1-3. Ngaa mapat-od naton nga si Jehova mapainubuson?

LUYAG sang isa ka amay magpaalinton sa iya gamay pa nga bata sing isa ka importante nga leksion. Luyag niya nga matandog ang iya tagipusuon. Paano niya ini himuon? Atubangon bala niya ang bata kag sermonan? Ukon magakatinkatin bala sia kag angga-anggaon sia? Sa pagkamatuod, pilion sang maalamon kag mapainubuson nga amay ang malulo nga paagi.

² Ano bala nga sahi sang Amay si Jehova—matinaastaason ukon mapainubuson, matigdas ukon malulo? Si Jehova nakahibalo sang tanan kag labing maalam. Apang natalupangdan mo bala nga ang ihibalo kag kinaalam wala nagahimo sa mga tawo nga mapainubuson? Subong sang ginasiling sang Biblia, “ang ihibalo nagapabugalon.” (1 Corinto 3:19; 8:1) Apang si Jehova, nga “maalam sa tagipusuon,” mapainubuson man. (Job 9:4) Indi buot silingon nga manubo ang posisyon ni Jehova ukon wala sia sing kadungganan, kundi indi gid sia matinaastaason. Ngaa subong sini?

³ Si Jehova balaan. Gani ang pagkamatinaastaason, isa ka kinaiya nga nagadagta, wala sa iya. (Marcos 7:20-22) Dugang pa, talupangda ang ginsiling ni manalagna Jeremias kay Jehova: “Sa walay kapaslawan ang imo kalag [si Jehova mismo] magadumdom kag magaduko sa ibabaw nakon.” * (Panalabiton 3:20) Hunahunaa lamang! Si Jehova, ang Soberanong Ginuo sang uniberso, handa sa ‘pagduko,’ ukon sa pagpaubos nga tupong ni Jeremias agod hatagan ining di-himpit nga tawo sing nahamuot nga igtalupangod. (Salmo 113:7) Huo, si Jehova mapainubuson. Apang ano ang nadalahig sa diosnon nga pagkamapainubuson? Paano ini naangot sa kaalam? Kag ngaa importante ini sa aton?

4, 5. (a) Ano ang pagkamapainubuson, paano ini ginapakita, kag ngaa indi gid ini pagsal-an sa kaluyahon ukon pagkamahuluy-on? (b) Paano si Jehova nagpakita sing pagkamapainubuson sa iya mga pagpakig-angot kay David, kag daw ano ka importante sa aton ang pagkamapainubuson ni Jehova?

⁴ Ang pagkamapainubuson amo ang mapainubsanon nga panghunahuna, wala sing pagkaarogante kag bugal. Subong isa ka nasulod nga kinaiya sang tagipusuon, ang pagkamapainubuson makita sa mga kinaiya subong sang pagkamalulo, pagkamapailubon, kag pagkamakatarunganon. (Galacia 5:22, 23) Apang, indi gid dapat pagsal-an ining diosnon nga mga kinaiya sa kaluyahon ukon pagkamahuluy-on. Wala ini nagabagay sa matarong nga kaakig ni Jehova ukon sa iya paggamit sing gahom sa paglaglag. Sa baylo, paagi sa iya pagkamapainubuson kag pagkamalulo, ginapakita ni Jehova ang iya daku gid nga kusog, ang iya gahom sa pagkontrol sang iya kaugalingon sing bug-os. (Isaias 42:14) Paano ang pagkamapainubuson naangot sa kaalam? Ang isa ka reperensia nga sinulatan tuhoy sa Biblia nagasiling: “Sa katapusan ang kahulugan sang pagkamapainubuson . . . nagapatuhoy sa pagkadimakagod kag isa ka importante nga sadsaran sang tanan nga kaalam.” Gani, wala sing  matuod nga kaalam kon wala sing pagkamapainubuson. Paano ang pagkamapainubuson ni Jehova nagahatag sa aton sing benepisyo?

⁵ Si Hari David nag-amba kay Jehova: “Hatagan mo ako sang imo taming sang kaluwasan, kag ang imo tuo nga kamot magaalay-ay sa akon, kag ang imo pagkamapainubuson magapadaku sa akon.” (Salmo 18:35) Daw subong bala nga nagduko si Jehova agod atipanon ining di-himpit nga tawo lamang, nga ginaamligan kag ginaalay-ayan sia sa adlaw-adlaw. Nahibaluan ni David nga agod maluwas sia—kag sa ulihi, makatigayon pa gani sing pila ka kadungganan subong isa ka hari—mahanabo lamang ini bangod sang kahanda ni Jehova nga paubson ang Iya kaugalingon sa sining paagi. Sa pagkamatuod, sin-o sa aton ang may paglaum nga maluwas kon si Jehova indi mapainubuson, handa sa pagpaubos sang iya kaugalingon agod makig-angot sa aton subong isa ka malulo kag mahigugmaon nga Amay?

6, 7. (a) Ngaa wala gid nagapatuhoy ang Biblia kay Jehova subong maugdang? (b) Ano ang kaangtanan sang pagkamalulo kag sang kaalam, kag sin-o ang nagahatag sing labing maayo nga halimbawa sa sini?

⁶ Talalupangdon gid nga magkatuhay ang pagkamapainubuson kag ang pagkaugdang. Ang pagkaugdang isa ka matahom nga kinaiya nga dapat palambuon sang matutom nga mga tawo. Kaangay sang pagkamapainubuson, naangot ini sa kaalam. Halimbawa, ang Hulubaton 11:2 nagasiling: “Ang kaalam yara sa mga maugdang.” Apang, wala gid nagasiling ang Biblia nga maugdang si Jehova. Ngaa wala? Ang pagkamaugdang nga ginagamit sa Kasulatan, nagapahangop nga nahibaluan gid sang isa ang iya mga limitasyon. Ang Labing Gamhanan wala sing mga limitasyon luwas sa mga limitasyon nga iya mismo ginapatuman sa iya kaugalingon bangod sang iya matarong nga mga talaksan. (Marcos 10:27; Tito 1:2) Dugang pa, subong amo ang Labing Mataas, wala sia nagapasakop kay bisan sin-o. Gani indi gid naaplikar kay Jehova ang ideya sang pagkamaugdang.

⁷ Apang, si Jehova mapainubuson kag malulo. Ginatudluan niya ang iya mga alagad nga ang pagkamalulo importante sa matuod nga kaalam. Ang iya Pulong nagahambal tuhoy sa “kalulo nga iya sang kaalam.” * (Santiago 3:13) Binagbinaga ang halimbawa ni Jehova sa sini.

8-10. (a) Ngaa talalupangdon nga si Jehova nagapakita sing kahanda nga magpabulig kag mamati? (b) Paano ang Labing Gamhanan mapainubuson nga nagpakig-angot sa iya mga anghel?

⁸ May makalilipay nga pamatuod ang pagkamapainubuson ni Jehova sa iya kahanda nga magpaambit sing responsabilidad kag mamati. Makadalayaw gid ini; wala nagakinahanglan si Jehova sing bulig ukon laygay. (Isaias 40:13, 14; Roma 11:34, 35) Apang, makapila nga ginapakita sa aton sang Biblia nga si Jehova nagapaubos sa sining mga paagi.

⁹ Binagbinaga, halimbawa, ang isa ka talalupangdon nga hitabo sa kabuhi ni Abraham. May tatlo ka dumuluaw si Abraham, kag gintawag niya ang isa sa ila nga “Jehova.” Ang mga dumuluaw mga anghel sa pagkamatuod, apang ang isa sa ila nag-abot sa ngalan ni Jehova kag nagapanghikot para sa Iya ngalan. Sang maghambal kag maghikot ini nga anghel, daw subong bala nga si Jehova ang nagahambal kag nagahikot. Paagi sa sini, ginsugiran ni Jehova si Abraham nga nakabati Sia sing isa ka mabaskog nga “singgit sang pagyamo tuhoy sa Sodoma kag Gomorra.” Si Jehova nagsiling: “Determinado ako nga manaug agod nga makita ko kon bala ginahimo gid nila ang suno sa singgit nga nag-abot sa akon, kag, kon wala, mahibaluan ko ini.” (Genesis 18:3, 20, 21) Sa pagkamatuod, ang mensahe ni Jehova wala nagkahulugan nga ang Labing Gamhanan “manaug” mismo. Sa baylo, ginpadala niya liwat ang mga anghel agod magtiglawas sa iya. (Genesis 19:1) Ngaa? Indi bala nga “mahibaluan” ni Jehova ang matuod nga kahimtangan sadto nga rehiyon bisan wala ang mga anghel bangod makita niya ang tanan? Sa pagkamatuod. Apang sa baylo, mapainubuson nga ginsugo ni Jehova yadtong mga anghel agod usisaon ang kahimtangan kag duawon si Lot kag ang iya pamilya sa Sodoma.

¹⁰ Dugang pa, si Jehova nagapamati. Ginpangabay niya sa gilayon ang iya mga anghel nga magpanugda sing mga paagi kon paano pukanon ang malauton nga si Hari Ahab. Wala nagakinahanglan si Jehova sini nga bulig. Apang, ginbaton niya ang panugda sang isa ka anghel kag ginsugo sia nga himuon ini. (1 Hari 22:19-22) Indi bala mapainubuson ini?

11, 12. Paano nakita ni Abraham ang pagkamapainubuson ni Jehova?

 ¹¹ Handa pa gani si Jehova nga mamati sa di-himpit nga mga tawo nga luyag magpabutyag sang ila mga kabalaka. Halimbawa, sang primero nga ginsugiran ni Jehova si Abraham sang Iya katuyuan nga laglagon ang Sodoma kag Gomorra, naligban gid ining matutom nga tawo. “Indi gid [ini] mapatihan,” siling ni Abraham, nga nagdugang pa: “Indi bala ang Hukom sang bug-os nga duta magahimo sing matarong?” Ginpamangkot niya si Jehova kon bala indi niya paglaglagon ang siudad kon may masapwan didto nga 50 ka matarong nga tawo. Ginpasalig sia ni Jehova nga indi. Apang namangkot liwat si Abraham, nga ginapanubo ang kadamuon sa 45, dayon 40, kag padayon pa. Walay sapayan sang mga pasalig ni Jehova, nagpadayon gihapon si Abraham tubtob sa napulo na lang nga kadamuon. Ayhan wala pa mahangpi sing bug-os ni Abraham kon daw ano ka maluluy-on si Jehova. Kon ano man, mapailubon kag mapainubuson nga gintugutan ni Jehova ang iya abyan kag alagad nga si Abraham nga ipabutyag ang iya mga kabalaka sa sining paagi.—Genesis 18:23-33.

¹² Pila ka maalam, may tinun-an nga mga tawo ang mamati sing mapailubon sa isa ka tawo nga manubo gid sing kinaalam? * Subong sini ang pagkamapainubuson sang aton Dios. Sa tion man sadto nga paghambalanay, nahangpan man ni Abraham nga si Jehova “mahinay sa pagpangakig.” (Exodo 34:6) Ayhan bangod narealisar niya nga wala sia sing kinamatarong nga duhaduhaan ang mga ginahimo sang Labing Mataas, makaduha nga nagpakiluoy si Abraham: “Kabay, palihug, nga si Jehova indi mag-init sa kaakig.” (Genesis 18:30, 32) Sa pagkamatuod, wala maakig si Jehova. Makita gid sa iya ang “pagkamalulo nga iya sang kaalam.”

13. Ano ang kahulugan sang tinaga nga “makatarunganon” suno sa Biblia, kag ngaa sibu gid nga ginalaragway sini nga tinaga si Jehova?

¹³ Ang pagkamapainubuson ni Jehova makita sa isa pa ka matahom nga kinaiya—ang pagkamakatarunganon. Makapasubo nga ini nga kinaiya indi makita sa di-himpit nga mga tawo. Indi lamang  handa si Jehova nga mamati sa iya intelihente nga mga tinuga kundi handa man sia nga magpaumod kon wala ini nagasumpakil sa matarong nga mga prinsipio. Sa Biblia, ang tinaga nga “makatarunganon” literal nga nagakahulugan sing “magpaumod.” Ini nga kinaiya isa man ka tanda sang kaalam sang Dios. Ang Santiago 3:17 nagasiling: “Ang kaalam nga gikan sa hitaas . . . makatarunganon.” Sa anong kahulugan si Jehova nga labing maalam makatarunganon? Una, mapasibuon sia. Dumduma, ang iya ngalan mismo nagatudlo sa aton nga sarang mahimo ni Jehova ang bisan ano nga kinahanglanon agod matuman ang iya mga katuyuan. (Exodo 3:14) Wala bala ini nagapakita nga sia mapasibuon kag makatarunganon?

14, 15. Ang palanan-awon ni Ezequiel tuhoy sa langitnon nga kangga ni Jehova nagatudlo sa aton sing ano nahanungod sa langitnon nga organisasyon ni Jehova, kag ano ang kinatuhayan sini sa kalibutanon nga mga organisasyon?

¹⁴ May yara isa ka talalupangdon nga dinalan sa Biblia nga nagabulig sa aton agod mahangpan ang pagkamapasibuon ni Jehova. Ginhatagan si manalagna Ezequiel sing isa ka palanan-awon tuhoy sa iya ni Jehova langitnon nga organisasyon sang espiritu nga mga tinuga. Nakakita sia sing isa ka kangga nga makapulunaw ang kadakuon, ang “salakyan” mismo ni Jehova nga kontrolado Niya pirme. Makawiwili gid kon paano ini nagahulag. Ang higante nga mga ruweda may apat ka kilid kag puno sing mga mata amo nga makakita ini bisan diin kag makabag-o sing direksion sa gilayon, nga wala nagadulog ukon nagaliso. Kag ining daku kaayo nga kangga indi kinahanglan nga magpahinayhinay sa pagdalagan kaangay sang dalagku nga mga salakyan nga hinimo sang tawo. Sarang ini makahulag sa kadasigon sang kilat, kag makaliko pa gani sa hinali nga likuon! (Ezequiel 1:1, 14-28) Huo, ang organisasyon ni Jehova, kaangay sang labing gamhanan nga Soberano nga nagakontrol sini, mapasibuon gid kag madali magpauyon sa nagabaylobaylo nga mga kahimtangan kag mga kinahanglanon nga dapat atubangon sini.

¹⁵ Ang mahimo lamang sang mga tawo amo ang pagtinguha nga ilugon ang subong sini ka himpit nga pagkamapasibuon. Apang, sa masami gid, ang mga tawo kag ang ila mga organisasyon mas estrikto sa baylo nga mapasibuon, mas di-makatarunganon sa baylo nga mapainumuron. Sa pag-ilustrar: Ang isa ka supertanker ukon  isa ka pangkargamento nga tren mahimo nga daku kaayo kag mabakod. Apang makapauyon bala ini sa hinali nga mga pagbag-o sang kahimtangan? Kon may butang nga magbalabag sa riles samtang nagapadulong ang isa ka pangkargamento nga tren, imposible nga makaliko ini. Indi mahapos ang hinali nga pagdulog. Sa tapos magpreno, mahimo nga ang isa ka kargado nga pangkargamento nga tren magadalagan pa sing halos duha ka kilometro antes magdulog! Ang supertanker man, sa tapos mapatay ang mga makina sini, mahimo mag-abante pa sing walo ka kilometro. Bisan kon paatrason pa ang mga makina sini, ang tanker mahimo gihapon mag-abante sing tatlo ka kilometro! Amo man sa mga organisasyon sang tawo nga may huyog sa pagkaestrikto kag pagkadimakatarunganon. Bangod sang bugal, ang mga tawo masami nga wala nagapasibu sa nagabag-o nga mga kinahanglanon kag mga kahimtangan. Ini nga pagkadimapasibuon nagdul-ong sa pagkaputo sang mga korporasyon kag sa pagkapukan pa gani sang mga gobierno. (Hulubaton 16:18) Malipayon gid kita nga indi subong sini si Jehova ukon ang iya organisasyon!

16. Paano si Jehova nagpakita sing pagkamakatarunganon sa pagpakig-angot kay Lot antes sang kalaglagan sang Sodoma kag Gomorra?

¹⁶ Binagbinaga liwat ang kalaglagan sang Sodoma kag Gomorra. Si Lot kag ang iya pamilya nakabaton sing maathag nga mga instruksion gikan sa anghel ni Jehova: “Palagyo padulong sa mabulubukid nga rehiyon.” Apang, wala ini magpahulag kay Lot. “Palihug, indi subong sina, Jehova!” pakiluoy niya. Bangod nagpati gid sia nga mapatay sia kon magpabukid sia, nakitluoy si Lot nga sia kag ang iya pamilya tugutan nga magpalagyo na lang sa isa ka malapit nga siudad nga gintawag Zoar. Dumduma, gintuyo ni Jehova nga laglagon ini nga siudad. Dugang pa, wala gid sing basihan ang ginakahadlukan ni Lot. Sa pagkamatuod may ikasarang si Jehova nga tipigan ang kabuhi ni Lot sa kabukiran! Walay sapayan sini, ginpasugtan ni Jehova ang mga pakiluoy ni Lot kag wala niya paglaglaga ang Zoar. “Yari karon, nagpakita ako sa imo sing konsiderasyon bisan sa sini nga butang,” siling sang anghel kay Lot. (Genesis 19:17-22) Indi bala ini makatarunganon sa bahin ni Jehova?

17, 18. Sa pagpakig-angot sa mga taga-Ninive, paano ginpakita ni Jehova nga makatarunganon sia?

¹⁷ Ginabaton man ni Jehova ang tinagipusuon nga paghinulsol, nga pirme ginahimo kon ano ang maluluy-on kag matarong. Binagbinaga ang natabo sang ginpadala si manalagna Jonas sa malaut, masingki nga siudad sang Ninive. Sang magpanglakaton si Jonas sa mga kalye sang Ninive, simple lamang ang inspirado nga mensahe nga ginbantala niya: Ang gamhanan nga siudad pagalaglagon pagligad sang 40 ka adlaw. Apang, hinali nga nagbag-o ang mga kahimtangan. Naghinulsol ang mga taga-Ninive!—Jonas, kapitulo 3.

¹⁸ May leksion kita nga makuha kon ipaanggid naton ang ginhimo ni Jehova sa ginhimo ni Jonas sa sining pagbag-o sang mga kahimtangan. Sa sini nga hitabo, nagpasibu si Jehova, kag ginhimo ang iya kaugalingon nga Manugpatawad sing mga sala sa baylo nga “isa ka isganan nga mangangaway.” * (Exodo 15:3) Si Jonas, sa pihak nga bahin, indi mapasibuon kag indi maluluy-on. Sa baylo nga ipakita man ang pagkamakatarunganon ni Jehova, daw subong sia sang pangkargamento nga tren ukon sang supertanker nga ginsambit kaina. Ginbantala niya ang kalaglagan, gani dapat matabo ini nga kalaglagan! Apang, sing mapailubon, gintudluan ni Jehova ang iya di-mapailubon nga manalagna sing isa ka indi malipatan nga leksion tuhoy sa pagkamakatarunganon kag kaluoy.—Jonas, kapitulo 4.

19. (a) Ngaa mapat-od naton nga si Jehova makatarunganon sa iya ginapaabot sa aton? (b) Paano ginapakita sang Hulubaton 19:17 nga si Jehova isa ka ‘maayo kag makatarunganon’ nga Agalon kag dalayawon gid nga mapainubuson man?

 ¹⁹ Subong katapusan, si Jehova makatarunganon sa kon ano ang ginapaabot niya sa aton. Si Hari David nagsiling: “Sia gid nakahibalo sang aton pagkahuman, nagadumdom nga kita yab-ok.” (Salmo 103:14) Nahangpan ni Jehova ang aton mga limitasyon kag ang aton mga di-kahimpitan sing labi pa sa aton. Wala gid sia nagapaabot sing kapin pa sa masarangan naton. Ginapatuhay sang Biblia ang tawhanon nga mga agalon nga “mga maayo kag mga makatarunganon” kag ang “mga mabudlay pahamut-an.” (1 Pedro 2:18) Diin sa sini nga sahi sang Agalon si Jehova? Talupangda ang ginasiling  sang Hulubaton 19:17: “Sia nga nagapakita sing kaluoy sa imol nagapahulam kay Jehova.” Sing maathag, amo lamang ang maayo kag makatarunganon nga agalon ang magatalupangod sa tagsa ka maluluy-on nga buhat nga ginahimo para sa mga imol. Labi pa sa sini, ginapahangop sini nga kasulatan nga daw subong bala nga ang Manunuga sang uniberso nagatamod sang iya kaugalingon nga may utang sia sa mga tawo lamang nga nagahimo sini nga mga buhat sang kaluoy! Isa ini ka dalayawon gid nga sahi sang pagkamapainubuson.

20. Ano ang pasalig nga ginapamatian ni Jehova ang aton mga pangamuyo kag ginasabat ini?

²⁰ Malulo kag makatarunganon gihapon nga nagapakig-angot si Jehova sa iya mga alagad karon. Kon nagapangamuyo kita sa iya nga may pagtuo, nagapamati sia. Kag bisan pa wala sia nagapadala sing mga anghel nga mensahero agod makighambal sa aton, indi kita dapat maghinakop nga wala niya ginapamatian ang aton mga pangamuyo. Dumduma nga sang ginpangabay ni apostol Pablo ang iya mga masigkatumuluo nga ‘magpadayon sa pagpangamuyo’ para makaguwa sia sa bilangguan, nagdugang sia: “Agod nga mapabalik ako sa inyo sa labing madali.” (Hebreo 13:18, 19) Gani mahimo nga ang aton mga pangamuyo magapahulag gid kay Jehova nga himuon ang kuntani indi niya paghimuon!—Santiago 5:16.

21. Ano ang indi gid naton dapat ihinakop tuhoy sa pagkamapainubuson ni Jehova, kundi, sa baylo, ano ang dapat naton mahangpan tuhoy sa iya?

²¹ Sa pagkamatuod, wala sa sini nga mga pagpadayag sang pagkamapainubuson  ni Jehova—ang iya kalulo, ang iya kahanda nga mamati, ang iya pagpailob, ang iya pagkamakatarunganon—ang nagakahulugan nga ginakompromiso ni Jehova ang iya matarong nga mga prinsipio. Ang mga klero sang Cristiandad mahimo magahunahuna nga nagapakita sila sing pagkamakatarunganon kon ginapakalam nila ang mga dulunggan sang ila mga panong paagi sa pagkompromiso sa moral nga mga talaksan ni Jehova. (2 Timoteo 4:3) Apang ang tawhanon nga huyog sa pagkompromiso para sa kahapusan sang kaugalingon wala sing kaangtanan sa pagkamakatarunganon sang Dios. Si Jehova balaan; indi gid niya pagdagtaan ang iya matarong nga mga talaksan. (Levitico 11:44) Gani, higugmaon naton ang pagkamakatarunganon ni Jehova—isa ka pamatuod sang iya pagkamapainubuson. Wala ka bala nalipay sa paghunahuna nga si Jehova nga Dios, ang pinakamaalam nga Persona sa uniberso, talalupangdon nga mapainubuson man? Makalilipay gid nga mangin suod sa sining makapulunaw, apang malulo, mapailubon, makatarunganon nga Dios!