OÑENTENDE hag̃ua umi mbaʼe eréva, ne ñeʼẽ ikláro porã vaʼerã. Iñimportánte ha iñinteresánteramo jepe umi mbaʼe remombeʼúva, avavépe ndaideprovechomoʼãi ndaikatúiramo ontende.

Peteĩ persóna ikatu ivós porã, péro nopronunsiaporãiramo umi palávra avavépe nomokyreʼỹmoʼãi. ¿Mbaʼérepa? Noñentendeporãiramo umi mbaʼe heʼíva, pe informasión ndopokomoʼãi umi hénte korasõre. Péicha jave haʼete voi oñeʼẽva hína ótro idiómape (Jer. 5:15). Ndareíri la Biblia heʼi: “Gerrahápe noñembopuporãiramo pe trompéta, avave ndojepreparamoʼãi oñorairõ hag̃ua. Upéicha avei, peẽ peiporúramo ñeʼẽ hasýva oñentende hag̃ua, ¿mbaʼéicha piko oñentendéta la pejéva? Añetehápe peñeʼẽta hína yvytúpe” (1 Cor. 14:8, 9).

¿Mbaʼérepa sapyʼánte nañantendeporãi pe ojeʼéva? Ikatu oime pe oñeʼẽva ndoavriporãi ijuru. Ha oĩ katu inervióso jave hatãva chugui hañykã, ikũʼatãmba ha apenaiténtema osẽ chupe la heʼíva.

Sapyʼánte katu pyaʼeterei oñeʼẽ pe persóna ha noñentendeporãi chupe. Haʼete umi otransmitíva partído rrádiope, pyaʼeterei oñeʼẽ ha repilla léntoramo jepe la heʼíva, heta mbaʼe ojehasáma ndehegui.

Ha oĩ avei umi noñeʼẽporãiva oreko rupi algún defékto oñeʼẽ hag̃ua. Upéicharamo jepe, osegíramo umi suherénsia oĩva ko leksiónpe ikatu hína omehora.

Péro heta vése ndaikatúi ñantende umi hénte heʼíva pórke oñeʼẽ jave nopronunsiaporãi umi palávra, térã ndopausái tekotevẽhápe ha ombojoapypa umi palávra hendapeʼỹ. Ha oĩ katu osalteáva umi sílava oñeʼẽ jave. Péicha jave umi ohendúva ikatu opilla lénto pe heʼiséva, térã michĩmi ontende ha upéi oñeimahinántema mbaʼérehepa oñeʼẽ. Upéicharõ, nañañeʼẽporãirõ ndaikatumoʼãi avei ñamboʼe porã ñande rapichápe.

 Mbaʼéichapa ikatu ñañeʼẽ oñentende hag̃uáicha. Tekotevẽ jaikuaa mbaʼéichapa ñane idiómape oñemohenda ha ojedividi umi palávra. Por ehémplo heta idiómape umi palávra ojedividi en sílava, upéva jaikuaa vaʼerã ikatu hag̃uáicha ñapronunsia porã umi palávra ha ani japausa hendapeʼỹ térã jaʼe entrekortadopa. Jaipotáramo oñentende porã la jaʼéva ñañehaʼã vaʼerã ñapronunsiapaite káda sílava ha ani ñañeʼẽ pyaʼeterei. Ikatu ñepyrũrã osẽ rráro lénto la ne ñeʼẽ, péro repraktika meméramo osẽtama ndéve normál porã. Nemanduʼa vaʼerã avei repausa vaʼerãha tekotevẽhápe ha ani rembojeheʼapa umi palávra.

Umi taréa ha suherénsia oĩva ko leksiónpe nepytyvõta oñentende porã hag̃ua la eréva, péro reñatende vaʼerã ani repronunsia porãitereiségui rexahera ha rehasáma la rrája.

Oĩ katu la ivós nosẽhatãiva ha apenami oñehendu la heʼíva, ¿mbaʼépa ikatu nepytyvõ ani hag̃ua oiko nderehe upéva? Reñeʼẽ jave tekotevẽ reñakãrapuʼã ha emaña umi nerendúvare. Ha relee jave peteĩ téxto ehupi yvate la nde Biblia, ikatu hag̃uáicha rejesaupiʼimínte remaña hag̃ua umi héntere. Péicha rejapóramo nerepaʼãmoʼãi ha syryrýpe reñeʼẽta.

Tuicha nepytyvõta avei reñehaʼãramo reñetrankilisa. Pórke ñanenervióso jave haʼete voi jasosopáva, ndaikatúi jarrespira porã ha nosẽvéima ñandéve la jaʼeséva.

Ñañeʼẽ jave ningo jaiporu avei ñane akã, ñane rembe, ñande ahyʼo ha heta múskulo. Upévare ñaaprende vaʼerã mbaʼéicha ikatu ñakontrola koʼã mbaʼe ombaʼapo hag̃ua hendaitépe ñañeʼẽ jave. Pórke sapyʼánte ñanenerviósogui ñane rañykã ha ñane rembe haʼete ku hatãmbáva, ndaikatúi jaavri ñande juru, jachuchupa ha ndaikatuvéima ñañeʼẽ porã. Péicha jave reñehaʼã vaʼerã ndepyʼaguapy, péro ani avei netrankiloiterei ha amo ipahápe nerepronunsiái umi palávra hekoitépe.

Reñeʼẽ jave, ¿oñentende porãpa la eréva? ¿Mbaʼéichapa ikatu reikuaa upéva? Relee vaʼerã en vos álta ha eñatende reiporúpa hendaitépe umi órgano jarekóva ñañeʼẽ hag̃ua. Jaʼéma haguéicha ndahaʼéi ñande juru ha ñane kũ añónte jaiporúva ñañeʼẽ hag̃ua, síno avei ñane rañykã, ha hetave múskulo jarekóva ñande ahyʼo ha ñande rovápe.  Upévare rehecha vaʼerã oimépa reavri porã hína la nde juru, ha eñehaʼã eiporu porã entéro umi órgano jarekóva ñañeʼẽ hag̃ua.

Iporãta avei regraváramo la eréva ha upéi rehendu. Péro regrava jave eñehaʼã eñeʼẽ reñeʼẽháicha jepi voi normálmente, por ehémplo rejapoháicha repredika jave. Upéi rehendúvo ejapysaka oñentende porãpa la eréva, ha mbaʼéichapa repronunsia umi palávra. Rehechakuaáramo tekotevẽha remehora, ikatu resegi umi suherénsia oĩva ko leksiónpe.

Péro, ¿mbaʼépa rejapokuaa rerekóramo algún defékto reñeʼẽ hag̃ua? Ikatu reavri porãve la nde juru ha eñehaʼã epronunsia porãmie umi palávra. Reñeʼẽ mboyve ideprovéchota ndéve rerrespira porãramo ha mbeguénte eñeʼẽ. Heta persóna osegi koʼã suherénsia ha omehorave. Péro koʼã mbaʼe ndeʼiséi opatamaha la ne provléma, tekotevẽ nepasiénsia. Ani nderesarái Jehová oiporavo hague Moiséspe oñeʼẽ hag̃ua Faraón ha umi isrraelíta renondépe, ha amalisia Moisés oreko vaʼekue peteĩ defékto oñeʼẽ hag̃ua (Éx. 4:10-12). Upéicharõ, nde nekyreʼỹramo, Jehová katuete ojevaléta avei nderehe, ha ovendesíta la rejapóva reservi porãve hag̃ua chupe.