Ang Pagtamod sang Biblia
San-o Nabun-ag si Jesus?
“WALA mahibaluan ang eksakto nga petsa sang pagkabun-ag ni Cristo,” siling sang Encyclopedia of Early Christianity. Apang, minilyon sang nagapangangkon nga mga Cristiano sa bug-os nga kalibutan ang nagasaulog sang pagkabun-ag ni Jesus kon Disiembre 25, bisan pa ini nga petsa wala ginsambit sa Biblia. Kon amo, Disiembre gid bala nabun-ag si Jesus?
Bisan pa indi mabasa sa Biblia ang petsa sang pagkabun-ag ni Jesus, may ginapakita ini nga pamatuod nga wala sia nabun-ag sa bulan nga Disiembre. Sa pihak nga bahin, ginapakita sang iban nga reperensia kon ngaa ginpili ang Disiembre 25 agod saulugon ang pagkabun-ag ni Jesus.
Ngaa Indi Puede nga Disiembre Nabun-ag si Jesus?
Si Jesus nabun-ag sa siudad sang Betlehem sa Judea. Ang Ebanghelyo ni Lucas nagasiling: “Sa amo nga duog may yara man mga manugbantay sang karnero nga nagapuyo sa latagon kag nagabantay sang ila mga panong sa bug-os nga gab-i.” (Lucas 2:4-8) Kinaandan ini nga ginahimo sang mga manugbantay. “Sa bug-os nga tuig, mas malawig nga tion ang ginahinguyang sang panong sa latagon,” siling sang libro nga Daily Life in the Time of Jesus. Buot bala silingon sini nga sa tion sang tigtulugnaw kon Disiembre, yara gihapon sa latagon ang mga manugbantay kag ang ila panong? Ang libro nagdugang: “Nagapasilong sila kon tigtulugnaw; kag gani sa sini pa lang masiling na nga indi gid husto ang kinaandan nga pagsaulog sang Krismas kon tigtulugnaw, bangod suno sa Ebanghelyo ang mga manugbantay sang karnero yara sa latagon.”
Ginasakdag pa gid ini sang isa pa ka detalye sa Ebanghelyo ni Lucas: “Sadto nga mga adlaw isa ka mando ang naghalin kay Cesar Augusto nga magparehistro ang bug-os napuy-an nga duta; (ining nahauna nga pagparehistro natabo sang si Quirinio amo ang gobernador sang Siria;) kag ang tanan nga tawo naglakbay agod magparehistro, ang tagsatagsa sa iya kaugalingon nga siudad.”—Lucas 2:1-3.
Mahimo nga ginmando ni Augusto ini nga pagparehistro agod makatipon sia sing impormasyon nga iya kinahanglan para sa pagpanukot sing buhis kag pagkuha sing mga soldado. Sa pagtuman
sini nga mando, si Maria nga manugbata na nag-upod sa iya bana nga si Jose, kag naglakbay sing 150 kilometros halin sa Nazaret pa Betlehem. Hunahunaa ini. Talagsa lang nagapasilabot si Augusto sa lokal nga panguluhan kag ginapamatukan sang mga Judiyo ang paggahom sang Romano. Manduan niya ayhan ang mga pumuluyo nga maglakbay sing malawig sa tion sang tigtulugnaw?Talalupangdon nga ang kalabanan nga mga istoryador kag iskolar sang Biblia wala nagapati nga Disiembre 25 nabun-ag si Jesus. Makita mo ini nga impormasyon sa mga insiklopedia. Ang Our Sunday Visitor’s Catholic Encyclopedia nagasiling: “Nagaugyon ang kalabanan nga indi Disiembre 25 nabun-ag si Jesus.”
Ginapamatud-an sang Biblia nga indi Disiembre nabun-ag si Jesus
Kon Ngaa Ginpili ang Disiembre 25
Ang Disiembre 25 ginpili bilang petsa sang pagkabun-ag ni Jesus mga ginatos ka tuig pa pagkatapos sang iya kamatayon. Ngaa? Madamo nga istoryador ang nagapati nga ang panahon sang Krismas amo man ang panahon nga ginasaulog sang mga pagano ang ila mga kapiestahan.
Halimbawa, ginasugid sang Encyclopædia Britannica ang isa ka lapnag nga paathag. Ini nagasiling: “Ginpili ang Disiembre 25 bangod sa sini nga petsa ginlakip sa selebrasyon sang mga Cristiano ang dies solis invicti nati (‘adlaw sang pagkabun-ag sang indi malutos nga adlaw’). Isa ini ka popular nga selebrasyon sa Emperyo sang Roma subong pagsaulog sang winter solstice nga simbulo sang pagkabun-ag liwat sang adlaw, ang pagtabog sang tigtulugnaw kag pag-abiabi sang pagkabun-ag liwat sang tigpamulak kag tingadlaw.”
Ang The Encyclopedia Americana nagapahibalo sa aton: “Daw indi maathag kon ngaa ginpili ang Disiembre 25 bilang Krismas, apang ginapatihan nga ginpili ini nga petsa agod idungan sa pagano nga mga kapiestahan nga ginasaulog kon winter solstice, ang tion nga mas malawig ang adlaw sangsa gab-i, agod saulugon ang ‘pagkabun-ag liwat sang adlaw.’ . . . Ginasaulog man sa sini nga tion ang Romanong Saturnalia (ang kapiestahan para kay Saturno, ang dios sang pagpanguma kag para sa pagbalik sang gahom sang adlaw).” Ini nga mga pagsaulog masami nga nagalakip sang imoral nga mga buhat, subong man sang pagpatuyang kag magalong nga pagkinasadya. Makita man ini nga mga buhat sa kalabanan nga pagsaulog sang Krismas karon.
Kon Paano Padunggan si Cristo
Ang iban nagasiling nga bisan wala kita makahibalo sang eksakto nga petsa, dapat gihapon saulugon sang mga Cristiano ang pagkabun-ag ni Jesus. Ginahunahuna nila nga kon himuon ini sa mahim-ong nga paagi, mapadunggan sini si Cristo.
Ang pagkabun-ag ni Jesus isa ka importante nga hitabo sa Biblia. Ginsambit sini nga sang ginbun-ag si Jesus, may kadam-an sang mga anghel nga nagdayaw sa Dios, nga nagasiling: “Himaya sa Dios sa kahitaasan, kag sa duta paghidait sa mga tawo nga iya nahamut-an.” (Lucas 2:13, 14) Apang, talalupangdon nga wala gid sing may ginsambit sa Biblia nga dapat saulugon ang pagkabun-ag ni Jesus. Sa baylo, may espesipiko nga sugo nga dapat saulugon ang iya kamatayon, kag ginahimo ini sang mga Saksi ni Jehova sing makaisa kada tuig. (Lucas 22:19) Amo ini ang isa ka paagi nga mapadunggan si Jesus.
Sang gab-i antes sia mapatay, si Jesus nagsiling: “Mga abyan ko kamo kon ginahimo ninyo ang ginasugo ko sa inyo.” (Juan 15:14) Nagsiling man sia: “Kon ginahigugma ninyo ako, tumanon ninyo ang akon mga sugo.” (Juan 14:15) Kon amo, wala na sing mas maayo pa nga paagi nga mapadunggan naton si Jesucristo sangsa tun-an kag sundon naton ang iya mga panudlo.