ARTÍKULO OJESTUDIÁVA 19
Jehová ohechauka mborayhu ha hustísia ñandeprotehévo umi mbaʼe vaígui
“Che aikuaa porã ndéve nandegustaiha umi mbaʼe vai ojejapóva. Che aikuaa nde ndereguerohoryiha umi iñañávape” (SAL. 5:4).
PURAHÉI 142 Ñañakarama hatãke ñane esperánsare
MBAʼE REHEPA ÑAÑEʼẼTA *
1-3. a) Heʼiháicha Salmo 5:4-6, ¿mbaʼépa Jehová opensa umi mbaʼe vai ojejapóvare? b) ¿Mbaʼérepa ikatu jaʼe pe avúso ojejapóva peteĩ mitãre oñemoĩha “Cristo Léi” kóntrape?
ÑANDEJÁRA Jehová ningo ndochaʼeiete voi umi mbaʼe vaíre (elee Salmo 5:4-6). Prinsipálmente ombojeguaru chupe oĩ jave oavusa térã ovioláva peteĩ mitãme, upéva añetehápe peteĩ pekádo ivaietereíva. Ñande testígo de Jehová jasegi iñehémplo, ha upévare ñanembojeguaru voi oĩ jave oavusáva peteĩ mitãre. Ñande nañapermitíri upéva oiko kongregasiónpe ha nañamoʼãi avei umi ojapóvape koʼã mbaʼe (Rom. 12:9; Heb. 12:15, 16).
2 Tahaʼe haʼéva pe avúso ojejapóva peteĩ mitãre, oñemoĩ hína “Cristo Léi” kóntrape (Gál. 6:2). ¿Mbaʼérepa jaʼe upéva? Jastudia haguéicha pe ótro artíkulope, Cristo Léi hína entéro mbaʼe Jesús omboʼe vaʼekue, tahaʼe heʼíva térã iñehémplo rupive. Ko léi oñemopyenda mborayhúpe ha ñanemokyreʼỹ ñandehústo hag̃ua. Ñakumpli rupi ko léi, ñande kristiáno tee jatrata porã umi mitãme, ikatu hag̃uáicha oñeñandu hikuái segúro ha añetehápe ojehayhuha chupekuéra. Péro pe oavusáva térã ovioláva peteĩ mitãme ojapo peteĩ mbaʼe ivaietereíva ohechaukáva opensaha ijehénte. Pe mitã katu opyta oñandu avave ndohayhúi ni ndoproteheiha chupe.
3 Ñambyasýramo jepe, ko múndo tuichakuére hetaiterei oĩ ojapóva ko mbaʼe vaiete, ha kristiáno tee apytépe jepe oikóma ko mbaʼe vai. ¿Mbaʼérepa? Pórke “umi kuimbaʼe aña ha hovamokõiva” ojagarrapaite opárupi, ha ikatu voi oĩ umi oñehaʼãva oike kongregasiónpe (2 Tim. 3:13). Avei oĩ umi heʼi vaʼekue ijehe Testigoha ha ohejáva ogueraha vai chupe umi mbaʼe tieʼỹ ojaposéva, ha oavusa umi mitãre. Jahechamína mbaʼérepa jaʼekuaa ojapoha peteĩ pekádo ivaietereíva umi oavusa térã ovioláva umi mitãme. Upéi jahecháta mbaʼépa ojapo vaʼerã ansianokuéra oĩ jave opeka vaietereíva kongregasiónpe, por ehémplo oĩramo oavusáva peteĩ mitãre, ha mbaʼépa ikatu ojapo tuakuéra oprotehe hag̃ua ifamíliape. *
PETEĨ PEKÁDO IVAIETEREÍVA
4, 5. ¿Mbaʼérepa pe oporoavusáva opeka hína pe mitã kóntrape?
4 Umi ojeviola térã ojeavusa vaʼekue ikatu hetaiterei áñore ohasa asy upéva káusare. Ha ndahaʼéi haʼekuérante ohasa asýva, síno enterove ohayhúva pe mitãme, por ehémplo ifamília ha umi ermáno kongregasionpegua. Pe oavusa térã ovioláva peteĩ mitãme opeka vaieterei hína.
5 Opeka pe mitã kóntrape: Upe omaltratáva ha ombohasa asýva ótrope opeka hína. Pe artíkulo oúvape jahecháta pe oavusáva peteĩ mitãre opekaha hína, pórke olastima ha operhudika vaieterei chupe. Pe mitã ningo okonfia kuri hese, péro upe persóna otraisiona chupe ha ojapo hese umi mbaʼe vai ndojejapói vaʼerã peteĩ mitãre, ha upévare pe mitã noñeñanduvéima segúro. Ñande japrotehe vaʼerã umi mitãme ani hag̃ua oiko hesekuéra umichagua mbaʼe vai, ha oĩramo algúno ohasáma vaʼekue koʼã mbaʼe, tekotevẽ ñakonsola ha ñaipytyvõ chupe (1 Tes. 5:14).
6, 7. ¿Mbaʼérepa pe oporoavusáva opeka hína a) pe kongregasión kóntrape, b) umi autorida kóntrape?
6 Opeka pe kongregasión kóntrape: Kongregasiónpe oĩramo oavusa térã ovioláva peteĩ mitãme omotĩ ha omoherakuã vai pe kongregasiónpe (Mat. 5:16; 1 Ped. 2:12). Ajépa naiporãiete ha iñinhustoite upéva, pórke oĩ hetaiterei kristiáno ifiélva ‘oñorairõ mbaretéva hína ijeroviáre’ (Jud. 3). Ñande ndajaipotái mbaʼeve omongyʼa ni oheja vai pe kongregasiónpe, upévare umi ojapóva koʼãichagua mbaʼe vai ha noñarrepentírivape, ndajarekovéima chupe ñane ermánoramo.
7 Opeka umi autorida kóntrape: Kristianokuéra ningo “oñemoĩ vaʼerã mburuvichakuéra poguýpe” (Rom. 13:1). Ñande jahechauka ñañemoĩha ipoguypekuéra jarrespeta ha ñakumplívo umi léi omoĩva pe goviérno. Peteĩ kristiáno nokumplíriramo pe léi ha ojapo peteĩ mbaʼe vai, por ehémplo oavusáramo peteĩ mitãre, upéicharõ haʼe opeka hína umi autorida kóntrape (ekompara Hechos 25:8 heʼívare). Umi ansiáno ndorekóiramo jepe derécho okastiga hag̃ua umi nokumplírivape pe léi, haʼekuéra nomoʼãi upe oavusa vaʼekuépe peteĩ mitãre ani hag̃ua umi autorida okondena ha okastiga chupe (Rom. 13:4). Pe pekadór opaga vaʼerã hembiapo vaikuére (Gál. 6:7).
8. ¿Mbaʼépa Jehová opensa oĩ jave opekáva hapicha kóntrape?
8 Opa mbaʼe ári, opeka Ñandejára kóntrape (Sal. 51:4). Peteĩ persóna opekáramo hapicha kóntrape, haʼe opeka avei Jehová kóntrape. Jahechamína por ehémplo peteĩ léi Jehová omeʼẽ vaʼekue Israélpe. Pe léi heʼi peteĩ persóna omonda térã ombotavýramo hapichápe, ‘opeka hína ha naiñeʼẽrendúi Jehovápe’ (Lev. 6:2-4). Upéicha avei kongregasiónpe pe oavusa térã ovioláva peteĩ mitãme opeka Jehová kóntrape, pórke haʼe ombotavy pe mitãme. Pe mitã okonfia kuri hese ha haʼe ojaprovecha upe mbaʼére, upévare pe mitã noñeñanduvéima segúro. Pe oavusáva peteĩ mitãre tuichaiterei omotĩ Jehová réra. Upéicha rupi ñandéve g̃uarã pe avúso haʼe peteĩ pekádo ivaietereíva Ñandejára kóntrape, ha ñakondenaite voi upéva.
9. ¿Mbaʼeichagua informasiónpa oguenohẽma Jehová organisasión, ha mbaʼérepa umíva oñembopyahu jepi?
9 Heta áñorema Jehová organisasión oguenohẽ hetaiterei informasión oñemopyendáva la
Bíbliape oñeʼẽva pe avúsore. Por ehémplo, umi rrevísta ¡Despertad! ha Ñemañaháme osẽ umi artíkulo omombeʼúva mbaʼéichapa umi ojeavusa vaʼekue ogueropuʼakakuaa pe sufrimiénto ohasáva, mbaʼéichapa ótro ikatu oipytyvõ ha omokyreʼỹ chupekuéra ha mbaʼéichapa tuakuéra ikatu oprotehe ifamíliape. Jehová organisasión avei ombokatupyry ha omeʼẽ umi ansiánope hetaiterei instruksión oñeguenohẽva la Bíbliagui, oikuaa hag̃ua hikuái mbaʼépa ojejapo vaʼerã oĩ jave oavusáva peteĩ mitãre. Ha Jehová organisasión osegi orrevisa ha ombopyahu koʼã instruksión heʼíva mbaʼéichapa oñeñatende vaʼerã koʼãichagua káso kongregasiónpe. ¿Mbaʼérepa? Ikatu hag̃uáicha umi ansiáno siémpre okumpli Cristo Léi oĩ jave oavusa térã ovioláva peteĩ mitãme.¿MBAʼÉPA OJAPO VAʼERÃ ANSIANOKUÉRA OĨ JAVE OPEKA VAIETEREÍVA?
10-12. a) Oĩramo algúno opeka vaietereíva, ¿mbaʼe rehepa imanduʼa vaʼerã umi ansiáno, ha mbaʼépa oreko vaʼerã enkuénta? b) Heʼiháicha Santiago 5:14, 15, ¿mbaʼépa oñehaʼã ojapo umi ansiáno?
10 Oĩ jave opeka vaietereíva, umi ansiáno siémpre imanduʼa okumpli vaʼerãha Cristo Léi. Upévare mborayhúpe otrata vaʼerã entéro oĩvape kongregasiónpe, ha ojapo vaʼerã pe iporãva ha ihústova Ñandejára renondépe. Upéicha rupi, oñemombeʼu jave chupekuéra algúno opeka vaieterei hague, haʼekuéra oreko vaʼerã enkuénta heta mbaʼe. Umi ansiáno oipota oñesantifika Jehová réra ha ndoipotái mbaʼeve omongyʼa chupe, upéva hína la iñimportantevéva chupekuéra g̃uarã (Lev. 22:31, 32; Mat. 6:9). Iñimportanteterei avei chupekuéra oipytyvõ umi ermánope siémpre oreko hag̃ua peteĩ amista iporãva Jehovándi, ha avei okonsola ha omokyreʼỹse umi ojeperhudika vaʼekuépe pe pekádo vai káusare.
11 Avei oiméramo peteĩ kristiáno hína upe opeka vai vaʼekue, umi ansiáno oñehaʼãta ohecha upe persónapa oñarrepenti, ha oiméramo upéicha oipytyvõta chupe oreko jey hag̃ua peteĩ amista iporãva Jehovándi (elee Santiago 5:14, 15). Peteĩ kristiáno ohejáramo ipuʼaka hese umi deséo vai orekóva ha opeka vai, haʼete hasykatúva hína. Haʼe ndorekovéima peteĩ amista iporãva Jehovándi. * Upévare ikatu ñambojoja umi ansiánope umi doktór rehe. Haʼekuéra oñehaʼã omonguera “pe hasývape”, térã pe pekadórpe. Umi ansiáno ikatu oipuru umi konsého oĩva la Bíbliape oipytyvõ hag̃ua chupe, ikatu hag̃uáicha oĩ porã jey Jehovándi. Péro upéva ikatu oiko sólamente oñarrepentíramo ipyʼaite guive (Hech. 3:19; 2 Cor. 2:5-10).
12 Jahechaháicha, umi ansiáno oreko tuicha rresponsavilida. Haʼekuéra añetehápe ohayhueterei pe kongregasión, pórke Ñandejára oheja ikargopekuéra oñangareko ipuévlore ha otrata chupekuéra hustísia ha mborayhúpe (1 Ped. 5:1-3). Umi ansiáno ningo oipota entéro ermáno ha ermána oñeñandu segúro pe kongregasiónpe. Upéicha rupi, oñemombeʼu jave chupekuéra ojepeka vaieterei hague, por ehémplo oĩ hague oavusáva térã ovioláva peteĩ mitãme, haʼekuéra ensegída ojapo tekotevẽva. ¿Mbaʼépa ojapo hikuái? Jahechamína umi pregúnta oĩva oñepyrũnguévo párrafo 13, 15 ha 17.
13, 14. ¿Okumpli vaʼerãpa umi ansiáno umi léi heʼíva oñemombeʼu vaʼerãha umi autoridápe oĩramo heʼíva ojeavusa térã ojeviola hague peteĩ mitãme? Emyesakã.
13 ¿Okumpli vaʼerãpa umi ansiáno umi léi heʼíva oñemombeʼu vaʼerãha umi autoridápe oĩramo heʼíva ojeavusa térã ojeviola hague peteĩ mitãme? Si, okumpli vaʼerã. Umi lugár oĩháme koʼãichagua léi, umi ansiáno okumpli umi léi ha omombeʼu umi autoridápe oĩramo heʼíva ojeavusa térã ojeviola hague peteĩ mitãme (Rom. 13:1). Koʼã léi noĩri Ñandejára léi kóntrape (Hech. 5:28, 29). Upévare, oñemombeʼu jave umi ansiánope peichagua akusasión, haʼekuéra pyaʼe porã oñekomunika Betel ndive oikuaa hag̃ua mbaʼépa ojapo vaʼerã okumpli hag̃ua koʼã léi.
14 Umi ansiáno oñemongeta jave pe ojeavusa vaʼekuéndi ha ituakuérandi, térã oimeraẽ ótro oikuaávandi upe oiko vaʼekue, mborayhúpe omomanduʼáta chupekuéra orekoha hikuái derécho odenunsia hag̃ua upéva polisíape. ¿Péro mbaʼépa oikóta ojeakusáramo peteĩ ermánope ha upe oiko vaʼekue ojekuaáma heta lugárpe? ¿Opensa vaʼerãpa upe ojapo vaʼekue pe denúnsia ikáusare oñemongyʼa hague Ñandejára réra? Nahániri. Upe oavusa vaʼekue hína la omongyʼáva Ñandejára réra.
15, 16. a) Heʼiháicha 1 Timoteo 5:19, ¿mbaʼérepa umi ansiáno oikotevẽ mokõi testígo jepe ojapo hag̃ua peteĩ komite hudisiál? b) ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã umi ansiáno ojeakusa jave peteĩ kristiánope oavusa térã oviola hague peteĩ mitãme?
15 ¿Mbaʼérepa kongregasiónpe umi ansiáno oikotevẽ mokõi testígo jepe ojapo hag̃ua peteĩ komite hudisiál? Pórke upéva hína peteĩ mandamiénto omeʼẽva la Biblia oñeʼẽva pe hustísiare. Pe pekadór nomombeʼúiramo pe mbaʼe vai ojapo vaʼekue, oñekotevẽ mokõi testígo jepe ikatu hag̃uáicha umi ansiáno ojapo peteĩ komite hudisiál (Deut. 19:15; Mat. 18:16; elee 1 Timoteo 5:19). ¿Heʼisépa upéva oñekotevẽha mokõi testígo ojejapo mboyve pe denúnsia umi polisíape, oĩramo heʼíva ojeavusa térã ojeviola hague peteĩ mitãme? Nahániri, upéva ojepuru kongregasiónpente, ndahaʼéi umi ansiáno térã ótra persóna odesidíramo odenunsia peteĩ persónape ojeakusa haguére chupe ojapo hague peteĩ mbaʼe vai.
16 Ojeakusa jave peteĩ kristiánope oavusa térã oviola hague peteĩ mitãme, umi ansiáno okumplíta umi autorida léi heʼíva oñemombeʼu vaʼerãha upéva. Upéi haʼekuéra ohecháta mbaʼépa heʼi la Biblia ha oñehaʼãta oikuaa mbaʼépa añetehápe la oiko vaʼekue, ha odesidíta hikuái tekotevẽpa ojejapo peteĩ komite hudisiál. Umi ansiáno oporandúta pe persóna ojeakusávape haʼépa ojapo raʼe pe mbaʼe vai, ha haʼe onegáramo, upéicharõ umi ansiáno ohendúta umi testígo heʼíva. Pe oporoakusáva ha peteĩ persóna mas heʼíramo upe ojeakusáva añetehápe oavusa hague pe mitãre, térã oavusa haguéma voi ótro mitãre, upéicharõ umi ansiáno orekóma pruéva ojapo hag̃ua peteĩ komite hudisiál. * Péro ndaipóriramo pe segundo testígo, ¿heʼisépa upéva ijapuha pe ojapóva pe akusasión? Nahániri. Ndaikatúiramo jepe oñekomprova upe mbaʼe vai oiko vaʼekue mokõi testígo rupive, umi ansiáno oikuaa upe ojeakusáva oiméne hague ojapo peteĩ pekádo ivaietereíva ikatúva tuichaiterei operhudika ótrope. Upévare umi ansiáno osegíta okonsola ha oipytyvõ umi ojeperhudika vaʼekuépe. Avei osegíta oñatende porã oprotehe hag̃ua pe kongregasión, ani hag̃ua pe ojeakusáva operhudika mbaʼe upeichahágui algúnope (Hech. 20:28).
17, 18. Emyesakã mbaʼépa ojapo pe komite hudisiál.
17 ¿Mbaʼépa ojapo pe komite hudisiál? Pe palávra “hudisiál” ndeʼiséi umi ansiáno odesiditaha umi autoridápa okastigáta térã nahániri pe oporoavusa vaʼekuépe. Haʼekuéra noñentremetéi umi mbaʼépe, síno oheja umi autorida odesidi mbaʼéichapa ojekastigáta pe mbaʼe vai apohápe (Rom. 13:2-4; Tito 3:1). Upéva rangue, umi ansiáno ohusga térã odesidi peteĩ persónapa ikatu osegi pe kongregasiónpe.
18 Umi ansiáno oservíva peteĩ komite hudisiálpe ohusga umi mbaʼe ikatúva oafekta pe amista orekóva pe persóna Jehovándi ha ermanokuérandi. Haʼekuéra oipuru la Biblia odesidi hag̃ua oimépa oñarrepenti raʼe pe oavusa térã oviola vaʼekue peteĩ mitãme. Ha oiméramo noñarrepentíri, oñemosẽ chupe ha oñeanunsia pe kongregasiónpe (1 Cor. 5:11-13). Péro oñarrepentíramo, ikatu osegi pe kongregasiónpe. Upéicharõ jepe, umi ansiáno heʼíta chupe noñepermitimoʼãveimaha chupe oreko ni peteĩ priviléhio kongregasiónpe heta áñore, térã ikatu voi omano meve. Umi ansiáno ojepyʼapy rupi umi mitã oĩvare kongregasiónpe, ikatu oñemongeta apartete umi tuakuéra orekóvandi mitã michĩva, ha oavisa chupekuéra oñatende hag̃ua ifamíliare upe persóna oĩ jave upérupi. Ojapo jave koʼã mbaʼe, umi ansiáno oñatende porã vaʼerã ani hag̃ua omombeʼu mávarepa ojeavusa térã ojeviola vaʼekue.
MBAʼÉICHAPA TUAKUÉRA IKATU OPROTEHE IFAMÍLIAPE
19-22. ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã tuakuéra oprotehe hag̃ua ifamíliape? (Ehecha pe taʼanga oĩva ko rrevísta apére).
19 ¿Mávapa prinsipálmente oreko pe rresponsavilida oprotehe hag̃ua umi mitãme ani hag̃ua ojeperhudika chupekuéra? Tuakuéra rresponsavilida hína upéva. * Pene familiakuéra ningo “peteĩ rregálo omeʼẽva Jehová” (Sal. 127:3). Haʼe omeʼẽ peẽme pe rresponsavilida peñangareko ha peprotehe hag̃ua pene famíliape. ¿Mbaʼépa ikatu pejapo peprotehe hag̃ua pene famíliape ani hag̃ua ojeavusa térã ojeviola chupekuéra?
20 Primero, eheka informasión oñeʼẽva pe avúsore. Reikuaa vaʼerã mbaʼeichagua persónapa umi oavusáva jepi mitãnguérare ha mbaʼépa ojapo ombotavy hag̃ua chupekuéra. Eñatende porã vaʼerã umi situasión térã umi persóna ikatúvare oapeligra chupekuéra (Prov. 22:3; 24:3). Nemanduʼa vaʼerã la majória umi oviola térã oavusáva umi mitãre haʼeha hína peteĩ persóna pe mitã okonfiaha ha ojepokuaaha.
21 Segundo, reñemongeta porã vaʼerã ne famíliandi ha emokyreʼỹ chupekuéra oñeʼẽ hag̃ua nendive (Deut. 6:6, 7). Upéva heʼise rejapysaka porã vaʼerãha hesekuéra oñeʼẽ jave (Sant. 1:19). Nemanduʼa vaʼerã umi mitã okyhyjeha jepi omombeʼu hag̃ua ojeavusa hague hesekuéra. Ikatu hína okyhyje ndojegueroviáiramo g̃uarã chupekuéra, térã pe oavusa vaʼekue pe mitãre oamenasa raʼe chupe ani hag̃ua omombeʼu avavépe. Repilláramo ojehu hague algúna kósa ne famíliape, mborayhúpe ejapo chupe umi pregúnta reikuaa hag̃ua mbaʼépa oiko raʼe, ha ehendu trankílo porãnte oimeraẽ mbaʼe heʼíva ndéve.
22 Tercero, emboʼékena ne famíliape. Ere chupekuéra umi mbaʼe tekotevẽva oikuaa pe séxore. Pe informasión remeʼẽtava odependéta ijedáre ha umi mbaʼe ontendekuaátavare. Emboʼékena chupekuéra mbaʼépa heʼi ha ojapo vaʼerã oĩramo opokoséva hesekuéra hendapeʼỹ. Eipurúkena umi informasión oguenohẽ vaʼekue Jehová organisasión ha heʼíva mbaʼéichapa reprotehe vaʼerã ne famíliape (ehecha pe rrekuádro “ Mbaʼépa peikuaa vaʼerã nde ha ne familiakuéra”).
23. ¿Mbaʼépa ñande ñapensa pe avúsore, ha mbaʼépa ñambohováita pe artíkulo oúvape?
23 Ñande testígo de Jehovápe g̃uarã pe avúso haʼe peteĩ pekádo ivaietereíva ha ñanembojeguaru voi. Ñakumpli rupi Cristo Léi, ñane kongregasionkuérape noñemoʼãi umi oavusa térã oviola vaʼekuépe peteĩ mitãme, ni ndojeprotehéi chupekuéra hembiapo vaikue konsekuénsiagui. Péro oiméramo ojeavusa térã ojeviola vaʼekue yma peteĩ ñane ermáno térã ermánape, ¿mbaʼépa ikatu jajapo ñaipytyvõ hag̃ua chupe? Pe artíkulo oúvape ñambohováita ko porandu.
PURAHÉI 103 Ansianokuéra haʼe Jehová rregálo
^ párr. 5 Ko artíkulope jahecháta mbaʼéichapa ikatu japrotehe umi mitãnguérape ani hag̃ua ojeavusa térã ojeviola chupekuéra. Avei jahecháta mbaʼéichapa ansianokuéra ikatu oñangareko pe kongregasiónre, ha mbaʼéichapa tuakuéra oprotehe vaʼerã ifamiliakuérape.
^ párr. 3 MBAʼÉPA HEʼISE: Ojeʼe jave ojeavusa térã ojeviolaha peteĩ mitãme heʼise hína peteĩ kakuaa ojapoha álgo peteĩ mitãre orekógui umi deséo sexuál vai, ha upearã oipuru umi mitãme. Upévape ikatu oike pe rrelasión sexuál, séxo orál, séxo anál, opokopáva ótro órgano sexuál rehe, opokóva pe mitã péchore, humbýre térã ojapóva ótra kósa itieʼỹetereíva. Iñimportánte oñentende porã ojeavusa jave peteĩ mitãre, pe persóna ojapóva upéva operhudika ha ojaprovechaha hese, péro pe mitã ndorekói la kúlpa upe oiko vaʼekuére. Hetavéramo jepe oavusáva umi mitãkuñaʼíre, hetaiterei avei oĩ ojapóva upéva umi mitãʼíre. Ha oĩramo jepe hetave kuimbaʼe oavusáva umi mitãre, oĩ avei kuña ojapóva upéva.
^ párr. 11 Peteĩ persóna ndorekovéiramo peteĩ amista iporãva Jehovándi térã ijerovia kangy ha upévare ou opeka vaieterei, ndeʼiséi haʼe noĩriha rresponsávle umi mbaʼe ojapo vaʼekuére. Upe pekadór orrendíta kuénta Ñandejárape hembiapo vaikuére (Rom. 14:12).
^ párr. 16 Umi ansiáno núnka ndojeruremoʼãi peteĩ mitãme oĩ hag̃ua haʼekuéra oñeʼẽ jave pe ojeakusávandi pe avúsore. Upéva rangue, itúa, isy, térã peteĩ kakuaa pe mitã ojeroviaha, ikatu omombeʼu umi ansiánope pe mitã heʼíva oiko hague. Péicha ndojesegimoʼãi oñembosufri pe mitãme.
^ párr. 19 Pe informasión oĩva koʼápe tuakuérape g̃uarã, haʼe avei umi omongakuaávape g̃uarã peteĩ mitã ndahaʼéiva imbaʼe.