Oĩ heta ojedivorsiáva openságui upéi ovyʼavetaha, ótro katu ndojedivorsiaséi, upéicharamo jepe ndaikatúi oovliga hembiayhúpe opyta hag̃ua hendive. Tahaʼe haʼeháicha, oĩ ohechakuaáva ojedivorsia rire ijetuʼuveha hendivekuéra. Oiméramo ndaʼareiete rejedivorsia hague, katuete rehechakuaáne ijetuʼuha ko situasión. Jahechamína umi konsého oĩva la Bíbliape, oipytyvõtava umi ojedivorsia vaʼekuépe ombohovái hag̃ua umi provléma oñepresentáva chupekuéra.

Ikatu reñeñandu neaño, rejepyʼapy ne famíliare térã rekyhyje ofaltárõ g̃uarã peẽme pene remikotevẽ. Ikatu reñeñandu vaieterei ha heta tiémpore resegi péicha. Peteĩ sikóloga hérava Judith Wallerstein heʼi vaʼekue oĩha heta ojedivorsiáva oñandúva gueteri oñetraisiona ha ojeheja reiha chupe, ohasámarõ jepe heta tiémpo. Ha heʼi hikuái “jaikove aja pukukue jahasaha heta mbaʼe vai nañamereséiva, ojejapoha ñanderehe umi mbaʼe nañahaʼarõietéva ha ñañeñanduha ñaneaño vera”.

 MBAʼÉPA IKATU REJAPO

• Ani rejejoko nerasẽséramo. Ikatu ningo oime rehechagaʼu gueteri ne rembiayhúpe. Ha rehechakuaárõ jepe ndapejoguerahaporãvéima hague, ikatu rembyasy nosẽi haguére ne matrimónio nde reipota haguéicha (Proverbios 5:18). Ndaivaíri ningo nerasẽ reñeñandu vai jave, la Biblia heʼi voi oĩha ‘tiémpo ñanerasẽ hag̃ua’ (Eclesiastés 3:1, 4).

• Ani reñemohaʼeño. Sapyʼánte tekotevẽ añete reime neaño repensa hag̃ua la oiko vaʼekuére, péro nanepytyvõmoʼãi areterei reñemohaʼeñóramo (Proverbios 18:1). Avei reñeʼẽ vaʼerã umi mbaʼe nemokyreʼỹtavare. Reikóramo rejeplageánte ne ména térã ne rembirekokue ojapo vaʼekuére, ikatu ne amigokuéra oñemomombyry ndehegui. Ha oimérõ redesidíta peteĩ mbaʼe iñimportánteva rejedivorsia riremi, ejerure peteĩ ne amígo iñakãguapývape tanepytyvõ.

• Eñangareko ndejehe. Umi ojedivorsiáva ha opytáva ojepyʼapyeterei ikatu ou hasy, por ehémplo, ojupipa rei ipresión, térã iñakãrasyháre oiko. Iporãta rejapóramo ehersísio, rekaru porã ha reke órape (Efesios 5:29).

• Ani reñongatu umi mbaʼe nemomanduʼátava hese ha nemorrenega reítava. Péro reñongatu vaʼerã umi mbaʼe reikotevẽtava ha umi dokuménto iñimportánteva. Avei umi fóto pemendárõ guare pene famíliape g̃uarã.

• Ani repensa umi mbaʼe nemokangýtavare. Olga ningo ojedivorsia vaʼekue iména omoakãratĩ rupi chupe. Haʼe heʼi: “Aiko aikónte ha añeporandu jeýma: ‘¿Mbaʼe mbaʼéiko oreko pe ótra ajeve chekambia hese?’”. Péro upéi haʼe ohechakuaa opensánteramo koʼã mbaʼére odeprimiha chupe (Proverbios 18:14).

  Heta oĩ oskrivíva umi mbaʼe opensáva, oipytyvõgui chupe ohecha hag̃ua hendápe porã la isituasión. Nde avei ikatu rejapo upéicha, eñehaʼã eskrivi umi mbaʼe nemokyreʼỹtava ani hag̃ua repensaiterei umi mbaʼe nemokangývare (Efesios 4:23). Jahechami mokõi ehémplo:

  Nemokangýva: “Che káusare ningo chemoakãratĩ”.

  Nemokyreʼỹtava: “Ajavy mimíramo jepe, péva ndeʼiséi ikatuha chemoakãratĩ”.

  Nemokangýva: “Aperdereiete che tiémpo hendive, ore ndahaʼéi voi raʼe ojupe g̃uarã”.

  Nemokyreʼỹtava: “Avyʼavéta cheresaráiramo la oiko vaʼekuégui, ha apensa che renonderãre”.

• Ani emboguapy ndejehe umi mbaʼe ojeʼéva. Ikatu umi ne amígo térã ne hénte heʼi ndéve peteĩ mbaʼe hendapeʼỹ ha ndekutu rasýva. Por ehémplo, haʼekuéra ikatu heʼi: “Péva ndahaʼéi voínte kuri nembaʼerã” térã “Ñandejára ndoipotaiete jajedivorsia”. * Péicha jave nemanduʼa vaʼerã la Biblia heʼiha: “Ani rehendútei opa mbaʼe ojeʼéva” (Eclesiastés 7:21). Martina, ojapómava dos áño ojedivorsia hague heʼi: “Apensa rangue umi mbaʼe ojeʼévare, añehaʼã ahecha entéro mbaʼe Ñandejára ohechaháicha. Haʼe ningo iñaranduve ñandehegui” (Isaías 55:8, 9).

• Eñemboʼe Ñandejárape. Haʼe omokyreʼỹ enterove umi iñeʼẽrendúvape chupe omoĩ hag̃ua ipópe opaite mbaʼe, koʼýte umi mbaʼe okevrantavéva hína chupekuéra (1 Pedro 5:7).

Juliana ningo ojedivorsia vaʼekue once áño omenda haguépe. Haʼe heʼi: “Ajerure asy ningo che  ménape opyta hag̃ua chendive, péro chereja reírõ guare chepochyeterei hendive ha pe ótro kuñándi”. Heta oĩ ojedivorsiáva ha opyta áñore ipyʼaro. Upéicharamo jepe, sapyʼánte oñeʼẽmante vaʼerã oñondive, koʼýte ifamíliarõ hikuái.

MBAʼÉPA IKATU REJAPO

• Eñehaʼã ejogueraha porã hendive. Peñemongetátarõ peteĩ mbaʼére, eñehaʼã eñeʼẽ umi mbaʼe iñimportantevévare ha ani embopukueterei. Heta oĩ ohechakuaáva ojapóramo upéicha oipytyvõha chupekuéra oiko hag̃ua pyʼaguapýpe (Romanos 12:18).

• Ani ere umi mbaʼe omoñeñandu vaítava chupe. La Biblia heʼi: “Pe ojokóva ijuru iñarandu” (Proverbios 17:27, ÑÑB). Ko konsého tuicha nepytyvõta, koʼýte oĩ jave ndejururekáva. Péro peñemongeta aja rehechakuaáramo hakumaha ohóvo la yvy, ikatu ere: “Apensaʼimíta hese ha upéi ág̃a ñañemongeta jey”.

• Iporãta káda uno peñongatúramo pene dokuménto. Peñehaʼã pono pereko mokõivéva rérape mbaʼeve, tahaʼe dokuménto, negósio térã segúro médiko.

María omombeʼu ojedivorsia riremi, imembykuñaʼi hasẽhárente oiko hague ha okuarupa jeyha hupápe, imembykuña tuichavéva katu nomombeʼúiramo jepe la oñandúva ohechakuaa hese idiferenteha. Añetehápe ningo umi mitã oikotevẽterei hína nderehe. Upéicharamo jepe ikatu ijetuʼu ndéve reipytyvõ hag̃ua chupekuéra nereñeñanduporãi térã nanetiémpoi rupi.

MBAʼÉPA IKATU REJAPO

• Emokyreʼỹ umi mitãme tomombeʼu ndéve la oñandúva. Ehendu chupekuéra heʼíramo jepe heta mbaʼe naisentídoiva (Job 6:2, 3).

• Nemanduʼákena káda uno okumpli vaʼerãha irresponsavilida. Ikatu umi mitã nemokyreʼỹse reñeñandu vaíramo, péro noĩporãmoʼãi rehaʼarõ peteĩ mitã osolusiona umi kakuaa provléma (1 Corintios 13:11). Ne família noĩri reiko hag̃ua remombeʼupa chupekuéra umi mbaʼe rehasáva ha reñandúva, ni rejevale hag̃ua hesekuéra heʼi hag̃ua itúva térã isýpe peteĩ mbaʼe nandegustáiva.

• Ani rekambia heta mbaʼe umi mitãgui. Okonvenivéta peẽme pepytánteramo peiko pe lugár peikohápe ha ani pemboyke umi mbaʼe pejapóva jepi voi. Pesegi vaʼerã pemotenonde umi mbaʼe iñimportantevéva, umíva apytépe pelee meme la Biblia ha pestudia oñondivepa (Deuteronomio 6:6-9).

Melissa ningo ojedivorsia vaʼekue dieciséis áño omenda haguépe. Haʼe heʼi: “Che naimoʼãiete kuri oikotaha cherehe upéva. Péro tuicha chepyʼaguapyve ahechakuaa rire ndaikatuveimaha akambia la oiko vaʼekue”. Upéicharõ ikatu hína revyʼa jey rejedivorsiárõ jepe.