Ahechakuaa mbaʼeichaitépa Ñandejára Ñeʼẽ ipuʼaka

Omombeʼu Vito Fraese

NDÉPA reikuaa moõpa opyta Trentinara? Upéva peteĩ tavaʼi opytáva Nápoles súr gotyo (Italia). Upépe onasevaʼekue che tuvakuéra ha che ermáno Angelo. Haʼe onase riremi che família ova táva Róchesterpe, opytáva Nueva Yórkpe (Estados Unidos). Upépe che anase áño 1926-pe. Che túva oikuaavaʼekue umi testígo de Jehovápe (upérõ hérava Estudiantes de la Biblia) áño 1922-pe. Haʼe ha che sy pyaʼe voi ojevautisa ostudia rire la Biblia.

Che túva ningo itrankílo ha iñakãguapyvaʼekue, péro péicha avei ndogustái chupe umi inhustísia. Omorrenegaiterei voi chupe ohechávo umi rrelihión omoakãva ombotavyha umi héntepe, upévare haʼe oaprovechavaʼekue opaichagua oportunida opredika hag̃ua. Ha ojehuvilárõ guare ojapo iprekursorádo rregulár, péro upéi ohejámante ohupytývo 74 áño, nahesãivéi ha roʼyeterei rupi. Upéicharamo jepe káda més ojapo 40 térã 60 óra, oreko peve amo 90 áño arimi. Iñehémplo porãite tuichaiterei chepytyvõ! Oñembojarukuaáramo jepe, ojapo opa mbaʼe hekopete. Haʼe heʼimivaʼerã: “Ndovaléi péicha péichante jajapo umi mbaʼe Jehová ojeruréva ñandéve”.

Haʼe ha che sy akóinte oñehaʼãvaʼekue oremboʼe la Biblia heʼíva chéve ha umi cuatro che ermánope. Che ajevautisa 23 de agosto 1943-pe, ha añepyrũ che prekursorádo junio 1944-pe. Upérõ che ermána Carmela ha iñirũ Fern oservi prekursóraramo Genévape, peteĩ táva opytáva Nueva Yórkpe. Fern ningo peteĩ kuñataĩ horyetereíva, ha pyaʼe voi ahechakuaa haʼe chemoirũ porãitereitaha aikove aja pukukue. Upémarõ romenda agosto de 1946-pe.

Roservi ótro tetãme

Romenda rire rojapo ore prekursorádo espesiál Norwich ha Genévape (Nueva York). Agosto de 1946-pe roñeinvita roho hag̃ua Galaádpe, kláse número 12-pe. Upe rire roñemondo Nápolespe (Italia) ambue misionéro ndive, Carl Ridgeway ha hembireko Joanne. Upérõ upe táva oñepyrũ ramo opuʼã gérra rire, ha hasy rotopa hag̃ua peteĩ óga. Upévare heta mésere roiko peteĩ ogaʼípe orekóva mokõi kotýnte.

Chemichĩete guive ahendúmi che tuvakuéra oñemongetávo peteĩ ñeʼẽme ojeporúva Nápolespe. Upévare añeʼẽ jave italiáno oñentende umi mbaʼe haʼéva, péro ojekuaa cherehe amerikanoha. Férnpe katu ijetuʼúkuri oaprende upe idióma, péro amo ipahápe oñeʼẽ porãve chehegui.

Nápolespe, ñepyrũrã Teresa ha ifamília añoite ostudia la Biblia. Haʼekuéra ojededika kontravándo de sigarríllope. Ha pono ojepilla, Teresa oiporuvaʼekue peteĩ polléra henyhẽva  volsíllogui ha ipype oraha atyraite sigarríllo. Upévare pyharevete osẽ jave hógagui ikyra guasu ohóvo ha kaʼarukue ojevývo katu ipoʼi asy jey. Péro la Biblia tuicha okambia chupe ha 15 ihentekuérape. Koʼág̃a haʼekuéra oservi kyreʼỹ Ñandejárape umi 3.700 testígondi oĩva Nápolespe.

Oĩ heta oñemoĩva orerehe

Nueve mése roĩ haguépe Nápolespe, umi mburuvicha oremosẽ upe távagui. Upémarõ rova Suízape un més aja. Upéi roike jey Itáliape oñemeʼẽ rire oréve peteĩ kuatia heʼíva roĩha upépe turístaicha. Che ha Fern roñemondo Turínpe ropredika hag̃ua. Peteĩ kuñakarai oalkila oréve peteĩ koty ha oheja roiporu pe váño ha kosina imbaʼéva. Tiémpo rire ou avei Carl Ridgeway ha hembireko Joanne, ha rotopa peteĩ óga roalkila hag̃ua oñondive. Ipahápe roiko diez misionéro upe ógape.

Áño 1955-pe umi mburuvichakuéra oremosẽ Turíngui. Péro haʼetépe upérõ oĩma 4 kongregasión ha avei ermáno ikatupyrýva oñangareko hag̃ua koʼã kongregasiónre. Umi mburuvichakuéra heʼi oréve: “Ág̃a peho rire peẽ amerikáno, roikuaa porã opa reitaha umi mbaʼe pejapovaʼekue”. Péro ndoikói haʼekuéra heʼi haguéicha. Ñandejára ohovasa ko tembiapo ha koʼág̃a oĩ Turínpe 4.642 Testígo, 56 kongregasiónpe.

Florencia, peteĩ táva neporãmba jepéva

Upe rire rova táva Florénciape. Che ermána Carmela ha iména Merlin Hartzler oservivaʼekue upépe, ha akóinte imanduʼa porã upe távare. Péro ni noroimoʼãi iporãitereitaha upe lugár, pór ehémplo oĩ Piazza della Signoria, Ponte Vecchio, Piazzale Michelangelo ha Palazzo Pitti. Ha rovyʼavéntema heta hénte upepegua ohendu porã rupi Ñandejára Ñeʼẽ.

Rombostudia la Biblia peteĩ famíliape, ha pe karai ha hembireko ojevautisa. Upéicharamo jepe pe karai ndopoíri sigarríllogui. Péro áño 1973-pe rrevísta La Atalaya heʼi ojehejavaʼerãha pe vísio, upévare itaʼyrakuéra tuichavéva ojerure chupe oheja hag̃ua. Haʼe opromete ohejataha, péro nokumplíri. Peteĩ pyhare hembireko omondóntema imembykuéra mellíso orekóvape 9 áño oke hag̃ua, ha  noñemboʼéi hendivekuéra ojapoháicha jepi. Péro upéi oho hendapekuéra ha ohechakuaávo oñemboʼepáma hague, oporandu chupekuéra mbaʼépa ojerure iñemboʼépe. Haʼekuéra heʼi: “Jehová, eipytyvõmína papápe oheja hag̃ua pe sigarríllo”. Pe kuñakarai ohenói iménape ha heʼi chupe: “Ejumína ehendu mbaʼépa ojerure nde raʼykuéra”. Ohendúvo upéva, pe karai hasẽ ha heʼi: “Ndapitavéima arakaʼeve!”. Haʼe okumpli ipromésa ha upe famíliape oĩma 15 ojevautisáva.

Roho roservi Áfricape

Áño 1959-pe roñemondo Mogadísciope (Somalia) mokõi misionérondi: Arturo Leveris ha che ermáno Angelo. Upérõ upe tetãme oĩvaʼekue heta provléma polítikape. Organisasión Naciones Unidas ojerure Itáliape toipytyvõ Somáliape oreko hag̃ua igoviérno tee. Péro hetave provléma oĩ ha opa mbaʼe ijetuʼuve ohóvo. Heta italiáno romboʼévape osẽ upe tetãgui ha upévare ndaikatúi romoñepyrũ ni peteĩ kongregasión.

Upe tiémpope superintendénte de zona ojerure chéve aipytyvõ hag̃ua chupe. Upe aja rovisita umi tetã oĩva Somalia jerére. Heta umi ostudiáva orendive oñakãrapuʼãvaʼekue ohóvo, péro ohejámante hetã ojepersegieterei rupi. Oĩ avei umi opytáva, péro heta ohasa asy. * Orerasẽ jepi oremanduʼávo mbaʼeichaitépa haʼekuéra oaguanta umi mbaʼe ijetuʼúva, ohayhu ha iñeʼẽrendu rupi Jehovápe.

Somalia ha Eritréape ningo hakuvoiterei. Heta tembiʼu ojejapóva upépe itaieterei ha koʼýte oremboryʼaipa. Peteĩ estudiánte rógape rotantea ypýrõ guare koʼãichagua tembiʼu che rembireko heʼi ñembojaruhápe: ‘Chemonambi pytãmbaite peteĩ semáforoicha’.

Tiémpo rire Angelo ha Artúrope oñemondo ótro hendápe opredika hag̃ua. Heta mbaʼe ijetuʼuve oréve ndaipóri rupi avave oremoirũva, péro upéicha avei roñemoag̃uive ha rojeroviave Jehováre. Tuichaiterei orembarete rovisitávo umi tetã oĩháme persekusión.

Somáliape rombohovái heta mbaʼe ijetuʼúva. Umi vícho ndaorerejamoʼãi voi, sapyʼánte oguejy ore ajúrare rojapo jave estúdio. Ha ndoroguerekói rupi eladéra káda día rojoguavaʼerã hiʼupyrã tahaʼe pira, mángo, mamóne, torónha, kóko, pakova ha ambue yva uperupigua. Avei upépe hakueterei, péro haʼetépe roguerekovaʼekue peteĩ motoʼi tuicha orepytyvõva pono roguataiterei pe kuarahy akúre.

 Roho jey Itáliape

Áño 1961-pe, ojejapovaʼekue Turínpe peteĩ Asamblea Internacional. Heta ermáno imbaʼeporãgui orendive ropaga ore pasaherã ha roviaha peteĩ várkope oguerojáva pakova. Upe Atýpe roikuaa rovataha ótro hendápe ropredika. Ha septiembre áño 1962-pe roho jey Itáliape ropytáma hag̃uáicha. Upépe aservi superintendénte de sirkuítoramo. Rojogua peteĩ kocheʼi ha upévape roviaha mokõi sirkuíto tuichakuére cinco áño aja.

Heta roiko rire kuarahy akúre Áfricape, roho oreratãmoʼã Itáliape. Peteĩ jey, rovisita jave peteĩ kongregasiónpe opytáva cordillera de los Alpes ypyetépe, ropyta peteĩ rráncho hoʼysãitereívape. Roʼyeterei rupi roho roñeno ore ao aku reheve. Koʼẽ rire oñemombeʼu oréve upe pyharépe hatã hague 2 jagua ha 4 ryguasu ore roĩha ypyetépe.

Upe rire aservi superintendénte de distrítoramo. Upérõ pyʼỹinte rovisita Calabria ha Sicilia, ha roviaha Italia tuichakuére. Roaprovecha romokyreʼỹ hag̃ua umi imitãvévape tomombareteve ijerovia ha toñehaʼã oiko hag̃ua chuguikuéra ansiáno, superintendénte térã betelita.

Hetaitéma roaprende umi ermáno ijerovia mbaretévagui ha oservíva Jehovápe ipyʼaite guive! Romombaʼeterei ningo chupekuéra imbaʼeporã ha ohayhu rupi ermanokuérape, akóinte iñeʼẽrendu haguére Jehovápe ha heta ojesakrifikágui iservísiope. Oĩ heta mbaʼe ore ni noroimoʼãiva oikotaha. Pór ehémplo Turínpe ndojejapovéima umi rreunión ermanokuéra kosináme ni ndojeguapyvéima távla ári reínte. Síno haimete káda kongregasión oreko peteĩ Salón porã omombaʼeguasúva Jehovápe. Ymave ojejapo Aty Guasu umi teátro tujápe, koʼág̃a katu ojeguerekóma Salón de Asambléa tuichaicháva. Avei Itáliape roho heta kasamientohápe ojejapóva Salón del Réinope, ha pe goviérno voi oiporavo umi ermánope ikatúva omoakã umi seremónia. Upévango avave ni nohaʼarõivaʼekue! Rog̃uahẽrõ guare Itáliape oĩvaʼekue 490 testígonte, koʼág̃a katu oĩma 243.000 ári!

Rohechakuaa rodesidi porã hague

Roservívo Jehovápe rombohovái heta provléma, avei heta vése orerasy ha rohechagaʼu ore hentekuérape. Ohechávo pe már Fern imanduʼamivaʼerã ifamíliare ha ohechagaʼueterei chupekuéra. Péro hetave mbaʼe ombohovái, pór ehémplo tres vése ojoperavaʼekue. Peteĩ jey ohokuévo ojapo ijestúdio, peteĩ karai ndochaʼéiva testigokuérare ogolpea vaieterei chupe peteĩ rrastríllo joguahápe. Ha  ojegueraha chupe ospitálpe oñeñatende hag̃ua hese.

Sapyʼánte orekangyeterei, péro oremanduʼa Lamentaciones 3:24 heʼívare ha rojerovia Jehová orembopyʼaguapytaha. Peteĩ jey Fern oñeñandu vaieterei ha upe jave ohai chupe peteĩ kárta ermáno Nathan Knorr. Heʼi oguerohoryha chupe imbareteterei ha oaguantakuaa rupi opa mbaʼe, ojapoháicha umi kuña pensilvána oúva alemán familiarégui. Haʼe oikuaa porã upéva onaségui Pensilvániape, Bethlehem ypyetépe, che rembireko oñepyrũ haguépe iprekursorádo. Ermáno Knorr ojapo haguéicha oĩ heta ermáno oremokyreʼỹvaʼekue.

Heta rohasa asýramo jepe, roñehaʼã akóinte orekyreʼỹ. Fern ombojoja jepi ore servísio peteĩ víno héravare Lambrusco. Ko víno italiáno heterei oreko rupi gás, péro ohopáramo chugui upéva ndahevéima ha ndovalevéima. Upévare Fern heʼi jepi pukahápe: “Nañanekyreʼỹvéirõ Jehová servísiope jajoguáta pe vínope ohopa rire chugui igás”. Ojapóma cuarenta áño rasa roservi ha roviaha hague roikóvo Itáliare, ha rovyʼaiterei ikatu haguére romoñepyrũ ha rovisita heta grúpo ha kongregasión oĩva ótro idiómape. Umírupi ojepredika hetaiterei héntepe oúva Bangladesh, China, Eritrea, Etiopía, Filipinas, Ghana, India, Nigeria ha Sri Lánkagui. Rohaíta ningo hetaiterei lívro romombeʼupátaramo mbaʼéichapa umi hénte okambia hekove, ohechávo Ñandejára Ñeʼẽ ipuʼakaha ha oikuaávo Haʼe ñandeporiahuverekoha (Miq. 7:18, 19).

Koʼẽ koʼẽre rojerure Jehovápe taorepytyvõ rojapo porã hag̃ua ore servísio. Roikuaa rojapóramo chupe ogustáva Haʼe oremombaretetaha. Rovyʼaiterei rodesidi haguére roiporu ore rekove ropredika hag̃ua (Efe. 3:7; Col. 1:29).

[Nóta]

[Taʼanga ha informasión oĩva páhina 27 guive 29 peve]

(Emaña pe kuatiañeʼẽre rehecha hag̃ua osẽ hagueichaite ko párte)

Che sy ha che túva Róchesterpe (Nueva York)

1948

Galaádpe, kláse número 12 (South Lansing)

1949

Fern ha che roho mboyve Itáliape

Capri (Italia)

1952

Turín ha Nápolespe ambue misionerokuérandi

1963

Fern ha mbohapy estudiánte

“Nañanekyreʼỹvéirõ Jehová servísiope jajoguáta pe vínope ohopa rire chugui igás”