Avọ́sinsan He Hẹn Homẹ Jiwheyẹwhe Tọn Hùn Lẹ
Avọ́sinsan He Hẹn Homẹ Jiwheyẹwhe Tọn Hùn Lẹ
“Na yè do yẹwhenọ daho lẹ dopodopo nado nọ na nunina, podọ nado nọ sanvọ́.”—HEBLU LẸ 8:3.
1. Naegbọn gbẹtọ lẹ nọ tindo numọtolanmẹ nado lẹhlan Jiwheyẹwhe dè?
“NADO sanvọ́ nọ taidi ‘jọwamọnu’ na gbẹtọ lẹ taidi dẹ̀hiho nkọtọn; nado sanvọ́ nọ do nuhe e lẹn gando ede go hia, nado hodẹ̀ nọ do nuhe e lẹn gando Jiwheyẹwhe go hia,” wẹ whenuho-kàntọ Biblu tọn Alfred Edersheim wlan. Sọn ojlẹ he mẹ ylando ko biọ aihọn mẹ gbọ́n, e hẹn awufiẹsa whẹhuhu tọn, yinyin hinhẹn jẹla, po alọgọ matin po wá. Kọgbọ sọn ehelẹ mẹ yin nuhudo etọn tindo. E bọawu nado mọnukunnujẹemẹ dọ to whenuena gbẹtọ lẹ mọ yedelẹ to ninọmẹ todido matindo tọn mọnkọtọn mẹ, yé nọ tindo numọtolanmẹ lọ nado lẹhlan Jiwheyẹwhe dè na alọgọ.—Lomunu lẹ 5:12.
2. Kandai avọ́nunina fliflimẹ tọn tẹlẹ hlan Jiwheyẹwhe wẹ mí mọ to Biblu mẹ?
2 Kandai tintan Biblu tọn heyin avọ́nunina he yin bibasi hlan Jiwheyẹwhe tin to kọndopọmẹ hẹ Kaini po Abẹli po. Mí hia dọmọ: “To nukọnyiyi ojlẹ tọn mẹ wẹ e wá jọ, bọ Kaini yí sọn sinsẹ́n aigba tọn mẹ wá na [avọ́nunina] hlan OKLUNỌ. Podọ Abẹli ewọ ga sọ yí plọnji sọn kanlinpa etọn mẹ podọ sọn ojó tẹnmẹ yetọn lẹ mẹ.” (Gẹnẹsisi 4:3, 4) Enẹgodo, mí mọdọ Noa, he Jiwheyẹwhe whlá sọn Osingigọ daho he và whẹndo ylankan azán etọn gbè tọn sudo mẹ lọ, yin whinwhàn nado “sanvọ́ [avọ́nunina] mimẹ̀ tọn to agbà lọ ji” hlan Jehovah. (Gẹnẹsisi 8:20) To nujijọ voovo lẹ mẹ, Ablaham heyin devizọnwatọ nugbonọ po họntọn Jiwheyẹwhe tọn po, ‘gbá agbà de bosọ ylọ oyín Jehovah tọn to e ji,’ na e yin whinwhàn gbọn opagbe po dona Jiwheyẹwhe tọn lẹ po dali wutu. (Gẹnẹsisi 12:8; 13:3, 4, 18) To godo mẹ, Ablaham pehẹ whlepọn klo hugan yise tọn etọn to whenuena Jehovah dọna ẹn nado yí visunnu etọn Isaki do sanvọ́ taidi avọ́nunina mimẹ̀ de. (Gẹnẹsisi 22:1-14) Dile kandai ehelẹ tlẹ whègli sọ, yé tá hinhọ́n do hosọ avọ́sinsan tọn ji, dile mí na mọ do.
3. Azọngban tẹwẹ avọ́sinsan lẹ nọ yiwà to sinsẹ̀n-bibasi mẹ?
3 Sọn kandai Biblu tọn ehelẹ po devo lẹ po mẹ, e họnwun dọ avọ́nunina wunmẹ delẹ yin adà dodonu sinsẹ̀n-bibasi tọn na ojlẹ dindẹn lẹ whẹpo Jehovah do na osẹ́n tangan lẹ gando yé go. To kọndopọmẹ hẹ enẹ, alọdlẹndonu dopo basi zẹẹmẹ “avọ́sinsan” tọn taidi “nuyiwa sinsẹ̀n tọn de he mẹ nude yin yíyí do sanvọ́ hlan yẹwhe de nado sọgan wleawuna, hẹndote, kavi hẹn haṣinṣan dagbe gbẹtọ tọn de gọdotẹnmẹ hẹ nude he gbẹtọ nọ pọnhlan taidi wiwe.” Ṣigba ehe fọ́n kanbiọ titengbe delẹ dote he jẹna dogbapọnnanu sọwhiwhe tọn mítọn, taidi: Naegbọn nuhudo tin na avọ́sinsan to sinsẹ̀n-bibasi mẹ? Avọ́sinsan wunmẹ tẹlẹ wẹ Jiwheyẹwhe nọ kẹalọyi? Podọ zẹẹmẹ tẹwẹ avọ́sinsan hohowhenu tọn lẹ tindo na mí to egbehe?
Naegbọn Nuhudo Tin na Avọ́sinsan?
4. Etẹwẹ yin kọdetọn lọ to whenuena Adam po Evi po waylando?
4 To whenuena Adam waylando, e wàmọ sọn ojlo mẹ wá. Yíyí etọn po dùdù sinsẹ́n atin oyọnẹn dagbe po oylan po tọn lọ yin nuyiwa tolivivẹ tọn de he wá sọn ojlo mẹ. Yasanamẹ lọ na nuyiwa tolivivẹ tọn enẹ wẹ okú, dile Jiwheyẹwhe ko dọ ẹ họnwun do dọmọ: “Gbeegbe hiẹ dù enẹ tọn mẹ hia na kú dandan.” (Gẹnẹsisi 2:17) Adam po Evi po gbẹ̀n alè ylando tọn lẹ to agọgbọnẹnmẹ—yèdọ yé kú.—Gẹnẹsisi 3:19; 5:3-5.
5. Naegbọn Jehovah ze afọdide tintan do ota kúnkàn Adam tọn lẹ tọn mẹ, podọ etẹwẹ Jiwheyẹwhe wà na yé?
5 Nalete, etẹwẹ dogbọn kúnkan Adam tọn lẹ dali? Na yé ko dugu ylando po mape tọn po sọn Adam dè wutu, yé yin hinhẹnwa mẹmẹglọ mẹ na hinhẹn jẹla, todido matindo, po okú dopolọ po he gbẹtọvi awe tintan lẹ tindo numimọ etọn tọn. (Lomunu lẹ 5:14) Ṣigba, e mayin dọ Jehovah yin Jiwheyẹwhe whẹdida dodo po huhlọn tọn de po kẹdẹ wẹ gba ṣigba—na titengbe tọn—yin owanyi tọn ga. (1 Johanu 4:8, 16) Enẹwutu, e ze afọdide tintan nado sú nùvo lọ. To didọ dọ “okú wẹ alè ylando tọn” godo, Biblu zindonukọn nado dọ, “ṣigba nunina Jiwheyẹwhe tọn wẹ ogbẹ̀ madopodo to Jesu Klisti Oklunọ mítọn mẹ.”—Lomunu lẹ 6:23.
6. Etẹwẹ yin ojlo Jehovah tọn gando hẹngble he ylando Adam tọn hẹn wá go?
6 Nuhe Jehovah Jiwheyẹwhe wà to godo mẹ wẹ nado hẹn ẹn diun dọ nunina enẹ penugo nado wleawuna nude he na suahọna nuhẹnbu he dekọtọn sọn sẹ́nhẹngba Adam tọn mẹ. To Heblu-gbè mẹ, hogbe lọ ka·pharʹ to tintan whenu na vlavo tọn zẹẹmẹdo “ṣinyọnnudo,” kavi vlavo “súnsún sẹ̀,” podọ e sọ nọ yin lilẹdogbedevomẹ do “ovẹsè.” a To hogbe devo lẹ mẹ, Jehovah wleawuna nuyizan he sọgbe de nado ṣinyọnnudo ylando heyin ogu etọn dù sọn Adam dè bosọ súnsún awugble he ko dekọtọn lọ sẹ̀ na mẹhe pegan na nunina enẹ lẹ nido sọgan yin hinhẹnjẹ mẹdekannu sọn whẹgbledomẹ ylando po okú po tọn si.—Lomunu lẹ 8:21.
7. (a) Todido tẹwẹ yin awuwlena gbọn whẹdanamẹ Jiwheyẹwhe tọn do Satani ji gblamẹ? (b) Ahọ́ tẹwẹ dona yin súsú nado hẹn gbẹtọvi jẹ mẹdekannu sọn ylando po okú po si?
7 Todido yinyin hinhẹnjẹ mẹdekannu sọn kanlinmọgbenu ylando po okú po tọn si yin alọdlẹndo to mayin tlọlọ mẹ to ylanwiwa gbẹtọvi awe tintan lẹ tọn godo tlolo. To whẹdida etọn lilá do Satani, mẹhe odàn lọ nọtena ji mẹ, Jehovah dọmọ: “Yẹn nasọ yí okẹ̀n do hiẹ po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn; podọ do okún towe po okún etọn po ṣẹnṣẹn: ewọ na só ota towe, hiẹ na só afọgbẹn etọn.” (Gẹnẹsisi 3:15) Gbọn hodidọ dọdai tọn enẹ gblamẹ, hinhọ́n todido tọn de họnwun jẹgbonu na mẹlẹpo he na tindo yise to opagbe enẹ mẹ lẹ. Ṣigba, ahọ́ de tin he dona yin súsú na túndote enẹ. Okún dopagbe lọ ma na wá nado và Satani sudo poun gba; Okún lọ dona yin afọgbẹn só na, enẹ wẹ nado dọ dọ, e dona jiya okú tọn, dile e ma tlẹ na yin tẹgbẹ̀ tọn do.
8. (a) Nawẹ Kaini wá lẹzun mẹhẹnjẹflumẹtọ de gbọn? (b) Naegbọn avọ́sinsan Abẹli tọn sọawuhia nado yin alọkẹyi to nukun Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ?
8 Ayihaawe matin dọ Adam po Evi po lẹnnupọndo mẹyinyọnẹn Okún dopagbe lọ tọn ji tlala. To whenuena Evi ji Kaini, yèdọ visunnu etọn tintan, e lá dọmọ: “Yẹn mọ sunnu de yí gbọn alọgọ OKLUNỌ tọn mẹ.” (Gẹnẹsisi 4:1) Be e to linlẹn dọ vlavo visunnu emitọn na wá lẹzun Okún lọ wẹ ya? Vlavo e wàmọ kavi lala, Kaini, po avọ́nunina etọn po, sọawuhia nado yin mẹhẹnjẹflumẹtọ de. To alọ devo mẹ, nọvisunnu etọn Abẹli do yise hia to opagbe Jiwheyẹwhe tọn mẹ bo yin whinwhàn nado na plọnji lẹ sọn kanlinpa etọn mẹ taidi avọ́sinsan de hlan Jehovah. Mí hia dọmọ: “Gbọn yise dali Abẹli sanvọ́ dagbedagbe de hlan Jiwheyẹwhe hú Kaini: gbọn [yise he, NW ] dali e mọ kunnude yí dọ dodonọ wẹ ewọ.”—Heblu lẹ 11:4.
9. (a) Etẹ mẹ wẹ Abẹli ze yise do, podọ nawẹ e do e hia gbọn? (b) Etẹwẹ avọ́sinsan Abẹli tọn wadotana?
9 Yise Abẹli tọn mayin yise dọ Jiwheyẹwhe tin poun gba, he Kaini lọsu sọgan ko tindo jẹ obá de mẹ. Abẹli tindo yise to opagbe Jiwheyẹwhe tọn mẹ na Okún de nado hẹn whlẹngán wá na gbẹtọvi nugbonọ lẹ. E mayin didehia ẹ lehe enẹ na yin wiwà dotana gbọn gba, ṣigba opagbe Jiwheyẹwhe tọn hẹn Abẹli yọnẹn dọ mẹde dona yin afọgbẹn só na. Mọwẹ, e họnwun dọ ewọ wá tadona lọ kọ̀n dọ ohùn dona yin kinkọndai na ogbẹ̀ nido sọgan yin hinhẹn gọdotẹnmẹ—heyin linlẹn taun avọ́sinsan tọn lọ. Abẹli na nunina de he bẹ ogbẹ̀ po ohùn po hẹn hlan Asisa ogbẹ̀ tọn, vlavo taidi ohia gbangba tọn de na ojlo sinsinyẹn etọn podọ to nukundido mẹ na hẹndi opagbe Jehovah tọn tọn. Dohia yise tọn ehe wẹ yin nuhe hẹn avọ́sinsan Abẹli tọn nado hẹn homẹ Jehovah tọn hùn, podọ to aliho he tindo dogbó de mẹ, e do zẹẹmẹ taun avọ́sinsan tọn hia—yèdọ nuyizan de he gblamẹ gbẹtọvi mapenọ lẹ sọgan dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe te nado mọ nukundagbe etọn yí.—Gẹnẹsisi 4:4; Heblu lẹ 11:1, 6.
10. Nawẹ nujọnu-yinyin avọ́sinsan tọn yin hinhẹn họnwun do gbọn bibiọ Jehovah tọn sọn Ablaham si nado yí Isaki do sanvọ́na dali?
10 Nujọnu-yinyin taun avọ́sinsan tọn yin hinhẹn họnwun hezeheze to whenuena Jehovah degbena Ablaham nado yí visunnu etọn Isaki do sanvọ́ taidi avọ́nunina mimẹ̀ de. Dile avọ́sinsan enẹ ma tlẹ yin hinhẹndi to paa mẹ do, e yinuwa taidi yẹhiadonu nuhe Jehovah lọsu na ede na wà to godo mẹ tọn—yèdọ nado yí Visunnu dopo akàn etọn do sanvọ́ taidi avọ́sinsan he klo hugan lọ nado sọgan hẹn ojlo Etọn dohlan gbẹtọvi lẹ di. (Johanu 3:16) To pọmẹ hẹ avọ́sinsan po avọ́nunina Osẹ́n Mose tọn lẹ tọn po, Jehovah ze nuyiwa dọdai tọn lẹ dai nado plọn gbẹtọ dide etọn lẹ nuhe yé dona wà nado mọ jona yí na ylando yetọn lẹ podọ nado hẹn todido yetọn na whlẹngán lodo. Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn ehelẹ mẹ?
Avọ́sinsan He Jehovah Nọ Kẹalọyi Lẹ
11. Avọ́sinsan ogbẹ́ awe tẹlẹ wẹ nọ yin bibasi gbọn yẹwhenọ daho Islaeli tọn dali, podọ na lẹndai tẹlẹ?
11 “Na yè do yẹwhenọ daho lẹ dopodopo nado nọ na nunina, podọ nado nọ sanvọ́,” wẹ apọsteli Paulu dọ. (Heblu lẹ 8:3) Doayi e go dọ Paulu má avọ́nunina he nọ yin bibasi gbọn yẹwhenọ daho Islaeli hohowhenu tọn dali lẹ do ogbẹ́ awe mẹ, yèdọ, “nunina” lẹ po ‘avọ́sinsan lẹ,’ kavi ‘avọ́sinsan na ylando lẹ’ po. (Heblu lẹ 5:1) To paa mẹ gbẹtọ lẹ nọ na nunina lẹ nado do owanyi zògbè po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po hia, podọ nado wleawuna họntọnjiji, nukundagbe, kavi alọkẹyi. (Gẹnẹsisi 32:20; Howhinwhẹn lẹ 18:16) Mọdopolọ, susu avọ́nunina heyin bibiọ gbọn Osẹ́n lọ dali lẹ sọgan yin pinpọnhlan taidi “nunina” heyin nina Jiwheyẹwhe lẹ nado dín alọkẹyi po nukundagbe etọn po. b Sẹ́nhẹngba lẹ to Osẹ́n lọ glọ nọ biọ ahọsuyíyí, podọ nado basi vọjlado lẹ, ‘avọ́sinsan na ylando lẹ’ nọ yin nina. Pẹntateki, na titengbe tọn owe Eksọdusi, Levitiku, po Osọha lẹ tọn po, wleawuna sọha susu nudọnamẹ lẹ tọn gando avọ́sinsan po avọ́nunina wunmẹ voovo lẹ po go. Dile etlẹ sọgan yin avùnnukundiọsọmẹnu titengbe de na mí nado hẹn do ayiha mẹ bosọ flin zẹẹmẹ gigọ́ lẹpo do, nuagokun titengbe delẹ gando avọ́sinsan wunmẹ voovo lẹ go jẹna ayidonugo mítọn.
12. Fie to Biblu mẹ wẹ mí sọgan mọ bladopọ blebu avọ́sinsan lẹ tọn te?
12 Mí sọgan doayi e go dọ to Levitiku weta 1 jẹ 7 mẹ, avọ́nunina voovo titengbe atọ́n—avọ́nunina mimẹ̀, avọ́nunina jinulili tọn, avọ́sinsan kọndopọ tọn, avọ́nunina ylando tọn, po avọ́nunina whẹgbledo tọn po—yin zẹẹmẹ basina dopodopo, dile etlẹ yindọ delẹ to yé mẹ nọ yin bibasi dopọ na taun tọn. Mí sọ doayi e go ga dọ avọ́sinsan ehelẹ yin zẹẹmẹ basina whlaawe to weta ehelẹ mẹ, po lẹndai voovo lẹ po: whladopo, to Levitiku 1:2 jẹ 6:7 mẹ, he basi zẹẹmẹ nuhe na yin yíyí do sanvọ́ to agbà lọ ji lẹ tọn, podọ whla awetọ, to Levitiku 6:8 jẹ 7:36 mẹ, to dido adà he nọ yin dide dovo na yẹwhenọ lẹ po dehe nọ yin kinklandovo na mẹhe na avọ́nunina lọ po hia. Enẹgodo, to Osọhia lẹ weta 28 po 29 po mẹ, mí mọ nuhe sọgan yin pinpọnhlan taidi tito ojlẹ tọn gigọ́ de, he basi todohukanji avọ́sinsan he dona yin nina to egbesọegbesọ, sẹmẹsẹmẹ, sunmẹsunmẹ, podọ to hùnwhẹ whemẹwhemẹ tọn ji lẹ tọn.
13. Basi zẹẹmẹ avọ́sinsan lẹ tọn he nọ yin bibasi sọn ojlo mẹ wá taidi nunina lẹ hlan Jiwheyẹwhe.
13 To avọ́sinsan he nọ yin nina sọn ojlo mẹ wá taidi nunina lẹ kavi taidi mẹdọnsẹpọ de hlan Jiwheyẹwhe dè nado mọ nukundagbe etọn yí mẹ wẹ avọ́nunina mimẹ̀ tọn, avọ́nunina jinulili tọn lẹ, po avọ́nunina kọndopọ tọn lẹ po tin te. Weyọnẹntọ delẹ tindo linlẹn lọ dọ hogbe Heblu tọn lọ na “avọ́nunina mimẹ̀” zẹẹmẹdo “avọ́nunina agayiyi tọn” kavi “avọ́nunina he nọ yiaga de.” Ehe sọgbe na to avọ́nunina mimẹ̀ de mẹ, kanlin heyin hùhù lọ nọ yin mimẹ̀ to agbà lọ ji bọ owán-vivi, kavi owán gblingblin de, nọ hẹji yì Jiwheyẹwhe dè. Adà vonọtaun avọ́nunina mimẹ̀ lọ tọn wẹ yindọ to whenuena ohùn etọn ko yin húnhúnhún lẹdo agbà lọ pé godo, kanlin lọ nọ yin nina to blebu etọn mẹ hlan Jiwheyẹwhe. Yẹwhenọ lọ “nasọ mẹ̀ pete lọ to agbà lọ ji, na avọ́nunina mimẹ̀ de, avọ́nunina de he yè basi gbọn miyọ́n dali, owán vivi tọn de hlan OKLUNỌ lọ.”—Levitiku 1:3, 4, 9; Gẹnẹsisi 8:21.
14. Nawẹ avọ́nunina jinulili tọn nọ yin bibasi gbọn?
14 Avọ́nunina jinulili tọn yin zẹẹmẹ basina to Levitiku weta 2 mẹ. Avọ́nunina sọn ojlo mẹ wá de wẹ e yin he bẹ linfin dagbedagbe, he nọ saba yin yinyan dopọ po amì po, he nuwhẹ́nwan nọ yin yíyí dogọ hẹn. “[Yẹwhenọ lọ] na yí alọgògò etọn dopo sọn linfin dagbedagbe etọn mẹ, podọ sọn amì etọn mẹ, po nuwhẹ́nwan etọn lẹpo po; yẹwhenọ lọ nasọ mẹ̀ ẹn di oflinnu etọn lọ to agbà lọ ji, avọ́nunina yè basi gbọn miyọ́n dali de, owán vivi tọn de hlan OKLUNỌ.” (Levitiku 2:2) Nuwhẹ́nwan yin dopo to nuyizan nuyọ́nwán wiwe he nọ yin mimẹ̀ to agbà nuyọ́nwán tọn ji to gòhọtúntún kavi tẹmpli mẹ lẹ tọn mẹ. (Eksọdusi 30:34-36) E họnwun dọ Ahọlu Davidi tindo ehe to ayiha mẹ to whenuena e dọmọ: “Gbọ odẹ̀ ṣie ni yin zize dai, di nuyọ́nwán to nukọn towe; podọ zizedaga alọ ṣie tọn di avọ́nunina jinulili whèjai tọn.”—Psalm 141:2.
15. Etẹwẹ yin lẹndai avọ́sinsan kọndopọ tọn tọn?
15 Avọ́nunina sọn ojlo mẹ wá devo wẹ avọ́sinsan kọndopọ tọn, heyin zẹẹmẹ basina to Levitiku weta 3 mẹ. Yinkọ lọ sọgan sọ yin lilẹdogbedevomẹ do “avọ́sinsan avọ́nunina jijọho tọn lẹ” ga. To Heblu-gbè mẹ, hogbe lọ “jijọho” nọ zẹẹmẹdo nususu hugan nado vò sọn awhàn kavi tukladomẹ lẹ si poun. “To Biblu mẹ, e nọ zẹẹmẹdo ehe, podọ ga do ninọmẹ kavi kanṣiṣa jijọho tọn hẹ Jiwheyẹwhe, kọdetọn dagbe tintindo, ayajẹ, po homẹhunhun po,” wẹ owe lọ Studies in the Mosaic Institutions dọ. Gbọnmọ dali, avọ́sinsan kọndopọ tọn lẹ nọ yin bibasi, e mayin nado mọ jijọho Jiwheyẹwhe tọn yí, taidi nado miọnhomẹna ẹn nkọtọn gba, ṣigba nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia, kavi nado basi hùnwhẹ, yèdọ ninọmẹ dona jijọho tọn he mẹhe yin alọkẹyi gbọn Jiwheyẹwhe dali lẹ to vivi etọn dù hẹ ẹ tọn. Yẹwhenọ lẹ po mẹhe na avọ́nunina lọ po nọ dù to avọ́sinsan lọ mẹ to whenuena ohùn po ojó lọ po ko yin nina Jehovah godo. (Levitiku 3:17; 7:16-21; 19:5-8) To aliho whanpẹnọ po yẹhiadonu tọn de po mẹ, mẹhe na avọ́nunina lọ, yẹwhenọ lẹ, po Jehovah Jiwheyẹwhe po to mahẹ tindo to núdùdù de mẹ, to yẹhiadonu liho, he nọtena haṣinṣan jijọho tọn he tin to ṣẹnṣẹn yetọn.
16. (a) Etẹwẹ yin lẹndai avọ́nunina ylando tọn po avọ́nunina whẹhuhu po tọn? (b) Nawẹ yé gbọnvo na avọ́nunina mimẹ̀ tọn gbọn?
16 Avọ́sinsan he nọ yin bibasi nado dín jona ylando tọn lẹ kavi nado basi ovẹsè na sẹ́nhẹngba sọta Osẹ́n lọ bẹ avọ́nunina ylando tọn po avọ́nunina whẹhuhu tọn po hẹn. Dile etlẹ yindọ avọ́sinsan ehelẹ lọsu bẹ numimẹ̀ to agbà lọ ji hẹn, yé gbọnvo na avọ́nunina mimẹ̀ to enẹ mẹ dọ kanlin lọ blebu ma nọ yin nina hlan Jiwheyẹwhe gba, ojó lọ po apadewhe etọn lẹ po poun wẹ nọ yin nina. Pipòtọ kanlin lọ tọn nọ yin didi do gbonu osla lọ tọn kavi to whẹho delẹ mẹ nọ yin dùdù gbọn yẹwhenọ lẹ dali. Vogbingbọn ehe yin onú titengbe. Avọ́nunina mimẹ̀ nọ yin nina taidi nunina de hlan Jiwheyẹwhe nado hẹn dindọnsẹpọ ewọ yọnbasi, enẹwutu e nọ yin bibasi hlan Jiwheyẹwhe kẹdẹ podọ to blebu mẹ. Po awuvivi po, avọ́nunina ylando tọn kavi avọ́nunina whẹhuhu tọn nọ saba jẹnukọnna avọ́nunina mimẹ̀, he nọ to didohia dọ nado hẹn nunina ylandonọ de tọn yin alọkẹyi hlan Jiwheyẹwhe, nuhudo tin na jona ylando tọn.—Levitiku 8:14, 18; 9:2, 3; 16:3, 5.
17, 18. Na etẹwẹ avọ́nunina ylando tọn nọ yin awuwlena?
17 Avọ́nunina ylando tọn nọ yin alọkẹyi na ylando he mayin sọn ojlo mẹ wá sọta Osẹ́n lọ kẹdẹ, yèdọ ylando heyin wiwà na madogán agbasalan tọn wutu. “Eyin omẹ depope na waylando gbọn nuṣiwa mẹ, to onú lẹ lọ depope mẹ he OKLUNỌ lọ ko dosẹ́n ma nado yin wiwà gba,” whenẹnu ylandonọ lọ na na avọ́nunina ylando tọn to gbesisọmẹ hẹ otẹn, kavi teninọ etọn, to agbegbe lọ mẹ. (Levitiku 4:2, 3, 22, 27) To alọ devo mẹ, ylandonọ he ma lẹnvọjọ lẹ nọ yin sinsán sẹ̀; avọ́sinsan depope matin-to-aimẹ na yé gba.—Eksọdusi 21:12-15; Levitiku 17:10; 20:2, 6, 10; Osọha lẹ 15:30; Heblu lẹ 2:2.
18 Zẹẹmẹ po lẹndai avọ́nunina whẹhuhu tọn tọn po yin hinhẹn họnwun to Levitiku weta 5 po 6 po mẹ. Mẹde sọgan ko waylando de he mayin sọn ojlo mẹ. Etomọṣo, sẹ́nhẹngba etọn sọgan ko hẹn whẹhuhu wá sọta jlọjẹ gbẹtọ hatọ etọn lẹ tọn kavi Jehovah Jiwheyẹwhe tọn, podọ nuṣiwa enẹ dona yin pekọhẹnwana kavi yin vivọjlado. Ylando wunmẹ voovo susu yin nùdego. Delẹ yin ylando mẹdetiti tọn lẹ (5:2-6), devo lẹ yin ylando sọta “onú wiwe OKLUNỌ lọ tọn lẹ” (5:14-16), podọ devo lẹ, dile e ma tlẹ yin to mayọnẹn mẹ mlẹnmlẹn do, yin ylando he dekọtọn sọn ojlo agọ̀ kavi madogán agbasalan tọn lẹ mẹ (6:1-3). To yidogọmẹ na gbeyiyi na ylando mọnkọtọn lẹ, nuṣiwatọ lọ nọ yin bibiọ nado suahọ to fie jẹ lẹ podọ to enẹgodo nọ na avọ́nunina whẹhuhu tọn de hlan Jehovah.—Levitiku 6:4-7.
Onú Dagbe Hugan de He Ja
19. Mahopọnna tintindo Osẹ́n lọ po avọ́sinsan etọn lẹ po, naegbọn Islaeli gboawupo nado mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn?
19 Osẹ́n Mose tọn, to pọmẹ hẹ avọ́sinsan po avọ́nunina susu etọn lẹ po, yin nina hlan Islaelivi lẹ nado hẹn yé penugo bo dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe nado mọ bosọ hẹn nukundagbe po dona etọn po go kakajẹ wiwá Okún dopagbe tọn lọ whenu. Apọsteli Paulu, heyin Juvi jiji de, dọ ẹ to aliho ehe mẹ dọmọ: “Osẹ́n wẹ mẹplọntọ nado hẹn mí wá Klisti dè, na yè nido suwhẹna mí gbọn yise dali.” (Galatianu lẹ 3:24) E blawu dọ, Islaeli taidi akọta de ma yigbe hlan anademẹ enẹ gba ṣigba ṣì lẹblanulọkẹyi enẹ lọ zan. Enẹwutu, susugege avọ́sinsan yetọn lẹ tọn lẹzun osùnú hlan Jehovah, mẹhe dọmọ: “Yẹn gọ́ na [avọ́nunina] mimẹ̀ agbò tọn, podọ na ojó kanlin yìnyìn tọn; yẹn ma tindo homẹvivi do ohùn oyìnsú tọn go, kavi do lẹngbọvu tọn go, kavi do alúnkùn tọn go gba.”—Isaia 1:11.
20. Etẹwẹ jọ to owhe 70 W.M. na nuhe dù Osẹ́n lọ po avọ́sinsan etọn lẹ po?
20 To owhe 70 W.M., titonu Juvi lẹ tọn, to pọmẹ hẹ tẹmpli po yẹwhenọduta etọn po, wá vivọnu etọn. To enẹgodo, avọ́sinsan lẹ to aliho heyin zizedai gbọn Osẹ́n lọ dali tọn lẹ mẹ ma gbẹsọ yọnbasi ba. Be ehe zẹẹmẹdo dọ avọ́sinsan lẹ, taidi adà titengbe Osẹ́n lọ tọn, masọ tindo nujọnu-yinyin depope na sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to egbehe wẹ ya? Mí na gbadopọnna ehe to hosọ he bọdego mẹ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn Lẹ]
a Étude Perspicace des Écritures, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. dali, basi zẹẹmẹ dọmọ: “Dile e yin yiyizan to Biblu mẹ do, ‘ovẹsè’ tindo linlẹn dodonu tọn heyin ‘nuṣinyọndonu’ kavi ‘anadiọana,’ podọ nuhe yin nina to anadiọana mẹ, kavi taidi ‘nusinyọndonu de na, onú devo dona yin onú dopolọ pẹpẹ hẹ ẹ. . . . Nado basi ovẹsè he pegan lọ na nuhe yin hinhẹnbú gbọn Adam dali, avọ́nunina ylando tọn de he tindo nuhọakuẹ ogbẹ̀ gbẹtọvi pipé de tọn pẹpẹ dona yin awuwlena.”
b Hogbe Heblu tọn de he yin lilẹdogbedevomẹ gbọzangbọzan do “avọ́nunina” wẹ qor·banʹ. To kandai bibasi na whẹgbledomẹ Jesu tọn sọta wekantọ lẹ po Falesi lẹ po na nuyiwa he jẹagọdo nunọwhinnusẹ́n de mẹ, Malku basi zẹẹmẹ dọ “kọlbani” zẹẹmẹdo ‘nunina heyin kinklandovo hlan Jiwheyẹwhe de.’—Malku 7:11.
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
• Etẹwẹ whàn sunnu nugbonọ hohowhenu tọn lẹ nado basi avọ́sinsan lẹ hlan Jehovah?
• Naegbọn nuhudo avọ́sinsan lẹ tọn do tin?
• Avọ́sinsan wunmẹ titengbe tẹlẹ wẹ nọ yin bibasi to Osẹ́n lọ glọ, podọ etẹwẹ yin lẹndai yetọn?
• Sọgbe hẹ Paulu, lẹndai tẹwẹ Osẹ́n lọ po avọ́sinsan etọn lẹ po yiwà?
[Kanbiọ Oplọn Tọn Lẹ]
[Yẹdide to weda 14]
Avọ́sinsan Abẹli tọn hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn na e do yise etọn to opagbe Jehovah tọn mẹ hia wutu
[Yẹdide to weda 15]
Be hiẹ yọ́n pinpẹn nujọnu-yinyin nujijọ ehe tọn ya?