Kapitulo 24

Yara bala Kita sa Idalom sang Napulo ka Sugo?

1. Ano nga kasugoan ang gindul-ong ni Moises sa katawhan?

 ANO NGA MGA SUGO ang ginapatuman sa aton ni Jehova nga Dios? Dapat bala naton tumanon ang ginatawag sang Biblia nga “kasugoan ni Moises” ukon, kon kaisa, “ang Kasugoan”? (1 Hari 2:​3; Tito 3:9) Ginatawag man ini nga “kasugoan ni Jehova,” bangod Sia ang naghatag sini. (1 Cronica 16:​40) Si Moises lamang ang nagdul-ong sang Kasugoan sa katawhan.

2. Ano ang nagahuman sa sining kasugoan?

² Ang kasugoan ni Moises may yara kapin sa 600 ka indibidual nga sugo, ukon mando, lakip ang 10 nga panguna. Si Moises nagsiling: “Ginsugo niya [Jehova] sa inyo nga himuon ang napulo ka sugo; kag ginsulat niya sila sa duha ka tapitapi nga bato.” (Deuteronomio 4:​13; Exodo 31:​18, ­King ­James Ver­sion) Apang sa kay sin-o ginhatag ni Jehova ang Kasugoan, lakip ang Napulo ka Sugo? Ginhatag bala niya ini sa tanan nga katawhan? Ano sadto ang katuyoan sang Kasugoan?

SA ISRAEL PARA SA ISA KA PINASAHI NGA KATUYOAN

3. Paano naton mahibaloan nga ang Kasugoan ginhatag sa Israel lamang?

³ Ang Kasugoan wala ginhatag sa tanan nga katawhan. Naghimu si Jehova sing katipan, ukon kasugtanan, sa mga kaliwat ni Jacob, nga  nangin ang pungsod sang Israel. Ginhatag ni Jehova ang iya kasugoan sa sining pungsod lamang. Maathag nga ginapakita ini sang Biblia sa Deuteronomio 5:​1-3 kag Salmo 147:​19, 20.

4. Ngaa ginhatag ang Kasugoan sa pungsod sang Israel?

⁴ Si apostol Pablo namangkot: “Nian ano bala ang kasugoan?” Huo, ngaa ginhatag ni Jehova ining kasugoan sa Israel? Si Pablo nagsabat: “Agod mangin hayag ang mga paglapas, tubtob nga mag-abot ang binhi nga sa iya nahimu ang saad . . . Busa ang Kasugoan nangin manugtuytoy naton [ukon, manunudlo] padulong kay Cristo.” (Galacia 3:​19-24) Ang pinasahi nga katuyoan sang Kasugoan amo ang pag-amlig kag pagtuytoy sa pungsod sang Israel agod nga mangin handa sila sa pagbaton kay Cristo kon mag-abot sia. Ang madamu nga halad nga ginpatuman sang Kasugoan nagpahanumdom sa mga Israelinhon nga sila mga makasasala nga nagakinahanglan sang Manluluwas.​—⁠Hebreo 10:​1-4.

“SI CRISTO AMO ANG KATAPUSAN SANG KASUGOAN”

5. Sang mag-abot si Cristo kag napatay tungod sa aton, ano ang natabo sa Kasugoan?

⁵ Sa pagkamatuod, si Jesucristo amo yadtong ginsaad nga Manluluwas, subong ginpahayag sang anghel sang matawo sia. (Lucas 2:​8-14) Gani sang mag-abot si Cristo kag ginhatag ang iya himpit nga kabuhi subong halad, ano ang natabo sa Kasugoan? Gindula ini. “Wala na kita sa idalom sang manugtuytoy,” paathag ni Pablo. (Galacia 3:​25) Ang pagdula sa Kasugoan nagpasulhay sa mga Israelinhon.  Ginpakita sini nga sila tanan makasasala, bangod tanan sila napaslawan sa pagtuman sing himpit sa Kasugoan. “Si Cristo nagtubos sa aton gikan sa pagpakamalaut sang Kasugoan,” siling ni Pablo. (Galacia 3:​10-14) Gani ang Biblia nagasiling man: “Si Cristo amo ang katapusan sang Kasugoan.”​—⁠Roma 10:​4; 6:14.

6. (a) Ano ang epekto sa mga Israelinhon kag di-Israelinhon sang madula ang Kasugoan, kag ngaa? (b) Ano ang ginhimu ni Jehova sa Kasugoan?

⁶ Ang Kasugoan nangin lambay ukon “dingding” sa ulot sang mga Israelinhon kag sang iban pa nga katawhan nga wala sa idalom sini. Apang, paagi sa paghalad sang iya kabuhi, “ginguba [ni Cristo] . . . ang Kasugoan sang mga sugo kag pagsulundan, agod nga isahon niya ang duha ka katawhan [Israelinhon kag di-Israelinhon] sa iya kaugalingon subong isa ka bag-ong tawo.” (Efeso 2:​11-18) Tuhoy sa ginhimu ni Jehova nga Dios sa kasugoan ni Moises, aton mabasa: “Ginpatawad niya kita sang tanan naton nga paglapas kag ginpanas niya ang mando nga batok sa aton, nga ginahuman sang kasugoan [lakip ang Napulo ka Sugo] nga batok sa aton [bangod ginpakamalaut ang mga Israelinhon subong mga makasasala]; kag ginkuha Niya ini paagi sa paglansang sini sa usok sang pag-antos.” (Colosas 2:​13, 14) Gani, paagi sa himpit nga halad ni Cristo, ang Kasugoan nadula.

7, 8. Ano ang nagapamatuod nga ang Kasugoan wala mabahin sa duha?

⁷ Apang nagasiling ang iban nga ang Kasugoan nabahin sa duha: Ang Napulo ka Sugo, kag ang nabilin sang kasugoan. Ang nabilin sang kasugoan, siling nila, amo ang nadula, apang ang Napulo ka Sugo nagapabilin. Apang indi ini matuod. Sa iya Sermon sa Bukid nagbalikwat si Jesus gikan sa Napulo ka Sugo subong man sa iban nga bahin sang Kasugoan kag wala niya ginpatuhay ining duha. Sa amo ginpakita ni Jesus nga ang kasugoan ni Moises wala mabahin sa duha.​—⁠Mateo 5:​21-42.

⁸ Talupangda man ang ginsulat ni apostol Pablo sa idalom sang inspirasyon sang Dios: “Karon nahilway kita sa Kasugoan.” Nahilway bala ang Cristianong mga Judiyo gikan lamang sa kasugoan kag indi sa Napulo ka Sugo? Indi, kay si Pablo nagsiling pa: “Wala ako kuntani makakilala sing sala kon indi tungod sa Kasugoan; kag, halimbawa, wala ako kuntani makakilala sang paghamkon kon ang Kasugoan wala magsiling: ‘Dili ka maghamkon.’ ” (Roma 7:​6, 7; Exodo 20:​17) Sanglit ang “Dili ka maghamkon” amo ang katapusan sa Napulo ka Sugo, nagakahulugan ini nga ang mga Israelinhon ginhilway man gikan sa Napulo ka Sugo.

9. Ano ang nagapakita nga ang semanal nga Adlaw nga Inugpahuway gindula man?

 ⁹ Nagakahulugan bala ini nga ang sugo nga tumanon ang semanal nga Adlaw nga Inugpahuway, nga amo ang ikap-at sa Napulo ka Sugo, ginkuha man? Huo, amo gid. Ang ginasiling sang Biblia sa Galacia 4:​8-11 kag Colosas 2:​16, 17 nagapakita nga ang mga Cristiano wala sa idalom sang kasugoan sang Dios nga ginhatag sa mga Israelinhon, upod ang ginapatuman sini nga bantayan ang semanal nga Adlaw nga Inugpahuway kag ang iban pa nga pinasahi nga mga adlaw sang tuig. Nga ang pagtuman sa semanal nga Adlaw nga Inugpahuway indi isa ka Cristianong kinahanglanon makita man sa Roma 14:5.

MGA KASUGOAN NGA NAAPLIKAR SA MGA CRISTIANO

10. (a) Sa idalom sang anong kasugoan ang mga Cristiano? (b) Gikan diin ginkuha ang madamu sining kasugoan, kag ngaa makatarunganon nga didto ini ginkuha?

¹⁰ Nagakahulugan bala ini nga, sanglit ang mga Cristiano wala sa idalom sang Napulo ka Sugo, wala sila sing kasugoan nga tumanon? Indi gid. Ginpakilala ni Jesus ang isa ka “bag-ong katipan,” nga napasad sa mas maayo nga halad sang iya kaugalingon nga himpit tawhanon nga kabuhi. Ang mga Cristiano yara sa idalom sining bag-ong katipan kag sakop sang Cristianong kasugoan. (Hebreo 8:​7-13; Lucas 22:​20) Madamu sining kasugoan ang ginkuha sa kasugoan ni Moises. Indi ini makatilingala ukon tumalagsahon. Amo man sini ang nagakatabo kon ang isa ka bag-ong pangulohan nagabulos sa paggahom sa isa ka pungsod. Ang konstitusyon sa idalom sang daan nga pangulohan mahimu nga panason kag islan, apang ang bag-ong konstitusyon mahimu nga maghupot sa madamu nga kasugoan sang daan. Sa amo man nga paagi, ang Kasugoan nga katipan nadula, apang madamu sang sadsaran nga kasugoan sini kag mga prinsipio ang ginlakip sa Cristianismo.

11. Anong kasugoan ukon panudlo nga ginhatag sa mga Cristiano ang kaanggid sa Napulo ka Sugo?

¹¹ Talupangda ini samtang ginabasa mo ang Napulo ka Sugo sa pahina 203, kag dayon ipaanggid ini sa masunod nga Cristianong kasugoan kag panudlo: “Si Jehova nga imo Dios ang dapat mo simbahon.” (Mateo 4:​10; 1 Corinto 10:​20-22) “Maglikaw kamo sa mga diosdios.” (1 Juan 5:​21; 1 Corinto 10:​14) “Amay namon nga yara sa langit, pakabalaanon ang imo ngalan [indi pagtratahon sa walay pulos nga paagi].” (Mateo 6:9) “Mga anak, tumana ang inyo mga ginikanan.” (Efeso 6:​1, 2) Kag maathag nga ginapakita sang Biblia nga ang pagpatay, pagpanglahi, pagpangawat, pagbutig kag paghamkon batok man sa kasugoan para sa mga Cristiano.​—⁠Bugna 21:​8; 1 Juan 3:​15; Hebreo 13:​4; 1 Tesalonica 4:​3-7; Efeso 4:​25, 28; 1 Corinto 6:​9-11; Lucas 12:​15; Colosas 3:5.

12. Paano ang prinsipio sang kasugoan sang Adlaw nga Inugpahuway gin-aplikar sa Cristianong kahimusan?

 ¹² Bisan pa wala ginapatuman sa mga Cristiano ang semanal nga Adlaw nga Inugpahuway, may maton-an kita gikan sa sini. Ang mga Israelinhon nagpahuway sa literal nga paagi, apang ang mga Cristiano dapat magpahuway sa espirituwal nga paagi. Paano? Bangod sang pagtuo kag pagkamatinumanon ang matuod nga mga Cristiano nag-untat na sa paghimu sing makagud nga mga buhat. Ining makagud nga mga buhat nagalakip sang panikasog nga tukuron ang ila kaugalingon nga pagkamatarong. (Hebreo 4:​10) Ining espirituwal nga pagpahuway ginatuman indi sa isa ka adlaw kada semana kundi sa bug-os nga pito ka adlaw. Ang kinahanglanon sang literal nga kasugoan sa Adlaw nga Inugpahuway nga magpain sing isa ka adlaw para sa espirituwal nga mga kaayohan nag-amlig sa mga Israelinhon gikan sa makagud nga paggamit sang tanan nila nga tion para sa ila materyal nga kaayohan. Ang pag-aplikar sini nga prinsipio kada adlaw sa espirituwal nga paagi isa ka mas epektibo nga pangamlig batok sa materyalismo.

13. (a) Anong kasugoan ang ginapatuman sa mga Cristiano, kag paano nila ini ginatuman? (b) Anong sugo ang ginpadaku ni Jesus? (c) Anong kasugoan ang sadsaran sang bug-os nga kasugoan ni Moises?

¹³ Gani ginapalig-on ang mga Cristiano nga “tumanon ang kasugoan ni Cristo,” sa baylo sang Napulo ka Sugo. (Galacia 6:2) Naghatag si Jesus sing madamu nga sugo kag instruksion, kag paagi sa pagtuman sini ginatuman naton ang iya kasugoan. Ginpadaku ni Jesus labi na ang importansia sang gugma. (Mateo 22:​36-40; Juan 13:​34, 35) Huo, ang gugma sa iban isa ka Cristianong sugo. Amo ini ang sadsaran sang bug-os nga kasugoan ni Moises, subong ginasiling sang Biblia: “Ang bug-os nga Kasugoan natuman sa isa ka pulong: ‘Higugmaa ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.’ ”​—⁠Galacia 5:​13, 14; Roma 13:​8-10.

14. (a) Ano ang maayong resulta kon ton-an naton kag iaplikar ang mga prinsipio sang kasugoan ni Moises? (b) Pahulagon kita sang gugma sa paghimu sing ano?

¹⁴ Ang kasugoan nga ginhatag paagi kay Moises, upod ang Napulo ka Sugo sini, isa ka matarong nga kasugoan gikan sa Dios. Kag bisan pa wala kita sa idalom sang kasugoan karon, ang balaan nga mga prinsipio sa likod sini may daku gihapon nga bili sa aton. Paagi sa pagtuon kag pag-aplikar sini, magauswag ang aton apresasyon sa dakung Manughatag sing Kasugoan nga si Jehova nga Dios. Apang dapat naton ton-an kag iaplikar sa aton kabuhi labi na ang Cristianong kasugoan kag panudlo. Ang gugma kay Jehova magapahulag sa aton sa pagtuman sang iya karon ginakinahanglan sa aton.​—⁠1 Juan 5:3.

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Kahon sa pahina 203]

ANG NAPULO KA SUGO

1. “Ako si Jehova nga imo Dios . . . Dili ka maghupot sing iban nga mga dios sa atubangan ko.

2. “Dili ka maghimu nga sa imo sing larawan nga tinigban ukon bisan ano nga kaangay sang bisan anong butang nga yara sa langit sa ibabaw ukon yara sa duta sa idalom ukon yara sa tubig sa idalom sang duta. Dili ka magyaub sa ila ukon mag-alagad sa ila . . .

3. “Dili ka maggamit sang ngalan ni Jehova nga imo Dios sa wala sing kapuslanan . . .

4. “Bilang pagdumdom sa adlaw nga inugpahuway agod pakabalaanon ini, sa anum ka adlaw magpangabudlay ka kag maghimu sang tanan mo nga buluhaton. Apang ang ikapito nga adlaw isa ka inugpahuway kay Jehova nga imo Dios. Dili ka maghimu sing bisan anong buluhaton, ikaw ukon ang imo anak nga lalaki ukon ang imo anak nga babayi . . .

5. “Tahora ang imo amay kag ang imo iloy agod nga ang imo mga adlaw maglawig sa duta nga ginahatag sa imo ni Jehova nga imo Dios.

6. “Dili ka magpatay.

7. “Dili ka magpanglahi.

8. “Dili ka magpangawat.

9. “Dili ka magsaksi sing dimatuod batok sa imo isigkatawo.

10. “Dili ka magkaibog [maghamkon] sang balay sang imo isigkatawo. Dili ka magkaibog [maghamkon] sang asawa sang imo isigkatawo, ukon sang iya alagad nga lalaki ukon sang iya alagad nga babayi ukon sang iya baka ukon sang iya asno ukon ano nga butang nga iya sang imo isigkatawo.”​—⁠Exodo 20:​2-17.

[Mga piktyur sa pahina 204, 205]

Ang Kasugoan nangin dingding sa ulot sang mga Israelinhon kag sang iban nga katawhan