1, 2. (a) Etẹwẹ Jehovah dehia mí? (b) Jidenamẹ tẹwẹ mí mọ to Isaia 46:10, 11 gọna 55:11 mẹ?

HOGBE tintan Biblu tọn lẹ bọawu bosọ siso taun, enẹ wẹ: “To bẹjẹeji Jiwheyẹwhe dá olọn lẹ po aigba po.” (Jen. 1:1) Nugbo wẹ dọ nukunnumọjẹnumẹ vude poun janwẹ mí tindo gando nususu he Jiwheyẹwhe dá lẹ go, taidi dovlomẹ, hinhọ́n gọna huhlọn nudọnwado tọn, podọ adà wẹkẹ lọ tọn pẹvide poun wẹ mí ko mọ. (Yẹwh. 3:11) Etomọṣo, Jehovah ko de lẹndai etọn na aigba po gbẹtọvi lẹ po hia mí. Aigba dona yin owhé dagbe hugan lọ na sunnu po yọnnu po he yin didá to apajlẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ. (Jen. 1:26) Yé na yin ovi etọn lẹ, podọ Jehovah na yin Otọ́ yetọn.

² Dile weta atọ̀ntọ owe Jenẹsisi tọn basi zẹẹmẹ etọn do, lẹndai Jehovah tọn yin avùnnukundiọsọ. (Jen. 3:1-7) Ṣigba, avùnnukundiọsọmẹnu enẹ ma yin nuhe ji yè ma sọgan dù te gba. Mẹdepope ma sọgan glọnalina Jehovah. (Isa. 46:10, 11; 55:11) Enẹwutu, mí sọgan kudeji dọ lẹndai dowhenu tọn Jehovah tọn na mọ hẹndi to ojlẹ sisọ lọ pẹpẹ mẹ!

3. (a) Nugbo tẹlẹ wẹ yin nujọnu eyin mí na mọnukunnujẹ owẹ̀n Biblu tọn mẹ? (b) Naegbọn mí vọ́ to dogbapọnna nuplọnmẹ enẹlẹ todin? (c) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna?

³ Matin ayihaawe, mí ko jẹakọ hẹ nugbo Biblu tọn lẹ he gando  lẹndai Jiwheyẹwhe tọn na aigba po gbẹtọvi lẹ po go, gọna adà titengbe he Jesu Klisti yiwà to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn hinhẹndi mẹ. Nugbo enẹlẹ yin nujọnu taun podọ e yọnbasi dọ delẹ to nugbo tintan he mí plọn to whenue mí jẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn plọn ji te lẹ mẹ niyẹn. Podọ, mí nọ jlo na gọalọna gbẹtọ ahunjijlọnọ lẹ nado jẹakọ hẹ nuplọnmẹ titengbe enẹlẹ. Todin, dile mí to hosọ ehe plọn to agun mẹ, mí to vivẹnudo nado basi oylọna gbẹtọ susu dile e yọnbasi do nado wá Oflin okú Klisti tọn. (Luku 22:19, 20) Mẹhe na wá lẹ na plọn nususu gando lẹndai Jiwheyẹwhe tọn go. Enẹwutu, to azán kleun he pò jẹnukọnna Oflin lọ ehelẹ gblamẹ, nujọnu wẹ e yin nado lẹnnupọndo kanbiọ tangan he mí sọgan yizan lẹ ji, he na fọnjlodotena Biblu plọntọ mítọn lẹ po gbẹtọ ahunjijlọnọ devo lẹ po nado wá nujijọ vonọtaun ehe tẹnmẹ. Mí na gbadopọnna kanbiọ atọ̀n: Etẹwẹ yin lẹndai dowhenu tọn Jiwheyẹwhe tọn na aigba podọ na gbẹtọvi lẹ? Etẹwẹ hẹn nuhahun wá? Podọ naegbọn avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn do yin họnhungan lọ na lẹndai Jiwheyẹwhe tọn nido mọ hẹndi?

4. Nawẹ nudida nọ lá gigo Jehovah tọn gbọn?

⁴ Jehovah, Mẹdatọ mítọn jiawu taun. Nuhe ewọ dá lẹpo nọ dohia dọ nujinọtedo etọn lẹ yiaga taun. (Jen. 1:31; Jel. 10:12) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn whanpẹ po titojininọ nudida lẹ tọn po mẹ? To whenue mí to nudida lẹ pọ́n, awú nọ ji mí nado mọ aliho he mẹ azọ́n nudida tọn Jehovah tọn lẹpo, yèdọ pẹvi po daho po, yin awuwlena nado hẹn ale wá te. Mẹnu wẹ gigẹdẹ nuvikun gbẹtọvi tọn, viyẹyẹ pẹnyẹn-pẹnyẹn de kavi họyiyi whanpẹnọ owhè tọn ma nọ jiawu na? Mí nọ yiwanna nudida enẹlẹ na mí tindo nugopipe jọwamọ tọn lọ nado yọ́n nuhe yọnwhanpẹ nugbo wutu.—Hia Salmu lẹ 19:1; 104:24.

5. Nawẹ Jehovah hẹn ẹn diun dọ nudida lẹpo nọ wazọ́n to kọndopọ mẹ gbọn?

⁵ Nudida lẹ dohia dọ Jehovah gbọn owanyi dali ze dogbó lẹ dai. E ze osẹ́n jọwamọ tọn po walọ dagbe tọn lẹ po dai nado hẹn ẹn diun dọ nulẹpo to azọ́nwa to kọndopọ mẹ. (Salm. 19:7-9) Enẹwutu, nuhe to wẹkẹ lọ mẹ lẹpo wẹ tindo otẹn tangan de bo nọ wanu sọgbe hẹ adà yetọn to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Jehovah ze nujinọtedo lẹ dai gando lehe nudida etọn lẹ dona nọ wazọ́n to kọndopọ mẹ do go. Gbọnmọ dali, osẹ́n nudọnwado tọn nọ hẹn jẹhọn he lẹdo mí lẹ nado gbọṣi lẹdo aigba tọn mẹ, nọ hẹn agbówhẹn ohù tọn nado fọ́n yiaga podọ nado wá odò, bosọ nọ yidogọna titojininọ nulẹ tọn he nọ hẹn ogbẹ̀ yọnbasi to aigba ji. Nudida lẹpo he bẹ gbẹtọvi lẹ hẹn nọ sẹtẹn bo nọ yinuwa sọgbe hẹ dogbó enẹlẹ. E họnwun dọ, titojininọ nudida lẹ tọn dohia dọ Jiwheyẹwhe tindo lẹndai de na aigba podọ na gbẹtọvi lẹ. To lizọnyizọn mítọn mẹ, be mí sọgan nọ dọ̀n ayidonugo gbẹtọ lẹ tọn wá Mẹhe hẹn titojininọ jiawu enẹ yọnbasi ji ya?—Osọ. 4:11.

6, 7. Etẹwẹ yin delẹ to nunina he Jehovah na Adam po Evi po lẹ mẹ?

⁶ Lẹndai dowhenu tọn Jehovah tọn na gbẹtọvi lẹ wẹ yindọ yé ni nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji. (Jen. 1:28; Salm. 37:29) E gbọn alọtútlú dali na Adam po Evi po nunina họakuẹ voovo lẹ he na zọ́n bọ yé na duvivi ogbẹ̀ tọn. (Hia Jakọbu 1:17.) Jehovah na yé mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn, nugopipe nulẹnpọn tọn podọ nugopipe nado tindo owanyi bo nọ duvivi họntọnjihẹmẹ tọn. Mẹdatọ lọ dọhona Adam bo plọn ẹn lehe e na nọ do tonusise hia do. Adam sọ plọn lehe e na penukundo nuhudo etọn lẹ go do gọna lehe e na penukundo kanlin lẹ po aigba lọ po go do ga. (Jen. 2:15-17, 19, 20)  Jehovah sọ dá Adam po Evi po, po nugopipe lọ po nado nọ yọ́n otọ́n, nado nọ doalọ núgo, nado nọ mọnú, nado nọ sènu podọ nado nọ sewán. Gbọnmọ dali, yé sọgan duvivi whanpẹ gọna onú susugege owhé yetọn he yin Paladisi tọn to gigọ́ mẹ. Dotẹnmẹ hundote he asu po asi po tintan lọ tindo nado duvivi azọ́n, nuwadotana po onú pekọhẹnwanamẹ tọn devo he yé na mọ lẹ po tọn madodogbó.

⁷ Nudevo tẹwẹ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn bẹhẹn? Jehovah dá Adam po Evi po, po nugopipe lọ po nado jivi pipé lẹ. Ojlo Jiwheyẹwhe tọn wẹ yindọ ovi yetọn lẹ ni jivi kaka bọ whẹndo gbẹtọvi tọn na gọ́ aigba lọ blebu ji. E jlo dọ Adam po Evi po gọna mẹhe na wá lẹzun mẹjitọ to godo yetọn lẹpo ni yiwanna ovi yetọn lẹ dile Jehovah yiwanna ovi pipé aigba ji tọn etọn tintan lẹ do. Aigba po nuhe to e ji lẹpo po na lẹzun owhé yetọn kakadoi.—Salm. 115:16.

8. Lẹndai tẹ wutu wẹ osẹ́n he tin to Jenẹsisi 2:16, 17 mẹ do yin nina?

⁸ Nulẹ ma wá yì to afọdopolọji sọgbe hẹ lẹndai Jiwheyẹwhe tọn. Etẹwutu? Jehovah dosẹ́n he ma vẹawu de na Adam po Evi po nado pọ́n eyin yé yọ́n dogbó mẹdekannujẹ yetọn tọn lẹ. E dọmọ: “Hiẹ sọgan dù sinsẹ́n atin he tin to jipa lọ mẹ lẹpo tọn gọ́ho. Ṣigba, na nuhe dù atin oyọnẹn dagbe po oylan po tọn, hiẹ ma dona dù sinsẹ́n etọn, na to azán he gbè hiẹ dù sọn e mẹ te, na jide tọn, hiẹ na kú.” (Jen. 2:16, 17) E ma vẹawuna Adam po Evi po nado mọnukunnujẹ osẹ́n ehe mẹ; mọ e ma vẹawuna yé nado setonuna osẹ́n lọ. To popolẹpo mẹ, yé tindo núdùdù sọmọ bọ yé ma sọgan dù pó.

9, 10. (a) Owhẹ̀ tẹwẹ Satani sadokọna Jehovah? (b) Nudide tẹwẹ Adam po Evi po basi? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁹ Satani Lẹgba yí odàn de zan, bo klọ Evi nado vẹtolina Otọ́ etọn, Jehovah. (Hia Jenẹsisi 3:1-5; Osọ. 12:9) Satani yí ayiha gigẹdẹ do dohia dọ ovi Jiwheyẹwhe tọn he to aigba ji lẹ ma yin dotẹnmẹna nado dù “sọn depope to atin jipa lọ tọn lẹ mẹ.” To linlẹn de mẹ, nuhe kanse e te wẹ yindọ: ‘Mì ma sọgan wà nuhe jlo mì dọ a te ya?’ Enẹgodo, e dolalo daho de dọmọ: “Na jide tọn, mì ma na kú gba.” Podọ e tẹnpọn nado diọlinlẹnna Evi dọ e ma yin dandan dọ ni dotoaina Jiwheyẹwhe, bo domọ: “Jiwheyẹwhe yọnẹn dọ gbeegbe mì dù sọn e mẹ te, nukun mìtọn nasọ hùn.” Nuhe dọ Satani te wẹ yindọ Jehovah ma jlo dọ yé ni dù atin-sinsẹ́n lọ na mọwiwà na zọ́n bọ yé na yọnnuin wutu. Humọ, Satani dopà lalo tọn ehe bo dọmọ: “Mìwlẹ na taidi Jiwheyẹwhe bo na nọ yọ́n dagbe po oylan po.”

¹⁰ Todin Adam po Evi po dona de nuhe yé na wà. Be yé na setonuna Jehovah ya kavi yé na dotoaina odàn lọ? Yé de nado vẹtolina Jiwheyẹwhe. Gbọnmọ dali, yé hopódona Satani to atẹṣiṣi mẹ. Yé gbẹ́ Jehovah dai taidi Otọ́ bo de yede sọn osẹ́n hihọ́-basinamẹ tọn etọn glọ.—Jen. 3:6-13.

11. Naegbọn Jehovah ma jotẹnna atẹṣiṣi kavi kẹalọyi i?

¹¹ Na Adam po Evi po ṣiatẹ sọta Jehovah wutu, yé masọ yin mẹpipe ba. Humọ, atẹṣiṣi yetọn hẹn yé jẹla sọn Jehovah dè, na “nukun [etọn] lẹ yin wiwe-ṣeke gbau nado nọ pọ́n nuylankan.” Enẹwutu, ewọ “ma sọgan jotẹnna kanyinylan.” (Hab. 1:13) Eyin ewọ ko jotẹnna kavi kẹalọyi i wẹ, todido sọgodo tọn nudida gbẹ̀te lẹpo tọn—to olọn mẹ podọ to aigba ji—na ko tin to owù mẹ. Hú popolẹpo, eyin e ma ko yí nudepope wà gando ylando he yin wiwà to Edẹni mẹ go wẹ, ayihaawe sọgan ko fọndote gando nugbonọ-yinyin etọn titi go. Ṣigba, Jehovah nọ yin nugbonọ na nujinọtedo etọn titi lẹ; ewọ ma nọ tùnafọ yé ji gbede pọ́n. (Salm. 119:142) Enẹwutu, mẹdekannujẹ nudide bibasi tọn ma na dotẹnmẹ Adam po Evi po  nado dovọ́na osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn. Taidi kọdetọn atẹṣiṣi sọta Jehovah tọn, yé kú bo gọ̀ do kọ́gudu he mẹ yé ko yin didá sọn mẹ.—Jen. 3:19.

12. Etẹwẹ jọ do ovi Adam tọn lẹ go?

¹² To whenue Adam po Evi po dù sọn atin-sinsẹ́n lọ mẹ, yé masọ sọgan yin alọkẹyi taidi hagbẹ whẹndo Jiwheyẹwhe tọn to wẹkẹ lọ mẹ ba. Jiwheyẹwhe yàn yé sọn Edẹni mẹ, bọ yé masọ tindo todido nado lẹkọwa gbede ba. (Jen. 3:23, 24) Gbọnmọ dali, Jehovah hẹn yé nado jiya kọdetọn nudide yetọn titi tọn lẹ sọgbe hẹ whẹdida dodo. (Hia Deutelonomi 32:4, 5.) Na gbẹtọvi lẹ lẹzun mapenọ wutu, yé masọ sọgan do jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn lẹ hia to aliho pipé mẹ ba. Gbọnvona dọ Adam hẹn sọgodo jiawu de bu na ede, e sọ jo ogú mape, ylando po okú po tọn do na ovi etọn lẹ. (Lom. 5:12) E súali gbẹninọ kakadoi tọn do kúnkan etọn. Humọ, Adam po Evi po ma sọgan jivi pipé de; mọjanwẹ depope to ovi yetọn lẹ mẹ ma sọgan jivi pipé de do niyẹn. To whenue Satani Lẹgba ko gọkọna Adam po Evi po sọn Jehovah dè godo, e zindonukọn nado to gbẹtọvi lẹ klọ kakajẹ egbehe.—Joh. 8:44.

13. Etẹwẹ Jehovah jlo na gbẹtọvi lẹ?

¹³ Etomọṣo, Jiwheyẹwhe gbẹ́ yiwanna gbẹtọvi lẹ. Mahopọnna atẹṣiṣi Adam po Evi po tọn, Jehovah jlo dọ gbẹtọvi lẹ ni duvivi haṣinṣan dagbe de tọn hẹ emi. Ewọ ma jlo dọ mẹdepope ni kú. (2 Pita 3:9) Enẹwutu, tlolo to atẹṣiṣi lọ godo, Jiwheyẹwhe basi tito na gbẹtọvi lẹ nido sọgan vọ́ haṣinṣan yetọn hẹ ewọ jlado, ṣogan ewọ ma gbẹkọ nujinọtedo dodo tọn etọn lẹ go. Nawẹ Jehovah wà ehe gbọn?

14. (a) Sọgbe hẹ Johanu 3:16, etẹwẹ Jiwheyẹwhe wleawuna nado fli gbẹtọvi lẹ gọ̀? (b) Kanbiọ tẹ ji wẹ mí sọgan dọhodo hẹ jlodotọ lẹ?

¹⁴ Hia Johanu 3:16. Suhugan mẹhe mí na ylọ wá Oflin lẹ tọn na yọ́n wefọ ehe do tamẹ. Ṣigba kanbiọ lọ wẹ yindọ, Nawẹ avọ́sinsan Jesu tọn hẹn ogbẹ̀ madopodo yọnbasi gbọn? Nujijla Oflin tọn lọ, Oflin lọ lọsu gọna dlapọn he mí na basi na mẹhe wá Oflin lẹ sọgan na mí dotẹnmẹ nado gọalọna ahunjijlọnọ he to nugbo lọ dín lẹ nado mọ gblọndo na kanbiọ titengbe enẹ. Awú sọgan ji omẹ mọnkọtọn lẹ to whenue yé jẹ nukunnumọjẹnumẹ gigọ́ tindo ji gando lehe owanyi Jehovah tọn po nuyọnẹn etọn po yin didohia gbọn ofligọ lọ dali do go. Nuagokun he gando ofligọ lọ go tẹlẹ ji wẹ mí sọgan dọhodo?

15. Nawẹ Jesu gbọnvona Adam gbọn?

¹⁵ Jehovah wleawu sunnu pipé de tọn he sọgan yin mẹfligọtọ lọ. Sunnu pipé enẹ dona yin nugbonọ na Jehovah bosọ tindo ojlo nado ze ogbẹ̀ etọn jo taidi ofligọ do ota gbẹtọvi he ma tindo todido lẹ tọn mẹ. (Lom. 5:17-19) Jehovah diọ ogbẹ̀ nudida tintan etọn tọn sọn olọn mẹ wá aigba ji. (Joh. 1:14) Gbọnmọ dali, Jesu lẹzun gbẹtọvi pipé de, kẹdẹdile Adam te do dai. Ṣigba, to vogbingbọn mẹ na Adam, Jesu nọgbẹ̀ sọgbe hẹ nujinọtedo he Jehovah zedai na gbẹtọ pipé de. Etlẹ yin to whlepọn he sinyẹn hugan lẹ glọ, Jesu ma waylando kavi gbà osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn de gbede.

16. Naegbọn ofligọ lọ do yin nunina he họakuẹ sọmọ?

¹⁶ Taidi sunnu pipé de, Jesu sọgan whlẹn gbẹtọvi lẹ sọn ylando po okú po si gbọn kúkú do ota yetọn mẹ dali. E sọgbe pẹpẹ hẹ mẹhe nkọ Adam dona ko yin—yèdọ sunnu pipé de, he yin nugbonọ bo setonu mlẹnmlẹn na Jiwheyẹwhe. (1 Tim. 2:6) Jesu lẹzun avọ́sinsan ofligọ tọn he hùnali ogbẹ̀ madopodo tọn dote na “mẹsusu”—yèdọ sunnu lẹ, yọnnu lẹ gọna ovi lẹ. (Mat. 20:28) Na nugbo tọn, ofligọ lọ wẹ yin họnhungan lọ na hẹndi lẹndai dowhenu tọn Jiwheyẹwhe tọn. (2 Kọl. 1:19, 20) Ofligọ lọ hẹn todido  lọ nado nọgbẹ̀ kakadoi yọnbasi na gbẹtọvi nugbonọ lẹpo.

17. Etẹwẹ ofligọ lọ hẹn ẹn yọnbasi?

¹⁷ Avọ́sinsan daho de wẹ e biọ to Jehovah si nado wleawuna ofligọ lọ. (1 Pita 1:19) Gbẹtọvi lẹ họakuẹ to nukun etọn mẹ sọmọ bọ e desọn ojlo mẹ nado dike Visunnu detọ́n dopo akàn etọn ni kú do ota mítọn mẹ. (1 Joh. 4:9, 10) To aliho de mẹ, Jesu yí otẹn otọ́ gbẹtọvi tọn mítọn tintan, Adam tọn. (1 Kọl. 15:45) Gbọnmọ dali, Jesu ma fli ogbẹ̀ mítọn gọ̀ poun gba; e sọ hùnali na mí nado lẹkọ do whẹndo Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Mọwẹ, to dodonu avọ́sinsan Jesu tọn ji, Jehovah sọgan kẹalọyi gbẹtọvi lẹ nado lẹkọwa whẹndo etọn mẹ, ṣogan bo ma na gbẹkọ whẹdida dodo etọn go. Be e ma yin ayajẹnu wẹ e yin nado lẹnnupọndo whenue gbẹtọvi nugbonọ lẹpo na yin hinhẹn jẹ pipé kọ̀n te ji ya? To ojlẹ enẹ mẹ, pọninọ na tin to adà olọn mẹ tọn po adà aigba ji tọn whẹndo etọn tọn po ṣẹnṣẹn to gigọ́ mẹ. Mímẹpo na yin ovi Jiwheyẹwhe tọn lẹ to pipé mẹ.—Lom. 8:21.

18. Whetẹnu wẹ Jehovah na lẹzun “nulẹpo na mẹlẹpo”?

¹⁸ Atẹṣiṣi Satani tọn ma glọnalina Jehovah nado do owanyi etọn hia gbẹtọvi lẹ, mọ e ma sọgan glọnalina gbẹtọvi he tlẹ yin mapenọ lẹ nado yin nugbonọ na Jehovah. Gbọn awuwledainanu etọn he yin ofligọ lọ gblamẹ, Jehovah na gọalọna ovi etọn lẹpo nado lẹzun dodonọ mlẹnmlẹn. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n lehe ogbẹ̀ na te do to whenue mẹdepope “he yọ́n Visunnu bo do yise hia to ewọ mẹ” na tindo ogbẹ̀ madopodo. (Joh. 6:40) To owanyi po nuyọnẹn daho etọn po mẹ, Jehovah na hẹn whẹndo gbẹtọvi tọn jẹ pipé kọ̀n, sọgbe hẹ lẹndai dowhenu tọn etọn. Whenẹnu, Otọ́ mítọn Jehovah, na lẹzun “nulẹpo na mẹlẹpo.”—1 Kọl. 15:28.

19. (a) Etẹwẹ pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn na ofligọ lọ dona whàn mí nado wà? (Pọ́n apotin lọ “ Mì Gbọ Mí Ni to Mẹhe Jẹ lẹ Dinmọ Zọnmii.”) (b) Adà ofligọ lọ tọn tẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?

¹⁹ Pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn na ofligọ lọ dona whàn mí nado wà nuhe go mí pé lẹpo nado hẹn ẹn zun yinyọnẹn na mẹdevo lẹ dọ yé sọgan mọaleyi sọn nunina họakuẹ enẹ mẹ. Gbẹtọ lẹ dona yọnẹn dọ ofligọ lọ wẹ Jehovah gbọn owanyi dali yizan nado na gbẹtọvi lẹpo todido ogbẹ̀ madopodo tọn. Ṣigba, ofligọ lọ sọ wà nususu humọ. Hosọ he bọdego na dọhodo lehe avọ́sinsan Jesu tọn sọ gando whẹho walọ dagbe tọn go do ji, ehe Satani fọndote to nujijọ he wá aimẹ to jipa Edẹni tọn mẹ lọ whenu.