1. (1) ¿Kasa choʼujaaka sümüin wayuu süpüshuaʼa? (2) ¿Jaralii na aikana apüla wanee wayuu?

CHOʼUJAASÜ namüin na wayuukana napüshuaʼa kaʼaleewainjanain naya. Na aikana apüla wanee wayuu, naya na nüpüshikana jee naʼaleewainyuu, anasü naaʼin kojutüle nia natumayaa. Niapajaʼa waʼaleewainjachin maʼin Jeʼwaa süka niain chi Kakumalakai waya (Ecl. 12:1).

2. (1) ¿Kaseerü naainjaka Jeʼwaa warütkaale nünainmüin naashin? (2) ¿Jamüsü kapüleeka shia nümüin wanee wayuu?

² Müleka warütkaale nünainmüin Jeʼwaa nashin, arütkaajeechi nia wanainmüinyaa (Sant. 4:8). ¡Anakatche maʼin tia! Eepajaʼa na wayuu kapüleekana amüin tia süka kaainjaraliin naya naashin jee shiale saaʼu wattain maʼin Maleiwa iipünaa noulia naashin. ¿Shiimainchejeʼe eein süpüla aleewain waya nümaa Jeʼwaa?

3. ¿Kasa jülüjüinjatka waaʼin nüchiki Maleiwa?

³ Jülüjeesü waaʼin nnojoluin wattain Maleiwakai nuulia wanee wayuu müleka niʼraajeere nia (paashajeʼera Aluwataaushikana 17:26, 27 otta Salmo 145:18 *). Mayaapejeʼe wayuuin kaainjaraliin waya, anasü nümüin Maleiwa warütkaale nünainmüin, anasü nümüin  aleewale waya nümaa (Is. 41:8; 55:6). Shiimüinshaata tia, anuʼusa nünüiki David: «Pia neʼe pümüiwaʼa aapaka sünüiki wayuu suʼuraajapa pümüin. Anteerü wayuu maʼleekalia pünainmüin. Anataʼaleeshijaʼa chi wayuu püneekakai süpüla nürütkaainjachin pünainmüin» (Sal. 65:2, 4, NM). Anii wanee wayuu arütkaakai nünainmüin Jeʼwaa, Asá nünülia. Wekirajaa sünain tü sümakat tü Wiwüliakat süchiki tü naainjakat Jeʼwaa nümüin Asá. *

4. ¿Kasa naainjaka Asá süka kojutüin Jeʼwaa nümüin?

⁴ Kojutüshi Jeʼwaa nümüin Asá, makalaka nüjünajaain na jaleetshiikana suluʼujee tü aʼwaajüleekat Maleiwa jee müsia najaʼlajeʼerüin tü maleiwayaasükalüirua (1 Rey. 15:9-13). Nüküjüin Asá namüin na wayuu chejeʼewaliikana Judá «nachajaainjachin Jeʼwaa chi Namaleiwasekai na natuushinuukana ooʼulaka noonooinjanain sümaa tü nuluwataakalü anain naya». Naaʼinrüinjaʼa na wayuukana tia, müleje nnojoluin atkawaa suluʼu tia mmakat soʼu poloo juya. Anasü sukuwaʼipa nuluwataaya Asá nutuma Jeʼwaa soʼu tia poloosükat juya. Nütüjaa aaʼu Asá niain Jeʼwaa akaaliinjaka naya, müshijeseʼe nümüin mapa: «Wachajaainya Jeʼwaa mapa mülejee nnojoluitpain sütkaain wayuu wamaa» (2 Crón. 14:1-7, NM). ¿Kasa alataka mapa süchikijee tia?

5. (1) ¿Kasa naainjaka Asá süka aleewain maʼin nia nümaa Jeʼwaa? (2) ¿Kasa naainjaka Jeʼwaa mapa süchikijee tia?

⁵ Ashutüshi Zérah naaʼu na wayuu chejeʼewaliikana Judá, wanee miyon surulaannuu nümaajatü, tresiento neʼejena naya makana. Zérah, chejeʼewai Etiopía (2 Crón. 14:8-10). Palitchon na surulaat nümaajanakana Asá, eeshii maʼaka 580.000. ¿Jamüsüche naaʼin Asá sutuma tia? «¿Jamüsiaʼaya maʼin nuuʼulaaka Maleiwa sushutüinjatüin waaʼu wayuukalüirua tüüirua?», eesüjaʼa süpüla müin naaʼin Asá. ¿Jaraleeiche nuchuntaka amüin kaaliinwaa Asá? Jaʼyasü naaʼu Asá aleewain maʼin nia nümaa Jeʼwaa, nuchuntüinjeseʼe kaaliinwaa nümüin suʼunnaa tia. Anuujeseʼe nünüiki nümüin Jeʼwaa: «Kaaliinya maa waya püpüla Jeʼwaa, piaʼaya neʼe pümüiwaʼa chi weʼitaakai anain waaʼin. Shiimain wakanaleerüin wayuukalüirua tüü süka wamaajachin pia. Jeʼwaa, pia Wamaleiwasekaʼaya. Nnojo puuʼulaain sükanalüin pia wayuukalüirua tüüirua». ¿Kasakaʼa naainjüin Jeʼwaa mapa süchikijee tia? «Akanaluushii na etíopekana nutuma Jeʼwaa.» ¡Najaʼlajeʼerüin napüshuaʼa! (2 Crón. 14:11-13, NM.)

6. ¿Kasa washatüinjatka sünain nukuwaʼipa Asá?

⁶ ¿Jamüsü nütüjaaka maʼin aaʼu Asá nükaaliinjeechin nia Jeʼwaa? Shia süka noonooin sümaa tü nümakat Jeʼwaa nümüin jee nia neʼe nuʼwaajaka Jeʼwaa nümüiwaʼa süka süpüshuaʼa naaʼin (1 Rey. 15:11, 14). Müshiʼiya wayakana, waʼwaajüinjachi Jeʼwaa süka süpüshuaʼa waaʼin. Waaʼinrüinjatü tia süpüla aleewainjanain maʼin waya nümaa Jeʼwaa maaʼulu yaa jee süpüla kaʼikat süpüshuaʼa. Nia Jeʼwaa arütkaaka palajana wanainmüin süpüla aleewainjanain waya nümaa. ¡Anashaatakatche maʼin nukuwaʼipa Jeʼwaa! Eesü piamasü kasa naapaka Jeʼwaa wamüin süpüla warütkaainjanain nünainmüin, wekirajaa sünain tia.

7. (1) ¿Kasa naainjaka Maleiwa wapüleerua süpüla niiʼiyatüin sünain alin waya nüpüla? (2) ¿Jarai naapaka ekii Maleiwa süpüla neenaküin waya nünainmüin?

⁷ Aishaatashii maʼin waya nüpüla Jeʼwaa, müsüjeseʼe nukumajüin tü Mmakat süpüla kepiainjanain waya saaʼu. Otta müsia, «katoʼuchii waya, waraittüshii waya otta wayuushii waya» nutuma (Aluw. 17:28; Alat. Map. 4:11). Nikirajüin waya süpüla kooʼomüinjatüin wanoula (Luc. 12:42). Naapüin wanüiki Maleiwa woʼuraajapa nümüin (1 Juan 5:14). Naapüin Maleiwa nikii chi nüchonkai saaʼu süpüshuaʼa tü wayuukalüirua süpüla neenaküin naya nünainmüin, niiʼiyatüin Maleiwa mayaa sünain miyoʼushaatain  waalin nüpüla (paashajeʼera 1 Juan 4:9; * 1 Juan 4:10, 19). Naapüin Maleiwa chi waneeshikai Nüchon süpüla sülaʼajaanüinjatüin saainjala wayuu süpüshuaʼa (Juan 3:16).

8, 9. ¿Kasapülajatü naapaka Jeʼwaa nikii Jesuu saaʼu wayuu?

⁸ Sutuma naapüin Jeʼwaa nikii chi Nüchonkai saaʼu wayuu süpüshuaʼa, alaʼajaanüsü naainjala na wayuu eetüjüliikanaʼaya nüpülapünaa Kürisüto. ¿Suluʼu jamüin? Anuu sukuwaʼipa yaa: alaʼajaanüsü naainjala naya wayuukana soʼujeʼereʼeya tü kaʼi nüküjakalü oʼu Jeʼwaa eejeechin wanee wayuu Oʼtteʼerakai wayuu süpüshuaʼa. Ekettaajüsü tü pütchikat nümüin Jeʼwaa yalaʼaya süka nütüjaain saaʼu nuunteerüin tü nümakat nükajee Jesuu (Gén. 3:15). Müshijeseʼe naapüin Pablo tü analuʼutkat nümüin Maleiwa «süka naapajiraain nikii Jesuu saaʼu wayuu süpüshuaʼa süpüla taashinjanain naya suulia naainjala». Jee tü wanee nümakat Pablo shia «nülaʼajaain Maleiwa naainjala na wayuu eejanakana namaiwa paala» (Roma 3:21-23, 26; Roma 3:24, 25, NM). Nnojoishiije waya arütkaain nünainmüin Maleiwa müleka nnojoire naapüin nikii Jesuu saaʼu wayuu süpüshuaʼa.

⁹ Na wayuu nnojoliikana yaletüin aaʼin arütkaajeena nünainmüin Jeʼwaa sümaa neʼraajeechin nia saaʼujee naapajiraaichipain nikii Jesuu. Müsüjeseʼe sümüin tü Wiwüliakat: «Akaajasa Cristo, nnojotsü niyoukta achiki ouktaa waaʼu. Je mayaainje kaainjaraliin waya, ouktüshia neʼe nia waneepia waaʼujee. Süka tüü, niiʼiyatüin Maleiwa wamüin sünain alin maʼi waya nüpüla» (Roma 5:6-8). Aishaatashii waya nüpüla Jeʼwaa jee nüpüla Jesuu süka naakajirüin wayuu süpüshuaʼa suulia saainjala. «Otta chi eekai nnojolin eenakuushin nütüma chi Tashikai kajünalakai taya, nnojoleechi antüin tanainmüin», müshi Jesuu. Anuutaajaʼa joo nünüikiyaa: «Tayakai, taya chi süntajachikai akajee wayuu nünainmüin Maleiwa» (Juan 6:44; 14:6). ¿Jama wayakana? ¿Jamüsü sukuwaʼipa nutuma Jeʼwaa süpüla neenaküin waya nünainmüin? Naapüin wamüin chi naaʼinkai süpüla neenaküin waya jee müsia süpüla katüinjatüin woʼu süpüla kaʼikat süpüshuaʼa (paashajeʼera Judas 20, 21). Wekirajaa sünain tü wanee kasa naapakat wamüin Jeʼwaa süpüla neenaküin waya nünainmüin.

10. ¿Kasapülajatü nüshajiraka Jeʼwaa tü Wiwüliakat?

¹⁰ Wekirajaaitpa anain waneeirua wetsiikulo sünainjee poloo pienchi karaloukta suluʼujeejatü tü Wiwüliakat. Nnojorüle tü Wiwüliakat, nnojotsüjee watüjaain saaʼu tü waaʼinrajatkat süpüla warütkaain nünainmüin Jeʼwaa. Nnojotsüjee watüjaain saaʼu tü kasa eekat sünainjee naapajiraain nikii Jesuu saaʼu wayuu süpüshuaʼa jee niain warütkaain akajee nünainmüin Jeʼwaa. Nüshajirüin Jeʼwaa tü Wiwüliakat sükajee tü nütchinkat süpüla weʼraajüinjachin nia jee süpüla watüjaainjatüin aaʼu tü naaʼinrajatkat mapa. Jamüsüjaʼa suluʼu Éxodo 34:6, 7, ashajünüsü nüchiki Jeʼwaa sünain niain «wanee Maleiwa amüliajüi, anashi maʼin, kamaʼashi süpüla jashichijawaa, aipürai maʼin nia otta shiimain maʼin tü nümakat, ayatüsia alin wainma wayuu nüpüla, nülatirüin sooʼopünaa naaʼin tü kasa mojusü aainjünakat». Anasü naaʼin wanee wayuu nürütkaale nünainmüin wanee Maleiwa eekai müin aka chia. Wekirajaale sünain tü Wiwüliakat, weʼraajaleejeechia maʼin Jeʼwaa ooʼulaka arütkaʼaleejeenaʼaya waya nünainmüin.

11. ¿Jamüshii wekirajaainjanaka maʼin sünain tü Wiwüliakat? (Piirakaa sümüin tü ayaakuaa suluʼukat süpana 18.)

¹¹ Süpüla watüjaain saaʼu tü waaʼinrajatkat süpüla aleewajiraain waya nümaa Jeʼwaa, müsü sünüiki tü karalouktakat Acerquémonos a Jehová suluʼu süpana 3: «Süpüla aleewajiraain wanee wayuu nümaa wanee yalejee, acheküshi niʼraajüinjachin nia palajana ooʼulaka kojutüinjatüin nümüin tü nukuwaʼipakat. Makalaka choʼujaain wekirajaain suluʼu tü Wiwüliakat süchiki tü nukuwaʼipakat Jeʼwaa ooʼulaka tü nuluwataakalü  anain waya». Aitaʼaleeshiijaʼa maʼin waya nüpüla Jeʼwaa nüshajirakaʼa tü Wiwüliakat suluʼu mapüleechoin shia.

12. ¿Jamüshii nayakaʼa nüneeküin Jeʼwaa na wayuukana süpüla nashajüinjatüin tü Wiwüliakat?

¹² Nayashiijee nuluwataaka Jeʼwaa na aapiee nümaʼanajeejanakana süpüla nashajüin tü Wiwüliakat. Süka jamüin, jülüjüin waya naaʼin na aapieekana sümaa kapülain naaʼin tü waaʼinrakat (1 Ped. 1:12). Anashaatasüjeʼe tü pütchi nashajakat suluʼu tü Wiwüliakat. Nayale aaʼinrüin tia, nnojotsüjee nayaawatüin aaʼu tü suluʼukat naaʼin wanee wayuu. Nnojotsüjee natüjaain saaʼu nümüliala wanee wayuu, tü choʼujaakat nümüin jee tü jookalü apüla nia. Sutumajee tia, naya nüneekaka Jeʼwaa na wayuukana süpüla nayainjanain ashajüin tü Wiwüliakat. Wayaawatüinjeseʼe saaʼu tü pütchi suluʼukat süka wayuuin na ashajakana shia. Wayaawatüin saaʼu tü alatakat namüin, müleka talatüle naaʼin, mojule naaʼin jee müsia wayaawatüin saaʼu tü alatakat namüin na wayuu nashajakana achiki. Wayaawatüin saaʼu jamüin naaʼin naya wayuukana sutuma nnojoluin shikettaajüin tü keeʼireekat naaʼin, sutuma isain nachiki wanee kasa. Otta taasia, talatüsü waaʼin müleka talatüle naaʼinyaa sutuma nasaʼwatüin wanee kasa. Na wayuu ashajakana tü Wiwüliakat müshii aka naya waaʼin wayakana wapüshuaʼa (Sant. 5:17).

13. ¿Jamüsü paaʼin sutuma paashajeʼerüin tü nümakat Jonás nümüin Jeʼwaa?

¹³ Jamüshiijaʼa müleka nayale na aapieekana ashajüin tü Wiwüliakat, nnojotsüjee mmolujaain naaʼin maʼaka naaʼin Jonás soʼu nuluwataain nia Jeʼwaa Nínivemüin. Müshijeseʼe nüneeküin Jonás süpüla nüshajüin tü alatakat nümüin. ¡Nüküjüin Jonás süpüshuaʼa tü jülüjakat naaʼin! Anuʼusa nünüiki nümüin Jeʼwaa soʼu süleʼeruʼujuchin nia tü jime miyoʼushaatakat: «Jülüjajaashi pia taaʼin Jeʼwaa wanaa sümaa ouktajachiaain taya taaʼinruʼu» (Jon. 1:3, 10; 2:1-9, NM).

14. ¿Jamüsü wayaawataka saaʼu tü jülüjakat naaʼin Isaías?

¹⁴ Anuʼusa nünüiki Isaías wanaa sümaa niʼrüin Jeʼwaa: «¡Ouktüshiaʼala maʼin taya süka  teʼrüichipain Jeʼwaa, chi wainmakai asurulaatse. Eetaayai wayuuin maainjalasai taya, kepiashi taya saʼaka wayuu kaainjarannuu!» (Is. 6:5, NM). Nnojotsüjee müin nünüiki wanee aapiee nümaʼanajeejachikai Jeʼwaa. Süka jamüin, maainjalain nia. Wayaawatüin saaʼu tü jülüjakat naaʼin Isaías süka wayuuin nia wanaa wamaa.

15, 16. (1) ¿Jamüsü wayaawataka saaʼu tü alatakat namüin na wayuu ashajakana tü Wiwüliakat? Püküja süchiki tü alatakat namüin. (2) ¿Kasa wekirajaainjatka anain süpüla warütkaain nünainmüin Jeʼwaa?

¹⁵ «Nnojoishi taya kasain anain apüla», müshi Jacob. «Wayuu kaainjarai taya», müshi Pedro. Nnojotsüjee müin nünüiki wanee aapiee nümaʼanajeejachikai Maleiwa müleka nialeje ashajüin tü Wiwüliakat (Gén. 32:10, NM; Luc. 5:8). Nnojoishijeʼe mmoluin wanee aapiee maʼaka mmoluin na nikirajüinkana Jesuu. Nnojotsüjee choʼujaain nümüin nüchecherüinjatüin naaʼin maʼaka naaʼin Pablo namaa na wanee anoujüshiikana soʼu naküjüin pütchi (Juan 6:19; 1 Tes. 2:2). Nnojotsüjee müin nukuwaʼipa wanee aapiee süka pülashin nia. Müsüjeseʼe wayaawatüin saaʼu tü kasa alatakat namüin na wayuu ashajakana tü Wiwüliakat süka wayuuin naya wanaa wamaa. Waashajeʼerapa tü Wiwüliakat, talatüsü waaʼin wanaa sümaa talatüin naaʼin na ashajünakana achiki, mojusü waaʼin wanaa sümaa mojuin naaʼinya (Roma 12:15).

¹⁶ Suluʼu tü Wiwüliakat, ashajünüsü süchiki tü kasa anasü naaʼinrakat Jeʼwaa namüin na wayuu aʼyataakana nümüin. Wainmeerü tü kasa anasü watüjakat sünainjee nukuwaʼipa Jeʼwaa müleka wasakireʼerüle waaʼin sünain tü waashajeʼerakat. Mayaapejeʼe wayuuin kaainjaralii naya, aishii naya nüpüla Jeʼwaa, nnojoishi nia aashichijaamaatüin namüin. Wekirajaale nünain Maleiwa, miyoʼushaateerü naaliin wapüla ooʼulaka weʼraajashaateechi maʼin nia. Arütkaajeena waya nünainmüin Jeʼwaa müleka waaʼinrüle tia (paashajeʼera Salmo 25:14 *).

17. (1) ¿Jamüsü nünüiki Azarías nümüin Asá? (2) ¿Joujatü nnojoluin kachipünaayaain naaʼin Asá tü nümakat Azarías? ¿Kasa alataka nümüin sünainjee naaʼinrüin tia?

¹⁷ Anuu nünüiki Azarías nümüin Asá jee namüin napüshuaʼa na wayuu chejeʼewaliikana Judá, tüü shia soʼu nakanaluuin na etíopekana natuma, müsü mayaa: «Eejeechi Jeʼwaa jümaa müleka nnojoliire jükayalaain nuulia, arütkaajeechi nia jünainmüin müleka jürütkaale nünainmüin. Jükayalaale nuulia, akayalaajeechi nia juuliayaa» (2 Crón. 15:1, 2, NM). Nnojotsü kachipünaayaain naaʼin Asá tia pütchikat mapa. Soʼu süshutünüin aaʼu Judá nutuma Baasá, chi aluwataaikai saaʼu Israel, nia neʼe nuwataamaataka anainmüin Asá chi aluwataai chejeʼewaikai Siria. Nnojoishi niain nuwataain anainmüin Jeʼwaa. Nümakalaka Jeʼwaa nümüin Asá saaʼujee tia naaʼinrakat: «Mojutaʼaleesüjaʼa maʼin tia paainjakat, saaʼu müitpain pukuwaʼipa, ashuteerü paaʼu wayuu weinshi» (2 Crón. 16:1-9, NM). ¿Kasa shikirajaka anain waya tia?

18, 19. (1) ¿Kasa waaʼinrüinjatka müleka wakayalaale nuulia Jeʼwaa? (2) ¿Kasa waaʼinrüinjatka süpüla warütkaain nünainmüin Jeʼwaa?

¹⁸ Nnojo pükatalaain nuulia Jeʼwaa. Müleka wakayalaale nuulia, anasü jülüjüle waaʼin tü pütchi suluʼukat Oseas 12:6: «Aleʼejüinjachi pia nünainmüin chi Maleiwakai suluʼu alin nia püpüla jee suluʼu lotuin pukuwaʼipa noʼuluʼu. Otta taasia, [...] piʼitaainjatü paaʼin waneepia nünain Maleiwa». Kojuta wamüin naapajiraain nikii Jesuu saaʼu waainjala jee wekiraja maʼin sünain tü Wiwüliakat. Waainjüle tia, arütkaʼaleejeenaʼaya waya nünainmüin Jeʼwaa (paashajeʼera Deuteronomio 13:4 *).

¹⁹ Anuu nünüiki Asáf: «Anasü taaʼin tarütkaapa nünainmüin Maleiwa» (Sal. 73:28, NM). Makalaka anain wekirajaale sooʼomüin nüchiki Jeʼwaa. Müle shia watuma, miyoʼushaateerü naaliin Jeʼwaa wapüla. ¡Warütkaale nünainmüin Maleiwa maaʼulu, arütkaajeechi nia wanainmüin süpüla kaʼikat süpüshuaʼa!