Ang Halit nga Tuga sang Pornograpiya

ANG tanan nga sahi sang impormasyon tuhoy sa sekso madali matigayon paagi sa telebisyon, sine, music video, kag Internet. Ining dalayon bala nga pagpasundayag sang pornograpiko kag nagapukaw-sa-sekso nga mga larawan indi makahalalit, subong sang ginapapati sa aton sang madamo?⁠ *

Ang mga Epekto sang Pornograpiya sa mga Adulto

Walay sapayan sang ginasiling sang mga nagadepensa sa sini, ang pornograpiya may malain gid nga mga epekto sa pagtamod sang mga tawo sa sekso kag sa seksuwal nga mga buhat. Ang mga manugpanalawsaw sa National Foundation for Family Research and Education naghinakop nga “ang pagkanadayag sa pornograpiya labi nga nagapaduyog sa mga tumalan-aw sa pagpalambo sing indi normal kag indi kalahamut-an nga mga buhat sa sekso.” Suno sa report, “ang sayop nga ideya tuhoy sa panglugos (ang pagpati nga ang mga kababayin-an ginabangdan kag nagakalipay sa panglugos, kag nga ang mga manuglugos normal) lapnag kaayo sa mga lalaki nga batasan na nga nagagamit sing pornograpiya.”

Ang iban nga mga manugpanalawsaw nagasiling nga ang pirme nga paggamit sing pornograpiya makaupang sa pagkalipay kag sa pagpakigbahin sa normal nga paghirupay sang pag-asawahay. Natalupangdan ni Dr. Victor Cline, isa ka espesyalista sa pagbulong sa pagkagiyan sa sekso, ang sulitsulit nga paggamit sing pornograpiya. Kon indi makontrol, ang aksidente nga pagtan-aw sing pornograpiya magadul-ong sa ulihi sa pagtan-aw sing mas bastos pa kag indi kinaandan nga talan-awon. Ini, siling niya, nagadul-ong sa di-normal nga mga buhat sa sekso. Ang mga sientipiko nga nagatuon  sa paggawi sang tawo nagaugyon. Si Dr. Cline nagreport nga “ang bisan ano nga sahi sang di-normal nga seksuwal nga buhat matigayon sa sining paagi . . . kag indi ini madula bisan sang mabaskog nga sukmat sang konsiensia.” Sa ulihi, mahimo tinguhaan sang isa nga himuon ang imoral nga mga pantasya nga nakita niya sa pornograpiya, nga sa masami may malain nga mga resulta.

Ang paglala sini nga problema mahimo nga amat-amat kag indi mamutikan, hinakop ni Cline. Nagsiling sia: “Kaangay sang kanser, padayon ini nga nagatubo kag nagalapta. Talagsa lang ini nagadulog sa paglala, kag mabudlay man ini bulngon kag paayuhon. Ang pagpanghiwala sang lalaki nga giyan kag ang indi pag-atubang sa problema amo ang kinaandan nga mga reaksion nga mapaabot, kag halos pirme ini nagadul-ong sa pag-away sang mag-asawa, kon kaisa sa pagdiborsio, kag kon kaisa sa pagkaguba sang suod nga mga relasyon sa iban.”

Ang Halit sa mga Pamatan-on

Ginapakita sang mga estadistika nga ang panguna nga mga konsumidor sang pornograpiya amo ang mga bata nga lalaki nga nagaedad sing 12 tubtob 17. Sa katunayan, para sa madamo, ang pornograpiya amo ang ila panguna nga ginakuhaan sing edukasyon sa sekso. May makatulublag gid ini nga mga resulta. “Ang pagmabdos sang mga tin-edyer kag ang mga balatian nga ginaliton paagi sa sekso subong sang AIDS,” siling sang isa ka report, “wala sa pornograpiya, nga nagahatag sing nagapatalang nga pagpati nga ang ginalaragway sa pornograpiya wala sing malain nga mga resulta.”

Ang iban nga mga manugpanalawsaw nagasiling nga ang pirme nga pagtan-aw sing pornograpiya makaapektar man sa kinaugali nga pagtubo sang utok sang bata. Si Dr. Judith Reisman, presidente sang Institute for Media Education, naghinakop: “Ang mga obserbasyon tuhoy sa epekto sa nervous system sang duna nga reaksion sang utok sa pagtan-aw kag sa pagpamati sa pornograpiya nagapakita nga ang pagtan-aw sa pornograpiya may epekto sa utok nga nagakanselar sang normal nga proseso sang utok sa pagbaton sa isa ka butang sa tapos mahangpan kon ano ang nadalahig​—⁠kag makahalalit ini sa [madali madihon] nga utok sang kabataan bangod nagabutang ini sa katalagman sang ila paghangop sa kon ano ang matuod kag busa nagahalit sang ila mental kag pisikal nga kapagros, sang ila kaayuhan kag sang ila pagpangita sing kalipay.”

Ang mga Epekto sa mga Relasyon

Ang pornograpiya nagadihon sa mga panimuot kag nagaimpluwensia sa paggawi. Ang mga  mensahe sini makabuluyok ilabi na bangod pantasya lamang ini kag busa ginapresentar subong mas makakulunyag sangsa katunayan. (Tan-awa ang kahon “Diin nga Mensahe ang Batunon Mo?”) “Ang mga indibiduwal nga nagagamit sing pornograpiya nagapalambo sing di-matuod nga mga pagpaabot nga nagaguba sang mga relasyon,” siling sang isa ka report.

Mahimo gub-on sang pornograpiya ang pagsalig kag pagkatampad, mga kinaiya nga importante sa ulot sang magtiayon. Bangod ginatan-aw ini sing likom, ang paggamit sing pornograpiya masunson nagadul-ong sa paglimbong kag pagbutig. Ang mga tiayon nagabatyag nga ginaluiban. Indi nila mahangpan kon ngaa ang ila tiayon wala na natahuman sa ila.

Espirituwal nga Halit

Ang paggamit sing pornograpiya ginatunaan sang malubha nga espirituwal nga halit. Makasablag gid ini sa isa ka indibiduwal nga nagatinguha sa pagpalambo sing kaangtanan sa Dios.⁠ * Ginaangot sang Biblia ang seksuwal nga kailigbon sa pagkamahamkunon kag idolatriya. (Colosas 3:5) Ang isa nga nagahamkon sa isa ka butang naibog gid sa sini gani amo ini ang nagapangibabaw nga butang sa iya kabuhi, nga ginabale-wala ang tanan nga iban pa nga butang. Sa pagkamatuod, ginauna sang mga nagiyan sa pornograpiya ang ila seksuwal nga kailigbon sangsa Dios. Busa ginaidolo nila ini. Ang sugo ni Jehova nga Dios nagasiling: “Dili ka maghupot sing iban nga mga dios sa atubangan ko.”​—⁠Exodo 20:3.

Ginaguba sang pornograpiya ang mahigugmaon nga mga relasyon. Si apostol Pedro, nga minyo man, naglaygay sa Cristianong mga bana nga padunggan ang ila mga asawa. Masablagan ang mga pangamuyo sa Dios sang bana nga wala nagahimo sini. (1 Pedro 3:7) Ang likom bala nga pagtan-aw sa bastos nga mga larawan sang mga babayi nagapadungog sa asawa? Ano ang batyagon niya kon matukiban niya ini? Kag ano ang hunahunaon sang Dios nga ‘magahukom sang tanan nga sahi sang buhat’ kag ‘nagabanabana sang mga espiritu’? (Manugwali 12:14; Hulubaton 16:2) Ang isa nga nagagamit sing pornograpiya may rason bala sa pagpaabot nga pamatian sang Dios ang iya mga pangamuyo?

Ang padayon nga pagpaayaw sa mahamkunon nga unod bisan ano man ang epekto sini isa gid ka kinaiya sang nagagamit sing pornograpiya. Gani,  ang pagtan-aw sing pornograpiya indi mahigugmaon. Ginapaluya sini ang pagpakig-away sang isa ka Cristiano agod huptan ang putli kag matinlo nga tindog sa moral sa atubangan sang Dios. “Amo ini ang kabubut-on sang Dios,” sulat ni apostol Pablo, “nga maglihi kamo sa pagpakighilawas; agod nga ang tagsa sa inyo makahibalo kon paano panag-iyahan ang iya kaugalingon nga suludlan sa pagkabalaan kag sa kadungganan, indi sa mahamkunon nga seksuwal nga kailigbon . . . , agod nga wala sing sin-o man nga maglab-ot tubtob sa punto sang paghalit kag pagpasilabot sa mga kinamatarong sang iya utod.”​—⁠1 Tesalonica 4:3-7.

Ang pornograpiya nagahingalit ilabi na sa mga kababayin-an kag mga kabataan. Nagapakahuya ini sa ila kag ginakuha sa ila ang ila dignidad kag kinamatarong. Ang isa nga nagagamit sing pornograpiya nagapakigbahin kag nagasuportar sa sini nga paghingalit. “Bisan daw ano man kaayo . . . ang paghunahuna sang isa ka tawo sa iya kaugalingon,” patalupangod sang mga manugpanalawsaw nga si Steven Hill kag si Nina Silver, “ang iya mahipos nga pag-ugyon sa pornograpiya nagahimo sa iya nga [indi sensitibo], nagayaguta gid, sa tawo nga ginasiling niya nga ginahigugma niya.”

Paglandas sa Batasan sa Pagtan-aw sing Pornograpiya

Ano naman kon sa karon ginapakigbatuan mo ang pagkagiyan sa pornograpiya? May mahimo bala agod malandas ini? Ang Biblia nagahatag sing paglaum! Antes makilala si Cristo, ang pila sa una nga mga Cristiano mga makihilawason anay, mga makihilahion, kag mga makagod. “Apang ginhugasan na kamo,” siling ni Pablo. Paano ini natabo? Sia nagsabat: “Ginpakabalaan na kamo . . . sa espiritu sang aton Dios.”​—⁠1 Corinto 6:9-11.

 Indi pagpakadiutaya ang gahom sang balaan nga espiritu sang Dios. “Ang Dios matutom,” siling sang Biblia, “kag indi sia magtugot nga sulayon kamo labaw sa inyo masarangan.” Sa pagkamatuod, magahatag sia sing dalan pagua gikan sa sini. (1 Corinto 10:13) Ang hanuot nga pangamuyo​—⁠dalayon nga pagdangop sang imo problema sa Dios⁠—​epektibo. Ang iya Pulong nagapalig-on: “Ihaboy ang imo lulan kay Jehova, kag sia magaalay-ay sa imo.”​—⁠Salmo 55:22.

Sa pagkamatuod, dapat ka magpanghikot nahisanto sa imo mga pangamuyo. Dapat gid ikaw mamat-od sing tinagipusuon nga sikwayon ang pornograpiya. Ang isa ka masaligan nga abyan ukon katapo sang pamilya makahatag sing bilidhon nga bulig kag sing kinahanglanon nga suportar kag pagpalig-on agod matuman mo ang imo pamat-od. (Tan-awa ang kahon “Pagtigayon Sing Bulig.”) Dumduma nga ini nga pamat-od nagapahamuot sa Dios kag buligan ka niya nga matuman ini. (Hulubaton 27:11) Dugang pa, ang paghibalo nga ang imo pagtan-aw sing pornograpiya nagapaakig sa Dios isa ka dugang nga rason agod untatan ini. (Genesis 6:​5, 6) Indi ini mahapos batuan, apang mahimo ini madaug. Ang batasan sa pagtan-aw sing pornograpiya mahimo malandas!

Ang mga katalagman sang paggamit sing pornograpiya matuod. Ini makahalalit kag makapalain. Nagapalain ini sa nagahimo sini kag sa mga nagagamit sini. Insulto ini sa mga lalaki kag mga babayi, peligruso sa mga kabataan, kag isa ka bisyo nga dapat talikdan.

[Mga nota]

[Kahon/Retrato sa pahina 10]

Pagtigayon sing Bulig

Ang pagtinguha nga malandas ang pornograpiya indi dapat pagpakadiutayon; mahimo isa ini ka mabudlay nga pagpakig-away. Si Dr. Victor Cline, nga nagbulong sa ginatos ka giyan sa sekso, nagsiling: “Indi tuman nga mangako. Ang maayo nga mga tinutuyo wala sing pulos. Indi gid ini mahimo sang [isa ka giyan sa sekso] sa iya lamang kaugalingon.” Ang isa ka kinahanglanon para sa madinalag-on nga pagbulong, suno kay Cline, nagadalahig sa tiayon, kon ang isa ka tawo minyo. “Mas madasig ang pagbulong kon ang duha nadalahig,” siling niya. “Duha sila napilasan. Duha sila nagakinahanglan sing bulig.”

Kon ang isa ka tawo di-minyo, sa masami ang isa ka masaligan nga abyan ukon katapo sang pamilya mangin haligi sang kabakod. Bisan sin-o man ang nadalahig sa pagpabulong, si Cline may yara isa ka di-mabag-o nga pagsulundan: Ipakighambal sing tampad ang problema kag ang bisan ano nga mga paglukmat. “Ang mga likom ‘magapatay sa imo,’ ” siling niya. “Ginatunaan ini sang kahuya kag pagsukmat sang konsiensia.”

[Tsart sa pahina 9]

Diin nga Mensahe ang Batunon Mo?

Mensahe Sang Pornograpiya

▪ Ang paghulid kay bisan sin-o, sa bisan ano nga tion, sa idalom sangbisan ano nga mga kahimtangan, kag sa bisan ano nga paagi indi malain kag wala sing malain nga mga resulta.

Ang Pagtamod Sang Biblia

▪ “Ang pag-asawahay mangin dungganon sa tunga sang tanan, kag ang higdaan sang pag-asawahay mangin wala sing dagta, kay hukman sang Dios ang mga makihilawason kag makihilahion.”​—⁠Hebreo 13:4.

“Sia nga nagabuhat sing pagpakighilawas nagapakasala batok sa kaugalingon niya nga lawas.”​—⁠1 Corinto 6:18; tan-awa man ang Roma 1:​26, 27.

Mensahe Sang Pornograpiya

▪ Ang pag-asawahay isa ka upang sa makaalayaw nga seksuwal nga relasyon.

Ang Pagtamod Sang Biblia

▪ “Magkasadya ka sa asawa sang imo pagkapamatan-on . . . Sa iya gugma kabay nga ikaw dalayon nga magkalipay sing daku.”​—⁠Hulubaton 5:​18, 19; tan-awa man ang Genesis 1:28; 2:24; 1 Corinto 7:3.

Mensahe Sang Pornograpiya

▪ Isa lamang ang katuyuan sang mga babayi​—⁠ang magpaayaw sa seksuwal nga mga kinahanglanon sang mga lalaki.

Ang Pagtamod Sang Biblia

▪ “Himuan ko [Jehova nga Dios] sia sing kabulig, subong katuwang niya.”​—⁠Genesis 2:18; tan-awa man ang Efeso 5:28.

Mensahe Sang Pornograpiya

▪ Ang mga lalaki kag mga babayi ulipon sang ila seksuwal nga mga kailigbon.

Ang Pagtamod Sang Biblia

▪ “Busa, patya ninyo ang mga bahin sang inyo lawas nga yara sa ibabaw sang duta may kaangtanan sa pakighilawas, pagkadimatinlo, seksuwal nga kailigbon, malaut handum, kag pagkamahamkunon, nga amo ang idolatriya.”​—⁠Colosas 3:5.

“Ang tagsa sa inyo makahibalo kon paano panag-iyahan ang iya kaugalingon nga suludlan sa pagkabalaan kag sa kadungganan.”​—⁠1 Tesalonica 4:4.

Tamda ang “magulang nga mga babayi subong mga iloy, ang manghod nga mga babayi subong mga utod nga may bug-os nga kaputli.”​—⁠1 Timoteo 5:​1, 2; tan-awa man ang 1 Corinto 9:27.

[Retrato sa pahina 7]

Ang pila ka manugpanalawsaw nagasiling nga ang pirme nga pagtan-aw sing pornograpiya makaapektar sa kinaugali nga pagtubo sang utok sang bata

[Retrato sa pahina 8]

Ang pornograpiya makaguba sang pagsalig kag pagkatampad sa ulot sang magtiayon

[Retrato sa pahina 10]

Ang hanuot nga pangamuyo epektibo