1-3. (a) Ano ang ginahalinan sang makahalalit nga mga impluwensia nga nagabutang sang pamilya sa katalagman? (b) Ano nga pagkaba­lanse ang kinahanglan sang mga ginikanan sa pag-amlig sa ila pamilya?

BUOT mo na kuntani palakton ang imo gamay nga bata nga lalaki sa eskwelahan, apang nagaulan. Ano ang himuon mo sa sining kahimtangan? Tugutan mo bala sia nga magdalagan paguwa sa puwertahan nga wala man lang sing takurong? Ukon pasul-uban mo bala sia sing madamo nga mga panapton nga halos indi na sia makahulag? Sa pagkamatuod, indi mo paghimuon ang bisan diin sini. Hatagan mo sia sang kinahanglanon lamang niya agod nga indi sia mabasa.

² Sa kaanggid nga paagi, ang mga ginikanan dapat mangita sing isa ka balanse nga paagi agod amligan ang ila pamilya gikan sa makahalalit nga mga impluwensia nga nagaulan sa ila gikan sa madamo nga bahin—sa industriya sang kalingawan, media, mga katubutubo, kag kon kaisa sa mga eskwelahan pa gani. Diutay lamang ukon wala gid sing ginahimo ang iban nga mga ginikanan agod amligan ang ila pamilya. Ang iban naman, bangod ginatamod ang halos tanan nga impluwensia sa guwa subong makahalalit, tuman ka madumilion amo kon ngaa ginabatyag sang mga anak nga daw indi sila makaginhawa. Posible bala ang pagkabalanse?

³ Huo. Ang pagkasobra indi epektibo kag mahimo magdul-ong sa kapahamakan. (Manugwali 7:16, 17) Apang paano makasapo ang Cristianong mga ginikanan sing husto nga pagkabalanse sa pag-amlig sa ila pamilya? Binagbinaga ang tatlo ka bahin: edukasyon, kaupdanan, kag kalingawan.

4. Paano dapat tamdon sang Cristianong mga ginikanan ang edukasyon?

⁴ Ginapabilihan sing daku sang Cristianong mga ginikanan ang edukasyon. Nahibaluan nila nga ang eskwelahan ­nagabulig sa kabataan sa pagbasa, pagsulat, kag pagkomunikar, subong man sa paglubad sing mga problema. Dapat man ini magtudlo sa ila kon paano magtuon. Ang mga kalantip nga matigayon sang kabataan sa eskwelahan makabulig sa ila agod magmadinalag-on walay sapayan sang mga hangkat sa kalibutan karon. Dugang pa, ang isa ka maayong edukasyon mahimo nga magabulig sa ila sa pagpangabudlay sing pulido.—Hulu­baton 22:29.

5, 6. Paano mahimo mapadayag sa tiko nga impormasyon tuhoy sa seksuwal nga mga butang ang nagaeskwela nga kabataan?

5 Apang, ang eskwelahan nagatingob man sang kabataan upod sa iban nga kabataan—madamo sa ila may tiko nga mga pagtamod. Halimbawa, binagbinaga ang ila pagtamod tuhoy sa sekso kag moral. Sa isa ka segundaryo nga eskwelahan sa Ni­geria, may isa ka salamwanan sa sekso nga lin-ay nga nagalaygay anay sa iya mga masigkaestudyante sing nahanungod sa sekso. Malangkagon sila nga namati sa iya, bisan pa ang iya mga ideya nga nakuha niya gikan sa pornogra­piko nga mga balasahon  walay pulos tanan. Gintilawtilawan sang iban nga mga lin-ay ang iya ginhambal. Subong resulta, isa ka lin-ay ang nagbusong nga indi kasado kag napatay bangod sang pilit nga pagpaaborsion.

⁶ Masubo hambalon, ang iban sang sayop nga impormasyon tuhoy sa sekso sa eskwelahan nagagikan, indi sa kabataan, kundi sa mga manunudlo. Madamo nga ginikanan ang nagakasubo kon ang mga eskwelahan nagatudlo sa kabataan sing nahanungod sa sekso nga wala ginahatag ang impormasyon tuhoy sa moral nga mga talaksan kag salabton. Ang isa ka iloy sang 12-anyos nga lin-ay nagsiling: “Nagapuyo kami sa isa ka tuman ka relihioso, konserbatibo nga duog, apang sa lokal nga hayskol mismo, nagapanagtag sila sing mga condom sa mga estudyante!” Sia kag ang iya bana nabalaka sang mahibal-an nila nga ang ila anak nga babayi ginahagad sang iya katubutubo nga mga bata nga lalaki nga maghulid sa ila. Paano maamligan sang mga ginikanan ang ila pamilya gikan sa sining malain nga mga impluwensia?

7. Paano mapamatukan sing madinalag-on ang tiko nga impormasyon sa sekso?

⁷ Labing maayo gid bala nga amligan ang kabataan gikan sa bisan ano nga pagsambit sing seksuwal nga mga butang? Indi. Mas maayo nga tudluan mo mismo ang imo kabataan sing nahanungod sa sekso. (Hulubaton 5:1) Matuod, sa mga bahin sang Europa kag Aminhan nga Amerika, madamo nga ginikanan ang nagalikaw sa sini nga tema. Sing kaanggid, sa pila ka pungsod sa Aprika, talagsa lang ginahambalan sang mga ginikanan ang tuhoy sa sekso upod sa ila mga anak. “Indi bahin sang Aprikano nga kultura ang paghimo sini,” siling sang isa ka amay sa Sier­ra Le­one. Ginabatyag sang iban nga mga ginikanan nga ang pagtudlo sa kabataan sing nahanungod sa sekso paghatag sa ila sing mga ideya nga magadul-ong sa ila sa paghimo sing imoralidad! Apang ano ang pagtamod sang Dios?

8, 9. Anong maayong impormasyon tuhoy sa seksuwal nga mga butang ang masapwan sa Biblia?

⁸ Maathag nga ginapakita sang Biblia nga indi makahuluya ang paghambalanay tuhoy sa sekso sa nagakaigo nga kahimtangan.  Sa Israel anay, ang katawhan sang Dios ginsilingan nga magtipon sila, lakip ang ila “mga magamay,” agod mamati sa mabaskog nga pagbasa sang Mosaikong Kasuguan. (Deuteronomio 31:10-12; Josue 8:35) Ang Kasuguan prangka nga nagsambit sing pila ka seksuwal nga butang, lakip ang pamulanon, pagguwa sang binhi, pagpakighilawas, panglahi, homoseksuwalidad, incesto, kag bestialidad. (Levitico 15:16, 19; 18:6, 22, 23; Deuteronomio 22:22) Sa tapos sadto nga mga pagbasa walay duhaduha nga ang mga ginikanan madamo gid sing dapat ipaathag sa ila mausisaon nga mga pamatan-on.

⁹ May yara mga dinalan sa ikalima, ikan-om, kag ikapito nga mga kapitulo sang Hulubaton nga nagapaalinton sing mahigugmaon nga laygay sang mga ginikanan tuhoy sa mga katalagman sang seksuwal nga imoralidad. Ginapakita sining mga bersikulo nga ang imoralidad mahimo nga makasululay kon kaisa. (Hulubaton 5:3; 6:24, 25; 7:14-21) Apang ginatudlo sini nga malain ini kag may makahalalit nga mga resulta, kag nagatanyag ini sing panuytoy agod buligan ang mga pamatan-on nga likawan ang imoral nga mga dalanon. (Hulubaton 5:1-14, 21-23; 6:27-35; 7:22-27) Dugang pa, ang imoralidad ginapatuhay sa kaayawan nga ginahatag sang sekso sa nagakaigo nga kahimtangan sini, sa sulod sang pag-asawahay. (Hulubaton 5:15-20) Daw ano kaayo nga sulundan sang pagtudlo nga dapat sundon sang mga ginikanan!

10. Ngaa ang paghatag sa kabataan sing diosnon nga ihibalo tuhoy sa sekso indi magadul-ong sa ila sa paghimo sing imoralidad?

¹⁰ Ini bala nga pagtudlo nagadul-ong sa kabataan sa paghimo sing imoralidad? Sa kabaliskaran, ang Biblia nagatudlo: “Paagi sa ihibalo ang matarong luwason.” (Hulubaton 11:9) Indi mo bala luyag luwason ang imo mga anak gikan sa mga impluwensia sining kalibutan? Ang isa ka amay nagsiling: “Halin gid sang bata pa ang kabataan, gintinguhaan na namon nga mangin prangka gid sa ila kon tuhoy sa sekso. Sa amo, kon mabatian nila ang iban nga kabataan nga nagahambal tuhoy sa sekso, indi na mapukaw ang ila pagkamausisaon. Wala sing daku nga misteryo.”

11. Paano ang kabataan matudluan sing amat-amat nahanungod sa pribado nga mga butang sang kabuhi?

¹¹ Subong nasambit na sa nauna nga mga kapitulo, ang  edukasyon sa sekso dapat sugdan sing maaga pa. Kon ginatudluan ang magagmay nga kabataan nga hingadlan ang mga bahin sang lawas, indi paglaktawi ang ila pribado nga mga bahin nga subong bala daw makahuluya ini. Tudlui sila sing nagakaigo nga ngalan sini. Sa pagligad sang tion, ang mga leksion nahanungod sa pagkapribado kag mga limite kinahanglanon gid. Mas maayo nga tudlluan sang mga ginikanan ang kabataan nga ining mga bahin sang lawas pinasahi, indi dapat pagtandugon sang iban ukon ipakita sa iban, kag indi gid paghambalan sa malain nga paagi. Samtang nagadaku ang kabataan, dapat sila pahibaluon kon paano ang lalaki kag babayi nagahiusa agod magpanamkon sing bata. Sa tion nga ang ila lawas magsugod na sa paghinupang, dapat nahibaluan na nila ang tuhoy sa mga pagbag-o nga paabuton nila. Subong napaathag na sa Kapitulo 5, ini nga edukasyon makabulig man sa pag-amlig sa kabataan gikan sa seksuwal nga pag-abuso.—Hulubaton 2:10-14.

12. Anong tiko nga mga pagtamod ang pirme ginatudlo sa mga eskwelahan?

¹² Dapat mangin handa ang mga ginikanan nga pamatukan ang iban nga sayop nga mga ideya nga mahimo itudlo sa eskwelahan—kalibutanon nga mga pilosopiya subong sang ebolusyon, nasyonalismo, ukon ang ideya nga wala sing bug-os nga mga kamatuoran. (1 Corinto 3:19; ipaanggid ang Genesis 1:27; Levitico 26:1; Juan 4:24; 17:17.) Madamo nga sinsero nga mga opisyal sang eskwelahan ang nagahatag sing dinagakaigo nga importansia sa mataas nga edukasyon. Samtang ang suplementaryo nga edukasyon isa ka personal nga desisyon, ang iban nga mga manunudlo nagapati nga amo lamang ini ang dalan padulong sa bisan anong personal nga kadalag-an. *—Salmo 146:3-6.

13. Paano ang nagaeskwela nga kabataan maamligan gikan sa sayop nga mga ideya?

¹³ Agod mapamatukan sang mga ginikanan ang sayop ukon tiko nga mga panudlo, dapat nila hibaluon kon ano gid  nga instruksion ang ginabaton sang ila mga anak. Gani mga ginikanan, dumduma nga may hilimuon man kamo! Magpakita sing matuod nga interes sa pag-eskwela sang inyo mga anak. Makighambal sa ila sa tapos sang eskwela. Pamangkuta sila kon ano ang ila natun-an, kon ano ang labi nga naluyagan nila, kon ano ang nakita nila nga labing makahalangkat. Tan-awa ang mga asaynment nga hilimuon sa balay, ang mga nota, kag ang mga resulta sang eksaminasyon. Tinguhai nga makilala ang ila mga manunudlo. Pahibalua ang mga manunudlo nga ginaapresyar ninyo ang ila hilikuton kag nga luyag ninyo makabulig sa bisan anong paagi nga masarangan ninyo.

14. Ngaa importante nga ang diosnon nga kabataan magpili sing maayong mga abyan?

¹⁴ “Sa diin mo natun-an ina?” Pila ka ginikanan ang namangkot sini nga pamangkot, hinadlukan sa butang nga ginsiling ukon ginhimo sang ila anak kag daw indi gid kinaandan? Kag daw ano kasunson nga ang sabat nagadalahig sa bag-o nga abyan sa eskwelahan ukon sa palibot? Huo, ang mga kaupod makaapektar sa aton sing daku, bata man kita ukon tigulang. Si apostol Pablo nagpaandam: “Dili kamo magtalang. Ang malaut nga mga paghiliupod nagadunot sing mapuslanon nga mga batasan.” (1 Corinto 15:33; Hulubaton 13:20) Ang mga pamatan-on labi na nga madali madala sang pag-ipit sang mga katubutubo. May huyog sila nga magduhaduha sa ila kaugalingon kag mahimo nga madaug kon kaisa sang handum nga pasundan kag pahamut-an ang ila mga kaupod. Busa, daw ano ka importante nga pilion nila ang maayong mga abyan!

15. Paano matuytuyan sang mga ginikanan ang ila mga anak sa pagpili sing mga abyan?

¹⁵ Subong nahibaluan sang tagsa ka ginikanan, indi sa tanan nga tion maayo ang mapili sang kabataan; nagakinahanglan sila sing panuytoy. Wala ini nagakahulugan nga ikaw ang magpili sing mga abyan para sa ila. Kundi, samtang nagadaku sila, tudlui sila sing paghantop kag buligi sila sa paghangop kon ano nga mga kinaiya ang dapat pabilihan nila sa mga abyan. Ang una nga kinaiya amo ang gugma kay Jehova kag ang paghimo sang kon ano ang matarong sa iya  mga mata. (Marcos 12:28-30) Tudlui sila nga higugmaon kag tahuron ang mga nagapakita sing pagkabunayag, pagkalulo, pagkaalwan, pagkaukod. Sa tion sang pangpamilya nga pagtuon, buligi ang kabataan nga makilala ining mga kinaiya sa mga karakter sa Biblia kag dayon sa pagpangita man sini nga mga kinaiya sa mga utod sa kongregasyon. Maghatag sing halimbawa paagi sa paggamit sing pareho nga talaksan kon nagapili sang imo kaugalingon nga mga abyan.

16. Paano mabantayan sang mga ginikanan ang pagpili sang ila mga anak sing mga abyan?

¹⁶ Kilala mo bala kon sin-o ang mga abyan sang imo mga anak? Ngaa indi ipanugda sa imo mga anak nga agdahon sila sa inyo puluy-an agod nga makilala mo sila? Mahimo mo man pamangkuton ang imo mga anak kon ano ang ginahunahuna sang iban nga kabataan nahanungod sa sining mga abyan. Kilala bala sila sa pagpakita sing integridad ukon sa doble-kara nga pagkabuhi? Kon ang naulihi amo ang matuod, buligi ang imo mga anak sa pagpangatarungan kon ngaa ini nga pagpakig-upod makahalit sa ila. (Salmo 26:4, 5, 9-12) Kon matalupangdan mo ang indi maayo nga mga pagbag-o sa batasan, pagpamiste, panimuot, ukon panghambal sang imo anak, mahimo nga dapat mo sia hambalon nahanungod sa iya mga abyan. Mahimo nga ang imo anak nagahinguyang sing tion upod sa isa ka abyan nga isa ka malain nga impluwensia sa iya.—Ipaanggid ang Genesis 34:1, 2.

17, 18. Luwas sa pagpaandam batok sa malain nga kaupdanan, anong praktikal nga bulig ang mahatag sang mga ginikanan tuhoy sa pagpili sing mga abyan?

¹⁷ Apang indi tuman na nga tudluan lamang ang imo mga anak nga likawan ang malain nga kaupdanan. Buligi sila sa pagpangita sing maayong mga abyan. Ang isa ka amay nagsiling: “Dapat kita pirme magtinguha nga mangita sing salili nga butang. Gani sang luyag sang eskwelahan nga pabuylugon ang amon anak nga lalaki sa foot­ball team, kami sang akon asawa nagpungko upod sa iya kag ginhambalan namon kon ngaa indi ini mangin maayo nga ideya—bangod sang bag-o nga mga kaupod nga madalahig. Apang nanugda kami dayon nga agdahon ang iban nga kabataan sa kongregasyon kag dalhon sila tanan sa parke agod maghampang sing foot­ball. Nalubad sini ang problema.”

 ¹⁸ Ang maalamon nga mga ginikanan nagabulig sa ila mga anak sa pagpangita sing maayong mga abyan kag dayon sa paglingalingaw upod sa ila sa mapuslanon nga paagi. Apang, para sa madamong ginikanan, ang butang tuhoy sa kalingawan nagapresentar sing mga hangkat.

19. Anong mga halimbawa sa Biblia ang nagapakita nga ang paglingawlingaw sang mga pamilya indi isa ka sala?

¹⁹ Ginapakamalaut bala sang Biblia ang paglipaylipay?  Wala gid! Ang Biblia nagasiling nga may “tion sa pagkadlaw . . . kag sa paglumpatlumpat.” * (Manugwali 3:4) Ang katawhan sang Dios sa dumaan nga Israel nag-inamba kag nagsinaot, naghinampang, kag nagpaktakon. Si Jesucristo nagtambong sa isa ka daku nga sinalusalo sang kasal kag sa “isa ka daku nga sinalusalo” nga ginhanda ni Mateo Levi para sa iya. (Lucas 5:29; Juan 2:1, 2) Sing maathag, si Jesus indi batok sa paglipaylipay. Kabay nga ang pagkinadlaw kag paglipaylipay indi gid pagtamdon subong mga sala sa inyo panimalay!

20. Ano ang dapat tandaan sang mga ginikanan kon nagaaman sing kalingawan para sa pamilya?

²⁰ Si Jehova amo “ang malipayon nga Dios.” (1 Timoteo 1:11) Gani ang pagsimba kay Jehova dapat mangin tuburan sang kalipay, indi butang nga magapasubo sang kabuhi. (Ipaanggid ang Deuteronomio 16:15.) Ang kabataan kinaugali nga mapagsik kag puno sing enerhiya nga sarang magamit sa hampang kag kalingawan. Ang pinili sing maayo nga kalingawan indi lamang makalilipay. Isa ini ka paagi sang pagtuon kag paghamtong sang bata. Ang ulo sang pamilya amo ang may salabton sa pag-aman sang mga kinahanglanon sang iya panimalay sa tanan nga butang, lakip ang kalingawan. Apang, kinahanglan ang pagkabalanse.

21. Ano ang mga tugalbong sang mga kalingawan karon?

²¹ Sa sining magamo nga “katapusan nga mga adlaw,” ang tawhanon nga katilingban puno sing mga tawo nga “mahigugmaon sa kinasadya sa baylo nga mahigugmaon sa Dios,” subong gid sang gintagna sa Biblia. (2 Timoteo 3:1-5) Para sa madamo, ang kalingawan amo ang labing importante nga butang sa kabuhi. Ang kalingawan madamo gid amo kon ngaa madali sini matabunan ang kapin ka importante nga mga butang. Dugang pa, madamo nga modernong kalingawan ang nagapakita sing seksuwal nga imoralidad, kasingki, pag-abuso sa droga, kag iban pa makahalalit gid nga mga buhat. (Hulubaton 3:31) Ano ang mahimo agod maamligan ang mga pamatan-on gikan sa makahalalit nga kalingawan?

22. Paano mahanas sang mga ginikanan ang ila mga anak sa paghimo sing maalamon nga mga desisyon tuhoy sa kalingawan?

 ²² Dapat magbutang ang mga ginikanan sing mga dulunan kag mga pagdumili. Apang kapin pa sa sina, dapat nila tudluan ang ila mga anak sa pagdesisyon kon ano nga kalingawan ang makahalit kag sa paghibalo kon sig-ano nga kalingawan ang masiling nga sobra na. Ini nga paghanas nagakinahanglan sing tion kag panikasog. Binagbinaga ang isa ka halimbawa. Natalupangdan sang isa ka amay nga may duha ka anak nga lalaki nga ang iya kamagulangan nga anak pirme lang nagapamati sa isa ka bag-o nga estasyon sang radyo. Gani samtang nagamaneho sang iya trak padulong sa trabaho sang isa ka adlaw, ginbuksan sang amay ang radyo sa sini man nga estasyon. Kon kaisa nagadulog sia kag ginasulat ang mga liriko sang pila ka ambahanon. Sang ulihi nagpungko sia upod sa iya mga anak nga lalaki kag ginhambalan  nila kon ano ang iya nabatian. Naggamit sia sing mga pamangkot agod hibaluon ang ila pagtamod, paagi sa pagsiling “Ano sa banta ninyo?” kag mapailubon nga ginpamatian niya ang ila mga sabat. Sa tapos mangatarungan sa sini nga bagay nga ginagamit ang Biblia, nag-ugyon ang mga anak nga lalaki nga indi na mamati sa sadto nga estasyon.

23. Paano maamligan sang mga ginikanan ang ila mga anak gikan sa makahalalit nga kalingawan?

²³ Ginausisa sang maalamon nga Cristianong mga ginikanan ang musika, mga programa sa telebisyon, mga vide­otape, mga komiks, kag mga pelikula nga ginakawilihan sang ila mga anak. Ginausisa nila ang laragway sa panghapin, ang mga liriko, kag ang suludlan, kag ginabasa nila ang pauna nga mga impormasyon tuhoy sa pelikula sa mga pamantalaan kag ginatan-aw nila ang bahin sang pelikula nga ginapasayod sa telebisyon. Madamo ang nagakakibot sa pila ka “kalingawan” nga ginatuyo para sa kabataan karon. Ang mga ginikanan nga luyag mag-amlig sa ila mga anak gikan sa dimatinlo nga mga impluwensia nagapungko upod sa ila pamilya kag ginahambalan nila ang mga katalagman, nga ginagamit ang Biblia kag ang napasad sa Biblia nga mga publikasyon, subong sang libro nga Questions Young People Ask—Answers That Work kag mga artikulo sa Lalantawan kag Magmata! nga mga magasin. * Kon ang mga ginikanan magpatok sing malig-on nga mga latid, wala nagabulubag-o kag makatarunganon, masami nga makakita sila sing maayong mga resulta.—Mateo 5:37; Filipos 4:5.

24, 25. Ano ang pila sang mapuslanon nga mga porma sang kalingawan nga sarang mahimo sang mga pamilya sing magkaupod?

²⁴ Sa pagkamatuod, ang pagdumili sa makahalalit nga mga porma sang kalingawan bahin lamang sang pagpakig-away. Ang malain dapat tumbasan sing maayo, kay kon indi mahimo nga mabuyo ang kabataan sa sayop nga dalanon. Madamo nga Cristianong pamilya ang may dimaisip nga mahigugmaon kag makalilipay nga mga memorya sang paglingawlingaw nga magkaupod—pagpiknik, pagpanlakatan, pag-camping, paghampang kag mga isport, pagduaw sa mga paryente ukon mga abyan. Nasapwan sang iban nga bisan  ang pagbasa lamang sing mabaskog nga magkaupod subong paglingawlingaw isa ka daku nga tuburan sang kalipay kag kasulhay. Ang iban nagakalipay sa pagsugid sing makahalam-ot ukon makawiwili nga mga sugilanon. Ang iban pa magkaupod nga nagatuon sing malingawlingawan nga mga trabaho, subong halimbawa sang pagtigib sing kahoy kag iban pa nga pagpamanday, subong man pagtokar sing musikal nga mga instrumento, pagpamintura, ukon pagtuon sa mga tinuga sang Dios. Ang kabataan nga makatuon sa pagkalipay sa sining mga dibersion ginaamligan gikan sa madamo nga dimatinlo nga kalingawan, kag matun-an nila nga may kapin pa sa kalingawan sangsa magpungko lamang kag magpalingaw. Ang pagpakigbahin masami nga mas makalilingaw sangsa magtan-aw lamang.

²⁵ Ang sosyal nga pagtilipon isa man ka makapaladya nga porma sang kalingawan. Kon ini ginadumalahan sing maayo kag indi sobra kadaku ukon makonsumo sa tion, indi lamang ini makalingaw sa inyo mga anak. Makabulig ini sa pagpabakod pa sang mga higot sang gugma sa kongregasyon.—Ipaanggid ang Lucas 14:13, 14; Judas 12.

26. Kon tuhoy sa pag-amlig sa pamilya gikan sa makahalalit nga impluwensia, ano ang labing importante nga kinaiya?

²⁶ Sing pat-od, ang pag-amlig sa imo pamilya gikan sa makahalalit nga mga impluwensia sang kalibutan nagakinahanglan sing lakas nga pagpangabudlay. Apang may isa ka butang nga, labaw sa bisan ano pa, makapahanabo sini. Amo ini ang gugma! Ang suod, mahigugmaon nga mga kaangtanan sa pamilya magahimo sang inyo puluy-an nga isa ka walay peligro nga dalangpan kag magapauswag sang komunikasyon, nga isa ka dakung proteksion gikan sa malain nga mga impluwensia. Dugang pa, ang pagpalambo sa isa pa ka sahi sang gugma mas importante pa gani—ang gugma kay Jehova. Kon ini nga gugma nagaluntad sa pamilya, mahimo gid nga ang kabataan magadaku nga nagadumot sa ideya nga indi pagpahamut-an ang Dios paagi sa pagpadaug sa kalibutanon nga mga impluwensia. Kag ang mga ginikanan nga nagahigugma kay Jehova sing tinagipusuon magatinguha  nga ilugon ang iya mahigugmaon, makatarunganon, balanse nga personalidad. (Efeso 5:1; Santiago 3:17) Kon himuon ini sang mga ginikanan, wala sing rason ang ila mga anak nga tamdon ang pagsimba kay Jehova subong isa lamang ka listahan sang ginadumilian nga mga butang ukon subong isa ka dalanon sang pagkabuhi nga wala sing kalipay ukon pagkadlaw nga luyag nila palagyuhan sa gilayon nga mahimo. Sa baylo, makita nila nga ang pagsimba sa Dios amo ang labing makalilipay, labing bug-os nga dalanon sang kabuhi.

27. Paano madaug sang isa ka pamilya ang kalibutan?

²⁷ Ang mga pamilya nga nagapabilin nga nahiusa sa malipayon, balanse nga pag-alagad sa Dios, nagatinguha sing tinagipusuon sa pagpabilin nga “walay dagta kag walay kasawayan” gikan sa makapalain nga mga impluwensia sining kalibutan, nagahatag sing kalipay kay Jehova. (2 Pedro 3:14; Hulubaton 27:11) Ini nga mga pamilya nagasunod sa mga tikang ni Jesucristo, nga nagpamatok sa tanan nga panikasog sang kalibutan ni Satanas nga dagtaan sia. Sang malapit na ang katapusan sang iya tawhanon nga kabuhi, si Jesus nakasiling: “Nadaug ko ang kalibutan.” (Juan 16:33) Kabay nga madaug man sang imo pamilya ang kalibutan kag magkabuhi sing dayon!