Sang maaga nga bahin sang 1942, ginsakop sang mga soldado nga Hapon ang Indonesia kag gingamhan ini sing mapiguson. Madamo nga kauturan ang ginpilit nga mag-obra sing mabudlay—paghimo sing mga dalan ukon pagtinlo sa mga kanal. Ang iban ginpriso sa tama kahigko nga mga prisuhan kag ginpaantos bangod indi sila magsakdag sa inaway. Mga tatlo ka utod ang napatay sa prisuhan.

Ang utod nga Dutch nga si Johanna Harp, nga nagaistar sa nabaw-ing nga bukid sa East Java, wala napriso sa una nga duha ka tuig sang inaway. Bangod hilway sila, ginbadbad nila sang iya tatlo ka bata ang Ingles nga libro nga Salvation  kag mga isyu sang Ang Lalantawan sa Dutch. * Ining nabadbad nga mga publikasyon ginkopya kag sekreto nga ginpadala sa mga Saksi sa bilog nga Java.

Ang pila ka Saksi nga wala napriso nagtipon sa gamay nga mga grupo kag nagbantala sing mahalungon. “Pirme ako nagapangaman kon nagasugid ako sing di-pormal parte sa kamatuoran,” siling ni Josephine Elias (Tan sadto). “Nagadala ako sing chessboard kon magkadto sa mga interesado agod hunahunaon sang iban nga nagahampang lang ako.” Si Felix Tan kag ang iya asawa nga si Bola, nagbantala sa mga balay nga nagapakunokuno nga nagabaligya sing habon. “Pirme kami ginasundan sang mga espiya sang Kempeitai, ang ginakahadlukan nga pulis militar nga mga Hapon,” siling ni Felix. “Agod indi kami pagduhaduhaan, ginakadtuan namon ang amon mga ginatun-an sa Biblia sa lainlain nga oras. Anom sa ila ang nag-uswag kag nabawtismuhan sa tion sang inaway.”

Nagapasibu pa lang ang mga utod sa mga kabudlayan sang inaway, magaatubang naman sila sing isa pa ka mabudlay nga pagtilaw. Nagmando ang mga opisyal nga Hapon nga ang tanan nga dumuluong (lakip ang mga Chinese-Indonesian) magparehistro kag magdala sing kard nga nasulatan sing panumpa nga mangin mainunungon sa Emperyo sang Hapon. Ang iban nga utod nagpalibog, ‘Maparehistro bala kita kag magpirma sa kard, ukon indi?’

Si Felix Tan nagsiling: “Ginpilit kami sa Sukabumi sang mga utod sa Jakarta nga indi magpirma sa kard. Apang ginpangabay namon ang mga opisyal nga islan lang ang nasulat sa kard halin sa ‘ang nagpirma nagapanumpa nga  mangin mainunungon,’ pakadto sa ‘ang nagpirma indi mamatok’ sa mga soldado sang Hapon. Nakibot kami kay nagpasugot sila, gani nagkuha kami tanan sang kard. Sang mabatian ini sang mga utod sa Jakarta, ginkabig nila kami nga mga apostata kag ginsikway kami.”

Makapasubo nga ang kalabanan nga utod sa Jakarta nga nagpakatig-a gin-aresto kag nagsikway sa kamatuoran. Ang isa ka utod nga wala nagkompromiso napriso upod kay André Elias. “Ginpaathag ko sa iya ang isyu parte sa pagparehistro kag ginbuligan sia nga mangin balanse ang iya pagtamod,” siling ni André. “Mapainubuson sia nga nangayo sing pasaylo sa pagsikway sa amon. Sa tapos sini, madamo kami sing tion nga makapalig-unay, apang napatay sia kay tuman kabudlay ang kahimtangan sa prisuhan.”

Sang natapos ang inaway sang 1945, ang mga utod nalangkag gid nga magpadayon sa pagbantala. Ang isa ka utod nga napriso kag ginpaantos sang una nagsulat sa sanga talatapan sa Australia: “Ari ako gihapon pagligad sang  apat ka makakalapoy nga tuig, wala magkompromiso kag wala magbag-o ang panghunahuna. Wala sapayan sang akon mga kabudlayan, wala ko gid nalipatan ang mga utod. Puede bala ninyo ako mapadal-an sing pila ka libro?”

Wala madugay, nag-abot sa pungsod ang ginkalangkagan nga mga literatura, diutay lang sang primero, pero sang ulihi dalagku na nga mga kargamento. Ang grupo sang napulo ka manugbantala sa Jakarta nagpadayon sa pagbadbad sing mga publikasyon sa Indonesian.

Sang Agosto 17, 1945, ang mga lider sang hublag para sa kahilwayan sang Indonesia nagproklamar nga ang Indonesia independiente na nga republika, nga nagresulta sa apat ka tuig nga rebolusyon batok sa paggahom sang Dutch. Linibo ang napatay bangod sa kinagamo, kag kapin sa pito ka milyon ang nadulaan sing puluy-an.

Sa tion sang rebolusyon ang mga utod padayon nga nagbantala sa mga balay. “Ginapilit kami sang mga loyalista sa pungsod nga magsinggit sing ‘Merdeka,’ buot silingon ‘Kahilwayan,’” siling ni Josephine Elias. “Pero ginsilingan namon sila nga neutral kami sa pulitika.” Sang 1949, ginhatag sang Dutch ang paggahom sang madugay na nila nga kolonya sa Republika sang Estados Unidos sang Indonesia (karon Republika sang Indonesia). *

Sang 1950, ang mga utod sa Indonesia nagbatas sing halos napulo ka tuig nga inaway. Apang may daku pa sila nga hilikuton. Paano nila mabantala ang maayong balita sa minilyon ka Indonesian? Sa pagtamod sang tawo, daw indi nila ini masarangan! Apang bangod sang ila pagtuo, nagpadayon sila kay nagasalig sila nga “magpadala [si Jehova] sang mga mangangani sa iya alanyon.” (Mat. 9:38) Kag amo gid sina ang ginhimo ni Jehova.