1. Etẹwẹ Jehovah na devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ dopodopo?

JEHOVAH ko gbọn owanyi dali na otẹn de devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ dopodopo to agun etọn mẹ. Mahopọnna dọ azọngban voovo lẹ wẹ mí tindo, mímẹpo wẹ họakuẹ bosọ do hudo ode awetọ tọn. Apọsteli Paulu gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nugbo titengbe ehe mẹ. Gbọnna?

2. Sọgbe hẹ Efesunu lẹ 4:16, naegbọn mí dona nọ yọ́n otẹn ode awetọ tọn bo nọ wazọ́n dopọ?

² Dile wefọ he ji hosọ ehe sinai do dohia do, Paulu zinnudeji dọ depope to mí mẹ ma gán pọ́n devizọnwatọ Jehovah tọn hatọ etọn de bo dọ dọ “Yẹn ma tindo nuhudo towe.” (1 Kọl. 12:21) Eyin jijọho na tin to agun lọ mẹ mí dona nọ yọ́n otẹn ode awetọ tọn bo nọ wazọ́n dopọ. (Hia Efesunu lẹ 4:16.) Eyin mí wazọ́n dopọ to kọndopọ mẹ, agun lọ nọ tindo kọdetọn dagbe bosọ nọ sudeji to owanyi mẹ.

3. Etẹ ji wẹ mí na dọhodo to hosọ ehe mẹ?

³ Etẹwẹ yin delẹ to adà he mẹ mí sọgan nọ do sisi hia Klistiani devo lẹ te mẹ to agun lọ mẹ? To hosọ ehe mẹ, mí na gbadopọnna lehe mẹho agun tọn lẹ sọgan nọ do sisi hia mẹho hatọ yetọn lẹ do. Enẹgodo, mí na dọhodo lehe mímẹpo sọgan nọ dohia dọ mí nọ yọ́n otẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po he ma wlealọ lẹ tọn do ji. Podọ gbọngodo, mí na plọn lehe mí sọgan nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia mẹhe ma gán do ogbè mítọn ganji lẹ do.

4. Ayinamẹ Paulu tọn he tin to Lomunu lẹ 12:10 mẹ tẹwẹ mẹho lẹ dona nọ hodo?

⁴ Mẹho agun tọn lẹpo wẹ yin dide gbọn gbigbọ wiwe Jehovah tọn dali. Etomọṣo, dopodopo yetọn wẹ do nunina po nugopipe yetọn yetọn lẹ po. (1 Kọl. 12:17, 18) Vlavo delẹ to yé mẹ yin pipà to agọe bo ma tindo numimọ sọmọ. Mẹdevo lẹ to yé mẹ ma gán nọ wà nususu ba na owhe kavi agbasamalo wutu. Ṣigba, mẹho depope ma dona nọ pọ́n hatọ etọn bo dọ taun dọ “Yẹn ma tindo nuhudo towe.” Kakatimọ, mẹho dopodopo dona nọ hodo ayinamẹ Paulu tọn he tin to Lomunu lẹ 12:10 mẹ.—Hia.

5. Nawẹ mẹho lẹ nọ dohia dọ yé nọ na sisi mẹho hatọ yetọn lẹ gbọn, podọ naegbọn mọwiwà do yin nujọnu?

⁵ Mẹho lẹ nọ dohia dọ emi nọ na sisi mẹho hatọ emitọn lẹ gbọn sọwhiwhe yíyí do dotoaina yé dali. Ehe yin nujọnu titengbe to whenue mẹho lẹ to hodọ to pọmẹ taidi pipli de do whẹho sinsinyẹn lẹ ji. Etẹwutu? Doayi nuhe Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1^er octobre 1988 [Flansegbe] tọn dọ go dọmọ: “Mẹho lẹ na yọnẹn dọ po alọgọ gbigbọ wiwe tọn po, Klisti sọgan dọ̀n ayiha mẹdepope tọn to pipli mẹho lẹ tọn mẹ wá nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn de ji, he na gọalọ nado didẹ whẹho de kavi nado basi nudide titengbe de. (Owalọ 15:6-15) To pipli lọ mẹ, e ma yin mẹho dopo gee wẹ gbigbọ wiwe nọ gọalọna, amọ́ yemẹpo wẹ.”

6. Nawẹ mẹho lẹ sọgan nọ wazọ́n to kọndopọ mẹ gbọn, podọ nawẹ agun lọ nọ mọaleyi gbọn eyin mẹho lẹ wàmọ?

⁶ Mẹho agun tọn de he tindo sisi na mẹho hatọ etọn lẹ ma nọ tẹnpọn to whelẹponu nado dọho jẹnukọn to opli mẹho lẹ tọn whenu. E ma nọ dọho hugan mẹhe pò lẹ to hodọdopọ yetọn whenu, podọ e ma nọ lẹndọ pọndohlan emitọn wẹ sọgbe to whelẹponu. Kakatimọ, e nọ yí whiwhẹ po jlẹkajininọ po do dọ linlẹn etọn. E nọ yí sọwhiwhe do dotoaina nuhe mẹdevo lẹ dọ. Hú popolẹpo, e nọ wleawufo nado dọhodo nunọwhinnusẹ́n Owe-wiwe tọn lẹ ji bo hodo anademẹ “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” tọn lẹ. (Mat. 24:45-47) Eyin mẹho lẹ nọ yí owanyi po sisi po do dọhodo whẹho lẹ ji to whenue yé pli, gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn na tin po yé po, bo na deanana  yé nado wá gbèta he na hẹn agun lọ lodo lẹ kọ̀n.—Jak. 3:17, 18.

7. Nukun tẹwẹ Jesu yí do pọ́n tlẹnmẹninọ?

⁷ To egbehe, agun lẹ nọ bẹ alọwlemẹ lẹ po whẹndo he do ovi lẹ po hẹn. Ṣigba, mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po susu he ma wlealọ lẹ sọ tin to ṣẹnṣẹn mítọn. Nukun tẹwẹ mí dona nọ yí do pọ́n tlẹnnọ ehelẹ? Lẹnnupọndo pọndohlan Jesu tọn gando tlẹnmẹninọ go ji. To lizọnyizọn aigba ji tọn etọn whenu, Jesu ma wlealọ. E gbọṣi tlẹnmẹ bo yí whenu etọn lẹpo do na ayidonugo azọ́ndenamẹ etọn. Jesu ma plọnmẹ gbede dọ dandannu wẹ e yin nado wlealọ kavi nado gbọṣi tlẹnmẹ. Amọ́, e zinnudeji dọ Klistiani delẹ na basi dide ma nado wlealọ. (Mat. 19:11, 12) Jesu nọ na sisi mẹhe ma wlealọ lẹ. E ma nọ de tlẹnnọ lẹ pò kavi nọ mọ yé di mẹhe nude whèdo.

8. Sọgbe hẹ 1 Kọlintinu lẹ 7:7-9, etẹwẹ Paulu na tuli Klistiani lẹ nado pọ́n?

⁸ Taidi Jesu, apọsteli Paulu gbọṣi tlẹnmẹ to lizọnyizọn etọn whenu. Paulu ma plọnmẹ gbede dọ e ylan dọ Klistiani de ni wlealọ. E yọnẹn dọ whẹho mẹdetiti tọn de wẹ ehe yin. Amọ́ na nugbo tọn, Paulu na tuli Klistiani lẹ nado pọ́n eyin vlavo yé sọgan gbọṣi tlẹnmẹ nado sẹ̀n Jehovah. (Hia 1 Kọlintinu lẹ 7:7-9.) Ayihaawe ma tin dọ Paulu ma nọ yí nukunpẹvi do pọ́n Klistiani tlẹnnọ lẹ. Di apajlẹ, e de jọja Timoti, yèdọ mẹmẹsunnu tlẹnnọ de nado penukundo azọ́ndenamẹ pinpẹn lẹ go. * (Flp. 2:19-22) Enẹwutu, e họnwun dọ e ma na yọ́n nado nọ wá tadona kọ̀n dọ mẹmẹsunnu de pegan hugan kavi ma pegan sọmọ, vlavo na e ko wlealọ kavi na e gbẹ́ yin tlẹnnọ wutu poun.—1 Kọl. 7:32-35, 38.

9. Nukun tẹwẹ mí sọgan nọ yí do pọ́n alọwle po tlẹnmẹninọ po?

⁹ Jesu kavi Paulu ma plọnmẹ dọ Klistiani lẹ to dandannu glọ nado wlealọ kavi nado gbọṣi tlẹnmẹ. Eyin mọ wẹ, nukun tẹwẹ mí sọgan nọ yí do pọ́n alọwle po tlẹnmẹninọ po? Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 1^er octobre 2012 [Flansegbe] tọn na gblọndo lọ to aliho he whànmẹ ehe mẹ dọmọ: “Na nugbo tọn, onú awe ehelẹ [alọwle po tlẹnmẹninọ po] sọgan yin pinpọnhlan taidi nunina lẹ sọn Jiwheyẹwhe dè. . . . Jehovah ma nọ pọ́n [tlẹnmẹninọ] hlan taidi winyannu de kavi nuhe gán zọ́n bọ yè na nọ to awubla.” Po ehe po to ayiha mẹ, mí dona nọ yọ́n pinpẹn otẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu tlẹnnọ lẹ po tọn to agun lọ mẹ.

10. Nawẹ mí sọgan do sisi hia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn tlẹnnọ lẹ po gbọn?

 ¹⁰ Nawẹ mí sọgan nọ na sisi numọtolanmẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn tlẹnnọ lẹ po tọn bosọ nọ hò ninọmẹ yetọn lẹ pọ́n gbọn? Mí na wà dagbe nado nọ flindọ Klistiani tlẹnnọ delẹ ko basi nudide mẹdetiti tọn lọ ma nado wlealọ. Klistiani tlẹnnọ devo lẹ nọ jlo nado wlealọ, amọ́ nulọ poun wẹ yindọ yé ma ko mọ mẹhe jẹ lọ. Na mẹdevo lẹ tọn, e gán yindọ alọwlemẹ yetọn wẹ damlọn to okú mẹ. Depope he whẹho lọ yin, be e sọgbe dọ mẹhe to agun lọ mẹ lẹ ni nọ kanse Klistiani tlẹnnọ lẹ nuhewutu yé ma do wlealọ kavi nọ biọ to yé si dọ emi na dín alọwlemẹ de na yé ya? Nugbo wẹ dọ Klistiani tlẹnnọ delẹ sọgan biọ alọgọ mọnkọ. Amọ́, eyin yé ma biọ alọgọ, numọtolanmẹ tẹwẹ nuzedonukọnnamẹ mọnkọ lẹ sọgan hẹn yé tindo? (1 Tẹs. 4:11; 1 Tim. 5:13) Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo nuhe Klistiani nugbonọ tlẹnnọ delẹ dọ ji.

11, 12. Nuyiwa mítọn tẹlẹ wẹ gán hù awàkan mẹ na tlẹnnọ lẹ?

¹¹ Nugopọntọ lẹdo tọn tlẹnnọ de he nọ tindo kọdetọn dagbe taun to azọ́ndenamẹ etọn mẹ mọdọ tlẹnmẹninọ nọ hẹn ale susu wá. Ṣigba, e dọ dọ e gán hù awàkan mẹ na emi eyin mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po ahundoponọ lẹ nọ kanse emi dọ: “Naegbọn a ma do wlealọ?” Mẹmẹsunnu tlẹnnọ de he to sinsẹ̀n to wekantẹn alahọ tọn de dọmọ: “To whedelẹnu mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu lẹ po nọ hẹn mi tindo numọtolanmẹ lọ dọ onú tlẹnnọ lẹ tọn nọ wàlẹblanu. Ehe gán zọ́n bọ yè na lẹndọ tlẹnmẹninọ yin agbàn pinpẹn de kakati ni yin nunina de.”

¹² Mẹmẹyọnnu tlẹnnọ de he to sinsẹ̀n to Bẹtẹli dọmọ: “Wẹnlatọ delẹ nọ vẹ̀do dọ tlẹnnọ lẹpo wẹ to alọwlemẹ de dín sin, kavi dọ yemẹpo wẹ nọ mọ nuwiwa pọmẹ tọn depope di dotẹnmẹ hundote lọ nado mọ alọwlemẹ de. Gbèdopo he azọ́ndenamẹ ṣie hẹn mi yì awà otò lọ tọn devo ji, n’yì opli whèjai tọn de. Mẹmẹyọnnu he yí mi do whégbè lọ dọna mi dọ mẹmẹsunnu awe delẹ tin to agun lọ mẹ bo to ohá ṣie ji. E hẹn mi deji dọ e ma yindọ emi to ayiha kàn nado dín asu na mi wẹ gba. Amọ́ tlolo he mí biọ Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lọ mẹ, e jẹ alọ ji na mi bo plan mi yì dohia mẹmẹsunnu awe lọ lẹ. Nado dọ hójọhó, e ṣí de na yẹn po mẹmẹsunnu lọ lẹ po kaka.”

13. Apajlẹ mẹnu lẹ tọn wẹ na tuli mẹmẹyọnnu tlẹnnọ de?

¹³ Mẹmẹyọnnu tlẹnnọ devo he to sinsẹ̀n to Bẹtẹli dọmọ: “N’yọ́n gbehosọnalitọ tlẹnnọ mẹhomẹ delẹ he whèwhín ganji, tindo yanwle lẹ, nọ yí yede do sanvọ́, nọ mọ ayajẹ to sinsẹ̀nzọn yetọn mẹ bosọ nọ yí adà susu wà to agun mẹ. Yé tindo pọndohlan jlẹkaji tọn gando tlẹnmẹninọ yetọn go, bo ma nọ lẹndọ emi yí nude do hú mẹdevo lẹ na emi gbọṣi tlẹnmẹ wutu, kavi nọ mọdọ emi jẹdò nude tọn na emi ma tindo alọwlemẹ de bo masọ jivi wutu gba.” Awuvivinu wẹ e nọ yin nado tin to agun de mẹ fie mẹlẹ nọ namẹ sisi bosọ nọ yọ́n otẹn ode awetọ tọn mẹ te. Yè ma nọ mọdọ emi taidi mẹhe onú etọn blawu kavi mọdọ yè to awuwhàn emi, mọdopolọ yè ma nọ mọdọ yè yin vọdona kavi nọ yin zizedaga. E nọ họnwun namẹ dọ yè do otẹn de to agun lọ mẹ.

14. Nawẹ mí sọgan dohia dọ mí nọ na sisi tlẹnnọ lẹ gbọn?

¹⁴ Homẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu tlẹnnọ mítọn lẹ po tọn na hùn taun eyin mí nọ yọ́n otẹn yetọn to agun lọ mẹ na jẹhẹnu dagbedagbe he yé do lẹ wutu, bọ e ma yin na yé wlealọ kavi yin tlẹnnọ wutu. Kakati nado nọ to mimọ dọ onú yetọn blawu, mí na wà dagbe nado nọ yọ́n pinpẹn nugbonọ-yinyin yetọn tọn. Enẹ na zọ́n bọ yé ma na do numọtolanmẹ lọ gbede dọ mí to didọna yé dọ: “Yẹn ma tindo nuhudo mìtọn.” (1 Kọl. 12:21) Kakatimọ, yé na yọnẹn dọ mí nọ na emi sisi bosọ nọ yọ́n pinpẹn otẹn emitọn tọn to agun lọ mẹ.

15. Diọdo tẹlẹ wẹ mẹdelẹ ko basi nado gbloada na lizọnyizọn yetọn?

¹⁵ To owhe agọe tọn lẹ mẹ, wẹnlatọ susu ko yí ogbè devo pinplọn do basi yanwle nado sọgan gbloada na lizọnyizọn yetọn. Ehe biọ to yé si nado basi diọdo lẹ. Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ehelẹ po ko tọ́n sọn agun he mẹ anọ́nù-gbè yetọn nọ yin dido te, nado yì sẹ̀n to agun he mẹ yè nọ do ogbè devo te bọ nuhudo wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn lẹ tọn sọ sù te. (Owalọ 16:9) Ehe yin nudide mẹdetiti tọn de he Klistiani ehelẹ basi nado nọgodona Ahọluduta lọ. Dile e tlẹ sọgan yí owhe lẹ to yé si nado penugo bo do ogbè yọyọ lọ ganji, yé to nudagbe susu wadotana. Jẹhẹnu yetọn po numimọ dagbedagbe he yé ko do lẹ po nọ na huhlọn agun lọ bo nọ jlọ ẹ dote. Lehe mí nọ yọ́n otẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po mẹde-yido-sanvọ́ tọ́ ehelẹ tọn mẹ na yé do sọ!

16. Dodonu tẹ ji wẹ mẹho lẹ na nọ gbeje mẹmẹsunnu de pọ́n te nado yọnẹn eyin e pegan nado sẹ̀n taidi mẹho kavi devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn?

¹⁶ Pipli mẹho lẹ tọn ma dona nọ whleawu nado pà mẹmẹsunnu de taidi mẹho agun tọn kavi devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn, na e ma ko jẹ ogbè agun lọ tọn do ji ganji poun wutu gba. Mẹho lẹ na nọ gbeje mẹmẹsunnu de pọ́n sinai do nubiọtomẹsi Owe-wiwe tọn lẹ na mẹho lẹ po devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹ po ji, e ma yin do lehe mẹlọ nọ do ogbè agun lọ tọn ganji do ji.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Titu 1:5-9.

17. Kanbiọ tẹlẹ wẹ whẹndo delẹ nọ pannukọn whenue yé sẹtẹn yì otò devo mẹ?

¹⁷ Whẹndo Klistiani delẹ ko sẹtẹn yì otò devo mẹ nado dín fibẹtado kavi nado mọ azọ́n. To whẹho mọnkọ lẹ mẹ, ovi yetọn lẹ sọgan jẹ nuplọn ji to ogbè tangan otò yọyọ lọ tọn mẹ to wehọmẹ. Mẹjitọ lọ lẹ lọsu sọgan to dandannu glọ nado plọn ogbè otò lọ tọn enẹ nado mọ azọ́n. Etẹwẹ yé na wà lo eyin agun kavi kándo he nọ do anọ́nù-gbè yetọn de tin to lẹdo lọ mẹ? Agun detẹ wẹ whẹndo lọ dona kọnawudopọ hẹ? Be agun he mẹ ogbè tangan otò lọ tọn nọ yin dido te wẹ ya kavi agun he mẹ anọ́nù-gbè whẹndo lọ tọn nọ yin dido te?

18. Sọgbe hẹ Galatianu lẹ 6:5, nawẹ mí sọgan nọ na sisi nudide tatọ́ whẹndo tọn de tọn gbọn?

¹⁸ Tatọ́ whẹndo tọn lọ dona de agun he whẹndo etọn na kọnawudopọ hẹ. Na whẹho mẹdetiti tọn de wẹ ehe yin wutu, e dona lẹnnupọndo nuhe na wà dagbe na whẹndo etọn hugan ji. (Hia Galatianu lẹ 6:5.) Mí dona na sisi nudide tatọ́ whẹndo tọn lọ tọn. Depope he nudide etọn yin, mì gbọ mí ni kẹalọyi nudide enẹ bo dokuavọna whẹndo lọ taidi hagbẹ agun mítọn tọn vivẹ́ lẹ.—Lom. 15:7.

19. Etẹ ji wẹ tatọ́ whẹndo tọn lẹ dona hodẹ̀ bo lẹnnupọndo?

¹⁹ To ninọmẹ devo lẹ mẹ, whẹndo delẹ sọgan to awukọndopọ hẹ agun de he mẹ anọ́nù-gbè mẹjitọ lọ lẹ tọn nọ yin dido te, bọ ovi lọ lẹ sọgan nọma nọ do ogbè lọ ganji. Eyin agun enẹ  tin to lẹdo de he mẹ ogbè otò lọ tọn nọ yin dido te, vlavo e gán nọ vẹawuna ovi lọ lẹ nado mọnukunnujẹ opli lẹ mẹ podọ yé ma na yinukọn to gbigbọ-liho. Etẹwutu? Na e gán yindọ ogbè otò lọ tọn mẹ wẹ ovi lọ lẹ nọ plọnnu te to wehọmẹ bọ e ma yin anọ́nù-gbè mẹjitọ yetọn lẹ tọn. To ninọmẹ mọnkọ lẹ mẹ, tatọ́ whẹndo tọn lẹ dona hodẹ̀ bo lẹnnupọndo nuhe yé dona wà nado gọalọna ovi yetọn lẹ nado dọnsẹpọ Jehovah po omẹ etọn lẹ po dogọ ji. Vlavo e na biọ dọ yé ni gọalọna ovi yetọn lẹ nado nọ do anọ́nù-gbè yetọn ganji kavi dọ yé ni lẹnnupọndo tẹnsisẹ yì agun he nọ do ogbè he mẹ ovi yetọn lẹ nọ mọnukunnujẹ ganji de mẹ ji. Mahopọnna nudide depope he tatọ́ whẹndo tọn lọ basi, agun he yé de nado kọnawudopọ hẹ lọ dona nọ do sisi hia ewọ po whẹndo etọn po bo nọ yọ́n otẹn yetọn mẹ.

20. Nawẹ mí sọgan nọ do sisi hia mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn he to ogbè yọyọ de plọn lẹ po gbọn?

²⁰ Na whẹwhinwhẹ́n he ji mí ko dọhodo lẹpo wutu, to agun susu mẹ, mí na mọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po susu lẹ he to kanván nado plọn ogbè yọyọ de. E gán nọ vẹawuna yé nado dọ linlẹn yetọn lẹ tọ́n. Ṣigba, eyin mí nọ mọnú zẹ̀ obá he mẹ yé sè ogbè mítọn jẹ go, mí na mọdọ yé yiwanna Jehovah bo jlo na sẹ̀n ẹn. Eyin mí doayi jẹhẹnu dagbedagbe ehelẹ go, mí na nọ yọ́n otẹn mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ehelẹ po tọn bosọ nọ na yé sisi sisosiso. Mí ma na nọ dọ dọ “Yẹn ma tindo nuhudo mìtọn,” na ogbè mítọn he yé ma nọ do ganji poun wutu.

21, 22. Lẹblanulọkẹyi mayọnjlẹ tẹwẹ mí tindo?

²¹ Jehovah ko na mí lẹblanulọkẹyi mayọnjlẹ lọ nado tindo otẹn de to agun etọn mẹ. Vlavo mí yin sunnu kavi yọnnu, tlẹnnọ kavi alọwlemẹ, jọja kavi mẹhomẹ, kavi mí nọ do ogbè de ganji kavi baṣabaṣa, mí họakuẹ na Jehovah podọ na ode awetọ.—Lom. 12:4, 5; Kol. 3:10, 11.

²² Mì gbọ mí ni zindonukọn nado nọ yí nuplọnmẹ dagbedagbe susu he mí mọyi sọn apajlẹ he Paulu na gando agbasa gbẹtọvi tọn go mẹ ehelẹ do yizan mẹ. Gbọnmọ dali, mí na nọ dín aliho susu dogọ nado dohia dọ mí yọ́n pinpẹn otẹn mítọn po mẹdevo lẹ po tọn to agun Jehovah tọn mẹ.