TINGƆŊƆ wa za’a zaberɛ n yuun pa’asɛ II la poan, Nazi kpɛ’ɛma ayima yuun nyabegɛ Yehowa Sɛɛradoma yeti, “Ya se’em san zaɣesɛ ti a kan zabɛ la France bii England, ya za’a wan ki!” La boi bim ti SS soogɛpa la yuun kɔ’ɔn bɔna bim mɛ ge to mabiisi la ayima me yuun ka sakɛ. Bisɛ ba yuun tari sukpe’ene se’em! Yele wa niɛ peelumi pa’alɛ Yehowa Sɛɛradoma puti’irɛ n de se’em zaberɛ poan: To kan dekɛ tomea pa’asɛ tingɔŋɔ wa zaberɛ poan. Hali nɛreba san vuuse to ti ba wan ku tɔ, to kan dekɛ tomea pa’asɛ tingɔŋɔ wa zaberɛ poan.

1. NAAYINƐ NƐREBA ZA’A YUUN BOI LA TINYIŊA POAN

Daami sa la, Yehowa yuun loe la Israeldoma la ti ba dɛna a nɛreba. A yuun yeti Israeldoma la dela a “toolom lɔkɔ teŋa wa nɛreba woo poan.” (Yɛh. 19:5) Naayinɛ me yuun dekɛ la zɛ’an wana mɔpi bo ba. Bala la, Naayinɛ n yuun ni bo nɔɔrɛ ti Israeldoma la keŋɛ ta zabɛ la tisi basɛba la, ba yuun ka zaberi kuura bamea nɛreba. *

Zina beere wa, yelemɛŋɛrɛ pu’usegɔdoma “yehe la nɛreba woo poan, la buuri woo, la teŋhe woo, la yetɔgom woo poan na.” (Lil. 7:9) Naayinɛ nɛreba san dekɛ bamea pa’asɛ zaberɛ poan, ba wan zabera mɛ la ba pu’usegɔ tadaandoma hali kuura ba.

 2. YEHOWA N YUUN BO NƆƆRƐ TI ISRAELDOMA LA KENA ZABERƐ

Daami sa la, Yehowa n yuun mi se’ere zuo la sansɛka n nari ti Israeldoma la keŋɛ zaberɛ. Makerɛ, Naayinɛ n yuun yele Israeldoma la ti ba keŋɛ ta zabɛ la Kanaandoma la, n yuun tuni kolekpãtuuma, yalumtuuma ge me tara ba kɔma kaabera la. Yehowa yuun bo Israeldoma la nɔɔrɛ ti ba ku nɛresɛba woo n tuni putotuuma aŋa pu’ulumbiŋe tiŋa la poan la wan eŋɛ se’em ti Israeldoma la kan tɔɣesa ba. (Mal. 18:24, 25) Israeldoma la n yuun ta kɛ̃’ɛra Pu’ulumbiŋe Tiŋa la poan la, saŋa ase’a Naayinɛ yuun ni bo nɔɔrɛ ti ba keŋɛ ta zabɛ po’e bamea ba dindoma la nu’usin. (2 Sam. 5:17-25) Ge Yehowa yuun ka bo Israeldoma la yɔ’ɔ ti bamea kɔ’ɛ ba puti’irɛ keŋɛ zaberɛ. Ba san kirɛ tuba ge sina ge keŋɛ bamea, be’em n ni paɛ ba.​—Kan. 14:41-45; 2 Yel. 35:20-24.

Zina beere wa, Yehowa ka bo nɛresaaleba yɔ’ɔ ti ba zabera. Tisi zaberi ɛɛra la sɛla ti bamea bɔta ge daɣɛ sɛla ti Naayinɛ bɔta. Sɛla zuo ti ba ni isige zabera la dela ba boti la ba tara sɔ’ɔlum zo’e, ba tara ligeri zo’e bii nɛra woo sakɛ bo ba nalɛɣerɛ puti’irɛ la. Ge sɛba n parum ti bamam zaberi bɔ’ɔra la Naayinɛ, tɛ’ɛla a pu’usegɔ ge kuura a dindoma la mɛ? Beere sa’am, Yehowa yeti a doose la Armagedon zaberɛ la poan, zabɛ po’e a yelemɛŋɛrɛ pu’usegɔdoma ge sa’am a dindoma. (Lil. 16:14, 16) Zaberɛ kaŋa poan la, Naayinɛ pɛɛntɛɛreba la wan dɛna la saazuo zilam vo’osum nɛreba la ge daɣɛ asaaleba n pu’useri en la.​—Lil. 19:11-15.

3. ISRAELDOMA LA YUUN NI KA KU SƐBA N TARI SAKERƐ BƆ’ƆRA YEHOWA LA

Daami sa la, Israel pɛɛntɛɛreba la yuun ni zu’usɛ sɛba n tari sakerɛ bɔ’ɔra Naayinɛ la mɛ ge me ni ku sɛba ti Yehowa yeti ba ku ba la. Bisɛ yele aŋa ayi wa. La boi bim ti Yehowa yuun yeti ba sa’am Yeriko ge Israeldoma la yuun basɛ Arahab la a yidoma mɛ la ban tari sakerɛ la zuo. (Yos. 2:9-16; 6:16,  17) Pooren, ba yuun basɛ Gibeon tiŋa la za’a waabi mɛ la bamam n yuun tari zoolum bɔ’ɔra Naayinɛ la.​—Yos. 9:3-9, 17-19.

Zina beere wa, tinse’esi n zaberi la puɣum ka basera sɛba n tari sakerɛ la. Saŋa ase’a, ba ni kuura la nɛresɛba n puɣum ka mina zaberɛ la yele.

4. ISRAELDOMA YUUN DELA BA DƆLA NAAYINƐ WARA ZABERƐ POAN

Daami sa la, Yehowa yuun boti la Israel soogɛpa la dɔla eŋa n pa’alɛ ba, ba nari ti ba zabera se’em la. Makerɛ, la yuun boi mɛ ti, Naayinɛ yuun ni yele ba ti ba san yeti ba zabɛ la tiŋa, ba ni bo ka nɛreba la “suma’asum yia.” (Tɛɛ. 20:10) Yehowa me yuun boti la Israel soogɛpa la ana filam innaanɛ la ba sareŋɔ poan. (Tɛɛ. 23:9-14) Tinse’esi n yuun kaɛ Israeldoma la yuun ni ta zabɛ nyaŋɛ tiŋa, ba ni zɛ la ba pɔɣesi ge Yehowa yuun yele Israeldoma la ti bala dela kisego. Yelemɛŋɛrɛ, ba yuun kan ta’an di pɔka ti ba zabɛ faaɛ san daɣena ŋmarega n ta tole.​—Tɛɛ. 21:10-13.

Zina beere wa, tisi zo’e zo’e naɛ la nɔɔrɛ di’e nu’o ti ba gu zaberɛ. La boi bim ti ba eŋɛ bala ti ba te’ele la sɛba n daɣɛ soogɛpa la ge nimbãalega la dela, ba ni ka doose ba nɔɔrɛ la.

5. NAAYINƐ YUUN NI ZABƐ BO A TIŊA MƐ

Daami sa la, Yehowa yuun ni zabɛ bo Israeldoma la mɛ ge ni doose yelekirega sore basɛ ti ba nyaŋɛ. Makerɛ, Yehowa yuun eŋɛ la wani soŋɛ Israeldoma la ti ba zabɛ nyaŋɛ Yeriko tiŋa la? Yehowa n yuun bo nɔɔrɛ ti Israeldoma la “voole kpim la, teŋa la dangoone la me lu” mɛ ti la yuun dɛna naana bɔ’ɔra ba ti ba ta’an nyaŋɛ tiŋa la. (Yos. 6:20) Ba yuun eŋɛ la wani zabɛ nyaŋɛ Amoridoma? “Na’ayenɛ mɛŋa bilom saakuga kanra saazuo bahɛ ba zuo na te saakuga la n ko ba se’em la gane Israeldoma n zabɛ ko ba se’em la.”​—Yos. 10:6-11.

YELEMƐŊƐRƐ KRISTAKƆMA EERI LA SUMA’ASUM

Wuu to puɣum baŋɛ se’em la, tomam zina beere bɔŋa wa boi la de to’ore la daami Israeldoma la. Ge daɣɛ yelese’a ti to sɔsɛ la ma’a n sɔi ti to ka zabera. Yɛla ase’a pa’asɛ mɛ. Makerɛ, Naayinɛ tɔɣɛ biŋe ti ba’asegɔ dabesa la poan, sɛba ti a pa’ala ba “kan zamesɛ zaberɛ,” kan benti ba zabera. (Isa. 2:2-4) Leyɛ’ɛsa, Krista yeti eŋa podɔleba ka laɣum “pa’asɛ tingɔŋɔ wa poan,” ba ka laɣum pa’asɛ tingɔŋɔ wa zaberɛ poan.​—Yon 15:19.

Krista yuun kpemese a podɔleba la giila ti ba eŋɛ sɛla pa’asɛ. A yuun ka’am ba ti ba basɛ yelese’a n wan basɛ ti ba ugera yɛla, tara suure bii zabera. (Mt. 5:21, 22) Leyɛ’ɛsa, a yuun le yele a podɔleba la ti ba dɛna “suma’ansumdoma” ge me nɔŋɛ ba dindoma.​—Mt. 5:9, 44.

To wan eŋɛ la wani ta’an ita bala? Daanse’ere to ka boti ti to keŋɛ ta zabɛ zaberɛ ge to dela sɛba n ti’iseri to suuren ti nɛra n boi tansugere la poan dɛna to dima? Basɛ ya ti to tiregɛ ya yese putɛ-ana wa to suuren.​—Yam. 4:1, 11.

To ka dekɛ tomea pa’asɛ tingɔŋɔ wa zaberɛ poan ge to tuɣum tiregera mɛ basɛ ti suma’asum la nɔŋerɛ bɔna. (Yon 13:34, 35) Basɛ ya ti to kɔ’ɛ to puti’irɛ ti to kan dekɛ tomea pa’asɛ tingɔŋɔ wa yɛla poan ge me kɔ’ɔn gura la se’em ma’a ti Yehowa wan yese zaberɛ woo basɛ.​—Ym. 46:9.