Nagayelo nga mga Ubas nga Nagapatubas sing “Bulawan nga Likido”

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA CANADA

Ang isa ka mayelo nga adlaw sang tigtulugnaw sa Niagara nga rehiyon sang Canada nagaganyat sa madamong mapatol nga trabahador nga sulayon ang malain nga tiempo kag magpadulong sa ulubasan. Sarang mapatugnaw sang hangin ang temperatura sa mga -40°C. Ngaa luyag gid sulayon sining mga mangangani ang malain nga tiempo agod lamang sa pagkuha sang nagyelo, nagkusog nga mga ubas nga daw marmol katig-a? Bangod ining huyos nga mga ubas nagapatubas sing matam-is katama nga alak nga bulawan ang duag​​—⁠ang icewine.

Paniempo kag Temperatura

Ang Amerikano nga manunulat nga si Mark Twain nagsiling nga ang aksidente amo “ang pinakabantog sa mga imbentor.” Natabo ini sang 1794 sa Franconia, Alemanya, sang ginpuga sang mga manughimo sang alak ang nagyelo nga mga ubas pagkatapos sang bagyo sang yelo. Ang mga ubas nagpatubas sing isa ka alak nga tuman katam-is; apang, nabalanse sang kaaslum sini ang katam-is sang alak. Apang, ang tuigan nga pagpatubas sing icewine, nangin pinasahi nga hangkat para sa manughimo sing alak. Dapat ang temperatura manubo sa -7°C sa sulod sang madamong inadlaw agod nga ang duga magyelo sing husto. Ang madasig nga pagtunaw makapalasaw sa matam-is nga duga. Kon tuman naman katugnaw, diutay lang nga duga ang mapuga sa nagtig-a nga ubas. “Mauti ini katama,” siling sang isa ka manughimo sing alak sa Niagara. “Dapat husto gid ang temperatura.”

Ang klima sa bagatnan nga Canada, ilabi na sa rehiyon sang Niagara, sampat gid sa paghimo sing icewine. Mapaabot gid nga ang temperatura maganubo sa -7°C sa tungatunga sang Nobiembre kag Pebrero. Ang mga manughimo sing alak labi na ka madinalag-on sa paghimo sing icewine gikan sa Riesling kag Vidal nga ubas, bisan pa ginagamit man ang iban nga sahi. Bisan ang iban nga mga pungsod nagapatubas man sing icewine, ang Canada amo ang pinakadaku nga manugpatubas sa bug-os nga kalibutan, nagabaton sing daku nga mga padya sa madamo nga pang-internasyonal nga mga kompetisyon sa alak.

Ngaa Tuman Katam-is?

Ang icewine matam-is gid bangod sang kapuro sang kalamay sa duga sang mga ubas. Ang ubas, nga 80 porsiento  nga tubig, ginpuksi kag ginpuga samtang nagayelo. Dapat pugaon sang mga manugpatikang sang alak ang mga ubas sa guwa ukon abrihan ang puwertahan sang hilimuan sang alak agod mapat-od nga mapabilin nga nagayelo ang mga ubas. Ang kalabanan nga tubig nangin yelo, nga una magtig-a kon magnubo ang temperatura sangsa kalamay. Gani kon ang nagyelo nga mga ubas pugaon, ang magguwa nga duga may tuman ka puro nga kalamay. Ang duga sini, subong sang ginsiling sang isa ka kolumnista sang alak, “daw indi mapatihan ang katam-is.”

Sing makawiwili, bisan pa ang Canada kilala sa katugnaw sini kon tigtulugnaw, mas nahamtang ang Niagara sa bagatnan sangsa bantog nga rehiyon sang Burgundy sa Pransia. Busa, bangod malawig ang adlaw kag mainit sa Hulyo​​—⁠ang tion sang pinakamadasig nga pagtubo sang ubas​​—⁠ang Niagara sampat gid nga lokasyon sa pagpatubas sing icewine nga may tuman ka puro nga kalamay. Sa tigragas ang klima nagabag-obag-o, nga amo ang nagapahuyos sa mga ubas kag nagapadugang sing katam-is.

Pagtilaw sing “Bulawan nga Likido”

Ang isa ka kilo sang kinaandan nga ubas makapatubas sing isa ka 750-mililitros nga botelya sang alak. Apang, depende sa hangin kag sa silak sang adlaw sa tigtulugnaw, ang isa ka kilo sang huyos nga ubas para sa icewine mahimo lamang magpatubas sing 150 mililitros ukon mas diutay pa! Busa, mahal ang icewine kag masami tunga lamang sa botelya ang baligyaanay sini (375-mililitros nga mga botelya).

Suno sa isa ka manughimo sing alak, ang baho sang icewine “nagapahanumdom sa isa sang lychee nuts,” samtang ang sabor sini nagalakip sing “tropikal nga mga prutas, nga may damil sang peach kag paho.” Bisan ang katam-is kag sabor mahimo daw maisog sa primero, “nabalanse naman ini sang kaaslom, amo nga suwabe ini imnon.”

Indi lamang sa Canada bantog ang icewine. Sang gin-eksport sing lapnag, ilabi na sa Sidlangan nga Asia, ang icewine ginbaton sing maayo subong matam-is nga pililian sa baylo sang cognac.

Sing makawiwili, ginreport sang mga hilimuan sang alak sa Niagara nga madamong indibiduwal ang nagboluntaryo sa matugnaw nga pagpangani. Ano ang bayad sa ila? Tunga sa botelya nga “bulawan nga likido.”

[Picture Credit Line sa pahina 26]

Mga ubas: © Bogner Photography

[Picture Credit Line sa pahina 27]

Julianna Hayes, BCWine.com