Pagsimba sa Man-ug Sadto kag Subong

GINASIMBA sang mga Egiptohanon, subong man sang mga Minoan nga mga pumuluyo sadto sang Creta, ang mga man-ug. Ang pila ka Israelinhon sang una nagahalad sa man-ug nga saway. Ang iban naman sa ila nagasunog sing incienso sa mga imahen sang “nagasaug nga mga butang.”—Ezequiel 8:10-12; 2 Hari 18:4.

Ginasimba man sang mga taga-Mexico sang una ang man-ug nga mga diosdios. May mga tion nga si Itzamná, ang supremo nga diosdios sang mga Maya, ginarepresentar sang man-ug. Ang “may bulbol nga man-ug” nga si Quetzalcoatl ginasimba sang mga Toltec subong dios sang pagtuon, kultura, kag pilosopiya. Ginatamod man sia sang mga Aztec subong dios sang pagtuon kag manunuga sang mga tawo. Parte sa madamo nga papel kag ikasarang sini nga dios, ang magasin nga Arqueología Mexicana (Arkeolohiya sa Mexico) nagsiling: “Madamo sing ginasimbulo ang may bulbol nga man-ug, mas madamo pa sa bisan sin-o nga diosdios.”

Sa sulod sang ginatos ka tuig, ginasimba sang mga pumuluyo sang Mesoamerica ining may bulbol nga man-ug. Asta subong, ginasimba gihapon ini sang Cora kag Huichol nga mga tawo sa Mexico. Sa pila ka kapiestahan, may mga saot diin ginadekorasyunan sang mga nagasaot ang ila lawas sing bulbol kag ginailog ang hulag sang man-ug. Ang mga Quiche may mga ritwal man nga saot samtang nagauyat sing buhi nga mga man-ug para magbusong sila. Ang mga Chorti naman, nga isa ka Maya nga grupo sa Guatemala, nagasimba man sa may bulbol nga man-ug nga amo kuno ang katumbas sang pila ka santos sang Katoliko.

Pero, ano ang pagtamod sang Manunuga sang tawo kag mga sapat, lakip sang mga man-ug, sa pagsimba sa man-ug nga mga diosdios?

Ang Pagtamod sang Dios sa Pagsimba sa Man-ug

Ginsugo ni Jehova nga Dios ang pungsod sang Israel sadto: “Dili ka maghimo nga sa imo sing larawan  nga tinigban, ukon bisan ano nga kaangay sang bisan anong butang nga yara sa langit sa ibabaw, ukon yara sa duta sa idalum, ukon yara sa tubig sa idalum sang duta; dili ka magyaub sa ila ukon mag-alagad sa ila.”—Exodo 20:4, 5.

Nagsugo si Jehova nga ang iya katawhan indi magsimba sa mga imahen sang sapat, subong sang mga man-ug. Gani indi bala maathag nga kon gusto naton nga pahamut-an sia, indi kita dapat magsimba sa mga man-ug? Ngaa wala ginabaton sang Dios ang pagsimba sa mga idolo, lakip ang pagsimba sa man-ug? Simple lang ang sabat: Sia ang naghatag sing kabuhi sa tawo, sa man-ug, kag sa tanan nga buhi nga butang. Sia ang nagtuga sini tanan, gani sia ang dapat simbahon kag indi ang iya mga tinuga.

Sa pag-ilustrar: Halimbawa, may isa ka arkitekto nga nagpatindog sang mga balay kag ginpaistaran ini sa mga pamilya. Ano abi kon ang pasalamatan sini nga mga pamilya amo ang balay kag indi ang arkitekto? Indi bala nga kabuangan ini kag pag-insulto sa maalwan nga arkitekto? Sing kaanggid, ang pagsimba sa mga sapat sa baylo nga sa Manunuga isa ka pag-insulto sa Dios.

Gani, kon gusto naton nga kahamut-an kita sang Dios, dapat naton sundon ang paandam ni apostol Juan: “Mga anak, magbantay kamo batok sa mga idolo.”—1 Juan 5:21.

[Kahon/Retrato sa pahina 23]

DAPAT BALA KITA MAGGAMIT SING MAN-UG SA PAGSIMBA?

● Sa bagatnan-sidlangan sang Estados Unidos, may mga relihion nga nagagamit sing dalitan nga mga man-ug sa ila pagsimba. Ginasablay ini sang iban sa ila abaga, kag ang iban naman indi lang isa ka man-ug ang ginauyatan. Ang man-ug mahimo makibot kag mamuntog kon hakwathakwaton. Sa sulod sang mga tinuig, may mga sumilimba na nga napatay bangod ginbuntog sila sang man-ug nga ila ginauyatan.

Ginabase sang mga nagagamit sang man-ug ang ila ginahimo sa Marcos 16:17, 18. Ini nga bersikulo nagasiling: “Magauyat sila sang mga man-ug.” Ginapakita sang King James Version kag sang iban pa nga daan nga mga badbad nga ini nga bersikulo bahin sang orihinal nga sinulatan. Pero ang New Revised Standard Version, New American Standard Bible, kag The New King James Version nagsiling nga ini nga mga bersikulo wala sa kalabanan nga daan nga mga manuskrito sang Ebanghelyo ni Marcos.

Wala ginatudlo sang Biblia nga ang pag-uyat sa mga man-ug bahin sang matuod nga pagsimba. Ang Biblia nagsiling: “Ang Dios gugma.” (1 Juan 4:8) Mahimo magaugyon ka gid nga indi pagsuguon sang aton mahigugmaon nga Manunuga ang iya matuod nga mga sumilimba nga maghimo sing makatalagam nga mga ritwal para pahamut-an sia. Si Jesus, ang iya Anak, nagpangagda: “Kari sa akon, kamo tanan nga ginabudlayan kag ginabug-atan, kag paumpawan ko kamo.” (Mateo 11:28, 29) Siempre, indi gid gusto ni Jehova kag ni Jesus nga ang ila mga sumulunod masakitan, magbalatian, kag mapatay pa gani bangod sang man-ug nga ila ginauyat-uyatan!

[Credit Line]

REUTERS/Tami Chappell

[Retrato sa pahina 22]

May bulbol nga ulo sang man-ug sa dingding sang isa ka templo sang mga Aztec

[Retrato sa pahina 22]

Iskultura sang larawan ni Quetzalcoatl, ang may bulbol nga man-ug nga dios sang mga Toltec

[Picture Credit Lines sa pahina 22]

Top: REUTERS/Tami Chappell; bottom: © Leonardo Díaz Romero/age fotostock