Pagbulig sa mga Bata nga Nasubuan

Indi mahapos ipahibalo sa isa ka adulto nga napatay ang isa ka hinigugma. Pero ano pa gid ayhan kon bata ang sugiran?

PARA sa madamo nga kabataan, ang kamatayon sang isa ka kapamilya ukon abyan mahimo makalilibog ukon makahaladlok pa gani. Mabudlay gid buligan ang kabataan ilabi na kon ang ginikanan mismo nasubuan man kag nagakinahanglan sing lugpay.

Ginapamag-an sang pila ka ginikanan ang kasubo paagi sa pagsiling sa bata nga ginbiyaan sila sang napatay kag indi na ini magbalik. Pero ini nga paagi makahatag sing sala nga ideya. Kon amo, paano mo masugid sa imo bata ang parte sa kamatayon?

Naeksperiensiahan ini anay nanday Renato kag Isabelle. Sang napatay ang ila tatlo ka tuig kag tunga nga bata nga si Nicolle, kinahanglan nila buligan ang ila bata nga si Felipe, nga lima ka tuig sadto, nga indi matam-an sa kasubo.

Magmata!: Paano ninyo ginpaathag kay Felipe ang pagkapatay ni Nicolle?

Isabelle: Wala kami sing may gintago kay Felipe. Ginapalig-on namon sia nga mamangkot, kag ginasigurado namon nga ang amon sabat maintiendihan sang bata. Napatay si Nicolle sa impeksion. Amo nga ginsugiran namon sia nga may kagaw nga nakasulod sa lawas ni Nicolle kag wala ini napatay sang mga doktor.

Magmata!: Gintudluan bala ninyo si Felipe sang ginapatihan sang inyo relihion parte sa kamatayon?

Renato: Mga Saksi ni Jehova kami, kag kabalo kami nga ang amon natun-an sa Biblia makabulig gid kay Felipe. Maathag ang ginatudlo sang Biblia nga ang mga patay wala na sing pangalibutan. (Manugwali 9:5) Kon isugid namon ini kay Felipe, indi na sia mahadlok, ilabi na kon nagaisahanon lang sia kon gab-i.

Isabelle: Ginatudlo sang Biblia nga ang mga patay pagabanhawon sa paraiso nga duta. Amo na ang amon ginapatihan, kag naghunahuna kami nga makabulig man ini kay Felipe. Gani ginsugid namon sa iya ang ginatudlo sang Biblia. Gin-istorya namon sa iya ang parte sa pagbanhaw ni Jesus sa 12-anyos nga bata nga babayi ni Jairo. Dayon ginpaathag namon kay Felipe  nga banhawon man si Nicolle. Amo ini ang ginatudlo sang Biblia.—Marcos 5:22-24, 35-42; Juan 5:28, 29.

Magmata!: Sa banta ninyo nahangpan ayhan ni Felipe ang inyo gintudlo sa iya?

Renato: Huo, nagapati kami nga nahangpan niya ini. Mas madali maatubang sang mga bata ang kamatayon kon hatagan sila sing husto, simple, maathag, kag tampad nga paathag. Indi ini kinahanglan i-sekreto kay ang kamatayon isa ka realidad. Indi gid naton ini malikawan amo nga kinahanglan tudluan sang mga ginikanan ang ila kabataan kon paano atubangon ang kamatayon. Amo man sini ang amon ginhimo sang ulihi sa manghod ni Felipe nga si Vinicius. *

Magmata!: Gin-upod bala ninyo si Felipe sa lubong?

Renato: Sang ginbinagbinag namon ang bentaha kag disbentaha, nagdesisyon kami nga indi na sia pag-updon. Ang mga pareho edad sa iya masami nga indi madali malipat sa ila makit-an. Huo, may mga ginikanan nga mahimo magdesisyon nga updon ang ila bata, kag lainlain ang reaksion sang kada bata sa isa ka sitwasyon. Kon updon mo ang bata sa lubong, maayo nga sugiran mo sia nga daan kon ano ang iya makita.

Magmata!: Sigurado nga nasubuan gid kamo sang napatay si Nicolle. Nabalaka bala kamo kon makita kamo ni Felipe nga nagahibi?

Isabelle: Wala namon gintago ang amon balatyagon kay Felipe. Kon si Jesus gani “nagtulo ang luha” sang napatay ang iya abyan, ano pa ayhan kita? (Juan 11:35, 36) Ngaa abi taguon namon kay Felipe ang amon paghibi? Kon makita niya ang amon kasubo, maintiendihan niya nga ang paghibi indi sala. Isa lang ini ka paagi sa pagpabutyag sang balatyagon. Luyag namon ipakita sa iya nga puede man niya ipabutyag ang iya balatyagon kag indi ini pagpunggan.

Renato: Kon may trahedya nga matabo sa pamilya, masami nga nakulbaan ang kabataan. Kon isugid naton sa ila kon ano gid ang aton ginabatyag, amo man sini ang ila himuon. Pamatian  naton kon ano ang ila ginakahadlukan, para mabuligan naton sila nga mapahaganhagan ang ila kahadlok.

Magmata!: May nabulig man bala sa inyo ang iban?

Renato: Huo, daku gid ang suporta sang mga upod namon sa kongregasyon. Madamo ang nagduaw sa amon, nagtawag, kag nagpadala sing mga kard, kag nakita gid ni Felipe kon daw ano nila kami ka palangga.

Isabelle: Daku man ang nabulig sang amon kapamilya. Sang napatay si Nicolle, ang akon amay sa amon na nagapamahaw kon aga. Amo ini ang iya paagi sa paghatag sing mahigugmaon nga suporta. Nakabulig gid ini kay Felipe.

Renato: Napalig-on man kami sang Cristianong mga miting. Gintinguhaan gid namon nga indi magpalya sa miting, bisan pa indi namon mapunggan nga maghibi kon kaisa. Huo, madumduman gid namon si Nicolle kon ara kami sa miting. Pero kinahanglan namon magpabilin nga malig-on, ilabi na para kay Felipe.

[Nota]

[Kahon/Mga Retrato sa pahina 14]

Ang mga libro nga nalista sa ubos, nga ginhimo sang mga Saksi ni Jehova, makalugpay sa mga namatyan sing hinigugma.

PARA SA MGA ADULTO:

Ano Gid ang Ginatudlo Sang Biblia?

Kapitulo 6: Diin ang mga Patay?

Kapitulo 7: Matuod Gid nga Paglaum Para sa Imo Napatay nga mga Hinigugma

PARA SA GAGMAY NGA MGA BATA:

Ang Akon Libro sang mga Sugilanon sa Biblia

Sugilanon 92: Ginbanhaw ni Jesus ang Patay

PARA SA MGA WALA PA NAGTIN-EDYER:

Magtuon Gikan sa Daku nga Manunudlo

Kapitulo 34: Ano ang Matabo Kon Mapatay Kita?

Kapitulo 35: Makabugtaw Kita Gikan sa Kamatayon!

Kapitulo 36: Sin-o ang Banhawon? Diin Sila Mapuyo?

PARA SA MGA TIN-EDYER:

Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 1

Chapter 16: Is It Normal to Grieve the Way I Do?

[Kahon/Retrato sa pahina 15]

KON PAANO MAKABULIG

● Palig-una ang imo bata nga magpamangkot. Tinguhai gid nga mangin handa sa pagpakig-istorya parte sa kamatayon kag sa kahulugan sini kon luyag niya mag-istorya.

● Likawi ang makalilibog nga ekspresyon pareho sa paghambal nga ang patay “nagbiya sa aton” ukon “nagkadto sa iban nga lugar.”

● Ipaathag ang kamatayon sa simple kag literal nga paagi. Ang iban nagasiling na lang nga ang lawas sang napatay “wala na nagapanghikot” kag “indi na makay-o.”

● Sugiri ang bata kon ano ang makita niya sa lubong. Ipaathag sa iya nga indi na makita kag mabatian sang patay ang nagakatabo.

● Indi pagtagua ang imo balatyagon. Sa amo, makita sang bata nga natural lang nga magpabutyag sing kasubo.

● Dumduma nga wala sing “husto” nga paagi kon paano ipakita ang kasubo. Lainlain ang kada bata kag ang kada sitwasyon.

[Credit Line]

Source: www.kidshealth.org

[Retrato sa pahina 15]

Halin sa wala: Sanday Felipe, Renato, Isabelle, kag Vinicius