Pọ́n nue nukọntọ sinsẹ̀n he diyin delẹ tọn dọ gando awhàn he to yìyì to Ukraine go:

•   “Sinsẹ̀ngán Orthodoxe Russie tọn Kirill, ma ko dọho depope jẹagọdo awhàn-tọ́nmẹ Russie tọn go. Hagbẹ ṣọṣi etọn tọn lẹ to lalo fúnfún pé gando Ukraine go, podọ Poutine to ehe zan taidi whẹjijọ de nado yiavùnlọna awhàn-tọ́nmẹ etọn,” wẹ linlin EUobserver tọn dọ to 7 mars 2022.

•   “Sinsẹ̀ngán Kirill . . . to whẹjijọ dín taun na awhàn he otò etọn to fùnfùn hẹ Ukraine bo dohia dọ awhànfun wẹ yé te sọta ylando,” wẹ Linlin AP 8 mars 2022 tọn dọ.

•   “Sinsẹ̀ngán Orthodoxe Ukraine tọn, Epiphanius I Kyiv tọn hodẹ̀ bo dọna omẹ etọn lẹ to lundi dọ yé ni ‘hoavùn sọta awhànpa Russie tọn’ . . . [E] yidogọ dọ e ma yin ylando nado hù awhànfuntọ Russie tọn lẹ,” wẹ Jerusalem Post, 16 mars 2022 dọ.

•   “Míwu [Pipli Ṣọṣi lẹ Tọn po Titobasinanu Sinsẹ̀n Ukraine Tọn lẹ po] to godonọna awhànfuntọ Ukraine tọn lẹ gọna mẹhe to awhànfun do ota mítọn mẹ lẹpo. Mí dọnudo yé na avùnlọ he yé to yíyí na Ukraine sọn kẹntọ lẹ si, mí sọ to dẹ̀ho do ota yetọn mẹ,” wẹ UCCRO * dọ to 24 février 2022.

 Etẹ a lẹn? Be e jẹ dọ sinsẹ̀n he sọalọkọ́n dọ emi yin hodotọ Jesu Klisti tọn lẹ ni nọ na tuli hagbẹ sinsẹ̀n yetọn tọn lẹ nado yì awhàn ya? Etẹ Biblu dọ gandego?

Lehe sinsẹ̀n lẹ nọgodona awhàn to whenuho mẹ do

 Whenuho dohia dọ sinsẹ̀n lẹ nọ nọgodona awhànfunfun, yé nọ mọdọ e sọgbe podọ dandan wẹ nado funawhàn bo ka sọ nọ to yẹnuwa di mẹhe to kanhò na jijọho nido tin. Na owhe susu lẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko de yẹnuwiwa sinsẹ̀n enẹlẹ tọn gbà. Pọ́n apajlẹ delẹ he yin nùdego to zinjẹgbonu mítọn lẹ mẹ.

•   Hosọ lọ “Les croisades : une ‘illusion tragique’” dohia dọ Katoliki Lomu tọn wẹ yin tọ́ntlọngbọ́n na mẹsusu he yè hù dopọ ji to oyín Jiwheyẹwhe po Klisti po tọn mẹ.

•   Hosọ lọ “L’Église catholique en Afrique” na apajlẹ lehe sinsẹ̀n lẹ gboawupo do nado doalọtena akọ̀-whàn po akọ̀ husudo po.

•   Hosọ lọ lẹ “La religion est-elle responsable?,” “Le rôle de la religion dans les guerres” po “La religion prend parti” po bayi zẹẹmẹ lehe nukọntọ Katoliki, Orthodoxe po Plọtẹstant po tọn lẹ ko nọgodona awhàn susu he pipli voovo lẹ fùn sọta yede do tọn.

Be e jẹ dọ sinsẹ̀n Klistiani tọn lẹ ni nọgodona awhàn ya?

 Nuhe Jesu plọnmẹ: “Hiẹ dona yiwanna kọmẹnu towe di dewe.” (Matiu 22:39) “Mì zindonukọn nado nọ yiwanna kẹntọ mìtọn lẹ.”—Matiu 5:44-47.

 Nuhe Jesu dọ: “Ahọluduta ṣie ma yin apadewhe aihọn ehe tọn. Eyin Ahọluduta ṣie ko yin apadewhe aihọn ehe tọn wẹ, devizọnwatọ ṣie lẹ na ko hoavùn bọ yẹn ma na ko yin zizejo.” (Johanu 18:36) “Mẹhe ze ohí do mẹdevo ji lẹpo wẹ na dọ̀n gbọn ohí dali.”—Matiu 26:47-52.

 Lẹnnupọndo ehe ji: Eyin Klistiani lẹ ma dona hoavùn etlẹ yin nado bayi hihọ́na Jesu, be e sọgbe dọ yé ni hoavùn na whẹwhinwhẹ́n devo wutu ya? Hia hosọ lọ “Peut-on concilier guerre et christianisme?” nado mọ lehe Klistiani dowhenu tọn lẹ hodo apajlẹ po nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ po do.

Etẹwẹ na jọ do sinsẹ̀n he nọ nọgodona awhàn lẹ go?

 Biblu plọn mí dọ Jiwheyẹwhe ma nọ kẹalọyi sinsẹ̀n he nọ dọ dọ emi to apajlẹ Jesu tọn hodo lẹ, ṣogan bo ma nọ wà nuhe e plọnmẹ lẹ.—Matiu 7:21-23; Titu 1:16.

•   Owe Biblu tọn he nọ yin Osọhia dohia dọ Jiwheyẹwhe nọ pọ́n sinsẹ̀n enẹlẹ hlan taidi mẹhe hùwhẹ okú “mẹhe yin hùhù to aigba ji lẹpo tọn.” (Osọhia 18:21, 24) Eyin a jlo na yọ́n nuhewutu e do yinmọ hia hosọ lọ “Etẹwẹ Yin Babilọni Daho Lọ?”

•   Jesu dohia dọ sinsẹ̀n he Jiwheyẹwhe ma kẹalọyi lẹpo na yin vivasudo na azọ́n ylankan yetọn lẹ wutu, kẹdẹdile atin gbigble he nọ de sinsẹ́n gbigble tọ́n “nọ yin sinsánliai bo nọ yin zizedlan miyọ́n mẹ” do. (Matiu 7:15-20) Hia hosọ lọ “Opodo Sinsẹ̀n Lalo Tọn Ko Sẹpọ!” nado yọ́n lehe enẹ na jọ do.

Asisa he mẹ fọto lọ lẹ wá sọn, sọn amiyọnwhé yì adusiwhé: Photo by Sefa Karacan/Anadolu Agency/Getty Images; Maxym Marusenko/NurPhoto via Getty Images