Dumaan nga mga Kustombre sa Moderno nga Mexico

SUNO SA MANUNULAT SANG MAGMATA! SA MEXICO

SA Mexico karon, lapnag na ang cell phone kag Internet. Apang ang mga kustombre kag mga pagpati sang dumaan nga relihion yara sa gihapon. Sang nagligad nga mga siglo, ang pila ka kustombre sang mga Indian ginsamo sa Romano Katoliko. Sa katunayan, makita gihapon ini nga mga kustombre sa pagsimba sang mga Katoliko sa Mexico.

Halimbawa, kada tuig madamo nga tawo sa Mexico ang nagakadto sa mga sementeryo kon Nobiembre 2 sa pagsaulog sang Tigkalalag, ukon Adlaw sang mga Patay. Ginadalhan nila sing mga bulak, pagkaon, kag makahulubog nga mga ilimnon ang ila napatay nga mga hinigugma. Ginapakantahan pa gani sang iban ang ila napatay nga hinigugma sing paborito sini nga mga ambahanon sa grupo sang mga musikero. Madamo nga Katoliko ang nagahimo sing mga altar sa ila puluy-an kag ginabutangan ini sing retrato sang ila napatay nga hinigugma.

Ang Enciclopedia de México nagsiling nga ang pila sa mga ginahimo sa selebrasyon para sa mga patay daw “gintuyo agod mahuptan ang mga seremonya sang mga Indian sa mga bulan sang ochpaniztli kag teotleco. Sa sini nga selebrasyon ang mga bulak nga cempasúchil kag ang tamales (pagkaon nga human sa mais), ginahalad sa manes (kalag sang mga napatay). Ginahiwat ini sa pagsugod sang pagpangluak sang mais sa katapusan sang Oktubre kag sa panugod sang Nobiembre.” Subong sang ginsiling sang ensiklopedia, ang pila ka kustombre nagaanggid sa mga kapiestahan nga ginahiwat antes mag-abot ang mga Katsila, nga nagalakip sang mga kinasadya nga makita sa isa ka karnabal.

Pagsimba

Ang Disiembre 12, isa ka kapiestahan sang mga Katoliko sa Mexico. Sa sini nga tion, linibo ka mga tawo gikan sa nanuhaytuhay nga lugar sa Mexico ang nagatipon sa simbahan sang Birhen sang Guadalupe nga yara sa banglid sang Tepeyac Hill sa Mexico City. Madamo ang nagapangamuyo sa Birhen samtang nagapanglakaton sing inadlaw. Sa ila pag-abot, nangin kinabatasan na nila nga magluhod (kaangay sang makita sa ibabaw) pasulod sa simbahan kag maghalad sing mga rosas.

Ang mga imahen sang Birhen sang Guadalupe makita man karon sa mga balay kag mga apartment subong man sa mga estasyunan sang bus kag sa iban pa publiko nga mga duog. Ang Birhen sang Guadalupe ginatawag man nga “Iloy sang Dios” kag “Ang Maitom nga Katitiya sa Tepeyac.” Sugod sang ika-16 nga siglo, ginapatihan sang mga deboto nga sia ang may kahimuan sa mga pagpang-ayo kag mga milagro nga nagakatabo.

Ang Ginhalinan Sini nga Pagsimba

Ang pagsimba sa babayi nga dios, subong man ang iban nga bahin sini nga kapiestahan, nagsugod pa sa tion nga ang mga Aztec nagasimba sa iloy nga dios nga si Cihuacóatl, nga ginatawag man nga  Tonantzin, buot silingon “Ang Aton Magamay nga Iloy.” Ang libro nga Ang Mexico sa Bug-os nga Siglo (México a través de los siglos) nagsiling nga ining diosdios kag ang iya anak nga lalaki nga si Huitzilopochtli, gindala sang mga Aztec sang una sa Tenochtitlán, ang kapital anay sang Emperyo sang Aztec, nga karon amo ang Mexico City.

Ang templo ni Cihuacóatl sa Tepeyac Hill ginguba sang mga Espanyol. Suno sa pagpati, wala pa 40 ka tuig sugod sang pag-abot ni Columbus sa sini nga kontinente, nagpakita kuno ang Birhen sang Guadalupe sa isa ka tumandok nga Indian nga si Juan Diego. Nangabay kuno sia nga patindugan sia sing santuaryo sa sina nga duog.

Si Cihuacóatl ginatahod gid sang mga Aztec. Suno sa sugilanon, nagawayway kuno ang iya malaba nga buhok kag nagabayo sia sing puti. Ang iya templo may manubo nga puertahan, amo nga dapat magluhod ang mga deboto agod makasulod. Sa sulod sini, makita sang iya mga sumilimba ang iya imahen nga napalibutan sang mga diosdios, amo nga daw “iloy . . . sia sang mga diosdios” kon tulukon.

Ang kapiestahan ni Cihuacóatl nagalakip sang mga paghalad sing tawo, sinaot, kag parada sang mga hangaway nga napunihan “sing mga rosas sa ila mga kamot, liog, kag ulo.” Ini nga mga dulot ginabilin sa ibabaw sang templo subong halad kay Huitzilopochtli. Ang pila ka mga Indian, lakip ang mga taga-Guatemala, nagalakat sing linibo ka kilometro pakadto sa kapiestahan ni Cihuacóatl.

Importante Gid Bala ang Ginhalinan?

Maathag gid nga ang pagsimba sang mga Katoliko sa Birhen sang Guadalupe naghalin sa mga seremonya sang mga tawo nga wala nagasimba sa matuod nga Dios sa Biblia. (Salmo 83:18) Importante gid bala ang ginhalinan sini? Dapat bala binagbinagon ang ginhalinan sini agod kahamut-an sang matuod nga Dios ang aton pagsimba?

Maalamon ang laygay ni apostol Pablo tuhoy sa sini, sang nagsiling sia: “Indi kamo magpagota sing sampihakan upod sa mga di-tumuluo. . . . Ano ang paghisantuanay ni Cristo kag ni Belial? Ukon ano ang bahin sang isa ka matutom nga tawo sa isa nga di-tumuluo?” Nagsiling pa gid si Pablo: “Pat-ura ninyo ang tanan nga butang; hupti sing malig-on kon ano ang maayo.”​—2 Corinto 6:14, 15; 1 Tesalonica 5:21.

Nagakaigo man ini nga laygay para sa aton karon. Dapat naton pamalandungan ang aton pagsimba sa Dios kag pamangkuton ang aton kaugalingon: ‘Ginasunod bala sang akon relihion ang mga panudlo sa Pulong sang Dios, ang Biblia? Ukon ang iban bala sini naggikan sa pagsimba sa butig nga mga dios?’ Maalamon nga tinguhaan sang isa ka tawo nga masapwan ang mga sabat sa sini nga mga pamangkot kon luyag niya pahamut-an si Jehova, ang matuod nga Dios.

[Retrato sa pahina 23]

Mga musikero sa mga lulubngan kon Nobiembre 2

[Retrato sa pahina 23]

Mga naglakbay nga nag-abot sa simbahan sang Birhen sang Guadalupe