Pagkadto sa Mainit nga mga Tuburan sa Japan

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA JAPAN

ANO ang nagasulod sa imo hunahuna kon ginapamensar mo ang Japan? Ang mataas nga Mount Fuji? Ang madasig katama nga bullet train? Ang daku kaayo nga siudad sang Tokyo? Apang indi lamang ining bantog nga mga kaladtuan sang turista ang makita sa Japan. Kada tuig, minilyon ang nagakadto sa mga onsen—ang mainit nga mga tuburan sa Japan—agod mabulong ukon marelaks lamang. Sa isa sang nagligad nga tuig, ginbulubanta nga 140 ka milyon ka tawo ang nagtener sa isa ka hotel sa mainit nga tuburan sa Japan. Apang, ngaa bantog gid ining mga onsen ukon mainit nga mga tuburan?

Maragtas sang Onsen

Ang mga Hapones nagapaligo sa mainit nga tubig sa sulod na sang madamo nga siglo. Ang mga sinulatan sang ikawalo nga siglo C.E. nagasambit sa paggamit sing mainit nga mga tuburan. Maathag nga ang feudal lord nga si Takeda Shingen sang  ika-16 nga siglo nagpabantog sang nagabulong nga epekto sang mainit kag may mineral nga mga tuburan. Pagkatapos sang mga engkuentro, sila sang iya samurai nga mga hangaway nagpaligo sa mainit nga mga tuburan agod mag-ayo ang ila mga pilas gikan sa espada, bali nga mga tul-an, mga bagras, kag mga lagob. Ang mga tubig nagaparelaks man kag nagahanda sa mga hangaway para sa masunod nga engkuentro.

Siempre, ang pagpaligo nagabutang sa samurai sa katalagman bangod wala sila sing armas kon gulpi lang sila nga salakayon. Agod malikawan ini nga problema, gingamit ni Takeda Shingen ang nabaw-ing nga mga tuburan, nga nakilal-an sang ulihi nga sekreto nga mga palaliguan ni Shingen. Talalupangdon nga amo man ini nga mga tuburan ang ginagamit karon sang propesyonal nga mga atleta, lakip na ang sumo nga mga manugdumog kag mga atleta sa beysbol, nga nagapati nga ang tubig makapapagsik liwat sang ila lawas para sa masunod nga mga sambuwa.

Pinasahi nga Geograpiya

Ang geograpiya sang Japan nagakaigo gid sa mainit nga mga tuburan. Nagalinapta sa bug-os nga isla sang Japan ang mga 245 ka bulkan, nga ang 86 sini buhi. Ini nga mga bulkan nagapahanumdom sang mga nagakatabo sa idalom sang duta. Ano ang makita naton didto?

Ang mga isla sa Japan nahamtang sa ibabaw sang nagatabuay nga mga lithospheric plate, ukon mga bloke sang bato nga nagagiho sa idalom sang duta. Ginapatihan nga ang magma nagagua sa tinabuan sining dalagku kaayo nga mga plate. Nahamtang sa ibabaw mismo sini—kag nangin kitaon nga mga guluwaan—ang mga bulkan. Ining mainit nga bahin sang duta amo man ang ginahalinan sang init sa mga tuburan. Nagasimpon sa magma ukon sa mainit nga mga bato, ang tubig sa idalom sang duta nagainit kag nasamuan sing mga mineral, nga maayo gid para maporma ang mga onsen. Amo kon ngaa ang libro nga The Hot Springs of Japan nagsiling: “Wala na sing iban pa nga pungsod sa kalibutan ang may tuman kadamo nga kinaugali nga mainit nga tuburan sangsa Japan.” Sa pagkamatuod, ang isa ka pagtuon sang 1998 naglista sing 2,839 ka mainit nga tuburan sa Japan.

Ang mainit nga mga tuburan sa Japan may nanuhaytuhay nga estilo, kadakuon, korte, kag duag. Sa panikasog nga klasehon ang nagabulong nga kinaiya sang mga tuburan, ang Japanese Environment Agency nagklase sa sini sa siam ka kemikal nga kategoriya. Ang mga ngalan nga ginhatag sa mainit nga mga tuburan masami nga nagapatuhoy sa mga kinaiya sini. Halimbawa, ang mga tuburan nga madamo sing iron nagapapulapula sang imo tualya. Gani, ang tinaga  nga “pula” ginalakip sa ngalan sini. Ang mga tuburan nga maparat gintawag nga salt bath (palaliguan nga asin). Kag ano ang imo pamatyag kon magtusmaw ka sa eel bath (sili nga palaliguan)? Huo, indi ini makagalanyat. Apang indi ka magkabalaka. Wala sing sili sa sini nga mga tuburan. Ginpili ini nga ngalan bangod kon magtakas na ang mga tawo gikan sa sini nga mga tuburan, madanlog ang ila panit kaangay sang sili—nga resulta sang alkalinity sang tubig.

Sa Tunga sang Matahom nga Palibot

Ang pagpaligo sa mainit nga tubig sa tunga sang matahom nga palibot subong sang kabukiran, nalupyakan, suba, baybay, kag kapatagan pinasahi gid kag makalilipay nga eksperiensia nga halos indi mo malipatan. Bangod ang madamo nga mainit nga tuburan ukon onsen sa Japan nahamtang sa wayang, makita sing maathag sang mga nagapaligo ang matahom nga kinaugali nga talan-awon. Ang asul nga kalangitan daw kisame, kag ang kabukiran sa palibot daw dingding. Mabatian mo sa sining “hulot sa wayang” ang daw koro nga ambahanon sang mga pispis, ukon ang melodiya nga tuga sang mahinay nga ilig sang sapa. Daw wala gid sing katapusan ang makagalanyat katama nga mga talan-awon sa palibot sang mainit nga mga tuburan.

Interesado ka bala nga maligo sa busay? Mahimo mo ini maeksperiensiahan. Ginamasahe ka sang nagahuganas  nga tubig kag isa pa ini ka aspekto sang estilo-Hapones nga pagpaligo. Mahimo man maligo sa kuweba, diin nagatubod ang mainit nga mineral nga tubig gikan sa madalom nga mga gikab sang bato. Ang iban nga tuburan nahamtang sa higad baybay, nga athagon nga makita ang pagtunod sang adlaw, samtang ang iban naman yara sa pangpang sang mga suba.

Diin man nahamtang ukon ano man nga sahi sang mainit nga tuburan ang ginpili, isa ka butang ang pat-od: Kon maligo ka sa ginpainit sang bulkan nga mga tuburan, maeksperiensiahan mo, bisan sing makadali lang, ang kaumpawan gikan sa kahuol sang matag-adlaw nga pagkabuhi. Magatakas ka nga relaks gid kag ayhan mangin pamilyar sa estilo sang pagkabuhi sang mga Hapones. Gani kon may kahigayunan ka nga makakadto sa Japan, tilawi gid nga maligo sa mga onsen—ang mainit nga mga tuburan sa Japan!

[Kahon/Retrato sa pahina 14]

ANG MAINIT NGA MGA TUBURAN KAG ANG MGA SHOGUN

Ang mineral nga tubig ginapabaloran gid sang panag-on sang Edo (1603-​1867). Ang militar nga mga diktador, nga ginatawag mga shogun, nagapahakot pa gani sing tubig nga ginsulod sa kahoy nga mga bariles halin sa Atami pakadto sa Edo (Tokyo)—110 kilometros nga distansia—nga ginatuwangan sang mga tawo. Sa tion sang paglakbay, nagabuslanay sa pagpas-an ang grupo sang mga kargador sang ginapakabahandi nga tubig. Sa sining paagi ang mineral nga tubig ginahakot sing madasig. Halos nagabukal ang tubig sang ginkuha ini sa tuburan. Sa sining mabudlay nga pagbiyahe sing mga 15 ka oras, ang init sang tubig gikan sa mga tuburan iguigo gid nga ipaligo sang shogun sa iya palasyo sa Edo!

[Credit Line]

A Chronological Table of the History of Atami

[Kahon/Retrato sa pahina 16]

Pagsulundan Sa Onsen

Suno sa kinabatasan, ang pagpanghabon kag pagpamunlaw sing maayo sa lawas ginahimo antes maligo sa mainit nga tuburan. Pagkatapos mahimo na makatusmaw sa matin-aw nga mineral nga tubig. * Labing maayo nga amat-amaton lang ang pagtusmaw sa lawas kay ang iban nga mga tuburan tuman ka init. Kon makatapos na, indi magpamunlaw. Trapuhi lang ang imo lawas sang tualya. Ginapatihan nga ang pagpahulom sa mineral makapalum-ok sa panit.

[Nota]

[Mga retrato sa pahina 17]

Makapaligo ka sa mainit nga mga tuburan sa bug-os nga tuig

[Credit Lines]

Fall: Yubara, Okayama Prefecture; winter: The Mainichi Newspapers

[Picture Credit Line sa pahina 15]

Hakkoda Onsen Yusen