Ang mga Pulis—Ano ang Ila Palaabuton?

KON wala sing pulis, walay duhaduha nga magaginamo kita. Apang bisan may pulis pa, luwas gid bala sa peligro ang aton kalibutan? Sa kalabanan nga siudad karon, kag sa madamo man nga mga duog sa guwa sang siudad, ang kakulang sing seguridad isa ka problema. Maamligan bala kita sang mga pulis gikan sa organisado nga krimen kag gikan sa mga kriminal? Maamligan bala nila ang aton mga kalye nga wala sing peligro? Magadaug bala sila batok sa krimen?

Si David Bayley nagtanyag sing opinyon sa iya libro nga Police for the Future: “Wala ginatapna sang mga pulis ang krimen,” siling niya. “Ang matuod, ang pulis daw isa lamang ka band-aid sa kanser. . . . Indi kita makasandig sa mga pulis, bisan pa sinsero sila nga tapnaon ang krimen, nga amligan ang katilingban gikan sa krimen.” Ginpakita sang mga pag-usisa nga ang tatlo ka panguna nga hilikuton sang mga pulis​​—⁠pagpatrolya sa mga kalye, pagbulig sa mga nagapangayo sing tabang, kag  pag-imbestigar sa mga krimen​​—⁠wala nagatapna sang krimen. Ngaa?

Ang pagtinguha nga padamuon ang mga pulis agod matapna ang krimen tuman ka mahal amo nga indi ini masarangan. Ang mga kriminal daw wala nagatalupangod ukon nagasapak sa pagdamo sang mga pulis bisan pa kon masarangan ini. Kag wala man nagapahadlok sa mga kriminal ang madasig nga pagresponde sang mga pulis. Nagreport ang mga pulis nga kon indi sila makalab-ot sa duog sang krimen nga wala pa sa isa ka minuto, mahimo gid nga indi nila madakpan ang kriminal. Daw nahibaluan sang mga kriminal nga talagsa lang matabo ini nga kadasig sang mga pulis. Indi man makabulig ang pag-imbestigar sa mga kriminal. Bisan pa mapabilanggo sang mga detektib ang mga kriminal, maathag nga wala sini ginatapna ang krimen. Mas madamo nga kriminal ang ginabilanggo sang Estados Unidos sangsa bisan ano nga pungsod, apang tuman kataas gihapon ang kadamuon sang krimen didto; samtang ang Japan, nga mas diutay sing mga bilanggo, isa sang may pinakadiutay nga krimen. Bisan gani ang epekto sang mga pahito subong sang pagronda sa mga palibot wala magdugay, ilabi na sa mga duog nga madamo sing krimen. Ang mapagsik kag maisog nga mga tikang batok sa espesipiko nga mga krimen, subong sang pagbaligya sing droga ukon pagpangawat, talalupangdon nga nangin madinalag-on sa makadali, apang sa liwat, mabudlay ini mentinahon.

“Indi dapat makibot ang nagapamensar nga mga tawo kon indi matapna sang mga pulis ang krimen,” siling sang Police for the Future. “Nahangpan sang kalabanan nga ang mga kahimtangan sa katilingban nga indi makontrol sang mga pulis, kag indi man makontrol sang sistema sang hustisya para sa mga kriminal sa kabilugan, amo ang nagapat-od sang kataason sang krimen sa mga komunidad.”

Ano ang Matabo Kon Wala sing Pulis?

Ano ang ginahimo mo kon wala sing mga pulis nga nagabantay? Ginalapas mo bala ang kasuguan bangod wala sila? Makatilingala nga madamo sang ginatawag nga talahuron nga kasarangan kag manggaranon nga mga tawo ang nagarisgo sang ila reputasyon kag palaabuton sa baylo sang daw wala sing benepisyo nga krimen nga ginahimo sang mga nagaopisina. Ang New York Times nagreport kasan-o lang tuhoy sa ‘112 nga ginsumbong sa madaya nga padihot, nga nagdalahig kuno sa isa ka padihot nga tontohon ang mga kompanya sang pasiguro para sa mga salakyan. Lakip sa mga ginsumbong [amo ang] mga abogado, mga doktor, mga chiropractor, isa ka pisikal nga terapista, isa ka acupuncturist, kag isa ka assistant sa pagdumalahan sa Departamento sang mga Pulis.’

Ang isa pa ka kaso sang pangdaya sa daku nga kasangkaron kasan-o lang nagkibot sa manggaranon nga mga sumalakdag sang mga buhat sang taliambong sang ang anay nagapanguna nga mga administrador sang Sotheby’s sa New York kag sang Christie’s sa London napamatud-an nga nagkonsabuhay sa artipisyal nga pagpresyohanay. Sila kag ang ila mga subastahan ginpabayad sing $843 milyones subong multa kag danyus! Sa amo ang walay kabusugan nga kakagod sa kuwarta nagaapektar sa tanan nga bahin sang katilingban.

Ginapakita sang natabo sa Recife, Brazil, sang 1997 sang nagwelga ang mga pulis nga madamo nga tawo ang madali maghimo sing krimen kon wala sila sing ginakahadlukan. Ang bisan ano nga relihioso nga pagtuo nila wala sing epekto sa ila paggawi. Madali nila pakadiutayon ukon sikwayon ang maayong mga prinsipio. Indi makapakibot nga ang mga pulis sa kalabanan nga pungsod indi magamadinalag-on  sa isa ka kalibutan nga may huyog sa pagkamalinapason, diutay man ukon daku.

Sa pihak nga bahin, ang iban nga mga tawo nagatuman sa kasuguan bangod ginatahod nila ang awtoridad. Ginsugiran ni apostol Pablo ang mga Cristiano sa Roma nga dapat sila magpasakop sa awtoridad nga ginatugutan sang Dios nga magluntad, kay sa di-magkubos ginahuptan nila nga malinong gawa ang katilingban. Tuhoy sa sini nga awtoridad, sia nagsulat: “Ini alagad sang Dios, isa ka manugtimalos agod magpabutyag sing kasingkal sa isa nga nagabuhat sing malain. Busa may malig-on nga rason nga magpasakop kamo, indi lamang bangod sina nga kasingkal kundi bangod man sa inyo konsiensia.”​​—⁠Roma 13:​4, 5.

Pagbag-o sang mga Kahimtangan sa Katilingban

Matuod gid nga ang pagpanghikot sang mga pulis may pila ka epekto sa pag-uswag sang mga kahimtangan sa katilingban. Kon ang mga kalye kitaon gid nga wala na sing mga droga kag kasingki, ang mga tawo nagatinguha nga magpauyon sa nag-uswag nga reputasyon sang komunidad. Apang sa pagkamatuod, indi gid masarangan sang bisan ano nga grupo sang mga pulis ang pagreporma sa katilingban.

Mahanduraw mo bala ang isa ka katilingban diin ang mga tawo nagatahod gid sa kasuguan amo nga wala sila nagakinahanglan sing pulis? Mahanduraw mo bala ang isa ka kalibutan diin ang mga tawo nagaulikid gid sa isa kag isa amo nga handa pirme magbuligay ang mga magkaingod kag wala sing sin-o man nga kinahanglan magtawag sing pulis agod magpabulig? Ayhan daw pantasya ini. Apang ini nga mga pulong ni Jesus, bisan pa ginhambal sa tuhay nga konteksto, pat-od nga naaplikar. Sia nagsiling: “Sa mga tawo imposible ini, apang sa Dios ang tanan nga butang posible.”​​—⁠Mateo 19:26.

Ginalaragway sang Biblia ang isa ka tion sa palaabuton nga ang tanan nga katawhan mangin mga sakop sang isa ka panguluhan nga tukuron ni Jehova nga Dios. “Ang Dios sang langit magapatindog sing ginharian . . . Dugmukon sini kag papason ini tanan nga ginharian.” (Daniel 2:44) Paagi sa pagtudlo sa tanan nga sinsero nga tawo sa dalanon sang gugma sang Dios, bag-uhon sining bag-o nga panguluhan ang mga kahimtangan sa katilingban nga nagapatubas sing krimen. “Ang duta pat-od gid nga matugob sang ihibalo ni Jehova subong sang tubig nga nagatabon sa dagat.” (Isaias 11:9) Ang Hari nga gintangdo ni Jehova, nga si Jesucristo, may ikasarang sa pagtapna sa tanan nga krimen. “Indi sia magahukom suno sa iya makita ukon magdesisyon suno sa iya mabatian; hukman niya ang mga imol nga may hustisya kag pangapinan ang mga mapainubuson sa duta sing alangay.”​​—⁠Isaias 11:​3, 4, The New English Bible.

Wala na sing mga kriminal ukon krimen. Indi na kinahanglan ang pulis. Ang tanan “magalingkod, ang tagsatagsa sa idalom sang iya puno sang ubas kag sa idalom sang iya kahoy nga higuera, kag wala sing magapakurog sa ila.” (Miqueas 4:4) Kon luyag mo mangin bahin sang “bag-ong duta” nga ginalaragway sa Biblia, karon na ang tion nga usisaon mo kon ano ang ginsaad sang Dios sa iya Pulong.​​—⁠2 Pedro 3:⁠13.

[Blurb sa pahina 12]

Mahanduraw mo bala ang isa ka katilingban diin ang mga tawo nagatahod gid sa kasuguan amo nga wala sila nagakinahanglan sing pulis?

[Blurb sa pahina 12]

Wala na sing mga kriminal ukon krimen

[Kahon/Retrato sa pahina 11]

Mga Pulis Kontra mga Terorista

Subong ginapakita sang mga natabo sang Septiembre 11, 2001, sa New York City kag sa Washington, D.C., ang mga nagapanghi-jack sa eroplano, mga nagapanghostage, kag ang mga terorista amo ang pila ka mabudlay gid nga mga hangkat nga ginaatubang sang mga pulis sa pag-amlig sa publiko. Ang pinasahi nga grupo sang mga pulis sa madamo nga bahin sang kalibutan ginahanas kon paano sudlon sing hinali ang nagaparking nga eroplano. Natun-an man nila ang lantip nga mga paagi sang sorpresa nga pagsulod sa mga bilding​​—⁠pagdalus-os sa kalat, paglumpat sa mga bintana, kag paghaboy sing mga granada kag mga tear gas canister. Ining nahanas nga mga pulis masami nga nagmadinalag-on sa pagkibot kag sa pagdaug sa mga terorista nga may diutay lamang nga katalagman sa mga hostage.

[Credit Line]

James R. Tourtellotte/U.⁠S. Customs Service

[Retrato sa pahina 12]

Mga butang nga indi na kinahanglan sa bag-ong kalibutan sang Dios