Jaikuaave hag̃ua

Mbaʼépa ojaporakaʼe umi Israelgua hiʼy hag̃ua séka puku jave?

▪ Israélpe okyeterei octubre guive abril peve ha sapyʼánte pe ama hoʼáva, rríoicha osyry umi sérro paʼũ rupi. Péro ára haku jave ikatu voi mésere ndokyvéi ha umi ysyry katu hypa. Mbaʼépa ojaporakaʼe umi Israelgua akóinte hiʼy hag̃ua upéicha jave?

Umi sérrore ojapovaʼekue hikuái válo ikatu hag̃uáicha pe y osyrýva oky jave oho hoʼa peteĩ alhívepe. Avei ombokaidaʼimi hikuái hóga técho, ikatu hag̃uáicha pe ama oho avei hoʼa pe y oñembyatyhápe. Oĩvaʼekue oguerekóva hógape voi peteĩ alhíve (2 Reyes 18:31; Jeremías 6:7).

Umi Israelgua ogueru avei y umi ykua yvúgui. Umi terréno ijyvatehápe pe y oike yvyguýpe og̃uahẽ meve umi ita oĩháme ha upépe oñepyrũ osyry ha ipahápe osẽ yvúicha. Ikatu jaʼe umi táva En-semes, En-roguel ha En-guedí hiʼag̃ui hague koʼãichagua ykua yvúgui. Mbaʼérepa? Pe ñeʼẽ evréo en heʼise voi yvu térã ykua (Josué 15:7, 62). Ha ojeporu porã hag̃ua umi yvu hiʼag̃uíva Jerusaléngui, ojejapo peteĩ túnel pe itakuáre ikatu hag̃uáicha pe y osyry og̃uahẽ meve pe távape (2 Reyes 20:20).

Ha ndaiporihápe yvu térã ykua, ojoʼo hikuái póso (evréo ñeʼẽme, beʼér) oĩvaʼekueichagua Beer-sébape (Génesis 26:32, 33). Peteĩ karai arandu hérava André Chouraqui heʼi “umi mbaʼe ojapovaʼekue umi Israelgua koʼág̃a peve ojehecharamoiterei”.

Mbaʼeichagua ógapepa oikorakaʼe Abrán (Abrahán)?

▪ Abrán ha hembireko oikovaʼekue táva Úrpe. Ko táva ningo iporã ha oñakãrapuʼã porã vaʼekue. Péro Ñandejára heʼírõ guare chupekuéra ova hag̃ua upégui, oho oiko óga kárpape (Génesis 11:31; 13:12). Mbaʼépa ohejarakaʼe hikuái osẽrõ guare Úrgui?

Pe arqueólogo Leonard Woolley áño 1922 guive 1934 peve ojuhu 73 óga ojejapovaʼekue ladríllogui Ur taperépe, oĩháme koʼág̃a Irak. Upépe, umi koty oñemopuʼãvaʼekue peteĩ korapy ipíso itáva jerére, ha pe píso oñembokaidaʼimi osyry porã hag̃ua pe y. Umi óga tuichavévape, umi koty mbohupápe g̃uarã oguereko voi peteĩ kotyʼi oñemopotĩ hag̃ua hikuái. Primer písope oĩ umi tembiguaikuéra koty ha kosina peteĩ chimenéa reheve. Umi óga jára koty katu oĩ segundo písope ha oho hag̃ua hikuái upépe, ojupi peteĩ eskaléra ha ohasa peteĩ korredór rupi ojejapovaʼekue yvyrágui.

Leonard Woolley heʼi: “Peteĩ óga [...] ikorapy ipíso itáva, imurálla morotĩmbáva, orekóva osyry porã hag̃ua y, [...] ha doce térã hetave koty ohechauka mbaʼeichaitépa oiko porã vaʼekue umi hénte. Ha koʼãichagua óga [...] oguereko umi naimboriahuetéiva, umíva apytépe, ombaʼevendéva, umi eskríva ha umícha.”

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 17]

ALHÍVE OĨVA HORVOT MEZÁDAPE (ISRAEL)

[Roagradese]

© Masada National Park, Israel Nature and Parks Authority

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 17]

PETEĨ ÓGA ABRAHÁN TIÉMPOPE GUARE RAʼANGA

[Roagradese]

© Divúho: A. S. Whitburn