1, 2. Avùnnukundiọsọmẹnu tẹlẹ wẹ Jọṣua pehẹ to okú Mose tọn godo?

JỌṢUA gbẹ́ to hogbe Jehovah tọn lẹ flin dọmọ: “Mose devizọnwatọ ṣie ko kú. Todin, fọ́n bo dasá Jọdani, hiẹ po omẹ ehe lẹpo po, . . . bosọ yì aigba he yẹn na na yé lọ ji.” (Jọṣ. 1:1, 2) Diọdo ajiji nankọ die na Jọṣua, mẹhe ko yin lizọnyitọ Mose tọn na nudi owhe 40!

² Na Mose ko yin nukọntọ Islaeli tọn na ojlẹ dindẹn wutu, Jọṣua sọgan hanú gando lehe omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na yinuwa gando aliho he mẹ ewọ na deanana nulẹ te do go. (Deut. 34:8, 10-12) Owe he basi zẹẹmẹ do Biblu ji de dọ gando Jọṣua 1:1, 2 go dọmọ: “To hohowhenu podọ to egbehe, whenue nukọntọ otò de tọn to yinyin didiọ nọ yin ojlẹ de he mẹ hihọ́ otò lọ tọn nọ tin to owù mẹ te hugan.”

3, 4. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ owhẹ̀ Jọṣua tọn whẹ́n nado dejido Jiwheyẹwhe go, podọ kanbiọ tẹwẹ mí sọgan kanse míde?

³ E sọgbe taun dọ Jọṣua ni dibu, ṣigba to azán kleun delẹ godo, e ze afọdide nujikudo tọn. (Jọṣ. 1:9-11) Owhẹ̀ etọn whẹ́n nado dejido Jiwheyẹwhe go. Dile kandai Biblu tọn lọ dohia do, Jehovah deanana Jọṣua po Islaeli omẹ Etọn lẹ po nugbonugbo gbọn afọzedaitọ etọn he yin angẹli de gblamẹ. E sọgbe nado lẹndọ angẹli  ehe wẹ Ohó lọ, yèdọ Visunnu plọnji Jiwheyẹwhe tọn.—Eks. 23:20-23; Joh. 1:1.

⁴ Po alọgọ Jehovah tọn po, nukọntọ Islaeli tọn diọ sọn Mose ji jẹ Jọṣua ji po kọdetọn dagbe po. Mílọsu to gbẹnọ to ojlẹ he mẹ diọdo ayidego tọn to yinyin bibasi te, podọ mí sọgan kanse dọ, ‘Dile titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn to nukọnyi po awuyiya po, be mí tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe lẹ nado dejido Jesu go, taidi Nukọntọ dide mítọn ya?’ (Hia Matiu 23:10.) Mì gbọ mí ni gbadopọnna lehe Jehovah deanana omẹ etọn lẹ to aliho dejidego de mẹ do to ojlẹ diọdo tọn lẹ mẹ to hohowhenu.

5. Etẹwẹ jọ to whenue Jọṣua sẹpọ Jẹliko? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.)

⁵ Ojlẹ vude to whenue Islaeli dasá Jọdani godo, Jọṣua pehẹ nujijọ madonukun de. To whenue e sẹpọ Jẹliko, e dukosọ hẹ dawe de he hẹn ohí. Na Jọṣua ma yọ́n mẹhe jonọ lọ yin wutu, e kanse dọ: “Adà mítọn mẹ wẹ a te ya, kavi adà kẹntọ mítọn lẹ tọn mẹ?” E paṣa Jọṣua dọ awhànfuntọ lọ do mẹhe ewọ yin hia ẹ. E masọ yin mẹdevo de hú “ogán awhànpa Jehovah tọn,” mẹhe wleawufo nado yiavùnlọna omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. (Hia Jọṣua 5:13-15 po nudọnamẹ odò tọn po.) Nugbo wẹ dọ kandai lọ dohia to fidevo lẹ dọ Jehovah wẹ to hodọna Jọṣua tlọlọ, amọ́ ayihaawe ma tin dọ Ewọ to hodọ gbọn angẹli he yin afọzedaitọ etọn de gblamẹ, dile e nọ saba wà do to hohowhenu.—Eks. 3:2-4; Jọṣ. 4:1, 15; 5:2, 9; Owalọ 7:38; Gal. 3:19.

6-8. (a) Naegbọn anademẹ Jehovah tọn delẹ sọgan nọ taidi nupaṣamẹ to pọndohlan gbẹtọvi tọn mẹ? (b) Etẹwẹ dohia dọ anademẹ lọ lẹ yin nuyọnẹnnu bosọ wá do gànmẹ? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)

⁶ Jọṣua mọ anademẹ he họnwun lẹ yí sọn Anademẹtọ he yin angẹli de dè gando lehe tòdaho Jẹliko tọn na yin yíyí do go. To tintan whenu, delẹ to anademẹ lọ lẹ mẹ sọgan taidi nulunu. Di apajlẹ, Jehovah degbe dọ sunnu lọ lẹpo ni gboadà, ehe ka gán zọ́n bọ yé ma na penugo nado wà nude na azán susu. Na nugbo tọn, be ojlẹ dagbe lọ niyẹn nado gboadà na sunnu glegbenu enẹlẹ ya?—Jen. 34:24, 25; Jọṣ. 5:2, 8.

⁷ E yọnbasi dọ awhànfuntọ Islaelivi he ma sọgan sọ yí nude wà enẹlẹ ni hanú gando lehe yé na basi hihọ́na whẹndo yetọn lẹ do go eyin kẹntọ lẹ tọ́nawhàn yé. Ṣigba to ajiji mẹ, linlin lọ wá dọ Jẹliko ko “yin súsú gbanun-gbanun na Islaelivi lẹ tọn wutu.” (Jọṣ. 6:1) Be lehe ninọmẹ lọ diọ do to ajiji mẹ ma na ko hẹn jidide yetọn to anademẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ lodo dogọ ya?

⁸ Humọ, Islaelivi lẹ yin gbedena ma nado tọ́nawhàn Jẹliko ṣigba nado zinzọnlin lẹdo tòdaho lọ whladopo gbèdopo na azán ṣidopo, podọ whla ṣinawe to azán ṣinawetọ gbè. Awhànfuntọ delẹ sọgan ko lẹndọ, ‘Whenu po huhlọn hinhẹngú po nankọ die!’ Ṣigba, Nukọntọ mayinukundomọ Islaeli tọn yọ́n nuhe wà e te ganji. Gbọnvona dọ anademẹ etọn hẹn yise Islaelivi lẹ tọn lodo, e sọ zọ́n bọ yé dapana ahididi tlọlọ hẹ awhànfuntọ huhlọnnọ Jẹliko tọn lẹ.—Jọṣ. 6:2-5; Heb. 11:30. *

9. Naegbọn mí dona nọ hodo anademẹ he mí nọ mọyi sọn titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn dè lẹ? Na apajlẹ de.

⁹ Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn kandai ehe mẹ? To whedelẹnu, mí sọgan nọma mọnukunnujẹ whẹwhinwhẹ́n he wutu titobasinanu lọ do ze afọdide yọyọ delẹ mẹ to gigọ́ mẹ. Di apajlẹ to tintan whenu, mí sọgan ko tindo ayihaawe gando nuyizan lẹtliki tọn lẹ yiyizan to oplọn mẹdetiti tọn, lizọnyizọn lọ po opli lẹ po  whenu go. Todin, e họnwun dọ mí mọ ale he nuyizan enẹlẹ zinzan sọgan hẹnwa lẹ. To whenue mí mọ ale he afọdide enẹlẹ hẹnwa mahopọnna ayihaawe depope he mí sọgan ko tindo, yise po pọninọ mítọn po nọ jideji.

10. Mẹnu wẹ to godona opli titengbe he hagbẹ anademẹtọ lọ basi to Jelusalẹm?

¹⁰ Nudi owhe 13 to whenue Kọneliọsi lẹzun Klistiani godo, Juvi yisenọ delẹ gbẹ́ nọ nọgodona adàgbigbo. (Owalọ 15:1, 2) To whenue nudindọn de fọ́n to Antioku, tito yin bibasi na Paulu nido hẹn whẹho lọ yì hagbẹ anademẹtọ lọ dè to Jelusalẹm. Ṣigba, mẹnu wẹ to godona anademẹ enẹ? Paulu dọmọ: “Yẹn hẹji yì na osọhia de he yin didohia mi wutu.” E họnwun dọ Klisti wẹ deanana nulẹ bọ hagbẹ anademẹtọ lọ do didẹ whẹho lọ.—Gal. 2:1-3.

11. (a) Ninọmẹ he gando adàgbigbo go tẹwẹ gbọṣi aimẹ to Ju yisenọ lẹ ṣẹnṣẹn? (b) Nawẹ ojlo Paulu tọn nado nọgodona mẹho he to Jelusalẹm lẹ yin whiwhlepọn gbọn? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)

¹¹ To anademẹ Klisti tọn glọ, hagbẹ anademẹtọ lọ hẹn ẹn họnwun dọ Klistiani he ma yin Ju lẹ ma to dandannu glọ nado gboadà. (Owalọ 15:19, 20) Ṣigba owhe susu to nudide ehe godo, Ju yisenọ susu gbẹ́ nọ gboadà na ovi yetọn lẹ. To whenue mẹho he to Jelusalẹm lẹ sè dọ mẹsusu to didọ dọ Paulu ma to Osẹ́n Mose tọn yìn, yé na ẹn anademẹ madonukun delẹ. * (Owalọ 21:20-26) Yé dọna Paulu nado plan sunnu ẹnẹ yì tẹmpli mẹ nado sọgan klọ́ yede wé to aṣa-liho, na gbẹtọ lẹ nido mọdọ ewọ “to Osẹ́n lọ yìn.” Paulu sọgan ko lẹndọ nuhe yé dọ emi ni wà lọ ma yin nuyọnẹnnu, bo na whẹjijọ dọ Ju Klistiani he ma mọnukunnujẹ whẹho adàgbigbo tọn mẹ ganji lẹ wẹ yin adọ̀ nuhahun lọ tọn. Ṣigba, nado nọgodona ojlo mẹho lẹ tọn nado ze pọninọ daga to yisenọ lẹ ṣẹnṣẹn, Paulu yí whiwhẹ do setonuna anademẹ he yin nina ẹn lọ. Amọ́ mí sọgan kanse míde dọ, ‘Naegbọn Jesu do na dotẹnmẹ whẹho ehe ma nado yin dididẹ na ojlẹ dindẹn sọmọ to whenue okú etọn ko doalọtena Osẹ́n Mose tọn yìnyìn godo?’—Kol. 2:13, 14.

12. Etẹwẹ sọgan ko zọ́n bọ Klisti do dike bọ ojlẹ de juwayi whẹpo whẹho adàgbigbo tọn lọ do yin dididẹ?

 ¹² Na mẹdelẹ, e nọ biọ whenu nado diọada sọgbe hẹ nukunnumọjẹnumẹ yọyọ de. E yí whenu susu to Klistiani Ju lẹ si nado jla pọndohlan yetọn do. (Joh. 16:12) Mẹdelẹ mọdọ e vẹawu nado kẹalọyi dọ adàgbigbo masọ yin ohia haṣinṣan vonọtaun de tintindo hẹ Jiwheyẹwhe tọn ba. (Jen. 17:9-12) Na mẹdevo lẹ dibuna homẹkẹn wutu, yé whleawu nado do teninọ yetọn hia to Ju lẹ ṣẹnṣẹn. (Gal. 6:12) Ṣigba dile ojlẹ to yìyì, Klisti na anademẹ lẹ dogọ gbọn wekanhlanmẹ gbọdo Paulu tọn lẹ gblamẹ.—Lom. 2:28, 29; Gal. 3:23-25.

13. Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado yiwanna aliho he mẹ Klisti nọ deanananu te to egbehe?

¹³ Eyin mí ma mọnukunnujẹ nuhewutu titobasinanu lọ do basi diọdo delẹ mẹ to gigọ́ mẹ, mí na wà dagbe nado lẹnnupọndo lehe Klisti deanana nulẹ to hohowhenu do ji. To azán Jọṣua tọn gbè podọ to owhe kanweko tintan whenu, Klisti nọ na anademẹ nuyọnẹn tọn lẹ to whelẹponu nado basi hihọ́na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to pọmẹ, nado hẹn yise yetọn lodo, podọ nado hẹn pọninọ go to devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn.—Heb. 13:8.

14-16. Nawẹ anademẹ he “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” nọ na nọ dohia hezeheze dọ dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn mítọn nọ duahunmẹna Klisti gbọn?

¹⁴ Mẹtọnhopọn owanyinọ Jesu tọn na dagbemẹninọ gbigbọmẹ tọn mítọn nọ sọawuhia hezeheze to anademẹ he wá do gànmẹ, he nọ yin nina gbọn “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” gblamẹ. (Mat. 24:45) Marc, otọ́ de he do ovi ẹnẹ dọmọ: “Satani to vivẹnudo nado de huhlọn pò na agun lẹ to gbigbọ-liho gbọn ogbé whẹndo lẹ tọn yinyan dali. Todin he tuli yin nina nado nọ deanana sinsẹ̀n-bibasi whẹndo tọn to sẹmẹsẹmẹ, anademẹ lọ họnwun na tatọ́ whẹndo tọn lẹ—mì nọ basi hihọ́na whẹndo mìtọn!”

¹⁵ To whenue mí doayi anademẹ Klisti tọn go, mí nọ mọ ojlo sinsinyẹn he e tindo to nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn mítọn mẹ. Patrick he yin mẹho agun tọn de dọmọ: “To tintan whenu, apàpà ma nọ sọ́ mẹdelẹ nado nọ pli to pipli kleunkleun lẹ mẹ na sinsẹ̀nzọn kunnudegbe tọn to sẹfifo lẹ. Ṣigba, dopo to jẹhẹnu titengbe Jesu tọn lẹ mẹ, enẹ wẹ ojlo he e nọ tindo to agbátọnọ lẹ mẹ, nọ sọawuhia hezeheze to tito ehe mẹ. Mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu po he nọ kuwinyan kavi he ma nọ tọ́n na lizọnyizọn lọ sọmọ lẹ wá mọdọ yè yiwanna emi bọ emi yọ́n-na-yizan dogọ, podọ taidi kọdetọn de, yé whèwhín to gbigbọ-liho.”

¹⁶ Gbọnvona nukunpipedo nuhudo gbigbọmẹ tọn mítọn lẹ go, Klisti sọ nọ gọalọna mí nado ze ayidonugo do azọ́n titengbe hugan he to yinyin wiwà to aigba ji to egbehe lọ ji. (Hia Malku 13:10.) André he ṣẹṣẹ yin pipà taidi mẹho agun tọn nọ to aṣeji to whelẹponu nado hodo anademẹ yọyọ he titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn na lẹ. E dọmọ: “Azọ́nwatọ lẹ he yin didepo to alahọ lẹ mẹ flin mí niyaniya-yinyin ojlẹ lẹ tọn, gọna nuhudo lọ nado zan huhlọn mítọn to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ.”

17, 18. Naegbọn e do yin alenu nado lẹnnupọndo ale he mí na mọyi sọn adàdidiọ sọgbe hẹ diọdo agọe tọn lẹ mẹ ji?

¹⁷ Anademẹ huhlọnnọ he Ahọlu mítọn Jesu Klisti he yin zizedo ofìn ji to nina mí lẹ na yọ́n-na-yizan kakadoi. Enẹwutu, mì gbọ ale he mí mọyi sọn adàdidiọ sọgbe hẹ diọdo agọe tọn lẹ mẹ ni nọ hẹn mí jaya. E sọgan yin tulinamẹnu na mì nado dọhodo ale he diọdo he wá aimẹ gando opli osẹ ṣẹnṣẹn tọn kavi lizọnyizọn lọ go lẹ hẹnwa na mì ji to sinsẹ̀n-bibasi whẹndo tọn mìtọn whenu.

¹⁸ Eyin mí nọ doayi gbigbọ he to godona  anademẹ he titobasinanu Jehovah tọn nọ na mí lẹ po ale he yé nọ hẹnwa na mí lẹ po go, e yọnbasi dọ mí na yí ayajẹ do hodo anademẹ enẹlẹ. Ayihaawe ma tin dọ e vivi na mí dọ sọha owe he nọ yin zinzinjẹgbonu lẹ tọn didepo gọna nuhe lẹnunnuyọnẹn detọ́n lẹ yiyizan de akuẹzinzan pò, bo gọalọ nado hẹn azọ́n Ahọluduta lọ tọn yinukọn lẹdo aihọn pé. Po ehe po to ayiha mẹ, mí sọgan nọ yí zinjẹgbonu he gán yin yíyí do nuyizan lẹtliki tọn mítọn ji lẹ gọna hoyidokanji po video lẹ po zan to gigọ́ mẹ dogọ eyin e yọnbasi. Gbọnmọ dali, mí na do pọndohlan Klisti tọn nkọ hia bo nọ yí nutindo titobasinanu lọ tọn lẹ zan po nuyọnẹn po.

19. Naegbọn mí dona tẹdo anademẹ Klisti tọn go?

¹⁹ Eyin mí nọ dovivẹnu nado tẹdo anademẹ Klisti tọn lẹ go, mí nọ hẹn yise mẹdevo lẹ tọn lodo bo nọ yidogọna pọninọ. To whenue André lẹnnupọndo sọha azọ́nwatọ Bẹtẹli tọn lẹ tọn he yin didepo lẹdo aihọn pé ji, e dọmọ: “Gbigbọ dagbe he mẹhe sẹ̀n to Bẹtẹli wayi lẹ dohia bo diọada sọgbe hẹ diọdo enẹlẹ whàn mi nado wleawuna jidide po sisi po. Yé zindonukọn nado to yìyì afọsu-afọsi hẹ awhàn-kẹkẹ Jehovah tọn bo nọ mọ ayajẹ to azọ́ndenamẹ depope he yin didena yé mẹ.”

20, 21. (a) Nawẹ mí sọgan dejido Klisti, Nukọntọ mítọn go gbọn? (b) Kanbiọ tẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?

²⁰ To madẹnmẹ, Nukọntọ dide mítọn Jesu Klisti na “dotana awhàngbigba etọn” bo nasọ “wà nujiawu lẹ dotana.” (Osọ. 6:2; Salm. 45:4) Todin whẹ́, ewọ to awuwlena omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na ojlẹ he na bọdo titonu ehe go, to whenue dopodopo mítọn na tindo mahẹ to azọ́n mẹpinplọn po họ̀gbigbá po tọn pligidi he na wá aimẹ to fọnsọnku whenu lọ mẹ.

²¹ Ahọlu dide mítọn na deanana mí yì aihọn yọyọ lọ mẹ po kọdetọn dagbe po, eyin mí hẹn jidide mlẹnmlẹn mítọn to ewọ mẹ go mahopọnna diọdo lẹ. (Hia Salmu lẹ 46:1-3.) To whedelẹnu, diọdo lẹ sọgan nọ dán mí, titengbe eyin enẹ zọ́n bọ gbẹzan mítọn diọ to aliho madonukun mẹ. To whenẹnu, nawẹ mí sọgan hẹn jijọho ahun mẹ tọn po yise mlẹnmlẹn po go to Jehovah mẹ gbọn? Kanbiọ enẹ na yin hodọdeji to hosọ he bọdego mẹ.