1-3. (a) Nawẹ Klistiani lẹ ko dohia dọ yé nọ tin to jejeji nado pli dopọ gbọn? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.) (b) Etẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ?

OWHE 17 poun wẹ Corinna tindo to whenue ponọ lẹ wle onọ̀ etọn bo do e hlan osla azọ́n sinsinyẹn wiwà tọn de mẹ to Union Soviétique. To nukọn mẹ, Corinna lọsu yin didohlan Sibérie, yèdọ fihe dẹn do owhé etọn na kilomẹtlu fọtọ́n susu lẹ. Ewọ yin nuyiwa hẹ di kanlinmọ, podọ to whedelẹnu, e nọ yin hinhẹn po huhlọn po nado wazọ́n to gbonu to avivọ sinsinyẹn nù matin awù dagbe he na glọn avivọ na ẹn. Mahopọnna ninọmẹ sinsinyẹn enẹlẹ, Corinna po mẹmẹyọnnu de po magbe nado yì opli agun tọn de.

² Corinna basi zẹẹmẹ dọmọ: “Mí tlọ́n azọ́nwatẹn mítọn to whèjai bo zọ̀n afọ na kilomẹtlu 25 yì pinpán-glintẹn de. Pinpán lọ sún to ogàn awe mẹ zánmẹ, bọ mí zingbejizọnlin na gànhiho ṣidopo whẹpo do jẹte sọn pinpán lọ mẹ bo wá zọ̀n afọ na kilomẹtlu 10 yì fihe opli lọ na yin bibasi te.” Be gbejizọnlin lọ hẹn ale wá ya? Corinna dọmọ: “To opli lọ ji, mí plọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn bosọ jihàn Ahọluduta tọn lẹ. Numimọ he jlọmẹdote bosọ hẹn yise mẹtọn lodo taun de wẹ e yin na mí.” Dile etlẹ yindọ azán atọ̀n godo wẹ Corinna po gbẹdohẹmẹtọ etọn po lẹkọyi azọ́nwatẹn yetọn, ogán  yetọn ma tlẹ doayi e go dọ yé tọ́n sọn azọ́nwatẹn lọ.

³ Sọn hohowhenu gbọ́n wẹ omẹ Jehovah tọn lẹ ko nọ pọ́n dotẹnmẹ he yé nọ tindo nado pli dopọ lẹ hlan taidi nuhọakuẹ. Tlolo he agun Klistiani tọn yin didoai, hodotọ Jesu tọn lẹ jẹ ‘yedelẹ zejo ji nado nọ pli dopọ.’ (Owalọ 2:42) Matin ayihaawe, hiẹ lọsu tindo ojlo yetọn nkọ nado nọ yì opli agun tọn lẹ to gbesisọ mẹ. Etomọṣo, Klistiani lẹpo wẹ nọ pehẹ aliglọnnamẹnu lẹ. Agbasazọ́n, tito he ján, kavi nuṣikọ he nuwiwa egbesọ tọn mítọn lẹ nọ hẹnwa sọgan hẹn ẹn vẹawuna mí ma nado yì opli lẹ. Etẹlẹ wẹ na whàn mí nado dovivẹnu bo duto aliglọnnamẹnu ehelẹ ji bosọ nọ yì opli lẹ to gbesisọ mẹ? ^[1] Nawẹ mí sọgan gọalọna plọnmẹ Biblu mítọn lẹ po mẹdevo lẹ po nado yọ́n nujọnu-yinyin opli lẹ yìyì tọn gbọn? To hosọ ehe mẹ, mí na gbadopọnna whẹwhinwhẹ́n ṣinatọ̀n he wutu mí dona nọ pli dopọ na sinsẹ̀n-bibasi. Mí sọgan má whẹwhinwhẹ́n ehelẹ do adà atọ̀n ji, enẹ wẹ: lehe opli lẹ yìyì nọ yinuwado jiwe do, lehe e nọ yinuwado mẹdevo lẹ ji do, po lehe e nọ yinuwado Jehovah ji do po. ^[2]

4. Nawẹ opli lẹ nọ gọalọna mí nado plọnnu gando Jehovah go gbọn?

⁴ Opli lẹ nọ plọnnu mí. Opli agun tọn lẹpo wẹ nọ gọalọna mí nado plọnnu gando Jiwheyẹwhe mítọn, Jehovah go. Di apajlẹ, na nudi owhe awe to agọe, suhugan agun lẹ tọn wẹ gbadopọnna owe Dọnsẹpọ Jehovah to Biblu Pinplọn Agun tọn whenu. Be nupinplọn he sinai do jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji enẹ, gọna gblọndo ahundopo tọn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu towe lẹ po tọn ma hẹn owanyi he a tindo na Otọ́ olọn mẹ tọn towe jideji ya? Mí sọ nọ hẹn oyọnẹn mítọn gando Ohó Jiwheyẹwhe tọn go sudeji gbọn ayidonugo sọwhiwhe tọn nina hodidọ lẹ, wadohia lẹ, po Biblu hihia lẹ po dali. (Nẹh. 8:8) Di apajlẹ, lẹnnupọndo adọkunnu gbigbọmẹ tọn he a nọ mọyi to osẹ dopodopo mẹ lẹ ji dile a to awuwlena nuagokun lẹ sọn Biblu hihia mẹ bosọ to todoaina adà ehe to opli ji!

5. Nawẹ opli lẹ ko gọalọna we nado yí nuhe a plọn sọn Biblu mẹ lẹ zan bo hẹn aliho he mẹ a nọ dọyẹwheho te pọnte dogọ gbọn?

⁵ Opli lẹ nọ plọn mí nado nọ yí nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ do yizan mẹ to adà gbẹzan tọn mítọn lẹpo mẹ. (1 Tẹs. 4:9, 10) Di apajlẹ, Oplọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn nọ yin awuwlena sọgbe hẹ nuhudo omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. Be Oplọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn de ko whàn we nado vọ́ yanwle towe lẹ gbeje pọ́n, nado jona Klistiani hatọ de, kavi nado hẹn odẹ̀ towe lẹ pọnte dogọ ya? Opli osẹ gblamẹ tọn nọ plọnazọ́n mí na lizọnyizọn lọ. Mí nọ plọn lehe mí na dọyẹwheho wẹndagbe lọ tọn do podọ lehe mí na plọn nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe lẹ tọn mẹdevo lẹ po kọdetọn dagbe po do.—Mat. 28:19, 20.

6. Nawẹ opli mítọn lẹ nọ na mí tuli bo nọ to mí hẹn lodo zọnmii gbọn?

⁶ Opli lẹ nọ na mí tuli. Aihọn ehe sọgan hẹn apọṣi mí to apọ̀n mẹ, to numọtolanmẹ-liho, podọ to gbigbọ-liho. To vogbingbọn mẹ, opli agun tọn lẹ nọ na mí tuli bo nọ hẹn mí lodo. (Hia Owalọ Lẹ 15:30-32.) To opli mítọn susu lẹ ji, mí nọ gbadopọnna hẹndi dọdai Biblu tọn lẹ tọn. Taidi kọdetọn de, mí nọ tindo nujikudo dogọ dọ opagbe he Jehovah do gando sọgodo go lẹ lọsu na mọ hẹndi. Na nugbo tọn, e ma yin mẹhe nọ dọho sọn oplò ji lẹ kẹdẹ wẹ nọ na mí tuli. Klistiani hatọ he nọ na gblọndo bo nọ jihàn sọn ahun mẹ wá lẹ lọsu nọ jlọ mí dote. (1 Kọl. 14:26) Podọ to whenue mí dọho hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po jẹnukọnna opli lẹ podọ to opli lẹ godo, mí nọ tindo numọtolanmẹ lọ dọ mí yin apadewhe whẹndo de tọn bosọ nọ duvivi kọfanamẹ nujọnu tọn de tọn.—1 Kọl. 16:17, 18.

7. Naegbọn e do yin nujọnu sọmọ nado nọ tin to opli mítọn lẹ ji?

⁷ Opli lẹ nọ hẹn mí tin to anademẹ gbigbọ wiwe tọn glọ. Jesu Klisti he yin gigopana lọ dọmọ: “Mì gbọ mẹhe tindo otó ni sè nuhe gbigbọ to  didọna agun lẹ.” (Osọ. 2:7) Mọwẹ, Jesu nọ deanana agun Klistiani tọn gbọn gbigbọ wiwe gblamẹ. Mí tindo nuhudo gbigbọ wiwe tọn nado sọgan nọavùnte sọta whlepọn lẹ, nado tindo adọgbigbo bo pegan na lizọnyizọn lọ, podọ nado penugo bo basi nudide he sọgbe lẹ. Be e ma jẹ dọ mí ni nọ dovivẹnu nado mọaleyi sọn awuwledainanu he mí tindo lẹpo mẹ, ehe bẹ opli agun tọn lẹ hẹn, nado sọgan mọ gbigbọ wiwe enẹ yí ya?

8. To whenue mẹmẹsunnu mítọn lẹ mọ mí to opli lẹ ji bo sè gblọndo po hànjiji mítọn po, nawẹ ehe nọ gọalọna yé gbọn? (Sọ pọ́n apotin lọ “Awú Nọ Yá Ẹ to Opli lẹ Godo.”)

⁸ Opli lẹ nọ hùn dotẹnmẹ dote na mí nado dohia mẹmẹsunnu mítọn lẹ dọ mí yiwanna yé. Lẹnnupọn sisosiso do avùnnukundiọsọmẹnu he mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu delẹ po to agun towe mẹ dona doakọnna lẹ ji. Abajọ apọsteli Paulu do wlan dọmọ: “Mì gbọ mí ni nọ hò ode awetọ tọn pọ́n”! Enẹgodo, Paulu basi zẹẹmẹ dọ mí sọgan do mẹtọnhopọn mítọn hia eyin mí ma “nọ gbẹkọ pipli dopọ mítọn lẹ go.” (Heb. 10:24, 25; nudọnamẹ odò tọn.) Opli yìyì towe nọ dohia dọ a mọdọ sinsẹ̀n-basitọ hatọ towe lẹ jẹ nado mọ whenu towe, ayidonugo towe, po mẹtọnhopọn towe po yí. Humọ, gblọndo ahundopo tọn towe lẹ po hànjiji towe po nọ na tuli Kunnudetọ hatọ lẹ.—Kol. 3:16.

9, 10. (a) Nawẹ nuhe Jesu dọ to Johanu 10:16 mẹ gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nuhewutu e do yin nujọnu nado nọ pli dopọ hẹ mẹmẹsunnu mítọn lẹ mẹ gbọn? (b) Eyin mí nọ tin to opli mítọn lẹ ji to gbesisọ mẹ, nawẹ mí sọgan gọalọna mẹde he yin gbigbẹdai gbọn whẹndo etọn dali gbọn?

⁹ Opli lẹ nọ hẹn mí tin to pọninọ mẹ hẹ yisenọ hatọ lẹ. (Hia Johanu 10:16.) Jesu yí ede jlẹdo lẹngbọhọtọ de go, bo yí hodotọ etọn lẹ jlẹdo lẹngbọpa de go. Ṣigba, lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji: Eyin lẹngbọ awe tin to pópló de ji, bọ lẹngbọ awe devo tin to agbàdo de mẹ bọ lẹngbọ dopo sọ to amà dù to fidevo, be a na dọ dọ lẹngbọ atọ́n enẹlẹ yin lẹngbọpa de ya? To paa mẹ, lẹngbọpa nọ bẹ lẹngbọ he tin topọ to nukunpedomẹgo lẹngbọhọtọ yetọn tọn glọ lẹ hẹn. Mọdopolọ, eyin mí nọ desọn ojlo mẹ bo nọ klan míde dovo, mí ma sọgan hodo Lẹngbọhọtọ mítọn. Mí dona nọ pli dopọ hẹ Klistiani devo lẹ nado yin apadewhe “lẹngbọpa dopo” tọn to anademẹ “lẹngbọhọtọ dopo” tọn glọ.

¹⁰ Whedepopenu he mí yì opli, mí nọ yidogọna pọninọ pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn mítọn. (Salm. 133:1) Delẹ to sinsẹ̀n-basitọ hatọ mítọn lẹ mẹ ko yin gbigbẹdai gbọn mẹjitọ, nọvi, po mẹdaho yetọn lẹ po dali. Etomọṣo, Jesu dopagbe dọ emi na na yé whẹndo gbigbọmẹ tọn de he na yiwanna yé bo nasọ penukundo yé go. (Malku 10:29, 30) Eyin a nọ yì opli lẹ to gbesisọ mẹ, a sọgan lẹzun otọ́, onọ̀, nọvisunnu, kavi nọviyọnnu na dopo to mẹvivẹ enẹlẹ mẹ! Be enẹ ma whàn mí nado nọ wà nuhe go mí pé lẹpo nado nọ tin to opli lẹpo ji ya?

11. Nawẹ opli lẹ yìyì nọ hẹn ẹn yọnbasi na mí nado na Jehovah nuhe Ewọ jẹna gbọn?

¹¹ To whenue mí yì opli lẹ, mí nọ na Jehovah nuhe Ewọ jẹna. Taidi Mẹdatọ mítọn, Jehovah jẹna pipà, gigo, pẹdido, po gbégbò po. (Hia Osọhia 7:12.) To whenue mí hodẹ̀, jihàn, bo dọho gando Jehovah go to opli mítọn lẹ ji, nuhe Ewọ jẹna nugbonugbo na ẹn wẹ mí te, enẹ wẹ sinsẹ̀n-bibasi mítọn. Lẹblanulọkẹyi họakuẹ de wẹ e yin na mí nado nọ gbògbéna Mẹhe wà nususu sọmọ do ota mítọn mẹ.

12. Numọtolanmẹ tẹwẹ Jehovah nọ tindo to whenue mí setonuna gbedide etọn nado nọ yì opli lẹ?

¹² Jehovah sọ jẹna tonusise mítọn. Ewọ degbena mí ma nado nọ gbẹkọ pipli dopọ mítọn lẹ go, titengbe to ojlẹ opodo tọn ehe mẹ. Homẹ Jehovah tọn nọ hùn to whenue mí desọn ojlo mẹ bo setonuna gbedide enẹ. (1 Joh. 3:22) Ewọ nọ doayi vivẹnu he mí nọ do nado yì opli dopodopo go bosọ nọ yọ́n pinpẹn etọn.—Heb. 6:10.

13, 14. Nawẹ mí nọ dọnsẹpọ Jehovah po Jesu po to opli lẹ ji gbọn?

¹³ To whenue mí yì opli lẹ, mí nọ dohia Jehovah dọ mí jlo na dọnsẹpọ ewọ po Visunnu etọn po. To opli mítọn lẹ ji, Nuplọnmẹtọ Daho mítọn nọ yí Ohó etọn Biblu do deanana mí. (Isa. 30:20, 21) Mẹhe tlẹ yin mayisenọ bo wá opli mítọn ji lẹ sọgan wá tadona kọ̀n dọmọ: “Jiwheyẹwhe tin to ṣẹnṣẹn mìtọn.” (1 Kọl. 14:23-25) Jehovah nọ yí gbigbọ wiwe etọn do dona opli lẹ bo nọ deanana tito-to-whinnu mẹpinplọn tọn lọ he nọ sinai do Owe-wiwe lẹ ji. Enẹwutu, to opli mítọn lẹ ji, ogbè Jehovah tọn wẹ mí nọ dotoaina bosọ nọ duvivi nukunpedomẹgo owanyinọ etọn tọn. Taidi kọdetọn de, mí nọ dọnsẹpọ ẹ.

¹⁴ Jesu dọmọ: “Fie omẹ awe kavi atọ̀n pli dopọ te to oyín ṣie mẹ, yẹn tin to ṣẹnṣẹn yetọn to finẹ.” (Mat. 18:20) Na taun tọn, hodidọ Jesu tọn ehelẹ dlẹnalọdo opli mítọn lẹ. Taidi ota agun lọ tọn, Klisti “to zọnlinzin to” agun omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn ṣẹnṣẹn. (Osọ. 1:20–2:1) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n! Jehovah po Jesu po nọ yinuwa nado hẹn mí lodo to opli Klistiani tọn lẹ ji. Numọtolanmẹ tẹwẹ a lẹndọ Jehovah nọ tindo to whenue e mọ vivẹnu he mí to dido nado dọnsẹpọ ewọ po Visunnu etọn po?

15. Nawẹ opli yìyì mítọn nọ dohia Jiwheyẹwhe dọ mí jlo na setonuna ẹn gbọn?

¹⁵ To whenue mí yì opli lẹ, mí nọ dohia dọ mí to godonọna nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn. Dile etlẹ yindọ Jehovah degbena mí nado nọ yì opli lẹ, ewọ ma nọ hẹn mí gánnugánnu nado wàmọ. (Isa. 43:23) Enẹwutu, e pò to mí si nado dohia Jehovah dọ mí yiwanna ewọ sọn ahun mẹ wá bo magbe nado nọgodona gandudu etọn. (Lom. 6:17) Di apajlẹ, azọ́nmẹyimẹdotọ de sọgan gbidikọna mí bo tẹkudeji to whedelẹnu dọ mí ni gọ̀n opli nado wà agbasazọ́n. Gandudu de sọgan diọnukunsọ mí bo sìn-adán na mí dọ eyin mí pli dopọ na sinsẹ̀n-bibasi, akuẹ na yin didá na mí, mí na yin súsú do gànpamẹ kavi obá he sinyẹn hugan mọ na hò mí. Podọ mí sọgan yin whiwhlepọn nado gọ̀n opli de bo tindo mahẹ to ayidedai de mẹ. To ninọmẹ ehelẹ dopodopo mẹ, nudide he pannukọn mí wẹ yindọ: Mẹnu wẹ mí na sẹ̀n? (Owalọ 5:29) Eyin mí de nado nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn, mí nọ hẹn homẹ etọn hùn.—Howh. 27:11.

16, 17. (a) Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ opli lẹ yin nujọnu taun na Klistiani lẹ to owhe kanweko tintan whenu? (b) Numọtolanmẹ tẹwẹ Mẹmẹsunnu George Gangas tindo gando opli Klistiani tọn lẹ go?

¹⁶ To azọ́njiawu Pẹntikọsti 33 W.M. godo, Klistiani dowhenu tọn lẹ ma pli dopọ na ojlẹ kleun de poun gba. “Yé sọ zindonukọn nado to yedelẹ zejo na nuplọnmẹ apọsteli lẹ tọn, nado nọ pli dopọ.” (Owalọ 2:42) Hogbe Glẹki tọn he yin lilẹdo “to yedelẹ zejo” zẹẹmẹdo nado yí vivẹnu vẹkuvẹku do doakọnnanu kavi do sinyẹnlin to nude wiwà mẹ. E ma bọawuna  Klistiani enẹlẹ nado nọ yì opli lẹ, na yé tin to gandudu Lomu tọn glọ bosọ pehẹ nukundiọsọmẹ sinsẹ̀ngán Ju lẹ tọn. Etomọṣo, yé sinyẹnlin.

¹⁷ Devizọnwatọ Jehovah tọn egbezangbe tọn susu lẹ nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn sisosiso hia na opli Klistiani tọn lẹ. George Gangas, mẹhe sẹ̀n taidi dopo to Hagbẹ Anademẹtọ lọ mẹ na owhe 22 linlán dọmọ: “Na yẹn tọn, nado nọ pli hẹ mẹmẹsunnu lẹ yin dopo to nuhe nọ hẹn awuvivi wá na mi hugan lẹ mẹ, podọ e sọ yin asisa tulinamẹ tọn de na mi. N’yiwanna dọ eyin e yọnbasi, ma nọ tin to omẹ tintan he wá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ lẹ mẹ, podọ to omẹ godo tọn he yì whé lẹ mẹ. N’nọ tindo ayajẹ sisosiso de to whenue n’to hodọ hẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. To whenue n’tin to ṣẹnṣẹn yetọn, n’nọ mọdọ n’topọ hẹ whẹndo ṣie to paladisi gbigbọmẹ tọn de mẹ.”

18. Numọtolanmẹ tẹwẹ a nọ tindo gando opli mítọn lẹ go, podọ etẹwẹ a magbe nado wà?

¹⁸ Be numọtolanmẹ dopolọ wẹ a nọ tindo gando opli lẹ yìyì nado basi sinsẹ̀n hlan Jehovah go ya? Eyin mọ wẹ, magbe nado nọ doakọnnanu bo nọ sinyẹnlin dile a to vivẹnudo nado nọ yì opli lẹ to gbesisọ mẹ. Gbọnmọ dali, a na dohia dọ a kọngbedopọ hẹ Ahọlu Davidi, mẹhe dọmọ: “Jehovah, yẹn yiwanna ohọ̀ he mẹ hiẹ nọ nọ̀.”—Salm. 26:8.