Pamangkot sang mga Pamatan-on

Paano ko Pakigbagayan ang Akon mga Utod?

Ano ang inyo pagtamdanay nga mag-ulutod?

․․․․․ Bestfriend gid kami

․․․․․ Sahuay kami pirme

․․․․․ Ginaagwanta lang namon ang isa kag isa

․․․․․ Nagaaway kami pirme

MAY mag-ulutod nga close gid. Halimbawa, ang 19 anyos nga si Felicia, nagsiling, “Ang akon 16 anyos nga manghod nga si Irena, isa sa akon mga bestfriend.” * Kag si Carly, nga 17 anyos, nagsiling parte sa iya 20 anyos nga magulang nga si Eric: “Sahuay gid kami. Wala gid kami nagaaway.”

Pero, may mag-ulutod man nga pareho nanday Lauren kag Marla. “Tanan na lang ginaawayan namon,” siling ni Lauren, “bisan witiwiti nga mga butang.” Ukon basi nabatyagan mo man ang ginsiling sang 12 anyos nga si Alice parte sa iya 14 anyos nga utod nga si Dennis: “Kaulugot gid sa iya! Gasulod lang sia sa akon kuarto kag ‘gahulam’ sang akon mga gamit nga wala nagalisensia. Daw wala sia buot!”

Naugot ka man bala sa imo mga utod? Siempre, ang inyo mga ginikanan ang may responsibilidad para indi kamo mag-ilinaway. Pero kinahanglan makatuon ka nga makigbagay sa iban. Matun-an mo ini samtang ara ka pa sa inyo balay.

Dumduma ang mga tion nga nag-away kamo sang imo utod. Ano ang ginaawayan ninyo pirme? Tan-awa ang listahan sa ubos, kag butangi sing ✔ ang mga box, ukon isulat ang isa ka hitabo nga nagpaakig sa imo!

□ Mga gamit. Ang akon mga utod “nagahulam” sang akon mga gamit nga wala nagalisensia.

□ Batasan. Ginauna sang mga utod ko ang ila lang kaugalingon kag ginahilabtan nila ang akon kabuhi.

□ Privacy. Ang akon mga utod wala pulupanuktok kon magsulod sa akon kuarto kag ginabasa nila ang akon mga e-mail kag mga text nga wala nagalisensia.

□ Iban pa. ․․․․․

Kon pirme ka lang ginahilabtan sang imo mga utod—ginasugosugo ukon ginaentrahan ka pirme—mahimo nga maugot ka. Pero ang isa ka hulubaton sa Biblia nagasiling: “Indi bala kon sumbagon mo ang ilong sang isa ka tawo madugo ini? Gani kon paakigon mo ang isa ka tawo, makapaumpisa ina sang gamo.” (Hulubaton 30:33, APD) Kon pirme ka naugot, mahimo nga bangdan ini sa ulihi sang gamo, subong nga madugo ang imo ilong kon sumbagon ini. Gani magalala lang ang problema. (Hulubaton 26:21) Ano ang  himuon mo para indi pagbangdan sang gamo ang imo kaugot? Una, hibalua kon ano gid ang problema.

Nag-away Lang Bala Ukon May Mas Madalom nga Problema?

Ang problema sa tunga sang mga mag-ulutod daw pareho sang punggod. Ang una nga makita amo ang punggod, pero ginapakita man sini nga may impeksion sa sulod. Amo man ang pag-inaway sang mag-ulutod. Ginapakita sini nga may mas madalom sila nga problema.

Madula ang punggod kon tudson mo ini. Pero sintomas lamang ang makuha sini, kag mahimo nga magbilin ini sing pinalian ukon madugangan ang impeksion. Mas maayo kon bulngon mo ang impeksion para indi ka na pagpungguron liwat. Pareho man sini kon parte sa mga problema sang mag-ulutod. Hibalua kon ano gid ang madalom nga problema sang inyo pag-away. Masunod mo man ang laygay sang maalam nga si Hari Solomon, nga nagsulat: “Ang pagbinagbinag sang tawo nagapakuli sa iya sa pagpangakig.”—Hulubaton 19:11.

Halimbawa, si Alice nga ginsambit kaina, nagsiling parte sa iya utod nga si Dennis, “Nagasulod lang sia sa akon kuarto kag ‘nagahulam’ sang akon mga gamit nga wala nagalisensia.” Amo ini ang insidente. Pero ano sa banta mo ang matuod gid nga isyu? Mahimo gid nga may labot ini sa pagrespeto. *

Mahimo nga atubangon ni Alice ang problema paagi sa pagsiling kay Dennis nga indi magsulod sa iya kuarto ukon indi paggamiton ang iya mga gamit. Pero ang mga sintomas lamang ang masolbar sini kag mahimo nga magaaway lang sila tapat. Pero kon ipaathag ni Alice kay Dennis nga dapat niya respetuhon ang iya privacy kag mga pagkabutang, sigurado nga mangin maayo ang ila pagtamdanay.

Solbara Ukon Likawi ang Pag-away

Ang paghibalo kon ano gid ang madalom nga  problema ninyo nga mag-utod bahin lamang sang solusyon. Ano ang mahimo mo para masolbar ang problema kag malikawan ang pag-away liwat? Tilawi ang masunod nga anom ka paagi.

1. Maghimo sing pagsulundan. “Sa wala sing laygay, ang mga katuyoan napaslawan,” sulat ni Hari Solomon. (Hulubaton 15:22) Para malikawan ang pag-away ninyo nga mag-utod, tan-awa kon ano ang imo ginbutang nga rason sang inyo pag-away. Puede kamo makahimo sing mga pagsulundan nga ginkasugtan ninyo nga makasolbar sang madalom nga problema. Halimbawa, kon nag-away kamo parte sa mga gamit, ang inyo pagsulundan mahimo nga, Una: “Dapat maglisensia gid anay antes kuhaon ang pagkabutang sang iban.” Ikaduha: “Indi magpamilit kon indi ka pagpahulamon.” Kon nagahimo sing mga pagsulundan, dumduma ang ginsugo ni Jesus: “Busa, ang tanan nga butang nga luyag ninyo nga himuon sang mga tawo sa inyo, dapat man ninyo himuon sa ila.” (Mateo 7:12) Paagi sa sini, makahimo kamo sing pagsulundan nga masunod ninyo. Dayon ipakita sa inyo ginikanan kon bala OK sila sa inyo ginkasugtan.—Efeso 6:1.

2. Tumana ang inyo ginkasugtan. Si apostol Pablo nagsulat: “Apang, ikaw nga nagatudlo sa iban, wala ka bala nagatudlo sa imo kaugalingon? Ikaw nga nagabantala nga ‘Indi magpangawat,’ nagapangawat ka bala?” (Roma 2:21) Paano mo masunod ini nga prinsipio? Halimbawa, kon gusto mo nga respetuhon sang imo utod ang imo privacy, dapat nga manuktok ka man anay antes ka magsulod sa iya kuarto ukon maglisensia antes mo basahon ang iya mga e-mail ukon text.

3. Indi dayon magpangakig. Ngaa maayo ini nga laygay? Kay ang isa ka hulubaton sa Biblia nagsiling: “Ang nagapangakig dayon mga buangbuang.” (Manugwali 7:9, NW) Gani, mangin indi ka malipayon kon madali ka mangakig. Mahimo nga ang imo utod may ginhimo ukon may ginhambal nga makapaakig sa imo. Pero pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘May ginhimo man bala ako nga nakapaakig sa iya?’ (Mateo 7:1-5) “Sang 13 anyos ako,” siling ni Jenny, “abi ko ang akon opinyon ang pinakaimportante kag dapat pamatian. Amo man sini subong ang ginabatyag sang manghod ko nga babayi. Gani ginatinguhaan ko nga indi maakig sa iya mga ginahambal.”

4. Patawara kag kalimti. Ang serioso nga mga problema dapat hambalan kag solbaron. Pero kinahanglan bala nga komprontahon mo ang imo utod kada makasala sia? Nalipay gid si Jehova nga Dios kon handa ka nga ‘magpasaylo sang paglalis.’ (Hulubaton 19:11) Si Alison, nga 19 anyos, nagsiling: “Pirme namon masolbar sang akon manghod nga si Rachel ang amon  mga problema. Naga-sorry kami dayon kag ginaistoryahan kon ano ang rason sang amon pag-away. Kon kaisa, ginatulugan ko lang anay ang problema. Sa masami, daw nalipatan na lang namon ini pagkaaga. Wala na gani namon ini ginaistoryahan.”

5. Magpabulig sa inyo mga ginikanan. Kon indi ninyo masolbar nga mag-utod ang inyo problema, makabulig ang inyo ginikanan para maglinong kamo. (Roma 14:19) Pero kon masolbar ninyo ang gamo bisan wala nagapangayo sang ila bulig, pamatuod ini nga mature na kamo.

6. Apresyaha ang maayo nga mga batasan sang imo mga utod. Mahimo nga ang imo mga utod may mga batasan nga nanamian mo. Isulat kon ano gid ang nanamian mo sa kada isa sa ila.

Ngalan Ang nanamian ko sa iya

Imbes nga maugot sa sala sang imo mga utod, ngaa indi mo pag-isugid sa ila ang nanamian mo sa ila?—Salmo 130:3; Hulubaton 15:23.

Realidad: Kon magpain ka na sa ulihi, mahimo makaupod mo ang mga tawo nga makapaakig sa imo—ang mga upod mo sa obra kag ang iban pa nga tawo nga bastos, wala sing pasunaid, kag maiyaiyahon. Sa balay mo matun-an nga atubangon sa malinong nga paagi ini nga klase sang mga tawo. Kon may utod ka nga mabudlay pakigbagayan, tamda ini sa positibo nga paagi. Makabulig sia para matun-an mo ang maayo nga mga batasan nga magamit mo sa ulihi!

Suno sa Biblia, indi sa tanan nga tion nga ang imo utod amo ang imo pinaka-close nga abyan. (Hulubaton 18:24) Pero, mangin close pa gid kamo nga mag-utod kon ‘padayon ninyo nga batason ang isa kag isa,’ bisan pa may rason ka nga ‘magreklamo.’ (Colosas 3:13) Kon himuon mo ini, mahimo nga indi ka na pirme maugot sa ila. Kag indi man sila pirme maugot sa imo!

Ang dugang pa nga mga artikulo sa serye sang “Young People Ask” makita sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Mga Nota]

BINAGBINAGA INI

● Ngaa importante nga hibaluon mo ang kinalain sang away lang kag sang madalom nga problema?

● Diin sa anom ka paagi nga ginsambit ang dapat mo gid himuon?

[Kahon sa pahina 27]

HIBALUA ANG MATUOD NGA PROBLEMA

  Gusto mo bala matun-an pa gid kon paano hibaluon ang madalom nga mga problema ninyo nga mag-ulutod? Kon amo, basaha ang parabola ni Jesus parte sa anak nga naghalin sa ila balay kag nagwaldas sang iya palanublion.—Lucas 15:11-32.

Tun-i sing maayo kon ano ang reaksion sang magulang sang nagpauli ang iya manghod. Sabta dayon ang mga pamangkot.

Ano ang nagpaakig sa magulang?

Ano sa banta mo ang mas madalom nga problema?

Ano ang ginhimo sang amay para masolbar ang problema?

Ano dapat ang himuon sang magulang para masolbar ang problema?

Panumduma kon ano ang gin-awayan ninyo nga mag-ulutod sining karon lang. Isulat ang imo mga sabat pagkatapos sang mga pamangkot.

Ano ang inyo gin-awayan?

Ano sa banta mo ang mas madalom nga problema?

Ano nga mga kasugtanan ang puede ninyo mahimo para masolbar ang problema kag malikawan ang pag-away liwat?

[Kahon/Mga Retrato sa pahina 28, 29]

ANG GINASILING SANG IBAN NGA PAMATAN-ON

“Gusto ko nga ayuhay kami sang akon duha ka manghod asta san-o, amo nga dapat ko ini umpisahan subong pa lang.”

“Nagabuligay kami tanan, amo nga close ang amon pamilya. Talagsa na lang kami nagaaway subong.”

“Kon kaisa, indi gid kami mag-ugyunay. Pero, indi ko pag-ibaylo ang akon utod kay palangga ko sia.”

“Kon wala ako sing mga utod, indi man mangin pareho sini kasadya ang akon kabuhi. Gani kon may mga utod ka, indi sila pagbalewalaa!”

[Retrato]

Tia

Bianca

Samantha

Marilyn

[Retrato sa pahina 27]

Ang mga problema sang mag-ulutod pareho sa punggod—kinahanglan mo bulngon ang kabangdanan sini, indi lang ang sintomas