Pagbantay sa Kalibutan

Itudlo ang Maragtas sang Relihion?

Sa ginhiwat nga surbe sining karon lang sang pamantalaan nga Le Monde kag sang magasin nga Notre Histoire, 57 porsiento lamang sang mga Pranses ang nagsiling nga pabor sila nga ilakip ang kurso tuhoy sa maragtas sang relihion sa mga eskwelahan sang gobierno. “Talalupangdon nga nagadamo ang indi pabor,” siling sang Notre Histoire. “Ginapakita sini ang pagduhaduha nga basi gamiton ini sa pagpangumbertir ukon ang pagpati sang isa ka eskwelahan nga indi dapat itudlo ang relihion.” Apang, makatilingala nga ang kalabanan nagapati nga ining mga kurso makabulig sa mga estudyante nga mangin mahinangpanon sa mga relihion. Suno sa surbe, ang Islam, nga may apat ka milyon ka sumulunod, amo karon ang ikaduha nga daku nga relihion sa Pransia sunod sa Katolisismo, samtang ang mga Protestante, mga Judiyo, mga Budhista, Ortodokso nga mga Cristiano, kag mga Saksi ni Jehova bahin man sang “nanuhaytuhay nga relihion” sang pungsod.

Paglaton sang Impeksion

“Ang makalalaton nga mga balatian sarang maglaton sa mga tawo paagi sa simple lang nga mga buhat subong sang pagbukas sang gripo ukon pag-uyat sing telepono,” siling sang The Guardian sa London. Ang mga sientipiko sa University of Arizona, sa Tucson, E.⁠U.⁠A., nagreport nga ang tawo nga may malala nga kataro nga nagsikma kag nagbukas sang gripo makabilin sing “kapin sa 1,000 ka kagaw sa uluyatan.” Madamo sini ang mahimo maglaton sa masunod nga tawo nga nagtandog sang gripo, ilabi na kon tandugon niya ang iya baba, ilong, ukon mata. Ginpakita sang mga pagtilaw sa mga bakterya kag kagaw nga ang “mga telepono nagalaton sing 39% sang mga bakterya kag 66% sang mga kagaw, samtang ang mga gripo nagalaton sing 28% kag 34%.” Ang pagtandog sang mahigko nga tudlo sa naubos nga bibig, mahimo makapalaton sing kapin sa ikatlo nga bahin sining mga bakterya kag kagaw. Ang mga balatian bangod sang mga rotavirus kag ang paglupot bangod sang salmonella madali mapalaton sa sining paagi sang wala mahugasan nga kamot.

Solusyon sa Salot sang mga Apan

“Isa ka panong sang 700,000 ka ginhanas nga mga pato kag manok ang gingamit sa pagbulig tapna sang pinakadaku nga salot sang mga apan sa Tsina sa sulod sang 25 ka tuig,” report sang The Daily Telegraph sa London. Sang tig-ilinit sang 2000, ang mga apan naghalit sa 1.6 milyones ka ektarya sang pananom sa aminhan kag sidlangan sang pungsod kag 3.9 milyones ka ektarya sang kahilamnan sa malayo nga nakatundan sang Xinjiang. Ginhanas ang mga pato kag manok nga lagson kag tuk-on ang mga insekto kon pituhan sila. Si Zhao Xinchun, ang ikaduha nga pangulo sang Locust and Rat Control Office sa Xinjiang, diin ginhanas kag gingamit ang mga pato kag manok, nagpaathag: “Nahibal-an sang mga mangunguma nga nanamitan ang mga manok sa mga apan, gani naghimo kami sing mga pagtilaw [kag] natukiban namon nga mas madamo ang matuka sang mga pato sangsa mga manok [tubtob sa 400 ka apan ang tagsa kada adlaw], mas makaagwanta sila sangsa mga manok kon malain ang tiempo kag wala sila ginadagit sang mga agila ukon mga weasel. . . . Ginabuhian namon sila sa mga kahilamnan, ginapituhan, kag ginakaon nila ang mga apan.” Ang mga pato kag manok bahin sang programa nga nagalakip sang mga eroplano nga nagawisik sa mga pananom kag sang mga microorganism nga nagapatay sing mga apan.

Kinahanglanon Gid ang Tulog

“Di-magkubos sa 25 porsiento sang mga taga-Bagatnan nga Aprika ang makagamit lamang sang katunga sang ila ikasarang bangod sang kakulang ukon problema sa pagtulog,” siling sang pamantalaan nga The Natal Witness sa Bagatnan nga Aprika. Suno kay Dr. James Maas, isa ka manugpanalawsaw sa pagtulog, ginabuligan sang pagtulog ang utok nga pabakuron ang importante nga mga neurotransmitter, gani kinahanglanon ang bastante nga tulog para sa maayo nga memorya, pagkamapahituon, paglubad sang mga problema, kag mga ikasarang sa pagtuon. Ang mga epekto sang kulang nga tulog nagalakip sang kapung-aw, pagkaburingot, kahangawa, pagkadimasinadyahon kag di-maayo nga pagpakig-angot sa iban, pagbuhin sang ikasarang sa pagkonsentrar kag pagdumdom, pagbuhin sang kalantip sa pagkomunikar kag paghimo sing desisyon, daku nga posibilidad nga mabutang ang kaugalingon sa katalagman, kag pagbuhin sang pagkamapatubason kag kalidad sang kabuhi. Ang mga tawo nga nagatulog sing lima ka oras ukon kubos pa nagabuhin man sang ila ikasarang sa pagbato sa mga kagaw. “Para sa pinakamaayo nga resulta,” siling ni Maas, “dapat naton gamiton ang ikatlo nga bahin sang aton kabuhi sa pagtulog nga nagapromedyo sing walo ka oras kada gab-i.”