayuu süpüshua. Je kettaapa shia, anteerü sükalia sajaʼlajaainjatkat oʼu tü kasakat süpüshua» (Mat. 24:14).